Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
. Егер жас төлдің ( малдың ) тимусын алып тастаса , шеткі қан түзілетін мүшелерінің дамуы бұзылып , денесі өспейді. 28. Лимфа түйіндері. Құрылысы мен тіндік құрамы. Қыртысты заты, милы заты және паракортикальді аймағы. Синустар жүйесі. Васкуляризациясы. Лифа түйіндердің дамуының гистофизиологиясындағы қантамырлардың рөлі. Жасқа байланысты ерекшеліктері. ЛИМФА ТҮЙІНДЕРІ ( NODULI LIMPHАTІСІ ) - лимфа тамырларының бойында орналасып , лимфопоэтикалық , иммунды қорғаныс кызметтерін атқарып , қанның құрамындағы лимфоциттерді үнемі жаңалап отырады . Лимфа түйіндерінде “ Т ” және “ В ” - лимфоциттерінің дифференцировкасы өтіп , еске сақтау жасушасы пайда болады . Түйіндер дөңгелек немесе сопақша келген , мөлшері 0,5-1 см . Пішіні бұршақ тәрізді , дөңес беткейінен лимфа тамырлары кіріп , ойыс бөлігінен лимфа мен вена тамырлары шығады , ал артерия мен нервтер кіреді . Міне , осы бөлігін қақпасы деп атайды . Осы ерекшелігіне байланысты да лимфа түйіні сүзгі қызметін де атқарады . Түйінге келген лимфа сұйығы сүзіліп , тазаланып 95-99 % бөтен текті заттардан , антигендерден , сонымен бірге көп мөлшерде судан белоктардан , майлардан арылып , оның есесіне антиденелермен лимфоциттердің жаңа түрлерімен байытылып отырады . Дамуы . Адам ұрығының 2-3 айында пайда бола бастайды . Түйін қан тамырлары мен лимфа тамырларының бойында орналасқан мезенхимадан бастау алады . Ұрықтың 16 - атасында түйіннің стромасында макрофагтар көбейіп , 5 - айдың соңында дефинитивті қан түзу мүшесіне айналады . Эмбриогенездің аяғында лимфа түйінінің барлық құрылымдары пайда болып , қыртысты затында фолликулалары , ал милы затында баулары мен синустары , ондағы Т және В - зоналары дамиды . Құрылысы . Сырты дәнекер тінді капсуламен қоршалған . Стромасы ретикулярлы тінінен тұратын түйіндер . Капсуласында көптеген коллаген , ғана эластин талшықтары болады . Капсуладан түйіннің ішіне қарай өте жіңішке дәнекер тінді перделер немесе трабекулалар тарайды . Мұндай трабекулалар түйінді бөліктерге бөледі . Түйіннің шеткі бөлігі - қою түске боялған қыртысты аймағы , құрамында көптеген лимфатикалық фолликулалары бар , ал ортаңғы бөлігі қос қыртысты аймағы , түйіннің ортаңғы бөлігі милы заты болып табылады . Милы заты жұмсақ баулар мен синустардан түзілген . Қыртысты зат пен милы затының көп бөлігі В лимфоциттерден тұрғандықтан , В - аймағы болса , ал қос қыртысты -аймағы , тимусқа тәуелді зона немесе Т - аймағы деп аталады , мұнда көбінесе Т лимфоциттер болады . Қыртысты заты . Мұнда көптеген лимфатикалық фолликулалар болады d = 0,5-1 мм . Фолликулалардың негізін ретикулярлы талшықтар түзеді . Осы талшықтардың арасында : лимфоциттер , лимфобластар , макрофагтар орналасады . Ал түйіннің шеткі жағында кіші лимфоциттер бар . Түйіннің құрамындағы ретикулоэндотелиальді жасушалар арасында “ жиектік макрофагтар ” көрінеді . Түйін ортасы ашық түсті , боялған лимфоциттері аз , мұнда лимфобластар , дендритті жасушалар болады , бұларға макрофагтардың бір түрі жатады . Мұндағы лимфобластар әртүрлі бөліну сатысында болатындықтан , түйіннің бұл ішкі бөлігі герминативті орталық немесе көбею орталығы деп те аталады . Кейде ағзаға көптеген инфекциялардың келіп түсуінен бұл орталық үлкейіп те кетеді , мұндай жағдайда реактивті орталық деп те атайды . Реактивті орталықтағы өсінділі " дендритті " жасушалары макрофагтардың бір түрі болып саналады . " Дендритті " мұндай макрофагтар цитоплазмалық рецепторлы өсінділерімен иммуноглобулинді бөліп антигендерге қарсы иммунды қорғаныс қызмет атқарады . Морфологиялық құрылысы жағынан бұлардың цитоплазмасында рибосомалары мен лизосомалардың аздығымен сипатталады . Лимфа түйіндерінің қыртысты аймағындағы лимфатикалық фолликулалардың пішіні мен құрылысы үнемі өзгеріп отырады , бұл жалпы ағзаның физиологиялық жай - күйіне байланысты өзгеріс болып табылады . Осыған байланысты , фолликулалардың төрт түрі ажыратылады . І - түрі бастапқы кезеңдегі - көбею орталығының біліне бастауы . ІІ - көбею орталығының толық дамуы . |