Оқу лық/ Н. А. Закирова, Р. Р. Аширов Ас та на: «Ар ман­ПВ» бас па сы, 2018. 304 б



Pdf көрінісі
бет72/199
Дата18.10.2023
өлшемі13,17 Mb.
#117933
түріКнига
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   199
Кү­ті­ле­тін­нә­ти­же
а ра ра ты қып с д р
 
ы лу м
л р
 
қ р а а р та ы
 л лық а да ы а 
с р ба а ла ала
сы дар
Жауабы­қандай
 
 л т ы лу м
л р
 
 м
т м б луы қ р а а
р та а
 
 л т а т л
т р д су қ ма ла ры ы
а ы а қ
а б л ма ды
Ес­те­сақ­таңдар ­
Ат мос фе ра ның ла ста­
нуы ның жар ты сы нан 
кө бі кө лік тің әсе рі нен 
бо ла ды екен.
А
аз
аз
от
от
ла 
ла 
ста ну дың
ста ну дың
Р
ла тын
ла тын
нуі нен
нуі нен
қор ғайт ын
қор ғайт ын
Ав то кө лік
Ав то кө лік
от
от
қо
қо
с па сы мен
с па сы мен
ста ну дың
ста ну дың
М
алып
алып
Үшіншіден,
Үшіншіден,
с па сы мен
с па сы мен
ла 
ла 
ста на ды,
ста на ды,
тар
тар
мен
мен
зы 
зы 
мы ран дар
мы ран дар
аз
аз
от
от
т
т
о ты ғы ның
о ты ғы ның
қор ғайт ын
қор ғайт ын
А
ңі рі луі
ңі рі луі
он цен тра ция сы ның
он цен тра ция сы ның
әк
әк
еп
еп
со 
со 
ға ды.
ға ды.
А
А
алып
алып
ке ле ді.
ке ле ді.
Үшіншіден,
Үшіншіден,
кө 
кө 
мір
мір
мен
мен
ста на ды,
ста на ды,
Н
гер те ді.
гер те ді.
Ж
Ж
ер
ер
Ж
Ж
Ж
б
б
е ті нен
е ті нен
ңі рі луі
ңі рі луі
бар 
бар 
ған
ған
он цен тра ция сы ның
он цен тра ция сы ның
көп
көп
А
А
-
ну ді
ну ді
кө 
кө 
мір қыш қыл
мір қыш қыл
П
2,5
2,5
кг
кг
Екіншіден,
Екіншіден,
кө 
кө 
мір қыш қыл
мір қыш қыл
ғы ның
ғы ның
мо
мо
сі 
сі 
ңі ре
ңі ре
В
Біріншіден,
Біріншіден,
уада ғы
уада ғы
от те гі
от те гі
қол да ны ла ды,
қол да ны ла ды,
т те гі
т те гі
бір
бір
тін деп
тін деп
азаяды.
азаяды.
от те гі
от те гі
қа жет.
қа жет.
Екіншіден,
Екіншіден,
б
лу мәшинелерін қол
лу мәшинелерін қол
лық мә
лық мә
се
се
ле
ле
ле
ле
мәшинелерінің
мәшинелерінің
фак тор лар ға
фак тор лар ға
жа 
жа 
а
(69
(69
­
­
су рет).
су рет).
лу мәшинелерін қол
лу мәшинелерін қол
да
да
ле
ле
рі 
рі 
с
жа 
жа 
ну
ну
өнімдерінің
өнімдерінің
рын ша
рын ша
күр
күр
де лі
де лі
су рет).
су рет).
п
арт ты ра ды.
арт ты ра ды.
мәшинелерінде
мәшинелерінде
кө 
кө 
бейе
бейе
түс 
түс 
өнімдерінің
өнімдерінің
а
мыс та
мыс та
тұ 
тұ 
ты ну дың
ты ну дың
тұ 
тұ 
тұ 
жет ті лік те рін
жет ті лік те рін
қа 
қа 
на ғат­
на ғат­
арт ты ра ды.
арт ты ра ды.
Бі рақ
Бі рақ
қа зір гі
қа зір гі
мәшинелерінде
мәшинелерінде
жа 
жа 
с
түр
түр
ле рі нің,
ле рі нің,
мір ді,
мір ді,
мұ 
мұ 
най ды
най ды
ты ну дың
ты ну дың
ы
ле рі нің,
ле рі нің,
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


104
әке ліп со ға ды. ІЖҚ жұ мы сы ке зін де пай да ла ныл ған мәшине май ла ры жерас ты 
су ла рын лас тай ды, бұл та за тұ щы су проб ле ма сы на әке ле ді.
Мұ най ды өн дір ген де, та сы мал дау да жә не қай та өң деу ке зін де биос фе ра 
қа ба ты мұ най өнім де рі мен ла ста на ды, ол дү ниежү зі лік мұ хит проб ле ма сы на 
әкеп со ға ды.
69-су­рет.­
а ро воз дар дың 
К­і 2
­ды құ рай ды
II Қал дық тар дың адам ағ за сы на әсе рі 
Жер дің ат мос фе ра қа ба тын бас ты лас тау шы­
лар дың бі рі кө лік бо лып та бы ла ды (70­су рет). 
Ав то кө лік газ да ры – мың да ған ком по не нт тер­
ден тұ ра тын қос па . Олар дың ішін де кө мір тек 
то ты ғы, азот то ты ғы, аль де гид тер, күйе, бен­
за пи рен, қор ға сын қос па сы, фор маль де гид, 
бен зол сияқты улан дыр ғыш зат тар бар. Кү кірт 
га зы мен азот то ты ғы ның қал дық та ры ты ныс 
алу жол да ры ау ру ла ры ның пай да бо лу ына әке­
ліп со ға ды. Адам иіс ті газ бен қат ты улан ған да 
от те гі нің же тіс пеуі нен өліп ке туі мүм кін. Азот 
қос па сы қан ға жә не қан та мыр ла ры на жа ғым­
сыз әсер ете ді. Қор ға сын ның бей ор га ни ка лық 
қос па сы зат ал ма суын бұ за ды, ба ла лар да ақыл­
ойы ның ке міс ті гін, ми ау ру ла рын ту ды ра ды. 
Бен за пи рен кан це ро ген бо лып та бы ла ды, ол 
қа тер лі ісік ті ту ды ра ды. Аль де гид тер көз дің 
шы рыш ты қа бы ғы мен жо ғар ғы ты ныс алу жол­
да рын ті тір кен ді ре ді, жүйке жүйеле рі не зи ян ды 
әсер ете ді.
70-су­рет.­
Ав то кө лік тер дің пай­
да ла ныл ған газ да ры ат мос фе­
ра ның ла ста нуы ның не гіз гі кө зі
На­зар­ау­да­рың­дар
­Бір­кө­лік­тен­
бөлінетін­
Жы­лы­на,­
кг
­мір­тек­
то­ты­ғы
135
А от­то­ты­ғы
25
­мір­су­тек­тер
20 0
­кі­рт­тің­есе-
лен­ен­то­ты­ғы
4
­
е
5 – 8
А
104
104
да рын
да рын
әс
әс
ер
ер
ете ді.
ете ді.
Р
Бен 
Бен 
за пи рен
за пи рен
қа
қа
тер лі
тер лі
қа
қа
қа
ісік
ісік
шы 
шы 
рыш ты
рыш ты
шы 
шы 
шы 
қа 
қа 
да рын
да рын
ті 
ті 
тір кен ді ре ді,
тір кен ді ре ді,
ете ді.
ете ді.
М
қан 
қан 
ер
ер
ете
ете
ді.
ді.
с па сы
с па сы
за
за
т
т
за
за
за
а
а
л ма суын
л ма суын
ның
ның
к
к
е міс ті гін,
е міс ті гін,
за пи рен
за пи рен
к
к
ан це ро ген
ан це ро ген
ісік
ісік
ті
ті
А
у ру ла ры ның
у ру ла ры ның
Адам
Адам
иіс 
иіс 
е тіс пеуі нен
е тіс пеуі нен
өліп
өліп
қан 
қан 
ға
ға
жә 
жә 
не
не
қан
қан
ді.
ді.
Қор 
Қор 
ға сын ның
ға сын ның
л ма суын
л ма суын
Н
қо
қо
лан дыр ғыш
лан дыр ғыш
о ты ғы ның
о ты ғы ның
қа
қа
у ру ла ры ның
у ру ла ры ның
пай 
пай 
иіс 
иіс 
ті
ті
газ 
газ 
өліп
өліп
-
с па сы,
с па сы,
лан дыр ғыш
лан дыр ғыш
П
а бы ла ды
а бы ла ды
да ған
да ған
к
к
ом по не нт тер­
ом по не нт тер­
к
кк
Олар
Олар
дың
дың
ішін 
ішін 
де
де
ль де гид тер,
ль де гид тер,
фор
фор
В
а ро воз дар дың
а ро воз дар дың
на әсе
на әсе
рі 
рі 
бас 
бас 
ты
ты
лас 
лас 
тау шы­
тау шы­
а бы ла ды
а бы ла ды
(70
(70
­
­
су рет).
су рет).
ом по не нт тер­
ом по не нт тер­
б
б
2
­ды
2
­ды
п
п
а
а
с
био
био
проб
проб
ле ма сы на
ле ма сы на
ы
ерас ты
ерас ты
био
био
с фе ра
с фе ра
ле ма сы на
ле ма сы на
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


105
III Жы лу мәшинелері
және таби ғат ты қор ғау 
Қор ша ған ор та ны қор ғау үшін энер гия ны 
қол да ну дың ти ім ді лі гін арт ты ру қа жет жә не 
энер гия ны үнем деу тех но ло гия ла ры на кө шу 
ке рек. Ат мос фе ра ға зи ян ды зат тар ды шы ға ру ға 
ке дер гі кел ті ре тін сүз гі лер ді ке ңі нен пай да ла­
ну қа жет. Жа нар май ға қо сы ла тын ау ыр ме талл 
қос па ла рын, әсі ре се қор ға сын қос па сын қол да­
ну ды шек теу; су тегін отын ре тін де пай да лана­
тын қоз ғалт қыш тар ды жа сау ды аяқ тау; электр 
кө лік те рі мен күн энер гия сын пай да ла натын 
ав то кө лік тер дің шы ға ры лы мын бас тау; үй ке ліс­
ке ке те тін энер гия ны жә не то лық жан бау сал да­
ры нан жа нар май ды жо ғал ту ды азай ту есе бі нен 
жы лулық қоз ғалт қыш та рдың ПӘК­ін арт ты ру­
ды же тіл ді ру.
Қор ша ған ор та ны қор ғау ға бай ла ныс ты 
ба ғыт тар дың бі рі – энер гия ны пай да ла ну дың 
ти ім ді лі гін арт ты ру, үнем ді лік үшін кү рес.
Эко ло гия лық жағ дай ды жақ сар ту үшін бір­
қа тар ша ра лар қа был дан ған: элект ро воз дар теп­
ло воз дар ды ығыс ты ру да; ак ку му ля тор лы ба та­
рея сы бар ав то кө лік тер ке ңі нен та ра лу да; 
өнер кә сіп тер ге энер гия сақ тайт ын тех но ло­
гия лар ен гі зі лу де. Жы лу алу үшін жы лу энер­
гия сын қор ша ған ор та дан өн ді ре тін жы лулық 
сор ғыла рды пай да ла ну ауа ға кө мір тек то ты­
ғы ның шы ға ры лу ын азай та ды жә не энер гия қор­
ла рын сақ тай ды. Өнер кә сіп тік қа ла лар дың ай на­
ла сы на ағаш тар отыр ғы зы лу да.
На­зар­ау­да­рың­дар
Улы­
газ­дар
­Қоз­ғалт­қыш­­
тар­дан­
бөлінуі,­
ди­зель­
ЖҚ
­міртек­
то­ты­ғы
6
А от­
то­ты­ғы
­мірсу-
тектер
­кі­рттің­
есе­лен­ен
то­ты­ғы
­
е­
­м л
­м л
Бұл­қы­зық­
ір­аға ­ ы­лы­на­ ­а ам­нан­
т ­ра­тын­отбасына­бір­ ыл­ға­
қа­ ет­ті­ от­те­ін­ ы­ға­ра­ ы­
екен ­ ір­ а ­то­к ­лік­
­мыс­
іс­те­ен­ ­ са­ғат­ і ін­ е­ бір­
аға ­тың­ ­ ыл­ а­ б ­ле­тін­
от­те­ін­ ­тып­қо ­ ы­екен
Тап­сыр­ма
­қа­ла­ла­рың­ а­ғы­бар­лық­
а ­то­к ­лік­тің­ ыл­бо ы­
ы­ға­ра­тын­улы­ ат­та­ры­ның­
ор­та­м н­ е­рін­анық­таң­ ар
Тап­сыр­ма
ер­ ­а ам­нан­т ­ра­тын­отбасының­м
несі­к ­ні­не­ ­са­ғат­ ­мыс­іс­те т­ін­бол­са ­олар­ға­
қан­ а­аға ­отыр­ғы­ у­ке­рек­екен­ і­ін­есеп­тең­ ер
АРР
ММММ
Тап­сыр­ма
а амнан т ратын
а аға отырғы
М
А
ға ры лу ын
ға ры лу ын
ақ тай ды.
ақ тай ды.
Өнер 
Өнер 
кә сіп тік
кә сіп тік
ағаш тар
ағаш тар
отыр ғы зы лу да.
отыр ғы зы лу да.
А
А
Н
лу
лу
ор
ор
та дан
та дан
да ла ну
да ла ну
а
а
уа ға
уа ға
а
аа
ға ры лу ын
ға ры лу ын
азай 
азай 
та ды
та ды
жә 
жә 
кә сіп тік
кә сіп тік


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   68   69   70   71   72   73   74   75   ...   199




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет