әтәнат – пайғамбарлық парасаты

34
Пайғамбарларға иман
сы уақытша, яғни, бұрынғы қалпына келгенше отар 
қой иесінде қалсын. Ал малдың егіс алқабына келтір-
ген шығынына дихан отар қойдың жүнінен, сүтінен 
пайдалану арқылы алсын» деп табан астында асқан 
парасаттылықпен өз шешімін айтады.
67
Осыған ұқсас 
т.б. оқиғалар пайғамбарлардың асқан парасат иесі 
екендіктерінің айқын үлгісі. 
И
смәт – пайғамбарлардың күнәдан пәктігі
Араб тіліндегі «исмәт» сөзі «тыйым салу, қорғау, 
сақтау, сену және арылу»
68
деген мағыналарға саяды. 
Ислами түсінік тұрғысынан алғанда исмәт (күнәдан 
пәктік) пайғамбарлардың үлкенді-кішілі, яғни, күнә 
атаулыдан (Аллаһ тағаланың шарапаты арқасында) 
қорғалған дегенді білдіреді.
69
Пайғамбарлық 
міндеті 
жүктелмес 
бұрын 
пайғамбарлардың жіберіп алған кейбір ұсақ қателіктері 
болуы мүмкін. Мұны дінімізде, «зәллә» деп атайды.
«Зәллә» деп аталатын осы болмашы ұсақ қателіктер 
пайғамбарлардың дәрежелері мен жағдайларына 
қарай көрініс табады. Пайғамбарлардың осы ұсақ 
жаңсақтарын тырнақ астынан кір іздегендер кешіріл-
мес күнә етіп көрсетуге тырысқан. Алайда қарапайым 
адамдар мұны жаңсақ ұғып, қате жорып, ойымен де, 
әрекетімен де жамандыққа баруына сылтау етпеуі тиіс. 
Пайғамбарлар Аллаһ тағалаға өзгелерден әлдеқайда 
жақын болғандықтан, ізгі істерінің өзіне көңілі толма-
са, өздерін жазғырып, өкініштен өзегі өртеніп, осының 
өзін қателік санаған.
67
«Әнбия», 21/79
68
Лисанул Араб, ХІІ/403-404-б.
69
С.Ш.Журжани, Китабут-Тарифат (баспаға дайындаған 
А.Умәйра), Бейрут, 1987, 150-б.

35
Пайғамбарларға иман
Сондықтан да, олардың дәрежесіне қатысты осы 
ұсақ жаңсақтықтарды ақтауға келмейтін ағаттық деп 
қараудың өзі үлкен қателікке жатады.
Құран кәрім Адам (ғ.с.) туралы: 
«Адам Раббысына қарсы келіп, жолынан адасты. 
Сосын Раббысы оны таңдап тәубесін қабыл етті де, 
оған тура жолды көрсетті»,
70
– дейді.
Адам (ғ.с.) жаза басып қателескен сәтінде бірден 
Жаратқанға бет бұрып:
«Раббымыз, екеуміз де өзімізге зұлымдық 
жасадық. Егер Сен бізге кешірім етіп, рақым қылмасаң, 
біз қасіретке ұшырағандардан боламыз»,
71
 – деді.
Бұл – «зәллә», яғни, ұсақ жаңсақтық еді. Аллаһ 
тағала: 
«Ей, Адам! қалағандарыңша бәрінен жеңдер, бірақ 
мына ағашқа жақындамаңдар. Егер жақындасаңдар, 
залымдар мен шектен шыққандардан және 
нығметтерімнен мақұрым қалғандардан боласыңдар» 
деген едім»,
72
70
«Таһа», 20/121-122
71
«Ағраф», 7/23
72
«Бақара», 2/35; «Ағраф», 7/19

36
Пайғамбарларға иман
«Расында, бұрын Адамға да уахимен әмір берген 
едік (бір ағашқа жақындауына тыйым салған едік). 
Алайда ол ұмытты. Сол сәтте оны айтарлықтай та-
банды көре алмадық»
73
, – дейді.
Ұмыту – пенделіктің белгісі. Аллаһ тағала 
«ұмытты» дегеннен соң Адам (ғ.с.) туралы жаман 
ойлауымызға жол бермей, артынша оның тәубеге кел-
гендігі айтылады. 
Аятта Адам (ғ.с.) мен Хауа анамызға кейбір жеміс-
ке жақындауға тиым салынғандығы айтылуда. Алайда 
осы әмір берілген соң нақты қанша уақыт өткені бір 
Аллаһқа ған аян. Негізінен Адам (ғ.с.) осы бұйрықты 
алған соң, арада көп уақыт өтіп, бұл ағаттық жеміске 
қол созу тыйымы ұмытылған соң орын алған. 
Пайғамбарымыз 
(саллаллаһу аләйһи уә сәлләм)
бір хадисін-
де: «Мына үш нәрсеге қалам жазылмайды: ұмыту, 
қателік және зорлықпен істелген іс»,
74
– деген. Яғни, 
адам ұмытып кетіп, қандай да бір қателікке бой ал-
дырса, оның сөкеттігі жоқ. Ендеше, Адамды (ғ.с.) 
күнә жасады деп жазғыру дұрыс емес. 
Пайғамбарлар күнә атаулыдан қорғалған. Олардың 
көңіл аударуға тұрмайтын жаңсақ әрекеттері біз 
ойлағандай күнә болып табылмайды. 
Адам баласына жол көрсету міндеті жүктелген 
пайғамбарлар өздеріне артылған сенімді ақтамайтын 
күнә және жаңылыс әрекеттерден аулақ. Олар өзгелерді 
күнәдан құтқару үшін келген. Олар ұдайы Аллаһтың 
73
«Таһа», 20/115
74
Мунауи, Фәйзул-Қадир, Бейрут. 1972. 4/34 

37
Пайғамбарларға иман
елден ерек қорғауында болғандықтан, өмірлерінде тит-
тей де күнә жасамаған. Аллаһ тағала Құранда: 
«...(Уа, Мұса!) көз алдымызда тәрбиеленуің үшін 
адамдардың жүрегіне махаббат сыйладым»,
75
– дей-
ді. Яғни, Хақ тағала хазірет Мұсаны Перғауынның 
сарайында тәрбиелеуінде біздің өреміз жете бер-
мейтін үлкен мән жатса керек. Оның ойы, бойы 
тұрмыс тауқыметіндегі нашар әрекеттермен, жаман 
қылықтармен былғанбасын деп Аллаһ тағала осылай 
қорғауына қамқорына алған. Мұнан өзге біз білмейтін 
басқа да сырлары бар екендігі анық. Пайғамбарымыз 
Мұхаммед 
(саллаллаһу аләйһи уә сәлләм)
екі мәрте той-думанға 
бармақ болғанда, көзіне ұйқы үйіріліп, алдамшы дүние 
қызығынан қорғалғаны айтылады.
76
Демек, сақтаушы 
Хақ тағала бүкіл пайғамбарларды күллі жамандықтан 
сақтап қорғаған.
Қ

жүктеу/скачать 3,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: