П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет84/497
Дата14.10.2023
өлшемі38,54 Mb.
#113886
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   497
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

Ж аса л ы м ы : 
тіл о р т а с ы м ен т а ң д а й
ж ай ы лы ңқы жуысады (3-2), жасалу орн ы н а 
қарай тіл ортасы; тіл ауыз қуысында ілгері итініп 
жатады (6), тілдің ж атысына қарай ілгерінді; 
дауыс желбезегі мол тербеледі (5-2), желбезек 
қаты сы на қарай тербелімді; ерін дөңгеленіп 
(сүйірленіп) барып (1-2) жасалады, ерін қатысына 
қарай еріндік дыбыс болып табылады.
Айтылымы: 
тіл ортасы мен таң дай бос 
жуысады, жуысым күшіне қарай бос жуысыңқы; 
ауыз қуысы кіш ірейіп, көмей қуысы үлкейеді, 
үстеме ж асалым орны на қарай ауыз қуысты 
дыбыс болып табылады.
Е стіл ім і: 
тіл о р т а с ы м ен т а ң д а й д ы ң
ж уы сы м ы бос л е п п ен аяқ та л а д ы , ж уы сы м
бітіміне қарай бос лепті; дауыссыз ыңыл естіледі, 
үн қаты сы на қарай үнді; әуез қаты сы на қарай 
жіңішке және ерін әуезді дыбыс болып табылады.
Й 10 жіңішке еріндік түрінің айырым белгілері
Жасалым белгілері: 
тіл ортасы, жуысыңқы, 
ілгерінді, тербелімді (үнді), еріндік дауыссыз 
дыбыс.
Айтылым белгілері: 
бос ж уы сы ңқы , ауыз 
қуысты дауыссыз дыбыс.
Естілім белгілері: 
бос лепті, үнді, жіңіш ке, 
ерін әуезді дауыссыз дыбыс.
Ж алпы
с и п а т т а м а сы : 
тіл
о р т а с ы , 
ж уы сы ңқы, үнді, ілгерінді (жіңіш ке), еріндік 
дауыссыз дыбыс.
У (XV) дауыссыз дыбысының үндесім түрлері
Жуан еріндік түрі: АУА, С(Ұ)У т.б. 
(22-1-
сурет)
Жасалымы: 
қос ерін өзара жинақы жуысады 
(1), жасалу орнына қарай ерін-ерінді; тіл ауыз 
қуы сы н да кейін ш егініп ж атады (8), тілдің 
жатысына қарай кейінді; дауыс желбезегі мол 
терб ел ед і (5 -4 ), ж е л б е зе к қ а ты сы н а қарай
тербелімді; ерін дөңгеленіп (сүйірленіп) барып 
(1-1) жасалады, ерін қаты сы на қарай еріндік 
дыбыс болып табылады.
Айтылымы: 
қос ерін өзара бос жуысады, 
жуысым күш іне қарай бос ж уы сы ңқы ; ауыз 
қуысы мен көмей қуысы қосылып кетеді, үстеме 
жасалым орнына қарай көмей қуысты дыбыс 
болып табылады.
Естілімі: 
қос еріннің жуысымы бос леппен 
аяқталады, жуысым бітіміне қарай бос лепті; 
дауыссыз ыңыл естіледі, үн қатысына қарай үнді; 
әуез қаты сы на қарай жуан ж әне ерін әуезді 
дыбыс болып табылады.
У жуан еріндік түрінің айырым белгілері


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   497




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет