Қазақстан республикасы 45minut kz – 45minut org Ұстаздарға арналған басылым редакциясы жаңА ҒАСЫРДА жаңа білім ұстаз шығармашылығЫ

шығармашылық   қабілетін   арттыруға   өз   ұлтымыздың   мәдениетін   қадірлей   ,   қастерлей   білуге   міндеттіміз. 
Өйткені   әәәәдет-ғұрып   дәстүріміз   бізге   бүгінде   жат   емес.   Мәселен   ою   өрнек   шеберлері   қазіргі   кезде   көп 
қолданатын тұрі қошқар муйізді белгілері жиі қолданылады. Бұрынғы апа – әпкелеріміз жүнді сабап , түтіп  
алғаннан кейін оны шидің бетіне жаймалап, бояуы қанық түр салған. Содан әжелеріміз оюды қайдан білген? 
Әрйне олар да өз апа-әпкелерінен үйренген. Содан бұл өнер ұрпақтан –ұрпакка өтіп, бүгінгі күнге жеткен. 
         Біз ғалымдар зерттеуіне үңілсек, бұл өнер ежелден кекле жаткан ын көреміз. Б.з.б Ү-ҮІІ ғасырда орта  
азия, Қазақстан және оңтүстік сібір жерлерінде бір-бірімен тығыз байланыста ортақ мәденйеті бар тайпалар 
өмір сүрген Олар: Сақтар, Ғұндар мен Үйсіндер. Сонау жазу-сызу шыға қоймаған ерте заманда-ақ адам өз ойын  
тасқа, сүекке, ағашка кашап түсіріп отырған. Қазіргі қолөнер саласында «Сүйек ою өнері», «ағаш ою өнері» 
деген сөздар сол ерте кезде қалыптасқан ұғымдар. Демек қазақ халқының ою- өрнек өнері де өзх алдына сол  
тұста   басталған   деуге   болады.   Бір   кезде   таска,   ағашқа   ,   сүйекке   түсрілген   ою   танбалары   келе-келе   киізге 
ашлашаға кілемге т.б заттарға салынатын болған. Сол белгі танбалар арқылы халық белгілі бір ұғым түстерді 
аңғарып   біліп   отырған.   Ендеше   панге   оюдың   мән-мағынасы,   «ою   тарихы»,   «ою   өрнек   турлері»   деген 
тақырыптар арнайы енгізілуі керек деп ойлаймын. Өйткені адам ою өнеирін шын ынтасымен үйретуге , түсінуге 
құштарланса   үлкен   жетістікке   жетеді.   Ойы   ұшқыр   ,   қиялы   қанатты   болады.   Ою   өрнекті   менгеру   үшін 
біріншіден қағаздан қиып үйренген өте қолайлы әдіс. Өйткені оларды қандай түсті қағазга жабыстыру керек 
екендігін білу де талғамнан туатын онер. 
Сонымен  халық  мақал-мәтелдерінің  өзі  балаларға тәлім – тәрбие беруге,  оларды  өнерге-  білімге  баулуға 
ұмтылдырады «ата көрген оқ жонар, шеше көрген тон пішер» дегендей ұстаз шәкіртіне деген өз бойындағы бар 
асыл қаситтерін, үйретіп келеді Мысалы, «ою оиғанның ойы ұшқыр», «өз үйінде ою оймаған кісі үйінде сызу  
сызады»,   «Дұрыс   ойылған   оюды   бұруға   келмейді»,   «ойсыздан   ою   шықпайды»   дегендей   халық   мақал   – 
мәтелдеріінің   тәлім   тәрбие   беруге,   оларды   өнер   білімге   баулуға   ұмтылдырады.   Ол   үшін   мен   оқушыларға 
конкурс жарияладым, Оқушылар бірінен – бірі қызығып, өз білген оюларын сызып келіп жатты. Солардың  
ішінде 8 «А» сынып оқушысы Мырзабекова Гүлнұрдың 
ойылған   оюлары   көнілге   қонымды   болды.   Біз   үйірме 
жұмыстарында   осы   оюларды   қолға   ала   отырып 
Гүлнұрмен   бірге   мынадай   оюларды   ойлап   шықты. 
«Сырға»,   «аққу»,   «қанатты   адам»,   «қарлығаш»,   «ақ 
көгершін»,   «жүкаяқ»   оюлары.   Біз   егеменді   ел   болдық 
тілімізді   дінімізді   дәстүрімізді   қолөнерімізді   қайта 
жанғыртып   жаткан   заманда   бізде   қазақтың   байыпрғы 
ұлттық ою-өрнегін дәріптейтін жанадан қосылып жаткан 
көне көз әжелерімізден тарихымыздың әдет-ғұрыптарын 
салт-дәстүрлерін   білу   үшін   кездесулер   жасап   тұрамыз, 
бұл оюларды   ою оқушылардың қабілетін дамытуға әсер 
етеді. 
Жана ою өрнектердін тарихы мен қолданылуы
«Аққу» оюы. Аққу-махаббатың символы және тазалықтың белгісін білдіреді. Пазырық қорғаны 
зжәдігерінде /ҮІ ғасырда/ ақ кйізден тігілген аққулар шатырды тіреп тұратын діңгектің тобесне қондырылған. 
Яғни аққудың символдық мані сонау ежелден бастау алады. Содан келе қазіргі бір уақытта қыздардың 
сәукелесіне кестеленетін өрнек түрлері бізге жеткен. Сәукеле – әйелдін ен қымбат әшекейі Ұзатылатын қыздың 
үйінен кйіп шығатын бас кйімі. Оны ақ кйізден биік конус тәріздендіріп жасайды. Сыртын қызыл қамақамен 
тыстап алтыннан күмістен әр түрлі асыл тастардан түсті шынылардан әшекейлер тағып құндызбен жиектелген. 
Мұндай қымбат сәукелелер сирек кездеседі. Сәукеленін түрлерін мұражайлардан кездестіруге болады. Қазіргі 
уақытта қыз ұзату кайта колға алынып жатқан заманда осы аққу оюлары екі жасқа арнап жастық қаптарына 
тігілсе деген ойдамын.
«Қарлығаш» оюы. Жаугершілік заманында бір шалдың үйіне қарлығаш ұя салады сол уақытта елге жау келе 
жатыр деген хабар келеді, сонда адамдар көше бастайды сонда алгі шал көшейін десе баласын қимай көштен 
калып   қояды.   сонда   адамдар   шалга   былай   дейді:   «жүр   жау   жақындап   қалды»   дегенде   шал   былай   дейді: 
«шырылдатып мына балапандарды қайда  тастап кетемін», мен осы жерде отырамын, кетсендер кете беріңдер» 
-деп   қалып   кояды.   Сонда   келе   жатқан   жау   ұзақтағы   жалгыз   үйдін   тұрғанын   көріп,   -   мынау   не   қылған 
қорықпайтын адам  неге көшпей қалған? –деп жақындап кеп карса бір шалдың үйі екен. –сен неге жұртыңнан  
қалып отырсың ? –деп сұрайды. Сонда шал мана балапандарды қайда тастап кетемін? Осыларға қашан қанат 
бітіп ұшып кетеді, сонда барып үйді бұзамын. Ал мені өлтіремін десендер, міне жаным өттірмесендер кеудемде  
жаным болса, ертелі кеш елімді табамын, -деген екен. Сонда Төле би атамыздың аты Қарлығаш би атанған екен.
«Сырға оюы» оюы. Қазіргі кезде құлағындағы сырғанын сыңғырына қарап ән шырқаған әнші Қанатпен 
Светаның қыздарға арнап айтқан «Сырғалым» әнін естеріңе тусіріндер деп  «Сырғаның көздерінде ұлттың 
ұлылығы бар, оны түсінген қыздың журегінде сыры бар» деп сырғаны бойжеткен қыздар, женгейлер тағады. 
Сырғалар ерекшелігіне қарай түр-түрге бөлінген. Салпыншақ, айшық қарала, йықты, күмбезді, тұмарша, алтын, 
88

күміс, қоңыраулы, тасты сояу сырғалар т.б деп аталатын түрлері болған. Бүгінгі заманда көздің жауын 
алатындай нәзік сырға бұйымдары бар. Бүгінгі күнде кейбір қыздарымыз сәнге айналдырып құлағына кез – 
келген жерінен тесіп тағады. Немесе үлкендер, кішілер өздерінің жастарына қарай сырғаны тандай білуіне 
кенес беріп отыру керек.
«Қанатты   адам»   оюы.  Қанатты   адамды   салған   себебім,   қазіргі   уақытта   небір   кинофильмдерде 
періштелердің ұшып жүргендерін фантазия ретінде көп кинолардан көріп жүрмін ал. өмірде   де сол сияқты  
елестерді, адамның жаны рух болып ұшып жүр деген әңгімелер айтамыз. Дегенмен өмірде де бар құбылыс. Сол 
себептен   қанатты   адамның   өмірде   де   барлығына   сенемін.   Ескі   діни   аңыздар   бойынша   адам   баласы   фәни  
дүниеден ақи дүниеге көшерде кеудесіндегі жаны ақтық демімен тысқа ұшып шығады, әрі ол көк шыбынның 
кейпіне келеді. Шыбын жаны марқұм болған адамның  қырқын, жылын  өткізгенше сол үйдің ішінде ұшып 
жүреді. Жер бетіндегі адамдармен байланыс жасап тұрады-мыс деген наным - сенім болған, ел ішінде таң атпай  
жатып періштелер ұшып жүреді екен. «Ерте тұрған әйелдің бір ісі артық, ерте тұрған еркектің ырысы артық» 
деген мақал осыдан шыққан 
«Ақ көгершін» оюы. «Ұсталы ел озар, ұстасыз ел азар» дегендей оюымыз барлық үй жиһаздарында немесе 
белдік қапсырмаларда кездесетін оюлар. Өйткені сандық пен сандықшаларымыз, жүкаяқтар барлығы темір 
қаңылтырдан орнатылып жүр. Осы оюлар ағаштың өзіне оюылып  жапсырылса  әдемі көрінеді. Бұл оюда 
тыныштық пен бейбітшіліктің белгісін өрнектелген,бұндағы мақсатымыз ол дүниелерге әсемдік,өң беру үшін 
ою-өрнек салдым. Ертеде ата-бабаларымыз өз ұрпағының» Сегіз қырлы,бір сырлы» өнегелі,өнерлі болып өсуін 
мақсат еткен. Келе-келе бұл оюлар атадан балаға мұра болып келе жатқан оюларымызды халқымыздың тамаша 
қасиетін сақтап іске асыру міндетіміз екенін ұмытпайық.
«ҚОРЫТЫНДЫ»
  Ою-өрнек   ежелгі   заманда   қалыптасып,халқымыздың   тарихы   мен   тұрмысындағы,   әдет-ғұрыптар,салт-
дәстүрлері сай дамып келеді. Түрленіп отырған қазақтың байырғы ою-өрнек үлгілері тарихта көпке белгілі 
дәуірден   басталған.Ою-өрнек   өнері   көне   замандарда   қалыатасып,   дамып   бүгінгі   күнге   дейін   өз   қасиетін 
жоймай,ірі рухани мәдениетін үлгі ретінде сақтап келеді.
Мысалы: «Сырға» оюы, «қанатты адам» оюы, «ақгөгершін» оюы, «аққу оюы, «қарлығаш» оюы, «жүкаяқ» 
оюларын қолдануға болады. «Ұсталы ел озар, ұстасыз ел азар»-дегендей оюларымыз үй жиҺаздарында немесе 
белдік   қапсырмаларында   кездесетін   оюлар   және   ескі   діни   аңыздар   бойынша   алынған   оюлар.Бұларды 
шаршыларға,балалар киіміне кестелесе және аққу оюлары жастықшаларға үй  жиҺаздарына басқа да заттарға 
байланысты екенін ұмытпауымыз керек.
* * * * *
ХИМИЯЛЫҚ  РЕАКЦИЯНЫҢ  ТИПТЕРІ  
Оңтүстік Қазақстан облысы. Мақтарал ауданы
№25 Г. Титов атындағы жалпы орта мектебі 
Химия пәні мұғалімі: Бекбауова Камшат Сарсеналиевна
Сабақтардың тақырыбы: Химиялық  реакцияның  типтері  Сыныбы: 8 сыныптар
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Қосылу, орын басу, айырылу және алмасу реакциялары жөніндегі ұғым, 
оларды химиялық теңдеулері  бойынша  ажырата білу білігін қалыптастыру. 
Дамытушылық: Химиялық реакцияның типтері бойынша есептер шығара отырып ойларын тереңдете дамыту.
Тәрбиелік: Өз еркімен жұмыс жасауға, ойын жеткізе білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.  Сабақтың әдіс – тәсілі: есептер шығару, оқулықпен жұмыс.
Тірек білім мен біліктері: Зат массасының  сақталу  заңы  , валенттілік  , жай және күрделі  заттар жөніндегі 
білім; заттың химиялық формуласын, химиялық теңдеуді  құрастыра  білу біліктері . 
Сабақтың барысы:   І. Ұйымдастыру кезеңі  ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту  ІҮ.Білімді тиянақтау Ү. Бағалау   ҮІ. Үй тапсырмасы  
І.Ұйымдастыру 1.Сәлемдесу.  2.Сынып тазалығына көңіл бөлу  3.Оқушыларды түгелдеу.  
4.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ІІ.Үй тапсырмасы. 1.Заттар дегеніміз не? 2. Қоспалар нешеге бөлінеді? 3. Зат мөлшері.Мольдік масса.
4. Химиялық формула 5. Валенттілік дегенімз не?
ІІІ.   Жаңа   тақырып.  «Ғасырлар   мақсаты   қоғамның   нарықтық   қарым   қатынасқа   көшу   кезінде   саяси 
экономикалық және рухани дағдарыстарды жеңіп шыға алатын, ізгіленген ХХІ ғасырды құрушы, іскер, өмірге 
икемделген,   жан-жақты  мәдениетті   жеке   тұлғаны   қалыптастыру»   деп   Н.Назарбаев   айтқандай,бүгінгі 
сабағымызды   бастаймыз.   Химиялық   реакциялар   әрекеттесетін   және   түзілетін   заттардың   түрі   сен   санына 
байланысты  төрт топқа бөлінеді.
        Зат  массасының  сақталу  заңына  сүйеніп, химиялық  реакцияларды  бастапқы және  алынған  заттардың 
белгілері  бойынша   бірнеше  түрге  бөлуге  болады. Солардың бірі  қосылу, айырылуы, орынбасу және алмасу  
реакциялары 
89

Жаңа сабақтың мағынасын ашу үшін актуальді бөлімді ертегімен бастайық.
«Ертеде Прометай алыптар соғысынан тірі қалып, құдіретті өнерімен саз балшықтан мол, химиялық элементке 
толы жерді сыйға тартыпты. Жерді қараңғылық және су басып жатқан екен. Қайырымды Прометай қараңғылық 
түнегінен түріп, жер бетіне жарық нұрын себуге ант беріп, аспанға ұшып күн құдайынан отты алып қашып 
жерге қайтып келеді де:
•
Ей адамзат, аспаннан саған от әкелдім. Мұның сырлы сәулесі сенің жүрегіңе түсетін жарық нұр. Бұл 
сенің жесең асың, кисең киімің, мінсең көлігің, жауыңнан қорғайтын қаруың.Бұл әміріңе жүрер адал 
қызметкерің.
•
Иә,  сол от менмін.
•
Мен болмасам адамзат өмір сүре алмайды. Адамның киімі, тамағы, мүлкі, техникасы менің 
қатысуыммен. Химиялық реакция жасау нәтижесінде пайда болып отыр, менсіз ешкім космосқа да 
самғап ұша алмас еді. 
•
Ей, от, сен мақтанба, қайдағы аңыз әңгімелерге қарап мақтанасың, сен көбіне менің көмегіммен пайда 
боласың.
•
Сөз кезегін маған беріңдер, әдеп сақтап үндемей тұрсам, тіпті көретін емессіңдер ғой. Мен Фосфор 
элементі мен күкірт элементінен тұрамын, екеуміздің үйкелісімізден сен пайда боласың.
9.
Фосфор:
Ей шырпы, сенің маған көмегің керек. Сонда мен ауадағы оттекті қосып аламын да, өз қосылыстарыма 
айналамын. 
 4P + 5O
2
 = 2P
2
O
3
10.
Мыс:
Мен мыспын, тіпті сендердің бәрің де маған керек емессіңдер. Стакандағы суға түсіп кетемін де, күміс тәрізді 
тон киіп аламын. 
                          2Cu + O
2
 =  2CuO                              А  +  В =  АВ
                            2H
2
O = 2H
2
  +  O
2
                           АВ =  А  +  В
                              СuCI
2
 + Zn = ZnCI
2
 + Cu                   АВ  + С  =   СВ + А
                              CuO + 2HCI = CuCI
2
 + H
2
O              АВ  +  СД  =  СВ  + АД
Қосылу реакциясы – бір немсе бірнеше жай заттан бір күрделі заттың түзілуі 
                             S + O
2 
® SO
2   
                            2SO
2 
+ O
2   
<=> 2SO
3  
                            SO
3
 + H
2
O = H
2
SO
4  
  Айрылу реакциясы – бір күрделі заттан екі немесе бірнеше жай заттың түзілуі
2HgO 
t
  2Hg + O
2
#
2KNO
3
 
t  
2KNO
2
 + O
2
#
2KMnO
4 

t 
K
2
MnO
4 
+ MnO
2 
+ O
2
#
 Күрделі заттың құрамындағы бір элемент атомының орнын жай заттың атомы басатын күрделі зат пен жай зат 
арасындағы реакция
 орын басу реакциясы деп аталады 
Mg + H
2
SO
4
 = MgSO
4
 + H
2
 
Ғе + СuSО
4 
= ҒеSО
4   
+ 
 
Сu
 
Екі күрделі заттың құрамындағы атомдар бірінің орнын бірі басуы арқылы жүретін реакция – алмасу 
реакциясы деп аталады 
CaO + 2HCl= CaCl
2
 + H
2
O
BaCl
2
 + H
2
SO
4
= BaSO
4
 + 2HCl
Жоғалған формулалар тауып, реакция типін анықтаңдар 
1. H
2
+ ? = H
2
S 
2. 2H
2
S + ?  = 2H
2
O + 2S 
3. S + NO
2 
=  ? + N
2
 
4. SO
2 
+ NaOH = Na
2
SO
3 
 + ? 
5. H
2
O + SO
2
 = ? 
Реакция теңдеулері 
Қосылу 
Айырылу 
Орынбасу 
Алмасу 
2Na +Cl
2
 =2NaCl 
м 
Cu(OH)
2 
= CuO + H
2
O 
а 
Mg + 2HCl = MgCl
2
 + H
2
↑ 
л 
4P+5O
2
 = 2P
2
O
5 
а 
CuO + H
2
SO
4
 = CuSO
4 
+H
2
O 
х 
CaCO
3
 → CaO + CO
2
↑ 
и 
Zn+H
2
SO
4
 =ZnSO
4
+H
2 
т 
ІҮ.Білімді тиянақтау. Сабақты бекіту мақсатында оқушыларға химиялық реакция типтерін анықтай білуге, 
және теңдеулерді коэффициент қойып теңестіруге өздік тапсырмалар беру:
90

1-нұсқа.                                                                 2-нұсқа
1.Төмендегі реакция теңдеулерін теңестіріп таяқша орнына теңдік белгісін қойыңдар:
а) Mg + O
2
 — MgO                                                а) Fe + O
2
 — Fe
2
O
3
ә) Ag
2
O
 
— Ag  + O
2                                                                           
ә) P  +  O
2
 —P
2
O
5
б) N
2
O
5
 + H
2
O — HNO
3                                                                
б) KCIO
3
 — KCI + O
2
в) AI  +  S  —  AI
2
S
3                                                                           
в) ZnO — Zn + O
2
г) CuO + AI — AI
2
O
3
 + Cu                                    г) Fe
3
O
4
 + AI — AI
2
O
3
 + Fe
д) CH
4
 + O
2
 — CO
2
 + H
2
O                                    д) Na + H
2
O — NaOH + H
2
2. Реакция теңдеулеріне тиісті коэффициент қойып, қай типке жататынын анықтаңдар:
а) МgCO
3
 = MgO + CO
2                                                               
а) KCIO
3
 = KCI + O
2                                                                         
ә) Mg  + HCI = MgCI
2
 + H
2
                                   ә) AI  + HCI = AICI
3
 + H
2
                                                           
б) Na + O
2
  =  Na
2
O                                                б) N
2
 + H
2
  =  NH
3
                                 
в) KOH + H
2
SO
4
 = K
2
SO
4 
+ H
2
O                            в) AI
2
O
3 
+ HBr = AIBr
3
 + H
2
O
3.Мына оксидтердің айырылу реакциясының теңдеулерін құрыңдар:
а)  Hg
2
O =  ?   +    ?                                               a) CuO  =  ?   +   ?                           
ә)   HgCI
2
 + Cu =  ?   +   ?                                     ә) FeS   +   HCI  =   ?    +   ? 
б)  MgO  +  HCI =  ?   +    ?                                  б)  CuO  +   H
2
   =    ?    +    ?
Ү.Оқушыларды бағалау.
ҮІ.Үйге тапсырма:Химиялық реакциялардың типтері.
* * * * *
МАТА ҚАЛДЫҚТАРЫМЕН ЖҰМЫС «ЖҰЛДЫЗ ҚҰРАҒЫ»
Оңтүстік Қазақстан облысы Мақтарал ауданы №25 Г.Титов атындағы 
жалпы орта мектебі коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Технология пәні мұғалімі: Аширбаева Сырғагүл Тыныштықбайқызы
Сабақтың тақырыбы: Мата қалдықтарымен жұмыс. «Жұлдыз құрағы» Құрақ эскизі, үлгісін жасау.
Мақсаты: Білімділік мақсаты: Оқушыларға қазақтың ұлттық қол өнері – құрақ өнеріне тоқтала отырып, мата 
қалдықтарының да тұрмыста кең қолданыс табатындығын және әлеуметтік, экономикалық сұраныстар 
тұрғысында түсінік қалыптастыру.
Дамытушылық мақсаты: Сарамандық іс-әрекет бойынша іскерлік ойын сабағын ұйымдастыру – құрақ эскизі 
үлгісін жасау.
Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды эстетикалық талғамға, үнемділікке, қол өнердің жаңа әдістерін іздене білуге 
тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас шығармашылық ізденіс сабағы
Көрнекіліктер: Қолөнер бұйымдары, оқулық «Жұлдыз» құрағы эскизі бойынша технологиялық нұсқау 
картасы.
Пәнаралық байланыстар: әдебиет, тарих, физика, химия, геометрия.
Құрал-жабдықтар: түрлі-түсті қағаз, желім, қайшы, қатырма қағаз, сызғыш, қаламсап, плакат.
Сабақтың барысы: 
І.Ұйымдастыру кезеңі, дайындық, кезекші мәліметі, сынып тазалығы.
ІІ. Үй тапсырмасымен жұмыс.
Сұрақтар:
Қазақтың ұлттық қолөнері неше бөлімнен тұрады?
Құрақ қандай маталардан дайындалады?
Құрақ құрау қандай мақсатты көздейді?
Құрақ құрағанда неге мән беру керек?
Құрақ қималарын қандай пішіндер құрайды?
ІІІ.Сергіту сәті.
Құрақ атауына байланысты жұмбақ шешімін табу.
Жұмбақ:    Сансызбын, жансызбын
                   Мың-мыңбыз.....
                  Жасырынбақ ойнаймыз,
                   Күндіз  біз.  (шешуі: Жұлдыз)
ІҮ. Құрақ атауына байланысты жұмбақ шешуі табылған соң, оқушылармен ойын элементін қолдана отырып, 
«Жұлдыз» атты көрініс-эскиз дайындау. 
Қажетті құрал-жабдықтар: «Жұлдыз» құрағы үлгісі, түрлі-түсті қағаз, желім, сызғыш, қайшы, плакат.
1 оқушы:  Алдыңызда тұрған бұл міне,
                Сегіз жұлдыз құрағы
 2 оқушы: Қызыл-жасыл қиығы,
                  Топтасқан бір ортаға
                  Бота көзден тұрады.
3 оқушы: Қолтықтасып төрт қиық
91

                 Жартылықтан сары тұрады
4оқушы: Төрт бұрышы тең келген
                 Тең шаршыдай көмкерген,
                 Күмбездей көктен тұрады
5 оқушы: Бұдан міне білеміз
                Теңдеп те оны көреміз
6 оқушы: Төрт қабырға теңеліп,
                 Қара жолақ береміз.
7 оқушы: Шаршылаймыз, теңдейміз
                Астарлықты ендейміз
8 оқушы: Тігістікті тігеміз
                Сәттілік іске тілейміз
9 оқушы: Сан қағаздан ойлана
                 Шеттік жиек айнала
                 Беттестіре қоямыз
                 Тұмаршалар тізбегін!- деп «Жұлдыз» құрағының эскизін үлгілеп, құрастырдық.

жүктеу/скачать 6,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: