ОҚыту әдістемесі

Вестник Казахского государственного женского педагогического университета. №5(6) 2011. 
 
118 
что целью образования в настоящее время становятся не просто знания  и  умения, то 
определенные качестве личности. Постиндустриальное общество заинтересовано в том, 
чтобы  граждане  были  способны  самостоятельно,  активно  действовать,  принимать 
решения, гибко адаптироваться к изменяющимся условиям жизни. 
         Школьное  образование  должно  быть  направлено,  в  соответствии  с  этим,  на 
решение следующих задач: 
1.Формирование  готовности  к  решению  различных  проблем.  Очевидно,  что  в 
зависимости от ситуации, решение конкретно возникающей проблемы будет опираться 
на целый спектр знаний, навыков, умений в разных предметных областях. 
Для того чтобы данное  данное качество было сформировано, необходимо 
- сделать преподавание более проблемно-ориентированным 
- шире использовать рефлексивный подход в обучении 
- стимулировать у обучаемых не только умение отвечать на поставленные вопросы, но 
и формулировать свои собственные вопросы по курсу 
- усилить степень автономии учащихся 
 пересмотреть традиционную роль учителя и ученика на уроке 
 2.Совершенствование  билингвальной  коммуникативной  компетенции  в  устном  и 
письменном  общении  с  учетом  отличий  современного  мира.  Развитие  стремления 
учиться  всю  жизнь,  обновляя  и  совершенствуя  полученные  знания,  умения  и  навыки 
применительно к изменяющимся условиями.  
          Что  же  означает  понятие  «технология»?  Технология  (от  греч.techne  –искусство, 
мастерствопедагогическое  умение)  определяется  как  совокупность  примеров  и 
способов  получения,    обработки  и  переработки  определенных  изделий;  как  научная 
дисциплина,  разрабатывающая  и  совершенствующая  такие  приемы  и  способы. 
Технология  обучения  –  это  комплексная  интегративная  система,  включающая 
упорядоченное  множество  операций  и  действий,  обеспечивающих  педагогическое 
целеопределение,  содержательные  и  процессуальные  аспекты,  направленные  на 
усвоение  знаний,  приобретение  профессиональных  умений  и  формирование 
личностных  качеств  обучаемых,  заданных  целями  обучения.  Как  подчеркивает  Д.В. 
Чернилевский,  технология  обучения  предполагает  управления  процессом  обучения, 
включает в себе два взаимосвязанных процесса: организацию деятельности учащихся и 
контроль этой деятельности. 
       Далее  обратимся  к  понятию  «проектирование»  (от  лат.  projectus-брошенный 
вперед).  Говоря    о  проектировании,  следует  заметить,  что  эта  категория  не  является 
новой  в  педагогической  теорий.  В  последние  десятилетия  это  понятие  появилось  в 
контексте  новой  программы  образования,  предложенной  в  конце  70-х  годов 
Королевским  колледжем  искусств  Великобритании.  Оно  тесно  связано  с  проектной 
культурой,  являющейся  той  общей  формой,  в  которой  реализуется  искусство 
планирования,  изобретения,  созидания    и  исполнения  и  которая  определяется  как 
дизайн  или  проектирование.  Проектирование,  как  отмечает  Н.П.  Сибирская 
представляет  собой  деятельность  по  созданию  образа  будущего,  предполагаемого 
явления.  Оно  является  одним  из  аспектов  творчество  человека  и  основанного  на   
планировании, 
прогнозировании, 
принятии 
решений, 
разработке, 
научном  
исследовании.  Дж.  К.  Джонс,  определяя  понятие  «проектирование»,  отмечал:  «Вот 
некоторые  определения  и  формулировка  процесса  проектирования,  появляющиеся  в 
последнее время: 
1.Моделирование предполагаемых действий до их осуществления, повторяемое до тех 
пор, пока не появится уверенность в  конечном результате. 
2.Осуществление очень сложного акта интуиции. 
3.Оптимальное  удовлетворение  суммы  истинных    потребностей  при  определенном 
комплексе. 
4.Вдохновенный прыжок от фактов настоящего к возможностями будущего». 

119 
 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 5(41), 2012 
 
        Основываясь  на  понятиях  технологии  обучения  и  проектирования,  Е.С.  Полат 
рассматривает  проектную  методику  как  совокупность  поисковых,  проблемных 
методов,  творческих  по  самой  своей  сути,  представляющих  собой  дидактическое 
средство  активизации  познавательной  деятельности,  развития  креативности  и 
одновременно формирование определенных личностных качеств  учащихся в процессе 
создания конкретного продукта.  
       Таким  образом,  проектная  методика  –  это  педагогическая  технология, 
ориентированная    не  на  интеграцию  фактических  знаний,  а  их  применение  и 
приобретение новых путем самоорганизации и самообразования учащихся.  Исходя из 
данного  определения,  рассмотрим  дидактическую  структуру  современной  проектной 
методики. 
        Как  известно,  к  области  методики,  как  частной  теории  обучения,  относится 
изучение  цели,  содержания,  форм,  методов  и  средств  обучения  по  определенному 
учебному  предмету.  Метод  представляет  собой  дидактическую  категорию  как  
совокупность  теории, операций  овладения  определенной  областью   практических или 
теоретических  знаний,  той  или  иной  деятельности.  При  проектном  обучении  метод 
рассматривается  как  способ  достижения  поставленной  дидактических  цели  через 
детальную  разработку  проблемы  (технологию),  которая  должна  завершиться  вполне 
реальным,  осязаемым  практическим  результатом,  оформленным  тем  или  иным 
образом.  Многие  дидакты  и  педагоги  обратилась  к  этой  методике,  так  как  при  ее 
использовании в учебном процессе решаются важные дидактические задачи: 
- занятия не ограничиваются приобретением учащимися определенных знаний, умений 
и  навыков,  а  выходят  на  практические  действия  учащихся,  затрагивая  их 
эмоциональную сферу, благодаря чему усиливается мотивация учащихся. 
- учащиеся получают возможность осуществлять творческую работу в рамках заданной 
темы, самостоятельно добывая необходимую информацию не только из учебников, но 
и из других источников. При этом студенты учатся самостоятельно мыслить, находить 
и  решать  проблемы,  привлекая  для  этой  цели  знания  из  разных  областей, 
прогнозировать    результаты  и  возможные  последствия  разных  вариантов  решения, 
учатся устанавливать причинно-следственные связи; 
-  в  проекте  успешно  реализуются  различные  формы  организации  учебной 
деятельности, в ходе которой осуществляется взаимодействие учащихся друг с другом 
и с учителем, роль которого меняется: вместо контролера он становится равноправным 
партнерам и консультантом; 
-  в  проектной  работе  весь  процесс  ориентирован  на  учащегося:  здесь,  прежде  всего, 
учитываются его интересы, жизненный опыт и индивидуальные способности; 
-  усиливается  индивидуальная  и  коллективная    ответственность  учащихся  за 
конкретную  работу  в  рамках  проекта,  так  как  каждый  учащийся,  работая 
индивидуально или в  микро группе, должен представить всей группе результаты своей 
деятельности; 
-  совместная  работа  в  рамках  проекта  учит  учащихся  доводить  дело  до  конца,  они 
должны  задокументировать  результаты  своего  труда,  а  именно:  написать  статью  для 
газеты,  сообщение,  собрать  и  обработать  статистические  данные,  сделать  аудио-  и 
видеозапись,  оформить  альбом,  коллаж,  стенгазету  и  т.д.  Таким  образом,  общей 
особенностью  проективных  приемов  является  наличие  поставленной  личностно- 
значимой проблемы и задачи решить ее. Если это теоретическая проблема – то процесс 
проектирования заключается в нахождении конкретного ее решения, если практическая 
–  то  задачей  школьника  является  достижение  конкретного  результата  этой проблемы, 
готового  к  внедрению.  Решение  проблемы  предусматривает,  с  одной  стороны, 
использование  разнообразных    исследовательских,  поисковых  методов  и  средств 
обучения,  а  с  другой  –  необходимость  интегрирования  знаний,  умений  из  различных 
сфер науки, техники, творческих областей. 

Вестник Казахского государственного женского педагогического университета. №5(6) 2011. 
 
120 
            Таким  образом,  содержание  проектной  деятельности  учащихся  усложняется  по 
мере  предыдущих,  более  простых  проектных  заданий.  Проектирование  помогает 
учащимся осознать роль знаний в жизни и обучении – знания перестают быть целью, а 
становятся средством в подлинном образовании. 
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ: 
1.Васильцева  В.  Проектно-исследовательская  технология:  развитие  мотивации  \В. 
Васильева \ Народные образование. -2009-стр. 177-180  
2.Джонс Дж. К. Инженерное и художественное конструирование. Современные методы 
проектного анализа. \Дж. К. Джонс Пер. с англ. –М. Мир, 1976-стр. 369 \ 
3.Джонс  Дж.К.    Методы  проектирования.  \Дж.  К.  Джонс.  Пер.  с  англ.  –М.  Мир,  1986-
стр. 326 \. 
4.Зимняя  И.А.  Психология  обучения  иностранным  языкам  в  школе.  \И.А.Зимняя  –М. 
Просвещение, 1991-стр.222 \ 
5.Игнатова  Т.Ю.  Английский  для  общения.  Интенсивный  курс\Т.Ю.Игнатова.-  М:. 
Высшая школа, 1997- стр. 402 \ 
6.Мартьянова  Т.М.  Использование  проектных  заданий  на  уроках  английского  языка.  \ 
Т.М. Мартьянова Иностр. языки в школе. -1999-стр.19-21 \ . 
7.Лукина  Э.Ю.,  Богданова  С.Ю.  Housing:    Методические  указания  для  студентов  1 
курса \Э.Ю. Лукина, С.Ю. Богданова. –Иркутск: ИГЛУ, 2000. –стр. 40\. 
8.Полат  Е.С.  Метод  проектов  на  уроках  иностранного  языка  \Е.С.  Полат  \\  Иностр. 
языки в школе. -2000.- №2.-стр.3-10\. 
9.Полат  Е.С.  Метод  проектов  на  уроках  иностранного  языка  \Е.С.  Полат  \\  Иностр. 
языки в школе. -2000.- №3.-стр.3-9\. 
ТҮЙІНДЕМЕ 
Мақалада  шетел  тілін  оқыту  барысында  жобалау  ҽдістемесін  заманауи 
педагогикалық технологиялар контексінде  қолдану тҽсілдері  қарастырылады.  
SUMMARY 
The article is about the methodology analyses of foreign language teaching and using in 
the project methodologies. 
 
 
 
 
УДК 
ШЕРХАН МҰРТАЗА ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ЭТНОГРАФИЗМДЕР 
 
Болат П. – магистрант (Алматы қ., Абай атындағы ҚазҰПУ) 
 
Қаламгер  Шерхан  Мұртазаның  оқырманның  ыстық  ықыласына  бҿленген 
туындысының  бірі  –  ҿмірбаяндық  «Ай  мен  Айша»  романы  болды.  «Ай  мен  Айша» 
романы  –  жазушының  балалық  шағы  туралы,  басты  тұлғасы  –  Шерханның  ҿзі. 
Шығармада  келісті  кҿркем  тілмен  суреттелетін  ҿмір  кҿріністері,  ҽлеуметтік, 
психологиялық  мҽні  бар  қайшылықтар  автордың  кҿзімен  беріліп,  кҿңіл  таразысына 
түседі. Жалпы этнографизмдер – ҿткен тұрмысымызда болған, кҿбі ҽлі де қолданылып 
келе  жатқан  тұрмыстық  бұйымдардың  белгілі  сенімге,  баспанаға,  киім-кешекке,  ішер 
асқа,  туыстық  қатынасқа,  ел  билеу  ерекшелігіне,  заң  тҽртібіне,  ҽдеттік  құқыққа 
байланысты  қолданылатын,  халқымыздың  тұрмыстық  жҽне  тілдік  ерекшеліктерін 
кҿрсететін  арнаулы  атаулар  мен  сҿз  тіркестері.  Этнографизмдердің  қатарына  
этнофразеологизмдерді  де  жатқызуға  болады.  Этнофразеологизмдер  –  белгілі  бір  ру, 
тайпа,  этнос,  халық  таным-түсінігіне  сай  қалыптасқан  фразалық  тіркестер,  қанатты 
сҿздер,  мақал-мҽтелдер.  Олар  халықтың  ҿмірінен,  ҽдет-ғұрпынан,  салт-дҽстүрінен, 
рухани  жҽне  материалдық  мҽдениетінен  фразалық  бҿліктер  арқылы  орасан  зор 

121 
 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 5(41), 2012 
 
мҽліметтер  мен  хабарлар  береді.  Этнофразеологизмдердің  қандай  да  бір  тілде  белгілі 
бір  мағына  білдірумен  қатар,  ҿзінің  шығуына,  қалыптасуына  себеп  болған  шағын 
оқиғаны да білдіруі мүмкін.Бұл жҿнінде академик Ҽ.Қайдар: «Кез келген этнографизм 
мен  этнофразеологизмге  номинативтік  мағынамен  қатар,  шағын  этнографиялық 
этюдтер  де  қажет»,-деп  түйіндейді.Біз  мақаламызда  «Ш.Мұртаза  шығармаларындағы 
этнографизмдер»  деп  алдық.Мұнда  біз  жазушы,  публицист  Шерхан  Мұртаза 
еңбектерінзерттеу  нысаны  етіп  алдық.  Себебі,  Мұртаза  –  ұлттық  болмыстың  сипатын 
шебер  бейнелейтін  қазақ  жазушылардың  бірі.  Оның  шығармалары  арқылы  қазақ 
болмысын,  қазақ  халқының  менталитетін  айқын  кҿруге  болады.  Жазушының  аталған 
шығармаларынан  этнолингвистикалық  сипаты  басым,қазақ  халқының  болмысын 
суреттеуге айқын кҿрініс болатын бес жузге жуық мысал алынды. Бұл мысалдар  ҿзара 
тақырыптық  топтарға  болініп,  оның  негізінде  он  екі  мағыналық  топ  шықты.  Атап 
айтсақ: 
1)Туыстық атауларға байланысты 
2)Жаңа туған нҽрестеге байланысты  
3)Киім – кешек атауларына байланысты  
4)Үйлену, қыз ұзатуға байланысты  
5)Ұлттық тағам, сусын атауларына байланысты  
1.Туыстық атауларға байланысты: 
Бҽйбішесі  бала  таппай  ,  осы  Пияштытоқалалып,  Пяштан  бір  ұл,  бір  қызтуды 
[7.82].  Балдыздарменойнап-күліп,  құмарданшыққан  соң,  жездеміз  мені  көріп  қалып 
шақырып  алып,  қыздарының  талауынан  қалған  бірер  мәмпәси  кәмпитті  маған 
берді[7.101].  «Құда  бала»дәрежесінде  мен  бұл  үйге  тұңғыш  рет  келгеннен  кәстөм- 
шалбар,  көйлек  киіп,  ат  мініп  қайтуым  керек[7.103].  Қайынатасына  мінезі  шәлкес 
көрінетін  Рысқұл  Тұрарға  жақындағы  жездедей-ақ  болған  жоқ[1.15].  Сол  себепті  де 
болыс  қалыңдыққа  қар  түспей  тұрып  барып,  нақсүйері  Нүкетай  сұлуды  алып  қайту 
сапарынан  шыққан[1.79].  Әйтпесе,«күйеу  бала»  мен  қайын  ата  жас  шағынан 
шамалас[1.79].  Албандағы    Қызылбөрік  еліне  Саймасай  «күйеу  бала»  болып, 
Алатаудың  інжу-маржанынан  таққан  алқасы  сияқты  әдемі  Көлсайдың  алқымында 
жатқан  саты  ауылына    келіп  түскелі    екі  күн  болған[1.79].  Албан-мейман  келсе 
медектеп,  берекесі  кіре  түсетін  қонақжай  ел.  Ал  мынадай  атақты  күйеу  келгенде  риза 
қылып  жіберейік  деп  барынша  шабылған[1.79].  Қайын  жұрты  құрметті  күйеуді 
жөндеп  күте  алмай,  бабын  білмей,  ренжітіп  алдық  па  деп  алаңдады[1.82].  Ер 
жігіттің  үш  жұрты  бар  дейді[1.89].  Соқыр-  Әлімбек  батырдың  немере  інісі  болаты  
[1.130]. Ал бірақ Рысқұл  қайнағасы үшін қабырғасы қайысқан жҽне рас [1.67].  
2.Жаңа  туған  нәресте,  балаларға  байланысты:  Сонда  үш  жетімін  ұйықтату 
үшін  Айша  неше  алуан  ертегі  қиссаларынайтады  [7.30].  Бес-алтыға  келгенде  еркек 
аланы сүндетке отырғызады. Сүндеттеудің денсаулыққа, тазалыққа да пайдасы зор. Бұл 
рҽсімнің  сүндет  тойы  деген  сияқты  жҿн-жоалары  болады,  қайырлы  болсын  айтылып, 
шашу  шашылады.  Сүндетке  отырғызу.  Сол  тырнақтай  теріні  өткір  ұстараман 
шертіп жіберіп кесіп тастаса, сауап болады екен.Әйтпесе үлкен күнә![7.40]. Баласын 
сүндеттеу –ҽкенің парызы [7.41]. Бесік қасиетті, киелі, құтты мүлік, сҽбидің алтын ұясы 
болып  есептеледі.  Бесікке  салу  жолы  үлкен,  елдегі  тҽрбиелі,  ҿнегелі  ҽжелерге 
тапсырылады.  «Ҽлди,  ҽлди»  айтқан  сияқты.  Сомдай  болған  мені  «ҽлди,  бҿпем»  деп 
жұбатқан  түрі[7.96].  Бесік  тойы,  тұсау  кесер  тойы,  тағы  тағылар  өмір  бойы 
жалғасып  барып,  жаназаман  тәмәм-тауыс  болады  [7.136].  Мұндай  мүлгіген  кеште 
ертедегі ерлікзамандар туралықисса тыңдарма еді! [1.184].  
3. Киім–кешек атауларына байланысты: Ішік – сыпайы, ҽрі сҽнді, ҽрі жылы киім. 
Мұның  сыртын  берік  матадан,  ішің  аң,  мал  терілерінен    құрайды.  Қазақтың  салт-
дҽстүрлері  мен  ҽдет-ғұрымтарында  ішіктің  алатын  ҿзіндік  ерекше  тҽлім-тҽрбие  мен 
құқықтық  ережелері  бар.  Мысалы,  қасқыр  ішікті  жиырма  беске  толмаған  жастарға 
киюге  болмайды.  Себебі,  жастық  жалыны  мен  тері  қызуы  жігіттің  күшін  қайтарады 

Вестник Казахского государственного женского педагогического университета. №5(6) 2011. 
 
122 
немесе  ауруға  ұшыратады.  Қасқырдан  ішік  кигендер  некен-саяқ.  Бар  болса  да 
жастарға  кигізбейді.  Күйдіріп  жібереді  дейді.  Жас  бозбала,  жігіт-желең  кисе,  әтек 
болып  қалатын  көрінеді  [7.55].  Мұртаза  барда  біздің  үйдің  қызметінде  жүретін 
Әйнекәжеміз  Айшаның  шашын  тарасып,  бұрымдарын  ҿріп,  шолпысын  тағып  береді 
екен[7.86]. Сондықтан ішінде Ізбайшаның тҿркінінен келген бір киер сары шҽйі кҿйлек, 
жасыл тыс барқыт камзолы, шашақты шҽлісінен басқа кҿзге түсер ештеңе жоқ сияқты 
[1.75] 
4.Үйлену,  қыз  ұзатуға  байланысты  этнографизмдер:  Ертеден  жҽне  қазір  де 
жалғасып келе жатқан ҽрі жарасты дҽстүрлердің бірі – құда түсу. Жігіттің ҽкесі немесе 
оның  жақын  туыстары  қызы  бар  үйге  құда  түседі  яғни  бойжеткен  қызын  сұрайды. 
Мұдай  кеште  қыз  ұзатса,  келін  түсірсе  жарасады  [1.184].  Ұлтуған  –  Молдабектің 
бәйбішесі  ғой.  Осы  елге  бүлдіршіндей  қыз  кезінде  келін  болып  келіп,  енді  белі  бүкір 
кемпір  болған  [1.67]  Қыз  он  алтыға  келегде  Мерке  батпайларының  бірі  айттырып, 
ұзатып  жіберген  [1.223].  Құдалықты  басқарып  барған  адам  бас  құда  деп  аталады. 
Тҿменгі  мысал  оған  дҽлел  бола  алады:  Бас  құда  болып  Ахат  баратын  болды  [1.291  ]. 
Бай мен бай құда болса, арасынан тайпалған жорға жүрер, дегендей, Саймасай күйеу 
болғанда, Мұқыш қайыната қатынасы, сөз жүйесі жарасқан [1.79] Бұдан кейін барып 
неке қию дҽстүрі жасалады. Мұнда екі куҽ алдында қалыңдықтан оның осы ұзатылғалы 
отырған  куйеуіне  шығуға  ризашылығы  сұралады.  Мысалы:  Нүкемен  неке  қияр  күнді 
ойлап, Анарбай бауыры балқып, өзегі өртеніп, жүрегі тулар[1.209].  Тұрмыс құратын 
жігіт  пен  қалыңдықтың    ҽкелері  бір-біріне  бауыздау  құда  деп  аталады.  Жар-жар. 
Астымда  ер-тоқым,  құйысқанына  дейін  күмістеп,  зермен  жабулап  ақ  боз  ат[7.33б].  
Аттаныстың  табан  астында  асығыс  болғандығы  сонша,  ҽдеттегі  ауылдың  «алты 
ауызы», тіпті «жар-жар» да айтылмады [1.83]. 
5.Ұлттық  тағам,  сусын  атауларына  байланысты:  Малдың  тҿлдегеннен  кейінгі 
алғашқы сүті уыз деп аталады. Уыз ҿте дҽмді ҽрі қою болады. Бала да, тҿл де уыз сүтін 
тойып  ішу  керек.Уызына  тоймаған  бала  да,  тҿл  де  ҽлсіз  болып  ҿседі.  «Уызында 
жарамаған»  деген  сҿз  осыдан  шыққан.  Уыздан  уыз  кҿже  деп  аталатын  кҽделі,  жеңсік 
тамақ  жасалады.  Бұл  алғашқы  ащы  уыздан  емес,  екі-үш  күннен  кейінгі  тҽтті  уыздан 
ҽзірленеді.  Бұдан  ауыл  үлкендері,  кҿршілері,  туған-туыстары  шақырылады.  Олар 
ризалық батасын береді.  
Кешке  Айша  үрпиген  үш  балаға  уыз  пісіріп  отырып:  -Е,  Жаратқан,  мұныңа  да 
тәуба,  тәуба!-деді  [7.27].  Құрт-қой,  сиыр  сүтінен  жасалады.  Ҽрине,  қой  сүтінен 
жасалатын құрттың дҽмі  де, сапасыда жоғары болады. Құрт жасау  үшін ашыған сүтті 
ағаш кесппеке құйып бірнеше күн іркіт жиналады. Оны үлкен қазанға құйып қайнату 
кезінде  іркіт  қоюланып,  ақ,  ақсары  болған  кезде  отын  сҿндіріп,  суыған  соң  оны  сол 
кезде таза қапшыққа құйып қояды.Таңертең оны алақанға салып ҽртүрлі кескінді құрт 
жасайды. 
Бірақ кейде бізді үңгір үйіне шақырып алып, бір-бір құрттан үлестіріп: – Махан 
аға аман-есен келсін деп айтыңдар,– дейтін [7.82].  
Май – дастарқан сҽні мен дҽні. Май алу үшін сиыр сүтінің шикі қаймағын жинап 
алып,  оны  шара  сияқты  кең  ыдысқа  салып  бұлғайды.  Оны  май  шайқау  дейді.  Осы 
шайқаудың  нҽтижесінде  май  пайда  болады.  Майды  қолмен  алып  суын  ҽбден  сығып 
алады. Арасында су немесе  бір түйір бҿтен зат қалса май кҿгеріп, дҽмі бұлылады. «Бір 
қарын  майды  бір  құмалақ  шірітеді»  деп  осындайды  айтқан.  Майды  тұздап,  қарынға 
салып  сақтайды.  Қарындағы  май  ҿте  жақсы  сақталады  ҽрі  дҽмді  болады.  Қарын 
кҿлеміне    қарай  қозы  қарын,  бұзау  қарын  деп  аталады.  Қыста  қарынды  бастау  да 
айтулы  дҽстүр  саналады.  Оны  құрметті  қонақ  келгенде,  айтта,  тойда,  қуанышты 
күндерде бастайды.  
–
 
Ленинмен жолығатыныңды білгенімде ауылдан тым болмаса, қозы қарын май, 
құрт ала келетін едім ғой. Ауылдың дәмін татқаны жақсы еді ғой  [1.269].   

123 
 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің Хабаршысы № 5(41), 2012 
 
Осы  зерттеуіміздің  нҽтижесінде  біз  мынадай    қорытындыға  келдік:  Біріншіден, 
Ш.Мұртаза  ҿз  шығармаларында  ұлтымыздың-  қазақ  халқының  мұсылмандақ  бет-
бейнесін,  болмысын  бейнелеуде  діни  лексиканы  мол  пайдаланады  жҽне  бұны  ҿз 
кейіпкерлерінің  шынайы  образын  жасауда  қолданады.  Екіншіден,  жазушы  ҿз 
шығармаларында  үйлену,  қыз  ұзатуға  байланысты  мысалдарды  ҽр  қырынан,  айқын 
бейнелейді. Бұнда қыз ұзату, келін түсіру, ҽмеңгерлік салтына байланысты да мысалдар 
кҿп қолданған. 
 
ҼДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ: 
 
1.Мұртаза Ш. Қызыл Жебе .– Алматы: Жазушы,1994  
2.Манкеева Ж. Ұлттық мҽдениетті танып-білу кепілі. Алматы:Ана тілі, 2008.  
3.Керімов Ш.Күйеу келтір, қыз ұзат// Ана тілі.Алматы:1992. 112бет.  
4.Тҿреқұл Н.Сүйіншіден –кҿңіл айтуға дейін.- Алматы: Қазақстан,1998-272 бет.  
5.Кенжеахметұлы  С.  Жеті  қазына.Кҿпшілік  оқырманға  арналған.  –  Алматы:Ана  тілі, 
2000 – 136 бет 
6.Қайдар Ҽ. Қазақ тілінің кейбір мҽселелері.– Алматы, 1998. 
7.Мұртаза Ш. Ай мен Айша. – Алматы:Жалын, 1997. – 256 бет. 
8.Қазақ тілінің түсіндірме сҿздігі 5-том. – Алматы:1980. –640бет. 
 
РЕЗЮМЕ 
В  этой  статье  рассматриваются  и  толкуются  обрядовые  этнографизмы  из 
произведении Шерхан Муртазы. 
                                                          
                                                     SUMMARY 
The  article  deals  with  the  custom-traditions  ethnography  in  compositions  of  Sherkhan 
Murtaza. 

жүктеу/скачать 1,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: