Пікір жазғандар: филология ғылымдарының докторы, профессор Т. Ермекова



Pdf көрінісі
бет82/118
Дата15.11.2023
өлшемі4,69 Mb.
#124040
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   118
Байланысты:
Шалабай

4-жұмыс. 
Қазақ халқы – ел сұлуының бірі, қазақ жері – 
жер сұлуының бірі (І. Есенберлин). Мұны Орталық кешпеді де, 
орындарынан түсті. Қызмет те сұлу қыз сияқты, әркім қызығатын 
шығар. Не өзі өртеніп өледі, не біреулер өлтіреді. Қаракөбең 
күң гірт тұрақ, камерадан гөрі аюдың үңгіріне көбірек ұқсайды
(Ш. Мұртазаев).
5-жұмыс. 
Қаракөлеңкеде аса білінбеген екен, дәу Омардың 
сақал-шашы аппақ қудай болыпты (Ш. Мұртазаев). Қасында 
Тұрсынбай бар, Ушаков Алтынды түбегіне барған екен. Шы-
нында, ол ойнағысы келіп отырған жоқ, жұмыскер жайын еш-
кімнің ойыншық етуіне бермейтіндігін біржола аңғартқысы 
келіп еді. Кеттің, айрылдың... Сол – бас-аяғы. Түптеп келгенде 
қазіргі қазақ тағы да Игілік екенін ішіне түйді де, Ушаков одан әрі 
қазбалаған жоқ (Ғ. Мүсірепов).
6-жұмыс. 
Оның үлкен істен жырып алған қуаныш-мұңы 


Бердібай Шалабай
134
да басқа, үлкен топтан таңдап алған достары да басқа. Осыдан 
кейін қалай қимылдайтындарын түсінісіп алды да, Байжан көк 
жорғамен қасқыр шоқаққа салып, ілгері асып кетті. Мұнымен 
салыстыратын ешбір оқиға болған емес, бірінші жеңіс көптің кө-
ңілін көтеріп те, таңдандырып та кеткен сияқты. Игілік шеткі ат-
тың неден үріккенін де көрді: қақпаның түбінде шұбар көрпеге 
оралған бір бума жатыр екен. Рязанов ешқайда кетпеген, үйінде 
екен, бірақ оны қабылдамапты (Ғ. Мүсірепов).
Өздік жұмыс
Салалас құрмалас сөйлемдерді түрлеріне қарай талдау жаса -
ңыздар (жалғаулықты, жалғаулықсыз, грамматикалық мағына-
лары). Әр компоненттің құрылымдық ерекшелігін және тыныс 
белгілерін түсіндіріңіздер. 
Берілген сызба бойынша салалас құрмалас сөйлем құрыңыз-
дар.
1-жұмыс. 
Біржан әкелген Сарыарқаның кең қазынасы кей-
де шырқап өрлеген Әмір, Оралбай үндерімен шығады, кейде 
сызылта, жіңішкерте бұралтқан, бірақ соншалық күшті және 
сонша алысқа тарап жатқан бойжеткен Балбала, сері сұлу 
Үмітей, сыпайы сынды Керімбала әндерімен сыр баяндайды. 
Бұл уақытта ойлап отырғаны- өтіп кеткен күн емес, алдында келе 
жатқан күннің жайы. Тегінде, Тәкежан үлкен жанжалға тауаны 
жоқ, бұдырсыз болатын, әрі әкеге шағым жеткізу алыс та қиын
(М. Әуезов). Көш иесі екеу-ақ: бір әйел, бір еркек, қимасы түскен 
кен ырдуанды мықшың-мықшың көтеріп жатыр. Енді жіберіп 
көрші, құдай біледі, әкеңді танытамыз (Ғ. Мұстафин).
(себептестік мағына)
(қарсылықты мағына) 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   118




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет