Практический курс казахско го язы ка для экономических специальностей



Pdf көрінісі
бет11/13
Дата15.03.2017
өлшемі6,65 Mb.
#9978
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13
Негізгі түсініктер:

Нарықтың формасы — форма рынка 
Сүраныс негізінде — на основе спроса 
Үсыныс непзщде 
一 на основе предложений
Еңбек биржасы -биржа труда 

Енбек рыногы -  рынок труда
Делдалдык операция -  маклерская (посредническая) операция 
Қор биржасы -  биржа фондов
2 2
- мэтін бойынша тапсырмалар
1  Мэтінді окыныз, сұрақтарға жауап беріңіз.

. Прочитайте текст, ответьте на вопросы.
п а й д а л а н а  
о т ы р ь ш , 
сщ

Жаца 
сѳздерді 
құрастырыңыз.
Используя новые слова, составьте словосочетания.
3  Орыс тіліне аударыцыз

Переведите на русский язык: 

Биржа — нарыктьщ бір формасы.
Мунда тауармен сауда жасайды.
Биржада бағалы кағаздармен де сауда жасайды.
Валюталық биржа да — биржаның қалыптасқан түрі.
Еңбек биржасында қызметкерлерді жалдаумен айналысады. 
Мұндай биржалал делдалдык операцияларды іске асырады. 
АҚШ-та  көптеген  қор  биржасы  бар.Станцияда  көмір

 
пайдаланылады.
газ мазут
4 Қазақ тіліне аударыньп:
Переведите на казахский язык:
Одна из особых форм рынка -  биржа.
Биржы бывают разные.
Например,  биржа  товаров  занимается  постоянной  торговлей 
продажей товаров.
Биржевая цена образуется на соотношении спроса и предложения. 
Биржа -  учреждение, занимающееся торгово-денежными делами.
Назар аударыныз!
Обратите внимание!
Кѳсемше
Деепричастие
Кѳсемше 
/деепричастие/  выражает 
действие, 
которое  сопутствует 
главному  глаголу  /  так  же,  как  и  в  русском  языке  /, образуется  с 
помощью следующих суффиксов: 
I
-П/-ЫП/-ІП
Мәтінді  оқып  отырмын.  Қуат  ойнап  отыр.  Сэўле 
келіп тур. 
'і 

-а/-е/-й
Ол лемалысты асыға күтелі. Корпүска келе жатыЬ.
-калы/-
Емтихан тапсырғалы отырмын. Қазакша сөйлескелі_
198

іселі 
отыр.
,ғалы/-гелі 

_______________________________________________ _ 
5__________________________________________________________ Сөйлем күрастырыңыз:______::
Составьте предложения:
5 р и ж а   а қ ш а  

  с а у д а   і с і н   / п р о в о д я /   і с т е й д і .
^кржа қажетті мамандар жөнінде мәлімет/собирая/ жұмыс жасайды. 
Ол ұсыныс пен сүранысты /исследуя/ отырады.
К а с с а л ы к   к е л іс ім   б о й ы н ш а   а қ ш а   т е з   / в ы п л а ч и в а я с ь /   іс к е   а с ы р ы л а д ы .
Есімше
Причастие
В  казахском  языке  есімше  /причастие/  выступает  не  только  в  роли 
объекта,  но  и  выполняет  функцию  определения,  образуется 
с 
помощью суффиксов:
Прошедшее 
время 
-ғ ан /- 
г е н ,- к а н / - к е н
Ж а з ғ а н ,  т е п к е н ,  с а т қ а н  
Ү ш қа н,келген, төлеген
Будушее время
-а р / -е р / - р
Т а н ы с а р ,  б е р е р ,  о й н а р ,  с а т а р
Переходное
прошедшее
время
- а т ы н / ~ е т ін ,
'ЙТЫН/-ИТІН
Айтатын,  жеңетін,  келетін,  сүрайтын,  істейтін, 
т ө л е й т і н ,  ж а л д а й т ы н
6  
Жоғарыдағы 
кестені 
пайдаланып, 
есімшенің 
керекті 
формаларын жасаңыз, аударыныз, сөйлем кұрастырыңыз:
И с п о л ь з у я   т а б л и ц у ,  о б р а з х у й т е   с о о т в е т с т в у ю щ и е   ф о р м ы   п р и ч а с т и й , 
п е р е в е д и т е ,  с о с т а в ь т е   п р е д л о ж е н и я :
И н с т и т у т ,  в  к о т о р о м   в ы   у ч и т е с ь / а у ы с п а л ы   ѳ т к е н   ш а к / ;  н а п и с а н н о е   и м  
п и с ь м о / ѳ т к е н   ш а қ /;  с е м и н а р ,  к о т о р ы й   з а к о н ч и т с я   в   3  ч а с а / к е л е р   ш а к / ; 
брат,  который  работает  в  Энергоцентре/ауыспалы  өткен  шақ/; 
в ы п о л н е н н о е   у п р а ж н е н и е / ѳ т к е н   ш а к
ノ;
 
а в т о б у с , 
к о т о р ы й  
п о е д е т  
в 
город  Ақсу/келер  шак/;  цена,  которую  вы  платите/ауыспалы  ѳткен/; 
т о в а р ,  к о т о р ы й   в ы   п о к у п а е т е   / а у ы с п а л ы   ѳ т к е н /
199

Керекті сөздер: оку, жазу, аякталу, істеу, бару, тѳлеу, сатып алу 
.マ
7 Мәтіннен есімшелерді тауып, астын сызыныз.
Найдите в тексте причастия, подчеркните их.
Қосымша  тапсырма:  мэтінді  окыныз,  мазмүнын  казак  тілінде 
айтып берініз,есімше мен кѳсемшелерді теріп жазыныз:
Прочитайте  текст,  передайте  содержание  на  казахском  я^ыке 
выпишите причастия и деепричастия: 


Екібастұз
Екібастұздың  өнеркәсіп  орындарында  алғаш  рет  алдыңғы 
қ а т а р л ы   т е х н о л о г и я л а р   ө м і р г е   к е л і п ,  ж а ң а   ү л г ід е г і  қ ұ рал  — 
жабдыктар 
сыннан  әтіп, іске  косылды.  Кезінде  Екібастүз  бүкілодактық  екі  ірі 
құрылыстың  орталығы  болды.  Мәселен,  1-МАЭС

  2-МАЭС  —
тьщ 
кұрылысына  жүздеген  кәсіпорындар,  ұйымдар  мен  министрліктер 
мен  ведомстволардың  ғыльши-зерттеу  институттары  қатысып,  өз 
үлесін  қосты.  Қазір  осы  2  алып  электр  өндірісінің  өндірген  электр 
қуаты  күшті  электр  жеткізуші  тораптардың  бойымен  Қазақстан  мен 
Ресейдің 
кәсіпорындарына 
тасымалдануда. 
1-МАЭС-те 
әрқаисысының  қуаты  500мвт түратын 
8
  энергоблок  орнатылған.  Бұл 
жылу энергетикалық кешенде республика тас  көміршін 2/3  өндіріледі 
және  Қазақстан  электр  куатынын.  60  проценті  шығарылады.  Ал  2- 
МАЭС- мемлекетіміздің ең ірі станциясы.
Сөздік
сын -  испытание, критика 
бүкілодақтық — всесоюзный 
алып -  гигант
алдьщғы катарлы -  передовой
кешен -  комплекс 

 


.'
Үй тапсырмасы: 
а) 
есщше  мен  кѳсемшені,  жана  сѳздерді 
пайдалана  отырьш

 
«Биожа» деген  гақырып бойынша диалог құрастырыңыз;
используя причастия , деепричастия, новые слова, составьте диалог по 
теме «Биржа»;
200

з) эпиграфка назар аударыныз, Абай Құнанбаев туралы не білесіз, 
айтып  берініз;  есімше  мен  кесемшені  пайдаланып,  акын  туралы 
энгіме кұрастырыныз;
обратите  внимание  на  эпиграф,  расскажите  об  Абае  Кунанбаеве; 
используя причастия и деепричастия,составьте о нем рассказ;
б) «Үстеу» такырыбын кайталаныз;
повторите тему «Үстеу».
23- сабак

, . . ■ 

 

■+ 
А қпа қул а ққа  а й т қ а н  сөз
 - 
қ^м га  қуй га н  судащ 
К^йм а қул а ққа  а й т қ а н  сөз
 — 
гулге құй га н  судай 
Ғабиден М уста ф и н  
(1902-  1985)
 
ѵ
23-мәтін
Бэсеке

'
Бэсеке  тауар  өндірісі  үшін  де,  нарыктык  экономика  үшін  де 
бірінші  заң.'  Біріншіден,  эр  өндіріске ; ынталандыру/  керек.  Осы 
/ ынталандыру  кѳзі,  прогресс кѳ зі -  бәсеке/Вүл бәсекеній бір жағы. А л 
екінші  жағьі^І бірлестік

Кейбір  әріптестер  қаржысын,  шикізатын 
ортаға  салып,  жақсырақ,  сапалы,  әдемі,  халыкка  өте  кажет  тауарды 
шығаруды  ойлаиды,  сол максатпен  бірлеседі,  рынокта  өз  өнімдерімен 
бәсекелесе  алмайтын  өнімді  өндіруге  тырысады.  Сонымен  бәсекенің 
бір жағы күрес,жарыс  болса,  екінш і  жағы бірлесу.
Түрмыс  -   тірш ілікте,  өндірісте  адамгершілік  тұрғыдағы  бәсеке 
немесе  оның  карсы  жағы  — адамгершілік  тұрғы ға  жатпайтын  бэсеке 
^д е  б а р .  Э р   м е м л е к е т т е   а д а м г е р ш і л і к т і   е м е с   б э с е к е г е   к а р с ы   з а н   б а р .  ^ 
^Одак  кезінд

 
^емлекет^ік 

 М^™і^./бо|[ғандьіктан, ( бәсекоУ
(болған  ж о қ /  тек  бәсекенің  е к ін й і  жағы  -   бі^лестік-  болды.  А л 
өркениетті қоғамда, мемлекетте бәсекенің екі жағ^і бірдей болу к е р е к ., 
Өркениетті  қоғамда  бэсеке  кандай  болу  керек?^ Өркениетті  қоғамд
马ノ

бәсекенің тек  жарыс,  күрес,  айтыс  жағы  болса,  онда  адам-адамға жау 
(боль
せ  кеめедк' /М ұндай  ^мадениетпен  ешкім  тура  алмайды.  Қазіргі 
өркениетті  мемлекеттерда^ділетті/бәсеке  орын  алады.  Осы  бәсекеде 
бәсекенің  екі  жағы  да  бірге.  Бұл  мемлекет  үш ін  жақсы.  Әр  өндіріс, 
Мейлі,  ол  жеке  болсын,  кооперативтік  болсын,  жаман  өнім  берсін, 
Жаксьг  өнім  берсін  -   бәрі  мемлекеттікі.  Төмен денгейдегі  өнеркәсіпке 
Мемлекет  көмектеседі,  аяғынан  түрған  кезде  жеке  м енш ікке  береді, 
бэсекеге  қосадьк  Бәсекеде  алдауға,  зансыздық  жасауға  болмайды,
201

әділетті  болу  керек.^Әділетсіз  бэсеке  болса,  экономикада  прогр^ 
болмайды.  Бэсеке,  -   прогресс  кѳзі.  Бәсекелестік  нарықт  С 
экономиканы  ілгері  жеткізетін  күш,  өзара  жарыс,  бір-біріңең 
К 
сайысы, жаксы өнім сайысы. 
03ン
(З.Күзекова,

.Қарақүсова)
Экономикалык термин:
бэсеке  -   бұл  шаруашылықты  ұтымды  жүргізуге,  көбірек  пайда алуға 
шақыратын  тауар  өндіруш ілердің  бәсекесі,  жарысы.  Бэсеке  өнімді 
көбірек  шығаруға,  оның  сапасынын  артуына,  қүны ны ң  төмендеуіНе 
к ө м е г і н   т и г і з е д і . 
Бэсеке 
н е п з ш д е   ш а р у а ш ы л ы к   с а л а л а р ы н ы ң   Қарқ уң ы 
арта түседі.
(Б.Сабырбаев)
Бэсеке дегеніміз не?
Бәсекенің кандай жақтары бар?
Одак кезінде бәсеке неліктен болған жоқ?
Бәсеке өркениетті қоғамда кандай болу керек?
Әділетті, әділетсіз бэсеке деген не? 

Әділетті  бэсеке  мемлекет  үшін  керек  пе

  Пайдасы  бар 
ма?  /
Негізгі түсініктер:
Ынталандыру көзі -  источник стремления, усердия
Прогресс кѳзі — источник прогресса
Адамгершілік түрғыдағы бэсеке -  гуманная конкуренция
Өркениетті қоғам — развитое общество
Әділетті бэсеке -  справедливая конкуренция
Ілгері жеткізетін күш -  движущая сила 
г ,
,
Ѳнім сайысы -  конкурс продукции 
Ѳзара сайыс — взаимная борьоа
23- мэтін бойынша тапсырмалар
1 Мэтінді мэнерлеп оқыңьп, орыс тіліне аударыныз.
Прочитайте выразительно текст, переведите на русский язык.
2  Ѳткён  грамматикалық  такырыпты  еске  түсіріңіз,  есімше  мен
кѳсемше с

здерді  белгіленіз, орыс тіліне аударыныз 

Сұрақтар:
1.
2.
3.
4.
5.
202

Повторите  пройденную  грамматическую  тему,  выделите  причастия  и 
деепричастия, переведите их на русский язык  .

Берілген  сұр а кта р д ы   пайдалана  о ты р ы п ,  «  Бэсеке  не  ү ш ін  
кажет?» деген т а к ы р ы п  б о йы нш а  диалог к ұ р а с т ы р ы н ы з .
Используя данные вопросы, составьте диалог на тему «Бэсеке не үшін
кажет?»
Назар аударыныз!  Обратите внимание!
Ү стеу 

-
Наречие
Үстеу 

 
наречия 
—  делятся  на  непроизводные  и  производные. 
Производные образуются при помощи: 

.
Суффиксов
-шаАше
Қазақ+ша, орыс

ша
-дай/-дей
экедей, айдай
-тай/-тей
кұстай, пештей
Окончаний
Да/де
Жаз+да, күз+де
Та/те
Қыс

та, тус+те 

Нда/нде
Осы+нда, кезі+нде
Қа/ке
Алыс+қа, биік+ке
Fa/re
Жоғары+ға
На/не
Арты+на

күні+не
Нан/нен
Алды+нан, етбеті+нен  .
Дан/ден
Былтыр+дан, ерте+ден
Тан/тен
Он жак+тан, іш+тен
4 Б ерілген сѳздерден үстеу ж а са ны з, оры с т іл ін е  аударьщ ы з:
Составьте из данных слов үстеу-наречия, переведите на русский язык:
Ж а н ы ,  о р т а ,  б а с ы ,  а ғ ы л ш ы н ,  к ы р ғ ы з ,  ѳ з б е к ,  т а т а р ,  м ү с ь ш м а н ,  т ө м е н , 
ж о ғ а р ы ,  к ү н і,  ү йд е
По значению үстеу /наречия /имеют несколько разрядов: 

203

Мезгіл 
үстеу
/времени/
Қашан?
Ертен., 
казір, 
бүрын
Мекен
устеу/места/
Қайда?
Алға, төмен, ілгері
Қимыл-сын  үстеу
/образа действия/
Қалай?
Немісше,тез
Мөлшер 
үстеу

 меры/
Қанша?
Сонша,
соншалык, талай
5  Орыс  тіліне  аударыңыз,үстеудің  мағынасына  кар

й 1
  түрің 
анықтаңыз.
Переведите на русский язык, определите разряд наречий по значению
Одак кезінде бэсеке болмаған.
Бэсеке экономиканы ілгері жеткізеді.
Ертең «Акша. Банкі қызметі» сабағына кешікпей кел.
Студенттер осында түрады. 
J
«II  Қаныш  Сэтбаев  окуларына»  Фролов  Семен  баяндамасын  кцзақша 
дайындады.
Профессорымыздың мерейтоиына сонша қонақ келді.
6
 Сұрақтарға жауап беріңіз:
Ответьте на вопросы:
Қазак тілін канша уақыт оқьш жүрсіз?
Сайран немісше калай сөйлейді? 
i
Жиналыс кашан болады? Бүгін бе, бүрсігүні ме?
Сен осында тұрасың ба? 
:.;, 
,
Сіз жақында қайда болдыңыз? 
1
 '
Сендер ерге түрасыңдар ма, кеш тұрасындар ма? 
;
Сен  бұрын  қай  мектепте  оқыдың?  Теоретическая  механика  пэнІ  тым 
киын  ба?  Ертен  экономика  пәні  сабағы  бола  ма?  Сен  Ьлгебралык 
теңдеулерді /равенство/ дүрыс шешесің бе? 
,
7 Қазақ тіліне аударыныз:
Переведите на казахский язык:
В этом году наша группа ездила в Астану.
Дни сессии остались позади.
Мы  быстро  приготовили  уроки  предмету  «Основы  экономических 
знаний». 


204

^ауле  интересно  выступила  на  семинаре  по  теме  «Справедливая 
конкуренция».
ß
 спортзале университета столько людей! 
. '-  'г  .  '
Завтра начинаются каникулы.
S Сөйлем кұрастырыныз, орыс тіліне аударыныз
:

Составьте предложения, переведите на русский язык:
Бэсеке  нарык  үшін  (  очень)  кажет.  Адамгершілік түрғыға  жатпайтын 
бэсекеге  (против)  тұратын  заң  бар.  Нарыкта  бізді  (вперед)  ж еткізетін 
үлкен  күш  -   бәсекелестік.Кеибір  әріптестер  каржысын,  шикізатын  (в 
необходимое  время)  ортаға  салады.  (Раньше)  Кеңес  Одағында  бүндай 
жарыс болмаған.
4  М ы н а  
үстеулерді 
пайдалана 
о ты р ы п , 
берілген 
ж оспар 
б ойы нш а  Павлодар  ка ла сы   ту р а л ы   әңгімелеңіз.  Үстеулерді 
оры с тіл ін е  аудары ны з:
Используя данные наречия,  по следующему  плану составьте рассказ  о 
городе Павлодаре. Наречия переведите на русский язык:
а) Павлодар қшіасының тарихы. 

 

 
э) Павлодардьщ кѳрнекті жерлері.
б) Павл од ардың ауыр ѳнеркэсібі.
в) Павлодар жерйіің атакты адамдары.
г)  С.Торайгыров  атындагы  Павлодар  мемлекеттік  универеитеті. 
«Тағлым
》кешені,
д) Павлодар оку орындары. 
'
е) Менің калам 
■ 

К е р е кті үстеулер:
биыл,  казір,  эркашан,  ешкашан,  осында,  мында,  дұрыс,  сонша,  кѳп, 
талай,  қазақша,  орысша,  меніңше,  жақында,  бұрын,  енді,  алыс, 
қы сты гуні, жаздыгүні, кеше, б үгін, б ү р с ігү н і
,былтыр, әрқашан
Y й тапсырмасы : 

 тақырыпты кайтялаңыз;
повторите тему урока; 
ә) м ә т ін н ің  ж о с п а р ы н  ж асаны з;
составьте план теке
丁а;
б) эпиграфты калай түсінесіз, айтып беріціз;
расскажите, как понимаете эпиграф. 
.  ' ‘ 
-
205

24-сабак
Б е л гі болмаса, ж о л  б^зылады,
Е іл ім  болмаса^ сѳз бузылады 
М ахм уд Қ а ш га р и ,Х іе а сы р
.. 
''.


'
'  , ' . ■ ■ ■
.
24-мәтін
Бухгалтерлік есеп
Үлттық  экономикамыз  нарықтық  жолдармен  қалыптасып,  өз 
ақшамыз  өмірге  еніп,  саяси-экономикадық  үрдістер  өтпелі  кезеқде 
түрған  шақта  бухгалтерлік  есеп  печ  есеп-қисап  жүмыстарының 
атқаратын  міндеттері  өте  зор.  Экономикамыздын  дұрыс  бағытпен 
дамуына 
қаржы, 
несие, 
айналым 
қаражаттары, 
тағы 
басқа 
материалдық  ресурстардьщ  тиім ді  жұмсалып,  пайда  келтіруіне, 
ұрлык-қарлық  тағы  басқа  экономикалык  кеселдермен  күресуде  де 
бухгалтерлік есептің атқаратын міндеті қомақты.
Бухгалтерлік  есеп  дегеніміз  —  кәсіпорынның  каржы  жоне 
шаруашылық  қызметтерінін  нәтижелерін  есепке  алу  жүйесі.  Бас 
бухгалтер 

  шаруашылыкты  жүргізу  жөнінде  көптеген  нұсқаулардың 
сақталуын 
кадағалайтын 
«мемлекеттік 
бакылаушы» 
болады. 
Н ары қты қ қатынасқа кө ш у кезінде кәсіпорындағы бухгалтерлік есепті 
ұйымдастыруға жэне онын жайына кесіпорынньщ меншік иесі немесе 
басшысы  жауапты  болады.  Ол  менш ік  иелері  алдында  мүлік  пен 
міндеттеме  үшін,  кәсіпорынның  пайдалылығы  үшін  жауап  береді. 
Олар бухгалтерлік  есепті  өздері жүргізеді немесе бухгалтер жалдайды, 
не бухгаятерлік фирмамен шартқа отырады.
(А.Мусинов т.б)
Экономикалык термин:
бухгалтерлік  есеп  -   счеітарлың  дебет  жэне  кредит  жақтарына  кіріс 
пен шығысты жазу аркылы жүргізілуі. 
■ 
^
(Б.Сабырбаев)
Негізгі түсініктер:
Саяси-экономикалық үрдіс -  политико-экономический процесс 

айналым  қаражаттар - оборотные средства
кәсіпоры ннны ң пайдалылығы- прибыльность предприятия
бухгалтерді жалдау -  нанимать бухгалтера
жауапты болу -  быть ответственным
тиімді жұмсалу -  эффективно использоваться

экономикалык кесел 

 экономические препятствия
есепке алу жүйесі 

 система учета
нүскаулардың сакталуы -  соблюдение инструкций
ціартка отыру — составить договор 
Л  . 

Сұрактар:
1
. Бухгалтерлік есеп дегеніміз не?
2. Оның экономикада атқаратын міндеті қандай?
3
. Бас бухгалтер кандай кызмет аткарады? 

4.  Кәсіпорынньщ  меншік  иесі  нарықтык  катынасқа  көшу  к

інде  не 
үшін жауапты болады? 

-
24 - мәтін бойынша тапсырмалар
1  Мәтінді  мэнерлеп окып, орыс тіліне аударыныз.
Выразительно прочитайте текст,  переведите на русский язык.

Сұрактар 
а р к ы л ы   бір  -   б ірінізбен  б у х га л те р л ік  есеп  тур а л ы  
әнгімелесіңіп, диалог құрастырыныз.
С  помощью  вопросов  поговорите  друг  с  другом  о  бухгалтерском 
учете,  составьте диалог.
3  Мына сѳйлемдерге эр түрлі сұрактар койыңыз:
К данным  предложениям составьте разные вопросы:
Қазақстан экономикасы  нары кты к жолдармен калыптасуда.
Саяси  -эконом икалы к  үрдіс  кезінде  бухгалтерлік  есептің  атқаратын. 
рөлі  ерекше.
Экономиканьщ дамуына каржы, несие, аиналым каражаттары керек. 
Олардын тиімді жүмсалуы кажет.
Бас бухгалтер керекті нұсқаулардың сақталуын  қадағалайды.
Ол «мемлекеттік бақылаушы» сияқты.
Кәсіпорынның  меншік  иесі  немесе  басшысы  бухгалтерлік  есепті 
үйымдастырады.
Ол мүлік үшін де жауап береді.
Бухгалтерлік  есепті  бухгалтерлік  фирмамен  шартка  отырып  та 
ж үргізуге болады.
4  Мәтінде  белгіленген  сөздер  кандай  сөз  таптарына  жатады? 
Сөйлемде аткаратын рөлі кандай?
207

К   каким  частям  речи  относятся  выделенные  в  тексте  слова?  қ ак 
роль они выполняют в предложении? 
ѵ


• ' 
-..' 
Назар аударыныз! 
Обратите внимание!
Кемекші сѳздер 

Служебные слова
Как  в  русском,  так  и  в  казахском  языке  есть  слова,  не  обладающие 
самостоятельным  значением,  не  выполняющие  самостоятельную 
ф ункцию   в  предложении.  Это  кѳмекш і  сѳздер  -   служебные  слова 
которые  зачастую  ставятся  после  знаменательных  слов.  Они  делятся 
на группы:
Септеуліктер
/послелоги/
Кейін,  дейін

соң

 
арқылы

 
бойынша, 
басқа,бүрын /т.б/
после, 
до, 
после,через,по, 
кроме,раньше 
/и 
др./
кѳмекші 
есімдер
/служебные слова/
Дрть[, 
іші,үсті, 
асты, жаны
за, 
внутри, 
на,гюд,возле
Жалғаулықтар
/союзы/
Жэне,
біра.қ,өйткені,егер
и,  но,  потому  что, 
если...
Демеуліктер
/частицы/
Ғана,ғой,  -ақ,-ау, 
ма/ме,  ба/бе,  па/ 
пе, әсіресе
только, 
ли, 
особенно
Модаль 
сѳздер
/модальные слова/
Керек, 
сияқты, 
екен, әринс,
Рас, 
шамасы, 
мүмкін
нужно, 
как, 
оказывается, 
конечно, 
правда, 
вероятно

Сойлемдерді  о к ы н ы з ,  оры с  тіл ін е   аудары ңы з,  кө м е кш і 
свздердін т ү р ін  а н ы қ т а н ь « :
Прочитайте  предложения,  переведите  на  русский  язык,  определите 
вид служебных слов:
Біз  лекциядан  кейін  академик  С.Б.Бейсембаев  атындағы  ғылыми 
кітапханаға барамыз.
Сабак  кестесі  бойынша  «Қолданбалы  экономика»  сабағы  ертең 
болады.
« Оборот» сѳзі  қазақшаға қалай аударылады екен?

дл «система учета» сиякты сѳз тіркесі казак тілінде калай болады? 
Институтта есеп техникасы мен психология пэндері де ѳтіледі.
ІѴІен  «Экономика  мамандығына  кіріспе»  деген  кітапты  сенен  бурын 
окыдым.  Семинарға  Айжаннан  басқа  бәрі  келді.  Осы  мамандык 
туралы сен кім аркылы білдің?
Спорт  жарыстарына  Нүрғайша  ғана  қатысты.  Үстелдің  үстінде 
«Патент  жайында»  деген  макала  жатыр.  М э ж іл іс   залыньщ  іш і  — 
толған халык ï
6 Көп  нүктенің  орнына  кажетті  көмекші  сөздерді  койыныз,  орыс 
тіліне аударыныз:
Вместо  точек  вставьте  нужные  служебные  слова,  переведиіе  на 
русский язык:
Мурат бакылау жұмысын  кітап  ...  істеді. 
.,
Арсен университет газетіне ұстаз  ...  макала жазды.
Жүлдыз  ...  Рүстам курстык жұмысын бірге дайындады.
Практикалык сабак кы зы к ѳтті,  ■..  бәрі жақсы даярланып келді. 

 
Мынау менің дәптерім  ...
Сен  Бүқар жырау атындағы эдебиет  ...өнер  мүражайьша барасың  ...  ? 
Асханала тамақ ләмді  .... 
■‘
Интернет кафесінде орын жок  ...
Студент үйІнде өткізш етін мерекелік кешке бардың  ...  .Үнады  ...?
Мен стадионның  ...  тұрамын.
Баянауыл  ...  Павлодар  ....-240 шақырымдай.
Жасыбай көлінің  ...  Демалыс үйі оар. 

Жүсіпбек  Аймауытов  атындагы  драма  театрының  ...тамаша  фонтан 
орнатылыпты.
С, 

 орайғыровка  арналған  ескерткіш  Орталық  кітапхананың  .... 
қойьшған.
7  М ы н а   сөйлемдердегі  к ө м е к ш і  сөздердін  е р е кш е л ігі  кандай ?Б ұл 
көмекші  сөздердін  кандай  түрі?  Олардын  жағы  мен  септігін 
аныктаныз.
В  чем  особенность  служебных  слов  в  данных  предложениях?  К 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   13




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет