Кесте 1 – Сенаттың заң шығаррушылық қызметі жөніндегі есебінің негізінде автормен құрастырылған.
Мүмкін бұл үрдісті қазіргі таңдағы (қатынастардың тез өзгеріске ұшырайтынын) қоғамдық қатынастарды реттейтін заң жобаларын әзірлеудің қиындығымен, депутаттардың және олардың аппараттарының ақпараттық-коммуникативтік, қаржылай ресурстарының, білікті мамандарының жоқтығымен түсіндіруге болатын шығар. Біздің пікірімізше, қандай жағдай болмасын, заң шығарушы орган өзінің қоғамдық қатынастарды реттейтін басқарушылық шешімдерін жоспарлау функциясын формальді түрде атқармауы тиіс. Парламент – халықтың көлеңкесі, оның мұң-мұқтажын, қажеттіліктерін анықтап, оның тұрмыс-жағдайын көтеруге себеп болатын қатынастарды заңдастырып беруші орган. Конституцияның 1 бабының 1 тармағында республикасыз әлеуметтік, құқықтық, демократиялық мемлекет орнықтырады дегінден. Ал әлеуметтік мемлекетте әлеуметтің құқығын қорғайтын заңдар басшылық етуі тиіс.
Біздің пайымдауымызша, депутаттардың бастамашылығымен қабылданатын заңдардың өз көлемде қабылдануы (көбінесе маңызды емес заң жобалары) бірнеше себептерге байланысты:
1. Конституцияның 61 бабының 6 тармағына сәйкес, мемлекеттік кірісті қысқарту мен мемлекеттік шығысты көбейтуді қарастыратын заң жобалары Парламентке Үкіметтің оң қортындысы болғанда ғана енгізілуі мүмкін. Кез келген заң жобасы қаржылық, ақпараттық, адами ресурсты талап етеді. Білуімізше заң жобаларының 80-90% қажетті қаржылық ресурсты талап етеді. Демек, заң жобасы бастамашылығы бойынша конституциялық құқытарын жүзеге асырғанда депутаттар әркез Үкіметтен заң жобасына қатысты оң қорытынды сұрап отыруы қажет. Бұл өз кезегінде жіпсіз «қол байлау» болып табылады. Осылайша халық қалаулары өздеріне берілген конституциялық құқықтарын игере алмауда. Конституциялық норма бір жерінде депутаттарды заң шығару бастамасының субъектісі деп таныса, екініші жерінде тек атқарушы биліктің рұқсатымен ғана бұл конституциялық құқық жүзеге асырылатынын ескертіп отыр. Біздің пікірімізше, Конституция мен конституциялық заңдарға заң шығармашылығы бастамасына қатысты депутаттар белгілі бір дауыс жинаған тұста, атқарушы биліктің оң қорытындысынсыз жүзеге асырылу мүмкіндігі хақында ереже енгізу қажет. Бұл депутаттардың атқарушы билікпен қоса заң жобасының сапасын арттыруға және халықтың сұранысына сай келетін заң жобаларын қабылдауға мүмкіндік береді.
2. Депутаттық корпустың қоғамдық ұйымдар мен үкіметтік емес ұйымдармен қарым-қатынасының жеткілікті дәрежеде еместігінің арқасында деп білеміз. Парламент демократиялық қағидаттарға негізделген қоғамдық-саяси ұйым болуы шарт. Бұл заң шығарушы қызметінің барлық тұстарының (оның ішінде заң жобаларының электрондық нұсқасы да) анық және ашық болуы керек.
3. Заң шығарушы органның заңды жобалау жұмысы аясындағы белсенділігінің төмен болуы. Білуімізше атқарушы биліктің бастамашылығымен қабылданатын заңдардың басым бөлігі (Президенттің шұғыл немесе басым деп белгілеген) Үкіметтің заң жобалау жұмыстарының жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 11 қыркүйектегі №1376 қаулысымен бекітілген «Заң жобалау қызметі мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссия туралы ереже» нормаларына сәйкес ведомствоаралық комиссия Үкіметтің жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады. Ал Әділет министрлігі комиссияның жұмысшы органы болып табылады. Демек, заң жобалау жұмысы әділет органында пысықталып, комиссияның қарауына жіберіледі. Комиссия жұмыс органының берген материалдарын қарастырып, заң жобалау қызметін жетілдіру мәселелері жөніндегі ұсыныстарды Үкіметтің қарауына енгізеді.
Егер комиссияның мүшелеріне көз жүгіртіп өтер болсақ, онда бар болғаны екі депутат (1- Мәжілістен, 1- Сенаттан) және Сенат аппаратының бір қызметкері оның құрамында жұмыс істейді. Сонымен бірге ведомствоаралық комиссияның құрамында, орталық атқарушы органның өкілдері – 19, Президентке тікелей бағынысты мемлекеттік органдардың саны – 6, ғылым саласының мамандары – 3, қоғамдық ұйымдардың өкілдері – 3 [51].
Байқағанымыздай, ведомствоаралық комиссияның мүшелігінде бар болғаны үш (3) қана заң шығарушы биліктің өкілдері бар. Ал сот билігінің өкілдері мүлдем жоқ. Демек, ол дегеніміз заң жобалау жұмысы кезінде сот практикасы ескерілмейді деген сөз. Сонымен қатар жергілікті өкілді және атқарушы органдардың бірде-бір өкілі жоқ. Біздің пікірімізше, заң жобасының сапалы болып шығуы үшін және заң жобасының Парламентте талқылаудан өткен кезде көп қиындықтарды болдырмас үшін, яғни екі билік тармағының өзара әрекеттесіп жұмыс істеуі үшін ведомствоаралық комиссияның құрамына көбірек депутаттық корпустың өкілдерін тартқан жөн. Сол сияқты заң жобасының тәжірибеде қиындық тудырмас үшін заңды жобалау комиссияның құрамына қызметтегі судьялар мен өңірлерден тәжірибелі қызметкерлерді қосу керек.
Заң шығарушылық функциясы негізінде Парламент палаталардың бірлескен отырысында Президенттің ұсынысы бойынша Конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізеді (53 бап).
Қазақстан Республикасы Конституциясының 61 бабы, 3 тармағына сәйкес, Парламент аса маңызды қоғамдық қатынастарды реттейтiн, мыналарға:
1) жеке және заңды тұлғалардың құқық субъектiлiгiне, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, жеке және заңды тұлғалардың мiндеттерi мен жауапкершiлiгiне;
2) меншiк режимiне және өзге де мүлiктiк құқықтарға;
3) мемлекеттiк органдар мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарын ұйымдастыру мен олардың қызметiнiң, мемлекеттiк және әскери қызметтiң негiздерiне;
4) салық салуға, алымдар мен басқа да мiндеттi төлемдердi белгiлеуге;
5) республикалық бюджетке;
6) сот құрылысы мен сотта iс жүргiзу мәселелерiне;
7) бiлiм беруге, денсаулық сақтауға және әлеуметтiк қамсыздандыруға;
8) кәсiпорындар мен олардың мүлкiн жекешелендiруге;
9) айналадағы ортаны қорғауға;
10) республиканың әкiмшiлiк-аумақтық құрылысына;
11) мемлекет қорғанысы мен қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге қатысты негiзгi принциптер мен нормаларды белгiлейтiн заңдар шығаруға хақылы.
Өзге қатынастардың барлығы заңға тәуелдi актiлермен реттеледi [52].
Қоғамдағы басқа қатынастардың барлығы дерлік заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілермен реттеледі.
Парламентке енізілген конституциялық заңдар мен заңдардың жобаларын қарауға қабылдау және осы жобаларды қарау Мәжілістің ерекше қарауына жатады. Себебі, Конституцияның 61-бабының 1 тармағына сәйкес заң шығару бастамасы құқығы тек қана Мәжілісте жүзеге асырылады (Бұл императивтік норма. Мәжіліс тараған кезде Сенат Парламенттің қызметін атқарды, ал Сенат – Мәжіліс емес. Бұл жерде үлкен бір шикілік бар. Біз оны билік тармақтарының өзара әрекеттестік тетіктерін жетілдіру бағыттарын ұсынған кезде баяндайтын боламыз). Мәжілісте қарастырылып, қабылданған конституциялық заңдар мен заңдардың жобалары Сенаттың қарауына беріледі. Палаталар кезек-кезегімен республикаға маңызды деген заң жобаларын қарастырады (54-баптың 1 тармағы):
- тиісті жылға арналған республикалық бюджетті бекітеді және Конституцияда және заңдарда белгіленген тәртіппен оларға өзгерістер мен толықтырулар енгізеді;
- мемлекеттік салықтар мен алымдарды белгілейді, қажет болған жағдайда оларды алып тастайды;
- мемлекеттің әкімшілік-аумақтық құрылыс мәселелерін шешу тәртібін анықтайды;
- мемлекеттік заемдар мен әлеуметтік, экономикалық және өзге де көмек көрсету туралы мәселелерді шешеді;
- республикаға мағызы бар елеулі бір оқиғаларға байланысты рақымшылық жасау жөніндегі мәселелерді шешеді (мұнда үш билік те бір бірімен өзара әрекеттесіп жұмыс істейді. Рақымшылықпен шығуға рұқсат берілген категорияны атқарушы билік, оның ішінде әділет министрлігі ішкі істер министрлігімен қоса анықтайды, белгілейді, Парламент заңдастырып береді, ал сот билігі осы заңның негізінде қамаудағы немесе істері қарастырылып жатқан адамдарды жазадан босатады);
- мемлекеттің қабылдаған халықаралық шарттарын ратификациялайды және қажет болған жағдайда олардың күшін жояды;
- мемлекеттік наградаларды тағайындайды, республиканың құрметті, әскери және өзге де атақтарын, сыныптық шендерін, дипломатиялық дәрежелерін белгілеп, мемлекеттік рәміздерін айқындайды.
Заң жобасын Парламентте қарастырып, заңға айналдыру жұмысы бірнеше сатыны қамтиды:
1. Заң жобасын Мәжіліске енгізілгеннен соң Мәжіліс Бюросының (жұмыс органы) шешімімен заң жобасы бойынша бас комитет анықталады, заң жобасын қарастыру бойынша депутаттың басшылығымен әрекет ететін жұмыс тобы анықталады. Жұмыс тобы заң жобасын жан-жақты талқылайды. Сондай-ақ, бір мезгілде заң жобасы барлық тиісті комитеттерде қарастырылып шығады және олар заң жобасы бойынша өз қорытындыларын береді.
2. Бас комитет заң жобасын Комитеттің отырысында, кейін кеңейтілген отырыста талқылайды. Бас комитеттің кеңейтілген отырысында заң жобасы жан-жақты зерделенеді, яғни мүдделілік танытқан басқа Комитеттің мүшелері, жұмыс тобының өкілдері, аппарат қызметкерлері және заң жобасын ұсынып отырған тиісті мемлекеттік органдардың жауапты өкілдері және заң жобасы, оның қызметіне әсер ететін қандай да бір мемлекеттік органдардың өкілдері мен қоғамдық ұйымдар, ассоциациялар, бизнес өкілдері қатысады.
3. Қоғамның басым көпшілігінің қызметіне әсер ететін және қоғамда алаңдаушылық тудырған заң жобалары бойынша Бас комитет қоғамдық қатынастар қиындық тудырып отырған аймақтарға немесе өндірістерге барып көшпелі отырыс өткізеді. Болашақта қабылданатын шешім ғылыми негізделген болуы үшін мүдделі тараптардың, атқарушы билік орандары өкілдерінің, ғылым интеллигенциясы өкілдерінің, халықаралық ұйым өкілдерінің қатысуымен ғылыми-тәжірибелік конференциялар мен дөңгелек үстелдер өткізеді.
4. Бас комитеттің кеңейтілген отырысында қабылданған заң жобасы Мәжілістің пленарлық, яғни жылпы отырысына шығарылады;
5. Заң бойынша талқылаулар планарлық отырысты да өткізіледі. Дегенмен, Комитеттердегідей ұзақ болмайды. Онда нақты шешім қабылданады. Заң жобасы толығымен, өзгеріссіз бірауыздан қабылданады немесе өзгеріс енгізіліп қабылданады және Сенатқа жолданады не болмаса заң жобасы заң шығару бастамасы құқығымен енгізілген субъектіе қайтарылып беріледі;
6. Сенатқа енгізілген заң жобасы Мәжілісте қаралған тәртіп бойынша мерзімі 60 күннен аспйтын уақытта қарастырылады;
7. Заң жобасы Сенатқа енгізілген жағдайда ол бойынша шешім түрлі сипатта шығуы мүмкін:
а). егер заң жобасы өзгертулер мен толықтырулар енгізбестен, бірауыздан қабылданса, заң қабылданды деп есептеледі және ол он күннің ішінде Президенттің қол қоюына жіберіледі;
б). Егер заң жобасына өзгерістер мен толықтырулар енгізілсе, заң жобасы Мәжіліске қайтарылады, егер Мәжіліс өз кезегінде Сенаттың өзгертулерімен келіссе заң қабылданды деп есептеледі. Егер келіспесе, палаталар арасындағы дау келісу рәсімдерінің негізінде рттеледі;
в). Заң жобасын тұтастай қабылдамастан Мәжіліске қайтарылып беріледі.
Мәжілістің қабылдаған заң жобасының Сенатта қайта қарастырылуы бір билік тармағының ішінде де тепе-теңдік және тежемелік қағидатының жүзеге асып жататынын дәлелдегендей. Бұл қалай болғанда да бірінің қызметін бірі тексеру немесе жоғары палатаның төмені палатаға өз өкілеттігін жүргізу және палаталар арасындағы қақтығысты тудыру не болмаса Мәжіліспен қабылданған заң жобасының Сенатпен еш түзетусіз жай ғана мақұлдау, келісу дегенді білдірмейді. Қазақстандағы екі палаталы Парламенттің тиімділігін 20 жылдан астам тәжірибенің өзі көрсетті.
Біздің ойымызша, заң жобаларының кезең-кезеңімен әр палатада қарастырылуы заңның сапасын көтеріп қана қоймайды, ол сонымен қатар заң жобасының «сүзгіден» өтуіне және халықтың мүдделері мен ұсыныстарының ескерусіз қалмауына өз септігін тигізеді. Себебі, Мәжілістің заң шығарушы органның бір палатасы болып табылатынынан басқа, оның саяси орган болып есептелетінін ескеру керек. Сайлау туралы заңнамаға соңғы енгізілген түзетулерге байланысты енді мәжілісте кем дегенде екі партия әрекет етуі тиіс. Демек, Мәжілісте саяси фракциялар әрекет етеді және мұндай фракциялар қазіргі таңда жұмыс істеп жатыр да. Бұл өз кезегінде саяси фракциялардың белгілі бір топтың мүддесіне сай келетін заң жобасын лоббилауы мүмкін екендігін естен шығармаған жөн. Осы тұста Сенат «сүзгі» ретіндегі рөлді атқарады.
Заң шығарушы биліктің өкілдік ету функциясына тоқталып өтер болсақ. Парламнт республиканың жоғары өкілді органы болып табылады. Қазақстан халқы Парламентке өздерінің өкілдерін тікелей және жанама сайлап, алқалы органға айналған соң өздерінің заңнамалық өкіліттіктерін береді. Қазақстан халқының өкілді органы ретінде Парламент заң шығару функциясын жүзеге асырады [53, 230б.]. З. Федотованың пікірінше, «Парламент мемлекеттік билік жүйесінде халықтық өкілдік етудің жалғыз ғана органы болып табылады. Парламенттің өкілдік етудегі маңызы – оның қоғамдағы барлық топтардың мүдделелін ескеруден, халықтың әртүрлі топтарының мүдделерін жалпы мемлекеттік мүдделердің бір арнасына бағыттаудан көрініс табады. Өкілдік етудің мәні жеке және қоғамдық, аймақтық пен мемлекеттік мүдделер мен қажеттіліктердің теңдігін қамтамасыз етуге арналған. Қоғамның әртүрлі топтары мен жіктерінің атынан өкілдік ету, сәйкесінше территориялық және қоғамдық өкілдік ету арқылы жүзеге асырылады. Қоғамдық өкілдік ету саяси партиялар арқылы және партиялық тізіммен сайланған депутаттар арқылы жүзеге асырылады. Тиісінше, Парламентті құрудың алғашқы кезеңінде-ақ егемендік қағидаттарына негізделген өкілдік ету идеясы қаланған» [54].
Парламенттің өкілдік ету функциясы өзінің неізін оның құрылу тәртібінен алады. Конституцияның 50, 51 баптарына сәйкес, Сенаттың 32 депутаты заңда көрсетілген тәртіппен әр облыстан, республикалық маңызы бар қаладан және республика астанасынан 2 адамнан құралады. Жоғарғы палатаның 15 депутатын қоғамдағы ұлттық-мәдени және т.б. міселелерді ескере отырып, республика Президенті тағайындайды.
Мәжілістің 98 депутаты жасырын дауыс беру арқылы жалпыға бірдей, тең және халықпен төте сайлау негізінде жүзеге асырылады. Палатаның 9 депутаты Қазақстан халқы Ассамблеясының отырысында сайланады.
Көріп тұрғанымыздай, Мәжіліс халықпен тікелей сайланатын болғандықтан, бірінші кезекте халықтың өкілдері болып табылады. Екіншіден, төмені палаталарда әр ұлттың өкілдерінің мүдделерін ескеру үшін Қазақстан халқы ассамблеясынан 9 өкілін сайлайды. Ал Сенат болса республика өңірлерінен құралады және өңірлер халқының мүдделерін білдіру хақында Парламентте өкілдік етеді. Бүгінгі күні Қазақстан халқы ассамблеясы Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы консультативтік-кеңестік конституциялық мәртебесі бар құрамында 130-дан астам әртүрлі ұлттың өкілі бар қоғамдық ұйымға айналды. Қазақстан халқы ассамблеясын республика Конституциясының деңгейіне дейін жеткізу, оның Парламент Мәжілісінде тікелей өкілдік етуі, сонымен бірге Қазақстан халқы Ассамблеясымен тиісті консультациялардан кейін Республика Президентімен тағайындалатын сенаторлардың санын ұлғайту Қазақстан халқы ассамблеясының миссиясы мен беделін жаңа сатыға көтереді және мемлекетімізде бейбітшілік пен келісімнің одан әрі нығаюына өзінің септігін тигізеді [53, 214б.]
Парламент депутаттары өздерін өкіл етіп сайлаған азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін білдіруі қажет. Халықтың құқықтары мен мүдделерін білдіру хақында халық қалаулары депутаттық сұрау салу мен сауалдарды жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының Парламенті және оның депутаттарының мәртебесі туралы Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 16 қазандағы №2529 Конституциялық заңының 27-бабына сәйкес: «1. Депутаттық сұрау салу Парламент Палаталарының бiрлескен және бөлек отырыстарында депутаттың мемлекеттiк органдардың лауазымды тұлғаларына осы органның немесе лауазымды тұлғаның құзыретiне кiретiн мәселелер жөнiнде Парламент сессиясында негiзделген түсiнiктеме беруiн немесе өз көзқарасын баяндауын ресми сұраған талабы болып табылады.
2. Парламент депутатының Қазақстан Республикасының Премьер-Министрi мен Үкiмет мүшелерiне, Ұлттық Банкi Төрағасына, Орталық сайлау комиссиясының Төрағасы мен мүшелерiне, Бас Прокурорына, Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Төрағасына, Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң Төрағасы мен мүшелерiне сұрау салуға құқығы бар. Бұл ретте Бас Прокурорға салынған сұрау қылмыстық қудалау функцияларын жүзеге асыруға байланысты мәселелерге қатысты бола алмайды. Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Төрағасына салынған сұрау Палаталардың жабық отырысында қаралады.
3. Сұрау салу жазбаша түрде енгiзiлуi мүмкiн және Парламент сессиясында жария етiлуге тиiс.
4. Өздерiне сұрау салынған лауазымды тұлғалар Парламент сессиясында ол жөнiнде ауызша немесе жазбаша жауап қайтаруға мiндеттi. Сұрау салуға жазбаша жауап әрi кеткенде бiр ай мерзiмде табыс етiлiп, сессияда жария етiледi. Сұрау салуға қайтарылған жауап бойынша жарыссөз өткiзiлуi мүмкiн. Депутат салынған сұрауына қайтарылған жауапқа өз пiкiрiн бiлдiруге хақылы.
5. Сұрау салуға қайтарылған жауап пен оны талқылаудың нәтижелерi бойынша Парламенттiң немесе оның тиiстi Палатасының қаулысы қабылданады. Сұрау салу мен оған берiлген жауап бұқаралық ақпарат құралдарында жариялануы мүмкiн.
6. Депутаттар Палаталардың бiрлескен және бөлек отырысында Қазақстан Республикасының Премьер-Министрi мен Үкiметi мүшелерiне, Ұлттық Банкi Төрағасына, Орталық сайлау комиссиясының Төрағасы мен мүшелерiне, Бас Прокурорына, Ұлттық қауiпсiздiк комитетiнiң Төрағасына, Республикалық бюджеттiң атқарылуын бақылау жөнiндегi есеп комитетiнiң Төрағасы мен мүшелерiне ауызша сауалдар қоюға хақылы. Сауалға жауап осы отырыста, ал жауап беру үшiн қосымша даярлық қажет болған ретте үш күн мерзiм iшiнде қайтарылады» [55].
Осы баптың 3 және 4 тармақтарына сәйкес, сұрау салу Парламент сессияларында жария етілуге тиіс. Ол бойынша жарыссөздер өтіп, депутат көтеріп отырған мәселе бойынша өзінің (халықтың) көзқарасын білдіруі мүмкін. Дегенмен, бұл конституциялық заңның талабы өз деңгейінде орындалып жатқан жоқ. Қазіргі таңда депутаттық сұрау салу палатаның отырысында жария етіліп, тиісті мемлекеттік органдарға жіберілгенімен, мемлекеттік органдар ондай сұрау салуға тиісті жауаптарын қағаз жүзінде жібереді. Тәжірибеде (автордың 5 жылдық тәжірибесінің нәтижесі бойынша, 2005-2010 жылдары) депутаттық сұрау салуға мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғалары арнайы палатаның отырысына келіп сұрау салуға жазбаша және ауызша жария еткенін байқаған емеспіз. Біз әрбір депутаттық сауал салу бойынша Премьер-Министрдің палатаның кезекті отырысына келіп баяндама жасағанын құптамаймыз, оған Премьер-Министрдің уақыты да жоқ. Дегенмен, белгілі бір қоғамда қызу талқыланып жатқан немесе күрделі мәселелер бойынша бір топ депутаттармен жолданған депутаттық сауал салуларға Премьер-Министр (мүмкіндігінше) немесе оның бірінші орынбасары келіп жауап беруі тиіс. Ал қалған депутаттық сауал салулар бойынша пленарлық отырыстарда ресми жауапты Үкіметтің Парламенттегі өкілдігінің басшысы атқарса болады. Сондықтан да, біздің пікірімізше, бұл ереженің талабын күшейту керек. Себебі, дәл осы ереженің негізінде Парламенттің өкілдік функциясы жүзеге асырылады, халықпен кері байланыс орнайды, билік тармақтарының өзара әрекеттестік тетіктерін жетілдіруге септігін тигізеді. Парламент палаталары депутаттарының сұрау салуларының статистикасына [56] көз жүгіртіп өтер болсақ (2 және 3 кестелер салыстырмалы түрде беріліп отыр), онда Парламент Сенатының депутаттарымен 2010 жылы 142 сұрау салу жолданған болатын. Олардың ішінде, Премьер-Министрге – 123, Премьер-Министрдің орынбасары-индустрия және жаңа технологиялар министріне – 1, Мемлекеттік хатшы-сыртқы істер министріне – 1, Бас прокурорға – 4, Экономикалық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің төрағасына – 1, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министріне -1, Көлік және коммуникациялар министріне – 3, Ауылшаруашылығы министріне -1, Денсаулық сақтау министріне – 2, Мәдениет және ақпарат министріне – 3, Қаржы министріне – 1. 2011 жылы – 175 депутаттық сауал салу жолданған болатын. Оның ішінде, Премьер-Министрге – 142, Премьер-Министрдің бірінші орынбасарына – 2, Бас прокурорға – 6, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитетінің төрағасына – 1, Көлік және коммуникациялар министріне – 5, Қорғаныс министріне – 1, Ауылшаруашылығы министріне – 1, Төтенше жағдайлар министріне – 1, Білім және ғылым министріне – 4, Денсаулық сақтау министріне – 3, Мәдениет министріне – 1, Қоршаған ортаны қорғау министріне – 1, Ішкі істер министріне – 3, Әділет министріне – 2, Мұнай және газ министріне – 1. Ал 2012 жылы орталық мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларына жолданған депутаттық сауал салулардың саны 154 болған. Оның ішінде, Премьер-Министрге – 138, Премьер-Министрдің орынбасары Қ.Н. Келімбетовке – 1, Премьер-Министрдің орынбасарына – 1, Премьер-Министрдің орынбасары-индустрия және жаңа технологиялар министріне – 1, Бас прокурорға – 2, Көлік және коммуникациялар министріне – 2, Ауылшаруашылығы министріне – 1, Білім және ғылым министріне – 1, Денсаулық сақтау министріне – 1, Мәдениет және ақпарат министріне – 2, Экономикалық даму және сауда министріне – 1, Қоршаған ортаны қорғау министріне – 1, Сыртқы істер министріне – 1, Ішкі істер министріне – 1. 2013 жылдың басынан (қаңтар) бастан сәуір айы аралығында Сенатпен 33 депутаттық сауал салу түрлі мемлекеттік органдарға жөнелтілген болатын. Оның ішінде, Премьер-Министрдің атына – 32, Бас прокурордың атына – 1 депутаттық сауал салу жолданған болатын.
Парламент Мәжілісінің дерегіне сәйкес, 2012 жылғы сессия ашылғаннан бастап (қыркүйек) 2013 жылдың сәуір айына дейін Мәжіліс депутаттарымен 201 сауал салу орталық мемлекеттік органдардың лауазымды тұлғаларына жолданған екен, оның ішінде Премьер-Министрге – 147, Премьер-Министрдің орынбасары-аймақтық даму министріне – 2, Премьер-Министрдің орынбасарына – 1, Ұлттық Банктің төрағасына – 7, Бас прокурорға – 6, Көлік және коммуникациялар министріне – 4, Білім және ғылым министріне – 7, Денсаулық сақтау министріне – 7, Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министріне – 5, Мәдениет министріне – 1, Қаржы министріне – 2, Экономикалық даму және сауда министріне – 1, Қоршаған ортаны қорғау министріне – 4, Индустрия және жаңа технологиялар министріне – 1, Сыртқы істер министріне – 1, Ішкі істер министріне – 1, Әділет министріне – 1, Мұнай және газ министріне – 1, Экономикалық ықпалдастық жөніндегі министріне – 1 және Құрылыс және тұрғын-үй-коммуналдық шаруашылық істері бойынша агенттіктің төрағасына – 1.
Достарыңызбен бөлісу: |