Республикасы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАСЫ
жақсы  достығының  арқасында  «өзбектер  мақтаны  жақсы 
өсіреді»  деген  желеумен  Қазақстанның  оңтүстігіндегі 
мақта  шаруашылығымен  айналысатын  аудандар  Қазақ 
КСР-і басшылығының көрсеткен наразылыгына қарамастан 
Өзбек  КСР-іне  берілді.
Қазақ халқының тағдырына Қытай сияқты а л ы п ж э н е  
үлы  мемлекетпен  көршіліктің жазылуы,  эр заманда онымен 
бейбіт қарым-қатынас орнатып, ынтымақтастықта өмір сүру 
басты  мақсаттардың  бірі  болды.  Екі  арадағы  мемлекеттік 
шекараны  халықаралық қүқық нормаларына сай  келісімдер 
негізінде  анықтау  Қазақстан  тарихының  патшалық  Ресей 
кезеңінде  алғаш  рет  жүзеге  асырылды.  Кеңес-Қытай 
қатынастарындағы 
шекара 
мәселесінің 
ауқын-ауқын 
көтеріліп  отыруы,  екі  мемлекеттегі  биліктің  ауысуымен 
қатар,  аймақтағы  геосаяси  өзгерістерге жэне жалпы  әлемде 
саяси оқиғалармен байланысты болды. Екінші дүниежүзілік 
соғыстан  кейін  Ж апонияның  шабуылдарынан  жэне  өз 
ішіндегі  мүсылман халықтары  мен коммунистердің үздіксіз 
жүргізген  азамат соғысының нэтижесінде Қытайдағы  саяси 
билік  өзінің  қауқарын  жоғалтып,  ел  өз  бетімен  тағдырын 
шешу  жолына  түсті.  Осыны  дер  кезінде  пайдалануды  жөн 
көрген  Кеңес  Одағы  Қытайдың  батыс  өңірін  өз  қажетіне
-  пайдаланып, онда оз билігін орнату  мақсатында біраз батыл 
қадамдар  жасайды.  1940  жылдардың  аягына  қарай  КСРО 
басшылығы  Қазақстанның  оңтүстік-шығыс  аудандарынан 
¥ й ғ ы р  
автономиялық 
облысын 
қүрып, 
Ш ыңжандағы 
үйғыр  жэне  басқа  да  мүсылман  халықтарының  азаматтық 
көтерілістеріне  дем  беріп,  олардың  жеңіске  жетіп  жатқан 
жағдайында  КСРО  қүрамында  қүрылған  автономиялы 
облыстың  қарамағына  қосуды  көздеді.
КСРО  мен  ҚХР  арасындагы  қатынастар  бастапқы 
кезенде 
жақсы 
басталғаныменен, 
бір-біріне 
жасаған 
көмектері  мен  ынтымақтастықтары  көпке  үзамады.  1960- 
шы  жылдардың  бас  кезінде  ҚХР  КСРО-ға  территориялық 
талаптар  қояды.  Бүл  мәселе біраз уақыт өз шешімін  таппай, 
1960-шы  жылдардың  аягына  қарай  екі  мемлекеттің  әскери 
қақтығысына әкелді.  Осындай  оқиғаның бірі Қазақстанның 
Ж алаңашкөл  деген  шекаралы  ауданында  орын  алды.  Бүл 
Қытайдың  КСРО-ның  тамырын  басып  көруі  еді.  Жалпы 
алганда, 
Қазақстан 
тарихының 
бүл 
кезеңін 
зерттеу 
Ресей  ғалымдарының  бір  бағытта  жүргізген  зерттеулерін
152

ескермесек, 
бүгінгі 
таңда 
Қазақстан 
жағдайында 
толыққанды  жүргізілуде  деп  айта  алмаймыз.
Қазақстан  тәуелсіздік  алғаннан  кейін  жас,  жері  кең 
және  байлығы  мол  мемлекетке  сырттан  көз  алартушылар 
аз  болған  жоқ.  Сонымен  қатар,  аймақтағы  геосаяси 
жағдайдың  өзгеруі  және  географиялық  жағынан  екі  алып 
державалардың  ортасында  орналасуы  оның  аяғынан  түрып 
кету  жолында үлкен  қауіп-қатерлермен  байланысты  болды. 
Ал  үлы,  қуатты  мемлекеттермен  территориялық  мәселелер 
бойынша  келіссөздер  жүргізу  үлкен  көрегендікпен  қоса, 
салиқалы  саясатты  қажёт  етті.  Бүл  ретте  Елбасының 
бастауымен  Кеңес  Одағынан  мүраға  қалған  Қытаймен 
шекарадағы  екі  учаскеге  байланысты  келіссөздер  оңынан 
шешіліп,  казақ-қытай  шекарасындагы  даулы  учаскелерге 
катысты  мэселені  түбегейлі  айқындап  алғанымыз  біздің 
ерекше  табысымыз  деп  айта  аламыз.
Орталық  Азиядағы  бауырлас  елдермен  арадагы
мемлекеттік 
шекарамыз 
толықтаи 
о і з д і ң  
мақсат- 
мүддемізге  сай  шешілді  деуімізге  негіз  бар.  Қырғызстан 
мен 
Түрікменстан 
республикалары 
тэуелсіздікке 
қол 
жеткізісімен 
Қазақстанға 
территориялық 
наразылықтарының  жоқ  екендігін  жариялап,  мемлекеттер 
арасындағы  шекараны  анықтау  барысы  ешбір  кедергісіз 
аяқталды. 
Соған 
қарамастан, 
аймақтағы 
өзгеріп 
отырған  геосаяси  жағдайды  ескеріп,  арадағы  шекараны 
демаркациялау  мэселесін  жылдамдатып,  республикалар 
арасындагы  шекаралық тэртіпті  бір қалыпқа келтірген жөн. 
Бүл  республика  мен  аймақта  түрақтылықты  қамтамасыз 
етуде 
жэне 
Қазақстан 
азаматтарының 
қауіпсіздігін 
қамтамасыз  етудегі  атқарылатын  күрделі  де,  маңызды 
шаралардың  бірі.
Қеңес  Одағының  «шаруашылықты  оңтайландыру» 
жолында  республикалардың  жерін  бір-біріне  үлестіруі
тәуелсізджке  қол  жеткізгеннен 
кеиін 
жаңа 
тәуелсіз 
мемлекеттер 
арасында 
біраз 
карама-қайшылықтар 
тудырғаны  көпшілікке  мэлім.  Орталық  Азия  геосаяси 
аймағында  жетекші  мемлекет  рөлін  қолға  алу  жэне 
Қазақстанның  тамырын  басып,  тексеріп  керу  мақсатында 
Өзбекстан  шекараға  қатысты  батыл  қадамдар  жасап,  оны 
біржақты  анықтауға  бел  буып,  2000  жылдың  басында 
біраз  эрекеттерге  барғаны  белгілі.  Бүгінгі  таңда  еліміздің
153

ұстанған  позициясы  жэне  Елбасының  жүргізіп  отырған 
салиқалы  сыртқы  саясатының  арқасында  бауырлас  өзбек 
халкымен,  оның  жоғарғы  басшылығымен  территориялық 
мәселелер  бойынша  ортақ  шешім  табуға  қол  жеткіздік. 
Бірақ  бүл  мәселе  эзірге  өзінің  тарихи  бағасын  толық  алды 
деп  айта  алмаймыз.  Сондықтан,  элі  де  болса  ғылыми 
айналымға  енбеген  тың  деректердің  негізінде  мәселені
терең  зерттеуіміз  қажет.
Таяу 
аралықта 
тарих 
табыстырған, 
тағдыр
тоғыстырған 
Ресей 
Федерациясымен 
мемлекеттік 
шекараны  толық  анықтамақпыз.  Ресей  Қазақстанның 
стратегиялық  серіктестірінің  бірі,  сол  себептен  ол  екі 
мемлекеттің  арасындағы  ынтымақтастық  пен  досты қтың 
одан  эрі  дамуына  эр  кезде  қолдау  көрсетіп,  ықпал  ететінін 
жариялаған  болатын,  Осы  шараны  жүзеге  асыру  жолында
2004  жылы  9  қаңтарда  Астанада  Қазақстандағы  Ресей 
жылының  ашылу  салтанаты  кезінде  сөз  сөйлеген  екі 
елдің  басшылары  Н.Назарбаев  пен  В.Путин  мемлекеттер 
арасындағы  шекара сызығын  анықтау  осы  жылы  аяқталады 
деп 
мэлімдеді. 
Президенттердің 
мэлімдеуінше, 
екі 
арадағы  шекара  достық  шекарасы  болып  қала  бермек. 
Соған  қарамастан,  бүгінгі  танда  Ресей  кеңестік  кезенде 
Қазақстанмен  шекараға  қатысты  қабылданған  маңызды 
қүжаттарды 
жалтарып 
бермей 
отырган 
сыңайлы. 
Аталмыш  мәселені  зерттеуді  одан  эрі  терендету  үшін  екі 
мемлекеттің  мэңгілік достығы ның  негізінде  жэне  «Мэдени 
мүра»  мемлекеттік  багдарламасының  аясында  мемлекет 
шекарасының  қалыптасуына  қатысты  деректерді  анықтап, 
зерттеушілердің жүмысына  жағдай  жасау  керек.
Зерттеу  жүмысының барысында  қазақ шекарасының 
қалыптасуын, 
оған 
әсер 
еткен 
ішкі 
жэне 
сыртқы 
факторларды,  шекаралас  елдердің  үстанған  саясатын, 
аймақтағы  геосаяси 
өзгерістердің  шекараны 
анықтау 
мәселесіне  тигізген  эсерін  жан-жақты  қарастырып,  үзаққа 
созылған  тарихи  үрдісті  үлт  мүддесіне  сай  объективті 
көрсетуге  тырыстық.  Қазақстан  шекарасының  қалыптасу 
барысына  ой-түжырымдарымызды  зерттеудің  ауқымында 
мүмкіндігінше  ашып  көрсете  алдық деген  ойдамыз.
КАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ М ЕМ ЛЕКЕТПК ШЕКАРАСЫ
154

ПАЙДАЛАНЫ ЛҒАН  ӘДЕБИЕТТЕР  ТІЗІМІ
1.  Бичурин  Н.Я.  Собрание  сведений  о  народах, 
обитавших 
в  Средней  Азии  в  древние  времена.  Москва.,
1950.  т.  1.  с.  48.
2.  Аламанов  С.К.  Чтобы  вопрос  не  кровоточил: 
государственная 
граница 
-живой 
организм 
//Слово
Кыргызстана,  20  апреля,  1999.
3.  К эр іб ай   Б.  Т үркістан   ж эне  қазақ  ханды гы . 
А лматы:  Ғ ы л ы м ,  1999.  64  б.
4.  К л яш то р н ы й   С.Г.,  Султанов  Т.И.  Казахстан: 
л етоп и сь  трех  ты сяч ел ети й .  А лматы:  Рауан,  1992.  с.
338.
5.  М үқан ов  М.С.  Қ азақ  ж ер ін ің   тар и х ы .  А лматы: 
А та м ү р а -Қ аза қ с т ан ,  1994.  80  б.
6.  Мәшімбаев  С.М.  Патшалық  Ресейдің  отарлық 
саясаты.  Алматы:  Санат,  1994.  136  б.
7.  Б ек м ах ан о в  Е.Б.  П р и со ед и н ен и е  К азах стан а  к
России.  М осква:  Изд.  АН  СССР,  1957.  с.  342.
8.  А п о лло ва  Н.Г.  Э кон ом и чески е  и  п о л и ти ч еск и е 
связи  К азах стан а  с  Россией  в  XVIII  — начале  XIX  вв.  М.:
Изд.  АН  СССР,  1960.  с.  456.
9.  Положение  об  управлении  в  степных  областях.
Оренбург,  1889.  с.  18-19.
10.  Свод  Законов  Российской  Империи.  СПб.,  1912.
кн.1,  т.  2.  с.  427-446.
11.  Бөкейханов  Ә.  Шыгармалар.  Алматы:  Жалын,
1994.387  6.
12.  Покровский  С.Н.  Образование  Казахской  АССР: 
Сборник  документов  и  материалов.  Алма-Ата:  Изд.  АН
13.  Границы  Киркрая  //АПРК.  Р-1.  Ф.140,  Оп.1,
д.14. 
А. 
4-5.
14.  Сибирский  революционный  комитет  (Сибрев-
ком).  Август  1919  -   декабрь  1925:  Сборник  документов  и
материалов.  Новосибирск,  1959.  с.29.
15.  Соколов  В.Н.  Воспоминания  о  Ленине.  Москва,
1979.  т.  4.  с.  235.
16.  Қозыбаев  М.Қ.  Тарих  зердесі.  Алматы:  Ғылым,
1998.  т.  1.  с.  280.
17.  Декрет  об  Автономной  Киргизской  Социали-

КЛЗАКСТЛН РЕСПУЕЯИКАСЬШЫҢ МЕМ.1ЕКЕТТ1К ШЕКАРАСЫ
стической  Советской  Республике  //АПРК.  Ф.140,  Оп.1,  д. 
1а.
18.  Протокол первого съезда казахов //АПРК.  Ф. 140, 
Оп.1,  д.14.  Л.56.
19.  Малышева  М.П.  Национально-территориальное 
размежевание 
Сибири 
и 
Казахстана 
(1919-1922гг.). 
Семипалатинск:  СГУ.  1999.  с.  266.
20.  Трудящиеся  Казахстана  —  В.И.  Ленину.  1917- 
1924.  Алма-Ата:  Наука,  1960.  с.90.
21.  Беглыйобзорземельныхисельско-хозяйственных
отношений  в  КССР  //АПРК.  Ф.139,  Оп.1,  д.607.  А.6-15.
22.  В.И.  Ленин  Полное  собрание  сочинении.  М.,
1977.  т.  23.  с.  317.
23.  ДокладС.СадвокасоваовыделенииОренбургской 
губерний  из  состава  КССР  //АПРК.  Ф. 141,  Оп.1,  д.13  б.
Л . 191-197.
24.  Протокол  секретариата  Казкрайкома  РКП(б)  //
АПРК.  Ф.141,  Оп.1,  д.12  б.  Л .60-61.
25.  Справочник  по  административно-территориаль- 
ному  делению  Казахстана  (август  1920  —  декабрь  1936). 
Алма-Ата.  1959.  с.  18.
26.  Ирмуханов 
Б.Б. 
Казахстан: 
историко- 
публицистический  взгляд.  Алматы:  Өлке,  1996.  с.  232.
27.  Мадуанов 
С. 
Взаимоотношения 
казахов 
с 
другими  соседними  народами  Центральной  Азии  в  XVIII
— начале  XX  вв.  Алматы,  1995.  с.  189.
28.  Резолюции  и  постановления  съездов  Коммуни- 
стической  партии  Туркестана.  1918-1924  гг.  Ташкент,  1968. 
с.  14.
29.  Протокол  заседания  облбюро  об  определении 
границ  республики  //АПРК.  Ф.140,  Оп.1.  д.4б.  Л.39.
30.  Резолюции  и  постановления  съездов  Коммуни- 
стической  партии  Туркестана.  1918-1924  гг.  Ташкент,  1968.
с.  44.
31.  Протокол  заседания  Президиума  Киробкома
РКП(б)  по  размежеванию  //АПРК.  Ф.139.  Оп.1,  д.818  в.
Л . 152-153.
32.  Вопросы 
территориального 
размежевания 
Средней  Азии  (тов.  Ходжанов) //АПРК.  Ф. 139,  Оп. 1, д. 1212
б.  Л.24-25. 
Л
33.  Әлмашүлы  Ж.  Қожанұлы  С.А.  Түрмеде  сөнген
156

шырақ.  Алматы,  1994.  258  б.
34.  Сәдуақасов  С.  Қазақстанды  қалай  құрған  жөн? 
Орта  Азияда  ұлтаралық  шекара  жүргізу  жэне  Қазақстан 
Республикасының  қүрылуы  //Қазақстан  коммунисі.  1991.
№5.  81-87  б Д
35.  Протокол  заседания  секретариата  Киробкома
РКП(б)  //АПРК.  Ф.139.  Оп.1,  д.20.  Л.2.
36.  Тэтімов М.Б. Қазақ әлемі (Қазақтың саны қанша? 
Қазақ  қашан,  қайдан  қуылған,  қырылған  жэне  атылған?).
Алматы:  Атамүра-Қазақстан,  1993.  160  б.
37.  Доклад  тов.  Мендешева  о  размежевании  Ср. 
Азиатских  республик  и  присоединение  2  Киробластей  к
КССР  //АПРК.Р-73,  Ф.139,  Оп.1,  д.844.  Л.13-19.
38.  Козыбаев  М.К.,  Алексеенко  А.Н.,  Алексеенко
Н.В.,  Романов  Ю.И.  Этносы  Казахстана.  Астана:  Елорда, 
2001.  с.  168.
39.  Сталин  И.В.  Сочинения.  М.,  1936.  т.7.  с.  41.
40.  Протокол  заседания  Бюро  Казкрайкома  РКП(б) 
//АПРК.Ф. 141.  Оп.1, д.487  б.  Л.65.
41.  Письмо  секретаря  ЦККП  (б)  УзбекиСтана  //
АПРК.  Ф.141,  Оп.1,  д.6560  а.  Л.409.
42.  Протокол заседания  бюро Казкрайкома ВКП(б) о 
Бостандыкском  районе //АПРК.  Ф.141,  Оп.1, д.6606.  Л.244-
245.
43.  Конаев  Д.А.  О  моем  времени:  Воспоминания. 
Алма-Ата:  Дэуір,  1992.  с.  312.
44.  Еркебайұлы  Ө.  Шекарадағы  аудан-шетелдің  ық- 
палында.  Мақтааралга үкімет жіті қарауға тиіс // Жас Алаш.
4  наурыз,  1999.
45.  Постановление  Верховного  Совета  Казахской 
ССР  о  передаче  Бостандыкского  района  и  части  земель 
Голодной  степи  из  состава  Казахской  ССР  в  состав 
Узбекской  ССР  //Казахстанская  правда.  22  января,  1956.
46.  Постановление  Президиума  Верховного  Совета 
Казахской  ССР  //АПРК.  Ф.708,  Оп.29.  д.163.  Л . 137-138.
47.  Президиум 
Верховного 
Совета 
Казахской 
ССР.  О  передаче  части  территории  Южно-Казахстанского 
края  Казахской  ССР  в  состав  Узбекской  ССР:  Указ  // 
Казахстанская  правда,  29  января,  1963.
48.  Кэкен  А.  Шекара //Егемен  Қазақстан,  31  мамыр,
2000
.

ҚЛЗЛКСТАН  РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАСЫ
49.  Колосов  А.В.  Прошлое  и  настоящее  немецкой 
диаспоры  в  Казахстане.  Алматы,  1998.  с.  130.
50.  Нусупбеков А.Н.  Объединение  казахских  земель 
в  Казахской  Советской  Социалистической  Республике. 
Алма-Ата:  Изд.  АН  КазССР,  1953.  с.  98.
51.  А бусеитова  М .Х.  К азахское  х ан ство   во  второй 
п о л о в и н е  XVI  века.  А л м а-А та:  Наука,  1985.  с.  104.
52.  Златкин  И.Я.  История  Джунгарского  ханства.
1635-1758.  Москва:  Наука,  1983.  с.  332.
ц и а л ь н ы е   д о к у м е н т ы .  М о сква:  Н аука,  1958.  с.8 7 .
54.  Гуревич  Б.П.
Оф
_  I 
Международные  отнош ения  в
Центральной Азии в XVII - первой половине XIX в. М о ск в а - 
Наука,  1979.  с.  353.
55.  Ц и н ск ая   и м п ер и я  и  к а за х с к и е х а н с т в а .  В т о р а я
п о л о в и н а   X V III  -   первая  т р е т ь   X IX   века.  А л м а т ы ,  1989 
4.1,  док.  15.  с.  60.
56.  Сулейменов  Р.Б.,  Моисеев  В.А.  Из  истории 
Казахстана  XVIII  века.  Алма-Ата:  Наука,  1988.  с.  265.
57.  С б о р н и к  
д о г о в о р о в  
Р о сси и
д о г о в о р о
го су д ар ствам и .  1856-1917.  М.,  1952.  с.  98.
58.  Дацышен  В.Г. 
Очерки  истории 
Китайской  границы  во  второй  половине  XIX 
веков.  Кызыл,  2001.  с.  155.
59.
д р у г и м и
Российско- 
начале  XX
Румянце 
2000.  с.  336.
Жетысу.  Алматы:  Жал
Алматы:  Қазақ  университ
61.  Б а к т ы б а е в а
К а з а х с т а н с к о -к и т а й с к о й
Ш ыңжан
А.
В о п р о с ы  
ф о р м и р о
п 
гр а н и ц ы   (2  пол.  X IX   в.)  / /
В е с т н и к   КазНУ.  С ер и я   и с т о р и ч е с к а я .  2003.  № 3 .  с.  161.
62.  Т каченко  Б.И.  В о с то ч н а я
г р а н и ц а   м е ж д у
д о г о в о р а х   и  с о г л а ш е н и я х   Х У І І - Х Х  
веков.  В л а д и в о с т о к ,  1998.  с.  115.
Р о сси ей   и  К и таем
63.  Д е к р е т
об
о б р а зо в а н и и
К и р г и з с к о й
а в т о н о м н о и  
С о ветск о й   С о ц и а л и с т и ч е с к о й   Р е с п у б л и к и
//Д е к р е т ы   С о в е т с к о й   власти .  М о ск в а:  Н аука,  1957.  т.  2.
с .  32-33.
64.  Бармин  В.А.  СССР  и  Синьцзян  1918-1941
Ф
гг.
Союза).  Барнаул:  АГУ,  1998.  с.  132.
о  внешней  политике  Советского
158

65.  С о в е т с к о -к и т а й с к и е   о т н о ш е н и я .  1917-1957.
С б о р н и к   д о к у м е н т о в .  М.:  Наука,  1959.  с.  47-48.
66.  Д о к у м е н ты   внеш н ей   п оли ти ки   СССР.  М осква:
М е ж о т н о ш е н и я ,  1977.  т.  3,  с.  214.
67.  Становление  Советско-Китайских  отношении
(1917-1950-е  годы):  Сборник  научных  трудов  //Под  общ. 
ред.  член-корр.  АН  СССР  А.И.  Крушанова.  Владивосток:
ДВО  АН  СССР,  1987. 
Ц ------------------------------------------
68.  Аблова  Н.Е.  гіН
россиискои 
века).  Минск:
История  КВЖД  и
эмиграции  в  Китае  (первая  половина  XX
БГУ  1999.  с.  316.
69.  П о г р а н и ч н ы е  
войска 
СССР. 
1929-1938. 
С б о р н и к  д о к у м е н т о в   и  м атериалов.  М.:  В оениздат,  1972.
с.  26.
СССР
о с в о б о д и т е л ь н о й
70.  В о е н н а я   помощ ь
б о р ьбе  ки тай ского  народа.  М .,  1975.  с.  101.
71.  Д о к л а д н а я   зап и ска  об  о б р а зо в а н и и   в  со став е
Казахской  С С Р  У йгурской  автоном ной  об ласти   //А П Р К .
Ф .708,  О п.2.  д .1 7 1 ,  Л . 59-60.
72.  Границы  Китая:  история  формирования  //IIод 
общ.  ред.  Мясникова  В.С.  и  Степанова  Е.Д.  Москва.  ПИМ.
2001.  с.  469.
73.  Бармин  В.А.  Синьцзян  в  советско-китаиских
отношениях  1941-1949  гг.  Барнаул:  АГУ,  1999.  с.^186.
74.  Д о го в о р   о  Д руж бе,  сою зе  и  в заи м н о й   пом ощ и
меж ду С ою зом   С о в е т с к и х  С о ц и а л и с т и ч е с к и х  Р есп у б л и к 
К и тай ск о й   Н ар одн о й   Р еспубликой  /Ю б р а зо в а н и е
К и тай ской  
Н ародн ой
Р еспублики. 
Д о к у м ен ты
* 
Жг
 
------— 
Ш
 
1  П С П
м атериалы .  М о сква:  М е ж д у н ар о д н ы е   о тн о ш ен и я .
с.  111-114. 
„ 
„
75.  Бутурлинов  В.Ф.  О советско-китаискои  границе.
М.:Воениздат,  1982.  с.  80  с.
76.  Панцов А.В. Тайная история советско-китаиских
отношений.  Москва:  Муравей-Гайд.  2001.  с.  456.
- 
і-і т 
л
 
1
 
1
_
77.  Мендикулова
Г.М.
Исторические 
судьбы
Алматы:
казахской  диаспоры:  происхождение  и  развитие.
Ғылым, 
1997. 
с.  232.
78  Территориальные притязания Пекина: современ-
ность,  история.  Сост.  Г.В.  Васильев  и  др.  Москва:  Между-
народные  отношения, 
1979. 
с.  255. 
___л
79. 
Борисов О.Б., Колосков Б.Т. Советско-китаиские
159

КЛЗЛКСТЛН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРЛСЫ
отношения  1945-1980  гг.  М.:  Мысль,  1980.  с.  210.
80.  Владимиров  О.  Советско-китайские  отношения 
в  сороковых-восьмидесятых  годах.  Москва:  Междунар.
отношения,  1984.  с.  383.
81.  Брежнев 
А.А. 
Китай: 
тернистый 
путь 
к 
добрососедству.  Воспоминание  и  размышления.  Москва: 
Международные  отношения,  1998.  с.  239.
82.  И н ф о р м а ц и о н н ы й  
б ю л л е т е н ь  
А г е н т с т в а  
С и н ьхуа.  1969.  № 4 1 3 7 .
83.  Прохоров  А.  К  вопросу  о  советско-китайской 
границе.  Москва:  Международные  отношения,  1975.  с. 
288. 
^ 
.  .
84.  М е ж п р а в и т е л ь с т в е н н а я   ком и ссия  у т о ч н я е т  
гр ан и ц ы   //П р а в д а ,  27  с е н т я б р я ,  1979.
85.  М а т е р и а л ы   X X V I  с ъ е зд а   К П С С .  М осква: 
П олитиздат,  1981.  с.  192.
86.  Р абочая  п о езд к а  М .С .  Г орбачева  по  Д а л ь н е м у  
В о сто к у   //П р а в д а ,  29  ию ля,  1986.
87.  С С С Р  
и 
КН Р 
ш аг  в  будущ ее  (Н ачался 
о ф и ц и а л ь н ы й   в и зи т  г е н е р а л ь н о г о   с е к р е т а р я   С С С Р   М.С. 
Горбачева  в  К Н Р)  //П р а в д а ,  16  м ая,  1989.
88.  Широкорад  А.Б.  Россия  и  Китай:  конфликты  и 
сотрудничество.  Москва:  Вече,  2003.  с.  446.
89.  Галенович  Ю.М.  Россия  и  Китай  в  XX  веке: 
Граница.  Москва:  Изограф,  2002.  с.  336.
90.  Л у зя н и н  
С. 
Г р ан и ц ы  
К и тая : 
п р о б л ем ы  
о ч е р т а н и й   и  с п о р н ы х   у ч а с т к о в   //Н е з а в и с и м а я   газе та ,  24 
о к т я б р я ,  2001.
91.  М е н д е л е е в   Д.И.  З а в е т н ы е   м ы сл и .  М .,  1995.  с. 
204. 
........
92.  Назарбаев  Н.Ә.  Ғасырлар  тогысында.  Алматы: 
Өнер,  1996.  272  б.
93.  Государственная  граница.  Сборник  нормативно- 
правовых  актов  и  международно-правовых  документов.
Алматы:  Данекер,  2000.  с.  107-112.
94.  Чжен  Кун  Фу  Геополитика  Казахстана:  между 
прошлым  и  будущим.  Алматы:  Жеті  жаргы,  1999.  с.  416.
95.  Токаев  К.К.  Под  стягом  независимости.  Очерки 
о  внешней  политике  Казахстана.  Алматы:  Білім,  1997.  с.
736. 
7   и , .
96.  Тоқаев 
Қ. 
Қазақстан 
Республикасының
1 6 0

дипломатиясы.  Алматы:  ОАІІНАК.  2002.  с.  568.
\  
97.  Граиицы  Китая:  история  формирования  //Под 
общ.  ред.  Мясникова  В.С.  и  Степанова  Е.Д.  Москва:  ПИМ.
2001.  с.  469.
98.  Соглашение 
между 
Республикой 
Казахстан 
и  Китайской  Народной  Республикой  о  казахстанско- 
китайской  государственной  границе.  Алматы,  от  26  апреля 
1994  г.  //Сборник  документов  по  международному  праву 
// Под  общ.  ред.  Токаева  К.К.  Алматы:  САК,  1998.  т.  1.  с.
335.
99.  Токаев  К.  Внешняя  политика  Казахстана  в 
условиях  глобализации.  Алматы:  САК,  2000.  с.  584.
100.  ҚХР  басшысы  ресми  сапармен  Қазакстанда  // 
Егемен  Қазақстан,  27  сәуір,  1994.
101.  Султанов 
К.С. 
Казахстанско-китайские 
отношения  на  современном  этапе  (1991-1995  гг.):  Автореф. 
дис.  канд.  полит.  наук.  Алматы,  1996.  с.  30.
102.  Соглашение  между  Республикой  Казахстан, 
Кыргызской 
Республикой, 
Российской 
Федерацией, 
Республикой 
Таджикистан 
и 
Китайской 
Народной 
Республикой  об  укреплении  доверия  в  военной  области 
в  районе  границ.  Шанхай,  26  апреля  1996  г.  //Сборник 
документов  по  международному  праву  //Под  общ.  ред.
Токаева  К.К.  Алматы:  САК,  1998.  т.  1.  с.  269.
103.  Назарбаев  Н.  Сындарлы  он  жыл.  Алматы:
Атамұра,  2003.  240  б.
104.  Национальная 
оборона 
Китая. 
Пресс- 
канцелярия  Госсовета  КНР.  Пекин,  1998.  с.  42-43.
105.  Дополнительное 
Соглашение 
между 
Республикой Казахстан и Китайской Народной Республикой 
о 
казахстанско-китайской 
границе 
//Государственная 
граница. 
Сборник 
нормативно-правовых 
актов 
и 
международно-правовых  документов.  Алматы:  Данекер, 
2000.  с.  106.
106.  ҚР Сыртқы  істер министрі Қ.Тоқаевтың шекара 
мәселесіне қатысты  берген сұхбатынан //Егемен Қазақстан,
17  шілде,  1998.
107.  Территориальные  споры  между  РК  и  КНР 
разрешены.  Интервью  министра  иностранных  дел  РК  К. 
Токаева  //  Новое  поколение,  15  марта,  1999.
108.  Китай:  факты  и  цифры.  Политика,  экономика  и
161

КАЗАКСТАН РЕСПУБЛИКАСШ Ш Ң МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАСЫ
важнейшие  события  в  1998  году.  Пекин,  1998.  с.  66-70.
109.  Республика  Казахстан.  Закон  от  24  марта
1999 
года  №351-1 
О  ратификации. 
Дополнительное 
Соглашение  между  Республикой  Казахстан  и  Китайской 
Народной  Республикой  о  казахстанско-китайской  границе
//Казахстанская  правда,  27  марта,  1999.
110.  Центральная  Азия  до  и  после  11  сентября: 
геополитика ибезопасность. Алматы: КИСИ при Президенте
РК,  2002.  е.  189.
111.  Военно-политическая 
расстановка 
сил 
в 
Каспийско-Центральноазиатском  регионе.  Алматы:  КИСИ
при  Президенте  РК,  2003.  с.  203.
112.  Соглашение  между  РК  и  КНР  о  демаркации 
государственной  границы  //Хроника  внешней  политики
независимого  Казахстана.  2002.  №5.  с.  14.
113.  Темирболат  Б.  Между  Казахстаном  и  Китаем 
может  начаться  конфликт  из-за  воды  //Саясат,  2000,  №8.  с.
97-98.
114.  Соглашение 
между 
Правительством 
РК 
и 
Правительством 
КНР 
о 
сотрудничестве 
в 
сфере 
использования  и  охраны  трансграничных  рек:  (12.09.01.
— 01.01.02.)  //Бюллетень  международных  договоров.  2003.
№9.  с.  70-72.
115.  А л м а -А т и н с к а я   д е к л а р а ц и я ,  о т   21  д е к а б р я  
1991  г.  //С б о р н и к  д о к у м е н т о в   по  м е ж д у н а р о д н о м у   праву 
//П о д   общ .  ред.  Т окаева  К.К.  А л м аты :  С А К ,  1998.  т.  1.  с.

жүктеу/скачать 9,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: