Республикасы

и 
Р о сси й ск о й  
Ф е д е р а ц и е й  
о 
с о т р у д н и ч е с т в е  
в 
охране  в н еш н и х   гр а н и ц   //С б о р н и к   д о к у м е н т о в   по 
м е ж д у н а р о д н о м у   праву  //П о д   общ .  ред .Т окаева  К.К.
А лм аты :  САК,  1998.  т.  1.  с.  357.
120.  Суверенный Казахстан на рубеже тысячелетий.
Астана:  Елорда,  2001.  с.  267.
121.  Куртов  А.А.  Граница  с  Казахстаном  -   новый
рубеж  России  //АІЧАЬҮТІС,  2002,  №2,  с.  13-16.
122.  Ресей  мен  Қ а за қ с т а н   қ а т ы н а с т а р ы н ы ң   ұлы  
м ұраты   //Е гем ен   Қ аза қ стан ,  10  қаң тар ,  2004.
123.  С т а т и с т и ч е с к и й   еж его д н и к   К а за х с т а н а   //
Под.  ред.  К.С.  Абдиева.  А л м аты ,  2003.  с.  9-10.
124.  Лунев  С.И.  Вызовы  безопастности  южных 
границ  России.  Москва:  МОНФ,  1999.  с.  248.
125.  Д о с т ы қ   э с т а ф е т а с ы   ж а л га с а   береді  //Е гем ен
Қ а за қ с т а н ,  10  қаң тар ,  2004.
126.  Ресей 
Ф е д е р а ц и я с ы н ы ң  
П р ези д ен т і
В .П у т и н н ің   Қ а за қ с та н д а гы   Ресей  ж ы л ы н ы ң   аш ы лу 
с а л т а н а т ы н д а   сөйлеген  сөзі  //Е ге м е н   Қ азақ ста н ,  10
қ аң тар ,  2004.
127.  Назарбаев  Н.  Казахстан-2030.  Процветание,
безопасность 
и 
улучшение 
благосостояния 
всех 
казахстанцев: 
Послание 
Президента 
страны 
народу 
Казахстана.  Алматы:  Казахстан.  1999.  с.  36.
128.  Идрисов  Е.  Устойчивые  границы  -   залог 
стабильности  государства  //Казахстанская  правда,  23
февраля,  2000.
129.  Султанов  Б.К.  Государственные  границы  и 
проблемы  безопасности  в  Центральной  Азии  //«Болевые» 
точки  Центральной  Азии  и  пути  их  нейтрализации  //  Под. 
общ.  ред.  Сатпаева  Д.  Алматы,  2001.  с.  89.
130.  Н азар б аев   Н.  К онц еп ци я  внеш ней  политики 
т р е б у е т  
адап тац и и  
к 
с о в р е м ен н ы м  
у сл о в и я м  
//
К азах стан ск ая   правда,  3  ноября,  2000.
131.  Султанов  Б.К.  Территориально-пограничные 
проблемы  в  Центральной  Азии  //А ^А Ь Ү Т ІС ,  2001,  №3,  с.
23-27.
132.  В ер хо вн ы й  С о в е т  К азахской ССР.  О передаче 
Б о с т а н д ы к с к о го   района  и  части  зе м ел ь   1 олод н ой   степи 
из  с о с т а в а   Казахской  ССР  в  с о с т а в   Узбекской  С С Р: 
П о с т а н о в л е н и е   //К а за х с т а н с к а я  
правда,  22  января.
163

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМ.1ЕКЕТПК ШЕКАРАСЫ
1956. 
Ш  
'
133.  П о с т а н о в л е н и е  
П р е з и д и у м а  
В е р х о в н о г о  
С о в е т а   К азах ско й   С С Р  //А П Р К .  Ф .7 0 8 ,  О п .29.  д .1 6 3 . 
Л .1 3 7 -1 3 8 .
134.  И д р и с о в  
Е. 
К а з а х с т а н -У з б е к и с т а н :
п о г р а н и ч н ы е   п р о б л ем ы   будут  р е ш е н ы   ц и в и л и з о в а н н о  
//К а з а х с т а н с к а я   п р авд а,  31  о к т я б р я ,  2001.
135.  С е й д и н   Н.Б.  Д е л и м и т а ц и я   к а за х с т а н с к о - 
узбекской  гр ан и ц ы :  п р о б л е м ы   и  р е ш е н и я   //К а з а х с т а н -
С п ек тр ,  2 0 0 2 ,  № 1 ,  с.  93-97.
136.  Д е л и м и т а ц и я   гр ан и ц ы   з а в е р ш е н а   //К а з а х -  
с та н с к а я   п р авд а,  10  с е н т я б р я ,  2002.
137.  П о с т а н о в л е н и е  П р а в и т е л ь с т в а  Р К о  с о зд а н и и  
го ск о м и сси и   по  д е л и м и т а ц и и   г р а н и ц ы   с  К ы р г ы з с к о й  
Р есп у б л и к о й   //О ф и ц и а л ь н а я   г а зе т а ,  18  с е н т я б р я ,  1999.
138.  Надыров  Ш.М.,  Бердыгулова  Г.Е.,  Латыпаев 
Ш.Т.  Водные  ресурсы  трансграничных  рек  Центральной 
Азии  как потенциалъный источник конфликтов // Казахстан-
Спектр,  2000,  №1,  с.  43-53.
139.  Қазақ-қыргыз 
шекарасын 
анықтау 
туралы 
келісім  //Егемен  Қазақстан,  16  желтоқсан,  2001.
140.  Два  президента  //  Экспресс  К,  6  июля,  2001.
141.  Национальная  безопасность:  итоги  десяти- 
летия.  Астана:  Елорда,  2001.  460  с.
142.  Қазақстан 
Ееспубликасы 
Президентінің 
Шекара  қызметін 
Қазақстан  Республикасы 
Қорганыс 
министрлігінен Қазақстан Республикасы ¥ л т т ы қ  қауіпсіздік 
комитетіне беру туралы №282 жарлыгы //Егемен Қазақстан,
11  желтоқсан,  1999.
143.  Президент 
Республики 
Казахстан. 
О 
пограничных  войсках  Республики  Казахстан:  Указ  от
18  августа  1992  года  (с  изменениями  и  дополнениями 
внесенным  Указом  Президента  Республики  Казахстан 
от  19  мая  1995  г.)  //Национальная  безопасность:  итоги 
десятилетия.  Астана:  Елорда,  2001.  с.  153.
144.  Концепция 
охраны 
государственной 
границы  Пограничной  службой  Комитета  национальной 
безопастности  Республики  Казахстан  //Государственная 
граница. 
Сборник 
нормативно-правовых 
актов 
и 
международно-правовых 
документов. 
Алматы:Данекер, 
2000.  с.  144-160.
164

145.  Тонкая  красная  линия  //Новое  поколение,  8
декабря,  2000.
146.  КасеновУ.Т. Каепийскоеморе: правовой статус, 
нефть  и  международная  безопасность.  Алматы:  КИСИ  при
Президенте  РІС,  1998.  130  с.
147.  Машан  М.С.,  Тулегулов  А.К.,  Мурзалин  Ж.А. 
Анализ  тенденций  развития  геополитической  ситуации  в 
Прикаспийском  регионе  //Саясат,  2001,  №5,  с.  48-52.
148.  Бутаев 
А.М. 
Каспий: 
море 
или 
озеро? 
Махачкала,  1998.  120  с.
149.  Документы  внешней  политики  СССР.  М.:  МО.
1963.  т.  7.  с.  70-77;  331-335.
150.  Абен  Е.М.,  Карин  Е.Т.  Каспийский  узел  // 
Саясат,  1999,  №2,  с.  71-75.
151.  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  Жар- 
лыгы  //Егемен  Қазақстан,  19  тамыз,  1992.
152.  Аманжолов 
Ж.М. 
СНГ 
и 
международно- 
правовые  проблемы  статуса  государственных  границ  //
Саясат,  2000,  №1,  с.  10-15.
153.  Аяган  Б.Г.  Каспийский  узел  противоречий: 
новый  взгляд  на  проблему  //Саясат,  2000,  №4-5,  с.  18-21.
154.  Каспийский  регион  на  современном  этапе: 
проблемы,  тенденции,  перспективы.  Алматы:  КИСИ  при
Президенте  РК,  2003.  278  с.
155.  Колосов  В.А.,  Криндач  А.Д.  Россия  и  бывшие 
союзные республики: проблемы нового пограничья //Полис,
1994,  №4.  с.  48-56.
156.  Постнов  В.В.  Морские  границы  России  // 
Московский  журнал  международного  права,  2002,  №4,  с.
26-31.

КАЗЛҚСТЛН РЕСІГУБЛИКАСЫНЫН МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРЛСЫ
Қ Ы С Қ А Р Т Ы Л Ғ А Н   С Ө З Д Е Р
1. 
АҚШ  /СШ А/ — Америка  Құрама  Штаттары
2. 
БОАК  /В Ц И К / — Бүкілресей  О рталық  Атқару  Комитеті
3. 
БК(б)П 
/ВКП(б)/ 
— 
Бүкілодақтық 
коммунистік 
(большевиктік)  партия
4. 
РК(б)П  /РКП(б)/  -   Ресей  коммунистік  (больш евиктік) 
партия
5. 
Б ¥ ¥   /ОО Н/ — Біріккен  ¥ л т т а р   ¥ й ы м ы
6. 
ЕурАзЭЫ 
/ЕврАзЭС/ 
-  
Еуразия 
Экономикалық 
Ынтымақтастығы
7. 
ЕО  /ЕС/ -   Еуропалық  Одақ
8. 
КСРО  /СССР/  -   Кеңестік  Социалистік  Республикалар 
Одағы
9.
 
КОКП  ОК  /ЦК  КПСС/  —  Кеңес  Одагы  Коммунистік 
Партиясының  Орталық  Комитеті
10.  Кирревком  -   Қырғыз  /Қ азақ/  революциялық  комитеті
11.  Киробком  — Қырғыз  /Қазақ/  облыстық  комитеті
12.  Қазақ  КСР  —  Қазақ  Кеңестік  Социалистік  Рес- 
публикасы
т
13.  Қазақ 
АКСР 
— 
Қазақ 
Автономиялық 
Кеңестік 
Социалистік  Республикасы
14.  ҚРОММ  /ЦГАРК/  -   Қазақстан  Республикасы  Орталық 
Мемлекеттік  Мүрағаты
15.  ҚазОАК  /КазЦИК/  Қазақ  Орталық  Атқару  Комитеті
16.  ҚР — Қазақстан  Республикасы
17.  ҚОАК  /КирЦИК/  Қыргыз  (Қазақ)  Орталык  Атқару 
Комитеті
18.  ҚХР — Қытай  Халық  Республикасы
19.  ҚКОК -  Қазақстан Коммунистік Партиясының О рталық 
Комитеті
20.  ҚРПМ /А П Р К /-Қ а з а қ с т а н  Республикасы Президентінің
Мүрағаты
21.  РКФСР  /РСФ СР/  —  Ресей 
Кеңестік  Федеративті 
Социалистік  Республикасы
22.  РФ — Ресей  Федерациясы
23.  Сибревком  -   Сібір  революциялық  комитеті
24.  СІМ  — Сыртқы  істер  министрлігі
25.  ТОАК 
/ТурЦИК/ 
—  Түркістан 
Орталық 
Аткару 
Комитеті
26.  ТМД — Тәуелсіз  Мемлекеттер  Достастыгы
166

7.  ¥ Қ К  — ¥ л т т ы қ   қауіпсіздік  комитеті
8.  ¥ Қ Ш  /ДКБ/ — ¥ ж ы м д ы қ   қауіпсіздік  шарты
29.  ¥ Қ Ш ¥   /ОДКБ/ -  ¥ ж ы м д ы қ   қауіпсіздік  шарты  ұйымы
30.  Ш ЬІ¥  /Ш ОС/ -   Шанхай  Ынтымақтастық  ¥ й ы м ы
167

ҚЛЗАҚСТЛН РЕСІІУБЛНКЛСЫНЫҢ МЕМЛЕКЕТТІК ШЕКАРАСЫ
Г Л О С С А Р И И
А й м а қ т ы қ   су л ар  — мемлекеттік  аймақтың  бір  бөлі- 
гін  құрайтын,  жагаға  жақын  немесе  елдін  ішкі  сулар 
қатарына  жататын  теңіз  белдігі.  А.с.  бетіне  жэне  жер 
қойнауларына  судың  жағасындағы 
елдің  тәуелсіздігі 
жүреді.  Оның  тэртібі  1958  жылғы  аймақтық  теңіз  жэне
оған  жақын  аимақ  конвенциясымен  реттеледі.
А н н е к с и я   —  бір  мемлекеттің  басқа  мемлекеттің 
иелігіндегі  аумағын  заңсыз  түрде  (күшпен)  қосып  алуы.
Ә к і м ш і л і к - а й м а қ т ы қ   бөлу  / қ ү р ы л ы м /  — мемлекет 
аймагын 
белгілі 
бір 
бөлшектерге 
бөлу. 
Қазақстан 
Республикасының  «Әкімшілік-аймақтық  бөлу  туралы» 
Заңына  сэйкес  ҚР  экімш ілік-аймақтық  қүрылым  жүйесіне
мынадаи  экімш ілік-аимақтық  өлшемдер  кіреді:  аул,  кент, 
ауылдық  округ,  қаладағы  аудан,  қала,  аудан,  облыс.  Олар 
арқылы  жергілікті  мемлекеттік  органдар  жүйесі  қүрылады 
жэне  жүмыс 
жасайды. 
Ә.а.б. 
көбінесе 
мемлекеттің 
табиғи,  тарихи,  үлттық  жэне  әлеуметтік-экономикалық 
ерекшеліктерін  көрсетеді.
Г ео с ая с а т  —  халықаралық  қатынастар  практикасы 
мен 
теориясындағы 
географиялық, 
геостратегиялық, 
элеуметтік-саяси,  эскери,  демографиялық,  экономикалық 
жэне  басқа  да  факторлардың  өзара  байланысы  туралы
түсінік. 
|  
. - V - ;  
•  д .*і *
Д е л и м и т а ц и я   —  шекараны  белгілеу.  Келіссөздер 
жүргізу 
жолымен 
мемлекеттер 
арасындағы 
шекара 
сызығының  ортақ  бағытын  анықтау.
Д е м а р к а ц и я   —  мемлекеттік  шекараны 
арнайы 
шекаралық  бағандармен  белгілей  отырып  жүргізу.
Д е м и л и т а р и з а ц и я   —  қарусыздандыру.  Белгілі  бір 
аумақтың  халықаралық-қүқықтық  режимі,  оны  бейбіт 
кезде  эскери  мақсаттар  үшін  қолдануға  жол  бермейді.
Д и п л о м а т и я   —  мемлекеттің  сыртқы 
саясатын 
жүргізу  қүралы,  әскери  емес  тэжірибелік  іс-шаралардың 
жиынтығы.
Консенсус — халықаралық үйымдарда, конференция- 
ларда  жэне 
кеңесулерде 
шешімді  түтас 
қабылдауға 
кез  келген  қатысушы  тарапынан  формальды  қарсылық 
болмаған  жағдайда  және  дауыс  беру  тэртібін  өткізбей 
шешім  қабылдаудың  әдісі,  орындалу  түрі.
168

К ом пром исс  —  таласқа  қатысушы  жақтардың  бір- 
бірінің  талаптарын  қабыл  алып,  келісімге  келуі.
Қ а з а қ с т а н  
Р е с п у б л и к а с ы н ы ң  
м е м л е к е т т ік  
ш е к а р а с ы   —  «Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік 
шекарасы 
туралы» 
Заңының 
1-ші 
бабына 
сәйкес 
мемлекеттің шебін айқындайтын сызық/құрлықта, суларда, 
ауада/.  Мемлекеттік  шекара  Қазақстан  Республикасының 
Парламенті 
белгілеген 
халықаралық 
келісімдермен 
айқындалады.  Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік 
шекарасы аймақтық шектелуін Қазақстан Республикасының 
толық  тәуелсіздік  құқыгы  жүретін  заңды  бекітілген  сызық 
ретінде қаралады. Қазақстан Республикасының мемлекеттік 
шекарасын  қоргау  -  жалпымемлекеттік  қауіпсіздікпен 
қамтамасыз  ету  жүйесінің  ажырамас  бөлігі.
М е м л е к е т т ік   ш е к а р а   с ы з ы ғ ы   —  халықаралық 
шекара турал ы немесе мемлекеттік заң негізінде жүргізілген 
географиялық  картада  жэне  қүрлықтағы  сызықтар  /мыс., 
ашық  теңізбен  қиылысатын  аймақтық  сулар/.  М.ш.с. 
мемлекеттің  қүрлықтағы,  су  бетіндегі,  ауа  кеңістігіндегі 
және  жер  қойнауына  тарайтын  егемендігі.  Көршілес 
мемлекеттер  арасында  М.ш.с.  эдетте  арнайы  шекара 
белгілерімен  белгіленеді  жэне  хаттама-сипаттамалардың 
карталарында  тіркеледі.  Өзгертулер  екі  жақтың  келісімі 
арқылы  жүргізіледі.
М ем орандум   -   дипломатиялық  қүжаттың  бір  түрі. 
М-ның  ерекше  белгісі  -   қандай  да  болмасын  мэселені 
дэлелге  негіздеу  немесе  занды  түрде  толық  мазмүндау.
М и г р а ц и я  -  халықтың немесе белгілі бір топтың бір 
мемлекет  аумагынан  басқа  бір  мемлекет  аумағына  ауысуы 
(келуі).
Р е д е м а р к а ц и я  
— 
бүрынғы 
демаркацияланған 
шекараны  қайта  тексеру,  белгілерді  жаңарту  немесе  қажет 
болған  жағдайда  қосымша  багандар  орнату.
Т абиғи  р е с у р ст ар   —  адам  пайдаланатын  табиғат
компоненттері.
Теціз к ү қ ы ғ ы  ж өніндегі Ж е н ев а  к о н в е н ц и я л а р ы  -  
1958  ж.  Б ¥ ¥ - н ы ң   теңіз  құқығы  туралы  конференциясынан 
кейін  қол  қойылған  конвенциялар.  Онда халықаралық кеме 
қатынасы  жэне  балық  аулау  принциптері,  халықаралық- 
қүқықтық 
аймақтық 
сулар 
режимінің 
негіз. 
Бұл 
конвенцияларга  мыналар  жатады:  Аймақтың  теңіз  және

ҚАЗАҚСТАЫ РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ МЕМ.П ЕКЕТП К ШЕКАРАСЫ
соған  жақын  аймақ  конвенциясы;  Ашық  теңіз  туралы 
конвенция;  Ашық  теңіздің  тірі  ресурстарын  қорғау  және 
балық  аулау  туралы  конвенция.
Х а л ы қ а р а л ы қ   к е л іс ім д е р   / к е л і с і м - ш а р т т а р /  — екі 
немесе  бірнеше халықаралық кұқык субъектілері  арасында 
айқын көрсетілген келісімдер, олардың қатынастарын өзара 
кұкық  жолымен  жэне  міндеттерін  саяси,  экономикалық, 
ғылыми-техникалық,  сонымен  қатар  мэдениет  және  т.б. 
салаларды  реттейді.
Ш е к а р а л ы қ   зона  —  Қазақстан  Республикасының 
«Мемлекеттік  шекара  туралы»  Заңына  сәйкес  Ш.з-га 
қүрлықтағы,  мемлекетік 
шекара 
бойындағы, 
теңіз 
жағалауындағы 
аудандар, 
көлдердің 
қазақстандық 
жағалаулары  жатады.  Ш.з-ға  кент  аймақтары,  демалыс 
орындары,  ем  алатын  мекемелер,  мәдениет  нысандары, 
сондай-ақ  жаппай  дем  алатын  орындар,  басқа  да  бұқара 
халық  баратын  жерлер  кірмейді.
Ш е к а р а н ы ң   р е к т и ф и к а ц и я с ы  — келісім-шарт акті- 
лерімен 
қарастырылған 
мемлекеттік 
шекараның 
өз 
қалпынан шамалы ауытқуына байланысты оның өзгертілген 
сызығының  мөлшерін  анықтау.
Ш е к а р а л ы қ  ө к іл д е р  -  Қазақстан  Республикасының 
Үкіметі  белгілеген  арнайы,  сенімді  өкілдер.  Олар  белгілі 
бір  мемлекеттік  шекара  режимін  сақтау  мэселелерін  шешу 
жэне  шекаралық жағдайды  реттеу  үшін  жіберіледі.
Ш е к а р а л ы қ   т ә р т іп   — Қазақстан  Республикасының 
Үкіметі 
белгілейтін 
шекаралық 
зонада, 
сондай-ақ 
шекаралық  аймақтағы  тэртіп.
1 7 0

Қазақстан Республикасынын мемлекеттік шекарасы: 
калыптасуы, мәселелері және айқындалу барысы
Г ылыми басылым
Редактор-корректор А. Қалибасұлы 
Бегтсуші  М. Нүрмүханбетов
Басуга 09.11.2006 қол койыллы.
Пішімі 
60x90  1/16 
Офсеггік басылым 
Есепті баспа табагы  10,7 
Таралымы 500 да?

жүктеу/скачать 9,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: