Сабақтары және өздік жұмыстарын өткізудің Әдістемелік ұсынымдары оқУ-Әдістемелік қҰралы


-5 семинар. ІХ-ХІІ ғасырлардағы Қазақстан тарихы бойынша араб



Pdf көрінісі
бет20/37
Дата14.12.2022
өлшемі0,5 Mb.
#57256
түріСабақ
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   37
4-5 семинар. ІХ-ХІІ ғасырлардағы Қазақстан тарихы бойынша араб 
және парсы зерттеулері. 
Мақсаты: араб және парсы , мұсылман деректеріне тарихнамадық деректер 
ретінде шолу жасап, тарихи білімге қосылған үлеске баға беру. 
Негізгі мәселелер: 
1. Араб авторларының тарихи көзқарастары. Ибн-Хордадбек (ІХ ғ.), Ал-
Джахиз (847-861), Ибн-Фадлан (ІХ-Х ғ.), Аль-Истахри (Х ғ.), Х ғ. белгісіз 
автордың (Худуд ал-Алам) шығармалары.
2. ХІ ғ. Гардизи, Зайн әл-акбар (Хабарларды безендіру). Қимақтардың шығу 
тегі, қарлықтар, оғыздар туралы және т.б. М.Қашқари, Ал-Марвази, әл-
Табари, Иакуд (1179-1229, т.б. тарихи мәліметтері. 
3. Ж.Баласағұнның тарихи көзқарастары. әл-Фараби еңбектері. 
4. Түркі дәуіріне байланысты мұсылман деректері. 
Әдістемелік тәсілдердің түрлері: «персс-конференция» тарихнамалық кесте 
құрастыру, салыстырмалы талдау, қорыту. 
Әдістемелік нұсқаулар: тақырып бойынша жекелеген мәселелерді 
қарастыруды араб және парсы деректерінде қазақ тарихы проблемаларының 
көрініс табуынан бастау қажет. Әсіресе осы деректердегі түркі тайпаларының 
қоғамдық-саяси, әлеуметтік, шаруашылық, мәдени өмірі туралы мәліметтерге 
назар аудару қажет. Студенттерді шағын үш топқа бөліп, біреуіне араб 
деректерінің, екіншілеріне парсы деректерінің негізгі мазмұнына баға беруді, 
ал үшінші топқа айтылғандарға сарапшы болуды тапсыру керек. Мұндай әдіс 
бір жағынан студенттерді топпен жұмыс істеуге үйретсе, екіншіден жоғары 
балл алуға ынталандырады, әрі бір-бірінің жауаптарын шынайы бағалай 


білуге дағдыландырады. Бұдан соң топтар араб және парсы деректері 
бойынша тарихнамалық кесте құрастырып, оларды талдауы тиіс. Сонда 
ауызша берген жауаптары нақты кесте түрінде көрініп, аталмыш деректерге 
ортақ мәселелер мен ерекшеліктері ашылатын болады. Ең бастысы араб
парсы, т.б. мұсылман деректерінің тарихнамалық дерек болып 
саналатындығын түсініп, жауапты осы бағытта берген дұрыс. 
Ж.Баласағұнның, әл-Фарабидің еңбектерін талдауда «пресс-конференция» 
әдісін пайдаланған ұтымды. Студенттер сұхбат берушілерге сауалдар қою 
тарихшы-ойшылдардың тарихи білімді дамытуға қосқан үлестеріне баға 
береді.
Түркі дәуіріне байланысты мұсылман деректерінің мәні мен мазмұнын 
және маңызын айқындауды салыстырмалы талдау негізінде жүргізген абзал, 
өйткені бұл әдіс олардың өзіндік ерекшеліктерін көрсетуге жол ашады. 
Семинар сабақтарының соңында қорытынды жасауды студенттердің 
өздеріне тапсырса, ой-тұжырымдар түйіндеуге машықтанады. 
Әдебиеттер: Қазақстан тарихы бойынша парсы деректемелері. 1-3-т. -
Алматы., 2006.; Қазақстан тарихы бойынша араб деректемелері. 1-3-т. -
Алматы., 2006. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   37




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет