Сборник нормативно-правовых актов Астана 2014



Pdf көрінісі
бет74/77
Дата28.01.2017
өлшемі5,79 Mb.
#2867
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   77
Тематика  текста:  актуальна  для  повседневной,  социально-культурной, 

официально-деловой сфер общения.



Объем текста: 600-700 слов.

Процент незнакомых слов: до 10-15 %

5.1.2.3 Письмо

Пользователь языка должен уметь продуцировать письменный текст ре-

продуктивно-сочинителного характера на предлагаемую с точки зрения ком-

муникативной компетентности тему.

Должен уметь продуцировать письменный монологический текст на ос-

нове прочитанного или аудированного (услышанного) текста репродуктив-

ного характера (согласие, несогласие, отрицание, ответы на вопросы, запро-

сы, дать краткую информацию). На высоком уровне должны быть сформиро-

ваны следующие возможности: 

Должен  уметь  написать  о  себе,  семье,  про  школу,  университет,  работу, 

город, село, интересы и хобби; 

-  уметь написать письмо в редакцию газет и журналов; 

-  уметь написать основные информации в опросники, анкеты; письмен-

ные работы на основе текстов (составление планов, написать опорные слова 

и предложения); 

-  уметь написать сложные предложения; 

-  письменные работы на 70-80 % соответствуют орфографическим нормам;

-  пропущенные пунктуационные ошибки не превышают 20 %.

Письменная компетенция проверяются и оцениваются по следующим по-

казателям:

1) успешность при реализации письменных компетенций;

2) качество содержания письменного текста;

3) грамотное применение языковых элементов в письменной работе.

Тип текста: информационного характера, сообщения и смешанного ха-

рактера. 



Тексты:  составленные  или  адаптированные  сюжетные  тексты  соответ-

ствующие  лексико-граммтическому  материалу  высокого  уровня  владения 

казахским языком

Тематика текста: актуальна для профессионально-трудовой, социально-

культурной и официально-деловой сфер общения.

Письменный текст на предложенную тему должен быть в объеме 30-35 

предложений в соответствии с нормами современного казахского языка.



5.1.2.4 Говорение 

Монолог

Пользователь языка должен уметь: 

-  составлять  речь  в  соответствии  с  коммуникативными  заданиями  на 

предложенную тему; 



Государственная языковая политика

837


-  продуцировать монологический текст на основе прочитанного или ау-

дированного (услышанного) текста репродуктивного характера;

-  отстаивать  свою  позицию  по  факту,  событию,  взглядам,  действем  по 

содержанию текста.

Сформированность разговорной речи на высоком уровне можно оценить 

по следующим показателям:

- количество информации, сообщении, фраз;

- количество простых и сложных предложений;

- количество и объем реплики в диалоге.

Также учитываются использование языковых средств говорящего. Таким 

образом, количественные и качественные показатели говорения дополняется

семантическим оцениваниям (уровень информативности, соответствие, соот-

ветствие высказывания к ситуации).

Объем говорения по теме: не менее 7-10 фраз.



Тип  текста:  изложение,  описание,  информирование,  смешанный  вид. 

Составленные или предрасположенные сюжетные тексты соответствующие 

лексико-граммтическому  материалу  высокого  уровня  владения  казахским 

языком.


Объем текста: 400-500 слов.

Процент не знакомых слов: 5 %.

Диалог

Пользователь языка должен уметь: 

- понимать речь собеседника; 

- определить тему беседы и коммуникативные намерения собеседника в 

ограниченной разговорной ситуаций; 

- детально понять реплики и отвечать на вопросы собеседника;

- инициировать беседу и проявить коммуникативные намерения в ограни-

ченной разговорной ситуаций на тему беседы;

Говорение должно соответствовать нормам современного казахского язы-

ка и этике разговора.



5.2 Содержание языковой компетенции

Пользователь  языка  на  высоком  уровне  должен  владеть  следующим 

языковым материалом в соответствии с данным подразделом.

5.2.1 Фонетика

Гласные и согласные звуки. Специфические звуки казахского языка, их 

произношение, правописание. Правильное присоединение окончаний к кор-

ню в соответствии с законом сингармонизма. 



5.2.2 Морфология

Умение  различать  основные  местоимения  и  глаголы.  Умение  использо-

вать  слова,  означающие  действие  в  активных  временных  планах.  Умение 


Государственная языковая политика

838


правильно ставить вопрос к местоимениям. Умение пользоваться часто при-

меняемыми образцами глагола, которые могут составлять модели. Исполь-

зование слов, которые определяют время, место, признаки действия (глагол, 

прилагательное). Владение формами слов, служащи в процессе обращения 

внимания человека на себя. Владение частью речи, служащие для выраже-

ния чувств. Владение активными формами слов прилагательных. Владение 

формирования слов из слов. Умение пользоваться причастиезначительными 

словами вместо причастия, указательного местоимения. Умение пользовать-

ся категориями склонения в зависимости от функции на языке. Умение поль-

зоваться  личными  формами  определяющие  предикатность  предложения. 

Умение пользоваться именами чисел в предположительной, порядковой, на-

меченной, считанной, дробной числительных формах, применить преобра-

зованные числительные формы.

Использование  модальных  глаголов  производящих  часто  используемые 

языковые речи, отрицательные формы глагола. Умение употреблять склоне-

ния и служебные слова в зависимости от функций. 



5.2.3 Лексика

Лексический  минимум  высокого  уровня  составляет 6000-10000 

единиц.  Основной  состав  активного  словаря  данного  уровня  обслуживает 

социально-культурную,  официально-деловую,  социально-общественную 

сферы  общения.  Также  допустимо  использование  переносных  значений 

лексических единиц, умение пользоваться фразеологическими единицами в 

некоторых научных, политических понятиях, в устной и письменной речи.

5.2.4 Синтаксис

Использование  различных  видов  простых  предложений:  правило 

расположения  слов  в  предложении,  выполнение  функций  определяющие 

форму личности, взаимосвязь слов предыдущими и последующими словами 

в составе предложении.

Составление предложений в целях информирования.

Составление предложений в целях сообщений.

Составление предложений в целях описания.

Составление предложений в целях объяснения.

Составление предложений в целях изложения.

Умение  использовать  предложения  инструктивного,  поручительного 

содержания.

Умение составлять вопросительных предложений.

5.2.5 Сложные предложения

Сложносочиненные,  сложноподчининенные  предложения.  Временные, 

причинно-следственные,  условные  сложные  предложения.  Владение 

структур,  определяющие  временные  значения:  каленьдарные,  часовые, 

суточные и т.д.


Государственная языковая политика

839


Умение пользоваться структурами предложения в целях изложении, все-

стороннего объяснения своих мыслей в виде сложных предложений.

Проявить возражение: умение доказать противоположного, в корне про-

тивоположного, на половину противоречащие мнения и т.д.

Умение объяснить причину. Умение ставить условия. Умение пользовать-

ся моделями языка в целях сравнения. Умение составить сложных предложе-

ний последовательного характера.


Государственная языковая политика

840


Приложение А

(информационное)



Система оценки уровня владения казахским языком – Казтест

КОММУНИКАТИВНЫЕ ЯЗЫКОВЫЕ КОМПЕТЕНЦИИ

ВЛАДЕНИЯ КАЗАХСКИМ ЯЗЫКОМ

____________ № ______________



СЕРТИФИКАТ

удостоверяет, что

Г-н (г-жа) _____________________________________________________

                                                (Ф.И.О.)

достиг(-ла) ____________ уровня владения казахским языком и показал(а) 

следующие результаты по блокам теста: 



Блоки                              Процентные показатели правильных ответов

1. Аудирование _________________________________________

2. Лексика-грамматика _________________________________________

3. Чтение _________________________________________

4. Письмо _________________________________________

5. Говорение _________________________________________

Руководитель организации

_________________________                           г. ______________________

___________     ___________                           «__» _____________ 200 _ г.

Директор Национального 

   центра тестирования 

_________________________

____________   ___________


Государственная языковая политика

841


Приложение Б

(информационное)



Образцы тестовых заданий высокого уровня владения казахским 

языком [8] - [11]

Б 1. Аудирование

Аудиотекст. 

        – Өзіңіз жəне кəсіпкерлігіңіз жөнінде айта өтсеңіз? 

– Мен 1943 жылы Таутүргенде, кішкене ғана елді мекенде дүниеге келдім. 

1950-ші жылы Күлəш Байсейітова атындағы музыка мектебіне қабылдандым. 

Етек жауып, ес білген соң музыканың жолы мендік еместігін түсінсем керек, 

мектеп бітірісімен политехникалық институтқа құжаттарымды тапсырдым. 

–  Мен  кəсіпкерлікке,  зейнетке  шыққан  соң  бетбұрдым.  Қазақстан  Те-

мір  жолының 250 қызметкері  бар  үлкен  кіржуу  мекемесі  бұрыннан  көзіме 

түсіп  жүрген.  Тəуекелге  бел  буып,  банктен  несие  алып,  аталған  өндірісті 

98  млн-ға  сатып  алдым.  Ішіндегі  құрал-жабдықтардың  бəрін  жөндеттік. 

Қиындықтардың бəрін жеңіп, ісіміз оңға басып, екі жарым жылда несиеден 

құтылдық. 

– Бұрынғы мəдениет қызметкерін кəсіпкерлік орта жатсынған жоқ па? 

–  Мен  мəдениет  саласында  жүргенде  техникалық  құрал-жабдықтарға 

жауап  бердім.  Жылуды  қалай  келтіру,  тоқ  өткізу,  құжатнама  т.б.  мен 

бес  саусағымдай  біліп  алғанмын.  Осы  тəжірибеммен,  ЖОО-да  оқыған-

тоқығандарым іске жарап жатты. 

–  Мəдениет  пен  кəсіпкерлік  салаларында  жүрген  азаматтардың  өзара 

айырмашылықтары қандай? 

–  Менің  ойымша,  кəсіпкерліктегі  адамдар  өте  жан-жақты  жəне  білімді 

болуы керек. Егер мен тек музыкант болсам, осы істі алып кетуім неғайбыл 

еді. Техникалық білімім болғаннан кейін кəсіпкерлік оңай тиді. 

– Өмірлік тəжірибеңіз баршылық. Дағдарыс кедергілерінен өтер тұстағы 

кеңестеріңіз қандай? 

–  Дағдарыс  əркез  болады.  Дағдарыстың  ең  жаманы – отбасындағы 

дағдарыс. Үйіңнің түтіні түзу шықпаса, ісің де оңбайды. Қазіргі экономикалық 

дағдарысқа жатыпішерлер, жалқау адамдар ұшырайды. 

– Кəсіпкерлікті енді бастайын деп жатқан азаматтарға қандай кеңес бере 

аласыз? 

–  Кəсіпкерлікте  сауда-саттық  үлкен  пайда  əкелмейді.  Ол  тек  күн  көру 

үшін кəсіп. Енді уақытқа сəйкес тауар өндіру қажеттілігі туындады. Соған 

көңіл бөлу керек. Халыққа қызмет көрсету саласы да ақсап тұрған сала. 

«Дарабоз» журналынан Х.Смағұловпен сұхбат

Задания по тексту:

1. Диалог бойынша сөйлемді толықтырыңыз. 

Кəсіпкердің алғашқы білімі ... болды. 

A) музыкалық 



Государственная языковая политика

842


В) техникалық 

С) экономикалық

D) педагогикалық 

2. Диалог мазмұны бойынша сөйлемді толықтырыңыз.

Сұхбат беруші зейнетке шыққанға дейін ... жұмыс істеді. 

A) құрылыста 

В) өнеркəсіпте 

С) білім саласында

D) мəдениет саласында

3. Сөйлемді дұрыс толықтырыңыз

Кəсіпкердің пікірінше, оның кəсіпкерлікпен айналысуында ... ролі басым 

болды. 


A) техникалық білімінің 

В) зейнеткер болуының 

С) кəсіпкерлік тəжірибесінің

D) музыкалық сауаттылығының

4. Диалогтағы қосымша ақпаратты көрсетіңіз. 

A) кəсіпкерлерге кеңес 

В) дағдарыс жайлы пікір

С) кəсіпкерге қажетті ерекшеліктер 

D) кəсіпкердің өмірі мен кəсіпкерлік

5. Диалог мазмұны бойынша сөйлемді толықтырыңыз.

Оның пікірінше, ... үлкен табыс əкелмейді.

A) саудамен айналысу 

В) халыққа қызмет көрсету 

С) тұтыну тауарларын шығару

D) шағын кəсіпкерлікпен айналысу 

Аудиотекст. 

Есенгүл  Кəпқызы: – Гендерлік  саясат  қажет  пе?  Қажет  болса,  қандай 

деңгейде, не үшін?

Ардақ  Мұхаметжанқызы: – Əйел  теңдігі,  əйелдің  қоғамдағы  орны,  қыз 

бала тəрбиесі біз үшін өзекті мəселе. 

Қамаш апа: – Əйел жүрген жерде жұмыс жақсы істелінеді. Меніңше, əйел 

жұмыс істей алмайды дегендер мүлдем қателеседі. 

Есенгүл  Кəпқызы: – Қазір  қоғамда  бойдақ  қыз-жігіттердің  саны  көп. 

Олар  еркіндікте  жүргісі  келеді.  Сосын  отбасы  жауапкершілігін  мойнына 

алғысы келмейді. 

Ардақ Мұхаметжанқызы: – Қыздар неліктен тұрмысқа шықпайды? Өзім 

солармен  пікірлескенде,  кейбірі  «Не  көп,  ажырасқандар  көп,  солардың 

қатарында болғым келмейді» дейді. Бұдан басқа, əлі күнге баспана, жұмыс, 


Государственная языковая политика

843


денсаулық  мəселесі  шешімін  таппай  отыр.  Сол  себептен  де  олар  көбіне 

жүрексініп қалады. 

Жадыра Нармаханова: – Мүмкін біз гендерлік саясатты дұрыс түсінбейтін 

шығармыз. Біздің дəстүрімізде қазақ əйелінің ең басты міндеті – ана болу. 

Бала сүйіп, оны тəрбиелеу. Кеңестік кезеңде де əйел теңсіздігі көп айтылды. 

Қазақтың тарихында «Əйел – үйдің қазығы, еркек – үйдің азығы» деген. Ер 

азамат отбасын қамтамасыз етіп отырған. Ал қазір ананың өзі бала тəрбиесіне 

онша назар аудармайтын болды. Гендерлік саясаттың бізге əкелген кері əсері 

осы сияқты. 

Ардақ  Мұхаметжанқызы: – Гендерлік  саясатты  енгізуді  балабақшадан

бастау  керек.  Қыз  бала  кішкентайынан  ана  болуға  тəрбиеленуі  керек.  Ұл 

бала отбасының асыраушысы, қорғаны болуға тəрбиеленуі тиіс. Саясат сон-

да ғана қыздың да, ұлдың да санасына сіңіп өседі. 

Е.Кəпқызы: – Қазақтың саны алпыс пайызға енді ғана жетіп отырған кез-

де əйел затының таққа, билікке ұмтылуы бала туу санын шектемей ме?

Ардақ  Мұхаметжанқызы: – Ниет  болса,  қазақ  саны  да  өседі.  Мемлекет 

басына жүз əйел шықса да, олар демографиялық саясатты шешпейді. Бірақ 

олар өзге əйелдерге жағдай жасайды. 

Есенгүл  Кəпқызы: – Бүгінгі  жастар  гендерлік  саясатты  теңестіру  деп 

түсінеді. Жаныңда ер-азаматың болмаса, сен терезеңді кіммен теңестіресің?

Ардақ Мұхаметжанқызы: – Егер күйеуіңнің деңгейі өзіңнен төмен бол-

са, оны өзіңмен теңестіруің керек. Гендерлік саясат - біреуді кемсітіп, төмен 

түсіру емес, терезесі тең дəрежеде өмір сүру. 

«Гендерлік саясат жəне қазақ əйелі» «Түркістан» газетінен



Задания по тексту:

1. Полилог бойынша сөйлемді толықтырыңыз.

Журналистің екінші кезекте көтерген мəселесі ... .

А) гендерлік саясаттың қазаққа қажеттілігі

В) гендерлік саясат жəне жалғызбастылық 

С) гендерлік саясаттың демографияға əсері

D) жастардың гендерлік саясат жайлы түсінігі

2. Полилог мазмұны бойынша сөйлемді аяқтаңыз. 

Cұхбатқа  қатысушылардың  бірінің  пікірінше,  гендерлік  саясаттың  кері 

əсерінің көрінісі ... .

А) əйелдің күйеуін кемсітуі

В) əйелдің билікке ұмтылуы

С) əйелдердің бала тəрбиесінен алшақтауы

D) əйелдердің азаматтық некемен өмір сүруі

3. Полилог мазмұны бойынша сөйлемді толықтырыңыз.

Сұхбатқа  қатысушылардың  ойынша,  гендерлік  тəрбиені ... бастаған 

дұрыс.

А) сəби кезден



В) мектеп жасында

С) отбасын құрарда

D) кəмелетке толғаннан


Государственная языковая политика

844


4. Гендерлік мəселе жөнінде сұхбатқа қатысушылардың ортақ пікірі –

А) гендерлік саясаттың кері əсері

В) гендерлік саясаттың қажеттілігі

С) гендерлік саясаттың қазақ əйелдеріне зияны 

D) гендерлік саясаттың демографиялық саясатқа əсері

Аудиотекст. 

Астанадағы  Бейбітшілік  жəне  келісім  сарайына  ұқсас  əлемде  сəулеттік 

діни  ғимараттар  жоқ.  Əрине,  бір  шаңырақтың  астында  əртүрлі  діни 

дəстүрлерді жинақтайтын ғимараттар болғанымен, Қазақстан ғибадатханасы 

мəнді келіссөздер жүргізетін бірден бір мұнара болып табылады. Сондықтан 

мұнда  əртүрлі  əлемнің  дəстүрлі  діндерінің  жиналуы  жəне  Мəдени 

мұражайдың,  Өркениет  университетінің, 1500 орындық  опера  театрының 

ашылуы өте орынды.

Пирамиданың бірегей авторы сəулетші – философ, жоғары технология-

ларды  меңгерген,  өзінің  туындыларын  тарихи-мəдени  ортаға  əсемдікпен 

енгізуге  тырысатын  Норман  Фостер.  Ол  Жапон  сəулетшісі  Кисё  Курока-

ва  сынды  əлемнің  əйгілі  он  сəулетшілерінің  қатарына  кіретін  сəулетші. 

Норман Фостер Еуропа, Азия жəне Америка қалаларында бой көтерген ғи-

мараттардың авторы. Ол Трафальгар алаңын, Британ музейін, Берлин Рейх-

стагіндегі  жаңа  парламентін,  Гонконгтың  «Чех  Лап  Кок»  əуежайын, «Гон-

конг жəне Шанхай банкін», Франкфурттегі банк ғимараттарын жəне тағы да 

басқа құрылыстарды жобалаған. 

Сарай  шартты  түрде  көлденеңнен  екі  бөлікке  бөлінген.  Оның  төменгі 

қабатының  қырық  жеті  метрі  табиғи  тастармен  қапталған  жəне  терезелері 

жоқ.  Рухани  конфессиялардың  кеңселері  бірнеше  қабаттарда  орналасқан. 

Сонымен қатар діни басқосуларға арналған жалпы көлемі 1200 шаршы метр-

ді  құрайтын  төрт  зал  орналасқан.  Сарайда  көрме  залы,  қысқы  бау-бақша, 

VIP-залдары,  кеңсе  бөлмелері  жəне  Қазақстан  халықтары  Ассамблеясына 

арналған мəжіліс-залдары, баспа-орталықтары, мейрамхана, дəмхана бар.

Пирамида  Есілдің  оң  жəне  сол  жақ  жағалауын  қосады.  Болат,  алю-

миний,  арнайы  əйнектік  көркемдеу,  бірегей  техникалық  ойлар,  сəулет 

жаңалықтары  құрылысқа  қандай  да  бір  сиқырлы  бейне  бергенін  көреміз. 

Көрмелік  лифт  адамдарға  жасыл  алаңдар  мен  пирамиданың  күмбезінен 

түсетін сəуле əсемдігін тамашалауға мүмкіндік береді. Ең қызығы, толқынды 

табалдырықтармен  «Астананың  асылған  бауының»  арасымен  жоғарыға 

жаяу  көтерілген.  Сондай-ақ,  Фостердің  ұлы  Пирамидасын  Есілдің  екі 

жағалауынан да көруге болады.



Задания по тексту:

1. Мəтіндегі негізгі идеяны табыңыз

A) Сарайдың əдемілігін көрсету

B) Норман Фостердің жобаларымен таныстыру

C) Сарайдың орналасқан орны туралы ақпарат беру

D) Бейбітшілік жəне келісім сарайының маңызын түсіндіру



Государственная языковая политика

845


2. Мəтіннің мақсатын айқындаңыз

A) Сəулет өнерін насихаттау

B) Норман Фостермен таныстыру

C) Əлемдегі ірі құрылыстарды насихаттау

D) Сарайдың ішкі, сыртқы құрылысымен таныстыру

3. Мəтін мазмұнына қатысты қосымша ақпаратты табыңыз

A) Сарай екі бөлікке бөлінген.

B) Сарайда көрме залы, қысқы бау-бақша бар.

C) Пирамида Есілдің оң жəне сол жақ жағалауын қосады.

D) Пирамиданың авторы – əлемге əйгілі сəулетші Норман Фостер.

4. Мəтіннің соңғы мағыналық бөлігінде не туралы айтылған?

A) Пирамиданың ішкі бөліктері

B) Пирамиданың сыртқы кереметтері

C) Бейбітшілік жəне келісім сарайы –діни ғимарат

D) Норман Фостердің жобасымен салынған əлемдегі құрылыстар

5. Мəтіннің екінші  мағыналық бөлігінде не туралы айтылған?

A) Пирамиданың авторы

B) Пирамиданың ішкі көрінісі

C) Пирамиданың сыртқы көрінісі

D) Астананың көрікті ғимараттары 



Б 2. Лексико-грамматический блок

1. Əрекеттің қалай болғанын көрсететін сөйлемді табыңыз. 

A) Қонақ жігіттің өнеріне риза болдық.   

B) Қонақ жігіттің өнерін тамашаладық. 

C) Қонақ жігіттің өнеріне риза болып қол соқтық. 

D) Қонақ жігіттің өнерін тамашаладық, қол соқтық. 

2. Дұрыс нұсқасын белгілеңіз.

“Артық ғылым кітапта,

Ерінбей оқып көруге,” – деген Абай.

A) Абай ерінбеу керектігін айтқан.

B) Абай ғылымның кітаптан шығатынын айтқан.

C) Абай кітапты ерінбей оқып көру керектігін айтқан.

D) Абай ерінбей ғылымды оқып игеру керектігін айтқан.

3. Дұрыc нұсқасын табыңыз.

Бүркіт алысқа … , заңғар биікке … , зымырап көзге көрінбей … .

А) ұшып, көтеріліп, самғап 

В) ұшты, көтерілді, самғады  

С) ұштық, көтерілмек, сағамақ

D) ұшады, көтерілмек, самғамай


Государственная языковая политика

846


4. Мына мысалдағы ойды басқаша білдіру үшін баламасын табыңыз.

“Дəмнен артық ештеңе жоқ”, –  дейтін əжем.

А) Дəмнен артық мүмкіндік жоқ екенін əжем  айтты. 

В) Дəмнен артық бірдеме бар екенін əжем  айтатын. 

С) Дəмнен артық ештеңе жоқ екенін əжем  айтатын.

D) Дəмнен артық ештеңе жоқ екенін əжем  жазды.

5. Автордың өз сөзін көрсетіңіз.

М.Шаханов ұлттық сана, ұлттық тіл жойылса, өмір сүрудің қажеті жоқ 

екендігін жазған.

A) «Ұлттық сана, ұлттық тіл жойылса да, өмір жалғасады». 

B) «Ұлттық сана, ұлттық тіл жойылса, өмір сүрудің қажеті жоқ». 

C) «Ұлттық сана, ұлттық тіл жойылмаса, мен үшін өмір сүру аса қажет». 

D) «Ұлттық сана, ұлттық тіл жойылса, мен үшін өмір сүру мүмкіндігі 

бар». 


Б 3. Чтение

Текст 1.

668 жыл. Шығыс Ұрым (Рим) империясы Византияның астанасы. Конс-

тантинопольда Юстиан екіншінің патшалық құрғанының төртжылдығы той-

ланып жатты. Осындай шақта ұлы шаһар қапелімде дүрлігіп кетті. Бұның се-

бебі мынада болатын: кенеттен шығыс жақтағы дарбазадан жал-   құйрықтары 

сүзілген шетінен сұлу сəйгүліктерін мінген, түстері қатқыл бір топ салт ат-

тылар енді. Олар астарындағы аттарын арындатып той дастарханынан ма-

сайып, бейқам тұрған легионерлерге ырық берер емес. Тура императордың 

сарайына қарай тартты. Ілгеріректе Іскендір Зұлхарнайынның шатырына ат-

пен кіріп: «Біздерде ат пен адамды ажыратпайды, сондықтан астымыздағы 

тұлпарларымызбен қай жерде де біргеміз», − деп ақыратын сақтардың батыр 

патшасы Темірді естіген екен. Бұлар да жолдағыларды қақ жарып қақпаның 

алдынан  бір-ақ  шықты.  Көзді  ашып-жұмғанша  аттарынан  лып  етіп  түскен 

олардың  жартысы  көліктерін  шылбырынан  ұстап  тұра  қалды.  Қалғандары 

қадамдарын нық басып император Юстиан екіншінің алдына жетті. 

− Біздер Сейхун дарияның арғы бетіндегі Тұран деген жерді мекендеген 

түркі деген халықпыз. Шабысқалы келген жоқпыз. Сіздермен сауда-саттық 

жасаймыз. Өзара қарым-қатынас орнатамыз. Табысқалы келген елшілерміз, 

- деп салт аттылардың басшысы қолындағы қамшысын кеудесіне апарып іл-

типатпен иілді. 

Оның  сақал-шашы  ағарған.  Бірақ  кескін-кейпінде  қарттықтың  бір 

қылауы  байқалмайды.  Бойы  шынардай  тіп-тік.  Сырт  көзге  асқан  тəкаппар 

қарияның кішіпейілдігіне императордың іші жылып жүре берді. Бұл жұмыр  

жердің батысы мен шығысын жалғастырған Ұлы Жібек жолының ашылуына 

себеп болған Тұран түркілерінің елшілері еді. Күнбатыс елдеріне шығатын 

қақпа Константинопольге жіберген алғашқы елшілік келген еді. Қит еткенді 

қағазға түсіріп əдеттенген римдіктер осы елшілік туралы кейін өте көп жаз-

ды. Солардың біздерге жеткендерінің арасында көңіл аударғаны − Менандр 



Государственная языковая политика

847


Протектордың  еңбегі.  Осы  еңбекте: «көшпенділердің  елшілері  шеттерінен 

шымыр, олардың əрқайсысы күшті деген екі-үш легионерге татитын деген 

сөздер бар.

Бұл  көшпелі  түркі  тайпаларының  батыстағы  елдермен  қарым-қатынас 

орнату жолындағы үшінші рет талпынуы болатын. Алғашқыда түркілердің 

керуенін  парсы  патшасы  Лаврос  Византияға  жеткізбеді.  Екінші  елшілік 

қарақшыларға тоналды. Тек үшінші керуен ғана Византияға жетті. Соғды  са-

трапы Маниах бастаған қарсы елшілікті Тұран түркілеріне жібереді. Осыдан 

бастап  Тұран  түркілері  мен  Византия  арасында  өзара  келісім  мен  татулық 

орнап, екі ел алыс-беріс қатынастарын нығайтты. 



Задания по тексту:

1. Мəтінге байланысты сөйлемді аяқтаңыз.

Алты жүз алпыс сегізінші жылы Юстиан II патша болғанына ... .

А) екінші жыл еді 

В) 4 жыл толған еді

С) 2 патшалық тойлаған еді

D) 14 жылдығы тойланып жатты

 

2. Сөйлемді толықтырыңыз. 



Салт аттылар шаһарға … кірді.

А) батыс дарбазадан 

В) шығыс дарбазадан 

С) оңтүстік дарбазадан

D) солтүстік дарбазадан

3. Сөйлемді аяқтаңыз.

Салт аттылар аттарынан ... .

А) сəнді, əдемі түседі 

В) тез, жылдам түседі

С) баяу, ақырын түседі

D) ыңғайлы, қолайлы түседі

4. Мəтін мазмұнына сай дұрыс нұсқаны көрсетіңіз.

Басшының қолында ... .

А) найза 

В) қылыш 

С) шоқпар

D) қамшы

6. Мəтінге сəйкес дұрыс нұсқасын көрсетіңіз.

Басшы ... императорға иіледі.

А) дереу, тез

В) құрметпен

С) амалсыздан

D) қорыққаннан


Государственная языковая политика

848


7. Мəтін бойынша көп нүктенің орнына дұрыс нұсқасын қойыңыз.

Император қарияны ... .

А) ызаландырады

В) жек көріп қалады 

С) жақсы көріп қалады

D) тыңдағысы келмейді

8. Дұрыс нұсқасын көрсетіңіз.

Ұлы Жібек жолы ... байланыстырады.

А) алыстағы елдерді 

В) жақындағы елдерді 

С) батыс пен шығысты

D) оңтүстік пен солтүстікті

9. Мəтін бойынша сөйлемді толықтырыңыз.

… Византияға жетті.

А) Бөтен керуен 

В) Екінші керуен

С) Үшінші керуен

D) Алғашқы керуен

10. Сөйлемді дұрыс аяқтаңыз.

Тұран түркілері мен Византия қатынастарын … .

А) жақсартты 

В) тоқтатты 

С) азайтты 

D) кейінге қалдырды



Текст 2.

Сөйлесу  мəдениетінің  құпияларын  түйсіну,  игеру  ісімен  адамзат  сонау

бағзы замандардан бері айналысып келеді. Əсіресе, бұл ретте ежелгі Греция-

да  өркен  жайған  сөз  өнері  дəстүрінің  алар  орны  ерекше  болды.  Эллиндер 

сөйлеу мəдениеті жайлы ілімдерін басқа халықтарға кеңінен таратты. Грек 

этикеті сол замандарда халықаралық эталон дəрежесінде танылды. 

Гректер этикеті бойынша елші өзі əңгімелесіп отырған адамдардың сөзін 

бөлмей, өзіне айтылған нəрсенің бəрін төзіммен тыңдауға міндетті болды. 

Бірақ  ол  ережені  білмейтін  Рим  елшісі  гректердің  Филипп  Македонский 

сынды патшасының алдында оның сөзін бөліп қояды. Айбынды патша бұған 

қатты ашуланады. Алайда ол өз-өзін іркіп, елшіге сыпайы түрде ғана былай 

депті: «Мен сені бір жолға, біріншіден – жастығың, екіншіден – əдемілігің, 

үшіншіден – римдік болғаның үшін кешіремін». 

Бірде Сократқа одан шешендік өнерді үйренгісі келген жас шəкірт келеді. 

Осы мақсат үшін ол Афиныға алыстан жол азабын шегіп жеткен екен. Алай-

да жас жігітпен сəл уақыт əңгімелескеннен кейін Сократ оның оқу ақысын 

басқалардан  екі  есе  көп  төлеу  керектігін  айтыпты. «Неге?», - жас  шəкірт 

осылай сұрақ қойған.



Государственная языковая политика

849


– Өйткені менің саған екі ғылымды бірдей үйретуіме тура келіп тұр, - деп 

жауап береді философ, - тек сөйлей білу ғылымын ғана емес, сабыр сақтап, 

тыңдай білу ғылымын да.

Сөзге  қонақ  бермейтін  мылжыңдар  арасындағы  ең  төзуге  болмайтыны 

–өзімшіл мақтаншақтар. Олар əдетте өздерінің сөздеріне өздері рақаттанып, 

ешкімді елемей, маңайындағылар оны қалай қабылдап жатқанымен жұмысы 

болмастан, бет алды сөйлей береді. Қазақтың «Қысыр сөзге мініп, қысырақ 

қумас болар» дегені осындай адамдарға арналса керек.

Жұрт алдында сөйлеген кезде, бас қосуларда отырғанда өзін басқалардан 

ерекшемін,  артықпын,  сондықтан  басқалардан  көп  сөйлеуге  тиіспін  деп 

ойлау  əбестік.  Кез  келген  ортада  əңгімені  жөн-жосығымен  айтып,  жұртты 

жалықтырмай  отыратын  адамға  деген  ықылас  ерекше.  Əдетте  əдепті  адам   

сөз есуге құмар адамдардың мүлт кеткен жерлерін байқамаған сыңай таны-

тады. Егер оны түзету қажет болса, мұны кішіпейілділікпен сөз иесін рен-

жітіп алмайтындай етіп жеткізуге  тырысады. Əркім де қателесуі мүмкін. 

Егер əңгіме барысында сізге белгілі жайлар айтылып жатса, əңгіме айтып 

отырған  адамның  сөзін  бөлмей,  оны  аяғына  дейін  төзіммен  тыңдау  керек. 

Егер  өзіңіздің  əңгімеңіз  жұртты  қызықтырмай  жатса,  оны  жалғастырудың 

қажеті жоқ.

Басқа адамдар айтқан пікірлер мен сөздерді ойланбастан жоққа шығарып, 

шыдамсыздық  таныту  əдетте  шектен  тыс  қызба,  не  психикалық  жағынан 

ұшқалақ, иə болмаса тəрбиесіз адамның тірлігі.

Қазақтың: «Сөз сүйектен өтеді», - деп айтуы бекер емес. Жөнсіз, орынсыз 

айтылған, ауыздан ашумен шыққан сөз жүрекке мұз болып қатады. Адамды 

ренжітеді, қапаландырады, қасірет шектіреді. Қазіргі медицина ғылымында 

дөрекі  сөз,  тіл  тигізу,  ренжітуден  туған  жағымсыз  эмоциялар  денсаулыққа 

зиянды əсер ететіндігін, əсіресе, жүйке жүйесі, жүрек қан тамырлары ауру-

ларын өршітіп, жалпы адам ағзасына көп залал келтіретінін анықтап отыр. 

Академик  И.П.  Павловтың  адамның  денсаулығын  қорғауда  жақсы  көңіл-

күйдің рөлі зор екендігіне назар аударғаны бекер емес. Ал академик А.А. Бо-

гомолец болса, бұл мəселе туралы: «Ұзақ өмір сүрудің басты факторларының 

бірі – əдептілік жəне адамдармен дұрыс қарым-қатынас жасай білу», - деп 

атап көрсетеді. 

Өзін-өзі  игере  білетін  адам  еш  уақытта  да  балағатқа  балағатпен  жауап 

бермейді. Ондай адам əр түрлі келеңсіз жағдайларда  ұтымды жауап тауып, 

мəселені ұрыс-керіссіз шешуге тырысады. 

Стефан  Цвейг  мынадай  бір  қызық  фактіні  мысалға  келтіреді.  Бірде 

əлемге аты əйгілі Наполеон бүкіл сарай адамдарының ортасында Талейранға 

айқайлап,  оны  ең  жаман  сөздермен  балағаттап: «Ұрысың,  ант  ұрғансың, 

опасызсың, ақшаға туған əкеңді сатып жіберетін алаяқсың», - деп тілдепті. Ал 

император сарайының ақылды да айлалы тұлғаларының бірі, Францияның 

бірінші дипломаты Талейран болса, бұл сəттерде селт етпестен, өзіне айты-

лып жатқан балағат сөздердің бірін де естімегендей тəкаппар, маңғаз күйде 

тұра беріпті. 



Задания по тексту:

1. Сөйлеу мəдениетіне 

А) заман этикеті бəріне эталон болды 


Государственная языковая политика

850


B) адамдар ерте бастап назар аударды 

C) тек ежелгі гректер елінде көңіл бөлінді

D) эллиндер басқа халықтармен бірлесе кірісті

2. Бсқаларға сөйлеуде үлгі болған

А) грек этикеті 

B) мəдениет құпиялары 

C) эллиндердің дəстүрлері

D) Греция елінің дəстүрлері 

3.  Əңгімелесіп  отырған  адамның  сөзін  бөлмей  тыңдау,  содан  соң  өз 

пікіріңді айту

А) əрбір грекке міндеттелді 

B) Рим елшісіне жүктелді

C) грек патшасына да тиесілі  

D) жастыққа, əдемілікке, римдік екендігіне байланысты 

   

4. Афины ойшылына шəкіртті 



А) өз пікірін іркілмей айту 

B) сөйлей жəне тыңдай білу 

C) əңгімелесу мен оқы ақысын төлеу

D) көп уақыт сөйлеу мен өз ойын дəлелдеу 

    өнерін үйретуі керек болды.

5. Денсаулықты қорғауда маңызы зор 

A) адамдарды ренжітпеу 

B) адамдармен тіл табысу мəнері 

C) толқынды эмоциялармен өмір сүру

D) адамдардың жақсы көңіл-күйін бақылау

6. Қысыр сөзге мініп, қысырақ қумас болар

A) бет алды сөйлемейтіндерге 

B) орынсыз сөйлейтін адамдарға 

C) маңайындағылардың сөзіне рақаттанатындарға

D) маңайындағылар оны қалай қабылдап жатқанына көңіл бөлетіндерге 

айтылған.

7. Бас қосуларда əдетте ықылас ерекше 

A) нақты, орынды сөйлейтін 

B) сөйлейтін адамның сөзін бөлмейтін 

C) ұзақ, қызықты жайттарды баяндайтын

D) жөн-жосығымен, дəлелдеп, өзі сөйлейтін

     адамдарға ауады.

8. Естіген, білгеніңді айтып отырған кісіге

A) сөзін бөліп, ескерту 

B) өз пікіріңізді айтуыңыз 


Государственная языковая политика

851


C) əңгіменің соңына дейін тыңдау 

D) əңгіме қызықтырмайтынын білдіру 

 

керек.


9. Таспен атқанды, аспен атады

А) ұшқалақтар 

B) өзі-өзін игере алатын адам 

C) тағатсыздық танытатын адам

D) балағатқа балағатпен жауап беретіндер 

10. Императордан тілдемені естіген елші

А) сабырлық танытты

B) ақшаға бəрін сататын ақылды тұлға 

C) маңғаз да, балағат сөздерге шыдамды

D) бүкіл сарай адамдарының ортасында тəкаппар еді



Б 4. Письмо

Задание 1.

Составьте план, раскрывающий содержание темы.

План состоит из 3 частей:

1. Введение – по тематике излагается актуальность проблемы;

2.  Основная  часть – выдается  основная  информация  по  содержанию 

темы, доказывается свое точка зрение.

3. Заключение – Пишется заключительная мысль по теме.

Тақырып: Денсаулық – зор байлық

Жоспар үлгісі 

I. Таза ауа.

II. Тəн тазалығы.

1. Денені шынықтыру.

2. Жүзудің пайдасы.

III. Жан тазалығы.

Образец плана:

1. Таза ауа.

2. Тəн тазалығы.

Денені шынықтыру.

Жүзудің пайдасы. 

3. Жан тазалығы.



Задание 2.

Пишите небольшое сочинение на предложенную тему.

В  целях  целостного  создания  в  логическом  изложении  содержания  не-

большого сочинения, необходимо воспользоваться вставными конструкция-

ми и служебными словами, опорными словами и словосочетаниями.


Государственная языковая политика

852


Объем небольшого сочинения должен быть не менее 25-30 предложении.

Опорные слова:

1 – демалу;

2 – ас сіңіру;

3 – ауа, күн, су;

4 – сол себепті;

5 – адам ағзасы;

6 – немесе;

7 – жаз күндері;

8 – шынығу;

9 – сонымен.


Государственная языковая политика

853


Библиография

[1] Конституция Республики Казахстан (статья 7); 

[2]  Закон  Республики  Казахстан  от 27 июля 2007 года  № 319-III «Об 

образовании». 

[3] «Государственная  программа  функционирования  и  развития  языков 

на 2001-2010 годы» (утвержденa Указом Президента Республики Казахстан 

от 7 февраля 2001 года № 550).

[4] Концепция расширения сферы функционирования государственного 

языка, повышения его конкурентоспособности на 2007-2010 годы (одобрена 

постановлением  Правительства  Республики  Казахстан  от 21 ноября 2007 

года № 1122). 

[5]  Концепция  внедрения  и  развитии  системы  Казтест  (утверждена 

постановлением Правительства Республики Казахстан от 11 сентября 2008 

года № 835). 

[6] Европейский языковой портфель, «Златоуст», 2006.

[7]  Ф.Ш.  Оразбаева,  Т.Т.  Аяпова,  Р.С.  Рахметова,  У.К.  Исабекова,  К.Е. 

Абиыр.  Учебно-методические  комплексы  для  изучения  казахского  языка. 

Алматы: - Жазушы, 2007.

[8]  В.С.  Аванесов  «Форма  тестовых  заданий».  Учебное  пособие  для 

учителей  школ,  лицеев,  преподавателей  вузов  и  колледжей.  М.: «Центр 

тестирования», 2006 г.

[9]  Д.Х.  Аканова,  А.М.  Алдашева,  З.К.  Ахметжанова,  К.К.  Кадашева, 

Э.Д. Сулейменова «Ресми-іскери қазақ тілі. Бірінші деңгей. Екінші деңгей. 

Үшінші  деңгей».  Учебный  комплекс. – г.Алматы,  Издательство  «Арман-

ПВ», 2002 г.

[10] З.С. Кузекова, Г.С. Пазылова, Е.К. Абдрасилов «Қазақ тілі. Тестілеу 

əдістемесі: көмекші құрал». – Астана, 2007. 

[11] З.С. Кузекова, Г.С. Пазылова, Е.К. Абдрасилов «ҚАЗАҚ ТІЛІ тестілеу 

теориясы мен практикасы: Көмекші құрал». – Алматы, «Құс Жолы», 2009. 

УДК 811.512.122:81`37.046.16:006.354(574) 

МКС 03.180 

Ключевые слова: государственный стандарт, коммуникативная компе-

тентность, лексика, грамматика, аудирование, чтение, письмо, говорение, 

лексический минимум


Государственная языковая политика

854


ГОСУДАРСТВЕННЫЙ СТАНДАРТ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Коммуникативные языковые компетенции 

владения казахским языком

БАЗОВЫЙ УРОВЕНЬ

Общее владение

СТ РК 1928-2009

Издание официальное

Комитет по техническому регулированию и метрологии

Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан

(Госстандарт)

Астана

Государственная языковая политика

855


Предисловие

1  РАЗРАБОТАН  Республиканским  государственным  казенным  пред-

приятием  «Национальная  Академия  образования  имени  Ы.  Алтынсарина» 

Министерства образования и науки Республики Казахстан

ВНЕСЕН  Республиканским  государственным  казенным  предприятием 

«Национальный  центр  тестирования»  Министерства  образования  и  науки 

Республики Казахстан

2  УТВЕРЖДЕН  И  ВВЕДЕН  В  ДЕЙСТВИЕ:  Приказом  Председателя 

Комитета по техническому регулированию и метрологии Министерства ин-

дустрии и торговли Республики Казахстан от 30 декабря 2009 года № 647-од

3  В настоящем стандарте учтены основные положения Государственного 

образовательного стандарта по русскому языку как иностранному. (Базовый 

уровень. Общее владение).

4 В настоящем стандарте реализованы нормы Закона Республики Казах-

стан «О языках в Республике Казахстан» от 11 июля 1997 года № 151; Закона 

Республики  Казахстан  «Об  образовании»  от 27 июля 2007 года  № 319-ІІІ, 

Закона Республики Казахстан «О техническом регулировании» от 9 ноября 

2004 года № 603-II.

5 СРОК ПЕРВОЙ ПРОВЕРКИ 2014 

год 

   ПЕРИОДИЧНОСТЬ ПРОВЕРКИ 5 

лет

6 ВВЕДЕН ВПЕРВЫЕ

Информация  об  изменениях  к  настоящему  стандарту  публикуется  в 

ежегодно издаваемом информационном указателе «Нормативные докумен-

ты  по  стандартизации»,  а  текст  изменений  и  поправок – в  ежемесячно 

издаваемых  информационных  указателях  «Государственные  стандарты». 

В случае пересмотра (замены) или отмены настоящего стандарта соот-

ветствующее  уведомление  будет  опубликовано  в  ежемесячно  издаваемом 

информационном указателе «Государственные стандарты». 

Настоящий  стандарт  не  может  быть  полностью  или  частично  воспро-

изведен,  тиражирован  и  распространен  в  качестве  официального  издания 

без  разрешения  Комитета  по  техническому  регулированию  и  метрологии

Министерства индустрии и торговли Республики Казахстан


Государственная языковая политика

856


Введение

В  Республике  Казахстан  государственным  языком  является  казахский 

язык [1]. Способом  расширения  общественной  функции  казахского  языка, 

повышения  его  значимости,  необходимости  и  всестороннего  развития  яв-

ляется  эффективная  реализация  обучения  языку,  определение  требований 

к  качеству  обучения,  организация  процесса  самообразования  пользовате-

лей языка и постоянного отслеживания его результатов. Овладение языком, 

основываясь на обучении по уровням, осуществляется поэтапно и вследст-

вие каждый уровень в соответствии с конечной целью требует определения 

уровня коммуникативных компетенций пользователя языка.

Оценка и определение уровня развития коммуникативных компетенций 

дает возможность определения уровня сформированности и развития язы-

ковой личности [3]. Оценка результатов обучения осуществляется по завер-

шению курсов каждого уровня. Компетенция владения казахским языком на 

коммуникативном  уровне  является  основным  компонентом  формирования 

модели языковой личности.

Казахстанская оценка языковых знаний определяет владение казахским 

языком по шести уровням. Уровни владения казахским языком сопоставля-

ются  в  соответствии  с  европейскими  уровнями  владения  языками [6] (см. 

Таблицу 1).



Таблица 1

Уровни

С лингвистической 

точки зрения

С лингводи-

дактической 

точки зрения

Соответствие 

с уровнями 

европейского 

стандарта

I. Элементарный

Вербально-

семантический 

уровень

«Направление» + 



«Азбука»

А-1; А-2


II. Базовый 

III. Средний 

Когнитивный тезау-

русный уровень

«Развитие языка» +

«Совершен-

ствование языка»

В-1; В-2


IV. Выше 

среднего


V. Высокий 

Мотивационно-

прагматический 

уровень


«Культура языка» 

+ «Языковая 

личность»

С-1; С-2


VI. Высший 

В обучении казахскому языку за основу оценки владения языком берется 

устное  и  письменное  употребление  единиц  языка  во  всех  сферах  и  ситуа-

циях.  Уровни  оценки  определяют  оценку  системы  устного  и  письменного 

изучения языка, системы произношения, применения окончаний, выполняю-


Государственная языковая политика

857


щих в языке коммуникативные задачи, построение слов, понимания любых 

типов вопросительных выражений, типов предложений, умения употреблять 

прямые и переносные значения слов, умения употреблять языковые единицы 

для  выражения  целей  и  мыслей,  умения  писать  и  говорить.  Лексико-грам-

матические  единицы  и  объем  материала,  используемый  для  обеспечения 

данных  единиц  являются  основой  оценки  понимания,  владения  услышан-

ным, прочитанным, умение правильно писать, разговаривать и говорить. Для 

формирования языковой личности в языкознании используются следующие 

виды  речевой  деятельности:  аудирование,  чтение,  письмо,  говорение [7],  

лексика-грамматика.

Обучение  и  оценка  уровня  владения  казахским  языком  направлены  на 

определение  уровня  употребления  устной  разговорной,  письменной  речи, 

употребления  языка  в  официальном  и  неофициальном  общении,  в  любом 

психологическом  состоянии,  употребляемых  на  уровнях  общения  и  в  про-

цессе письменного общения с целью высказывания сложного хода мыслей 

пользователя языка [2]. 



Государственная языковая политика

858


ГОСУДАРСТВЕННЫЙ СТАНДАРТ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Коммуникативные языковые компетенции 

владения казахским языком 

БАЗОВЫЙ УРОВЕНЬ

Общее владение

Дата введения 2010-07-01

1 Область применения

Настоящий стандарт устанавливает требования коммуникативных языко-

вых компетенций базового уровня владения казахским языком [4].

Положения стандарта предназначены для применения организациями и 

учреждениями, занимающимися обучением казахскому языку при формиро-

вании коммуникативных языковых компетенций владения казахским языком

гражданами  Республики  Казахстан.  Настоящий  стандарт  также  устанавли-

вает требования, соблюдение которых необходимо при формировании зада-

ний системы оценки уровня владения казахским языком –Казтест. [5]. 

2 Нормативные ссылки

Для  применения  настоящего  стандарта  необходим  следующий  ссылоч-

ный нормативный документ:

СТ РК 1926-2009 Коммуникативные языковые компетенции владения ка-

захским языком. Элементарный уровень. Общее владение. 

ПРИМЕЧАНИЕ При использовании настоящего стандарта целесообраз-

но проверить действие ссылочных стандартов по ежегодно  издаваемому ин-

формационному  указателю  «Нормативные  документы  по  стандартизации» 

по состоянию на текущий год и соответствующим ежемесячно издаваемым 

информационным указателям, опубликованным в текущем году. Если ссы-

лочный  документ  заменен  (изменен),  то  при  использовании  настоящего 

стандарта  следует  руководствоваться  замененным  (измененным)  докумен-

том. Если ссылочный документ отменен без замены, то положение, в кото-

ром дана ссылка на него, применяется в части, не затрагивающей эту ссылку. 



3 Термины и определения

В настоящем стандарте применяются термины по СТ РК 1926. 



Издание официальное

4 Основные положения базового уровня владения казахским языком

Базовый уровень владения казахским языком дает возможность пользова-

телю языка удовлетворить самые необходимые коммуникативные потребнос-


Государственная языковая политика

859


ти в языковом общении с носителями языка в ограниченных, предвиденных 

ситуациях повседневной жизни.

Ситуации  языкового  общения  на  базовом  уровне  связаны  с  бытовой, 

социально-культурной  и  сферой  образования.  Перечень  языковых  средств, 

обеспечивающих языковое общение в данных сферах ограничивается ком-

муникативными потребностями базового уровня. 

Владение сертификатом базового уровня свидетельствует о наличии не-

обходимых  и  достаточных  знаний  пользователя  языка  в  употреблении  ка-

захского языка в качестве языковых средств для дальнейшего обучения ка-

захского  языка  в  общих  культурных  целях  и  профессионального  общения. 

(образец сертификата приведен в Приложении А).

Для владения казахским языком на базовом уровне (при условии владе-

ния на элементарным уровне) необходимо 180-200 учебных часов.

Характеристика базового уровня

Базовый  уровень  коммуникативных  компетенций  удостоверяет  о  нали-

чии у пользователя языка умения удовлетворять базовые коммуникативные 

потребности  в  бытовой  и  обще-культурной  сферах.  Пользователь  языка 

должен понимать простые предложения и часто употребляемые словосоче-

тания, связанные с основными сферами жизни (должен уметь дать основные 

сведения о себе, о членах своей семьи, об устройстве на работу и т.д.); уметь 

выполнять задачи по обмену информацией на знакомые или бытовые темы; 

уметь простыми словосочетаниями рассказать о себе и о своих близких; оха-

рактеризовать основные аспекты повседневной жизни. 

Владение казахским языком на базовом уровне характеризуется по видам 

речевой деятельности в соответствии с Таблицей 2.



Таблица 2

АУДИРОВАНИЕ

Пользователь  языка  должен  понимать  четко  и  просто 

выраженную  информацию  в  повседневных  бытовых 

ситуациях  (о  семье,  работе,  транспорте  и  т.д.), 

выполнять  простые  просьбы,  обращенные  к  нему, 

понимать  основную  мысль  кратких  объявлений  и 

другой информации. 

ЧТЕНИЕ

Пользователь  языка  должен  понимать  знакомые, 

четкие, краткие тексты. Например, личные или деловые 

письма,  факсы,  повседневные  объявления,  рекламы  и 

т.д.  

Пользователь  языка  должен  понимать  простые, 



краткие  тексты,  находить  в  тексте  повседневную 

интересующую его информацию.

Пользователь языка должен уметь читать ограниченные 

тексты  повседневного  языкового  употребления  и 

тексты, касающиеся профессии.


Государственная языковая политика

860


Таблица 2 (продолжение)

Общее понимание прочитанного

Пользователь  языка  должен  понимать  очень  краткие 

простые тексты, читая по фразам, понимать знакомые 

слова  и  простые  фразы  по  необходимости  при 

повторном чтении.

Пользователь  языка  должен  понимать  краткие, 

простые  тексты  на  знакомые  темы,  содержащие 

конкретную информацию, написанную повседневным 

или  профессиональным  языком,  понимать  простые 

тексты  с  общеупотребляемыми  во  многих  языках  и 

частоупотребляемыми словами.

Пользователь  языка  должен  понимать  простые, 

краткие  тексты  на  знакомые  темы,  дающие 

конкретные  сведения,  написанные  повседневным  или 

профессионально-ориентированным языком.

Чтение инструкций

Пользователь языка должен понимать простые, краткие 

тексты  на  знакомые  темы,  дающие  точные  сведения, 

написанные  повседневным  или  профессионально-

ориентированным языком.

Чтение  с  целью  нахождения  информации  и 

аргументов

Пользователь 

языка 

должен 


уметь 

находить 

информацию  в  повседневной  переписке,  книжных  и 

кратких газетных статьях.



Чтение писем, объявлений

Пользователь языка должен понимать простые письма и 

факсы на знакомые темы, написанные по стандартным 

шаблонам  (заказ,  письма,  подтверждающие  что-

либо, гарантийные письма и т.д.), понимать короткие, 

простые письма личного характера. 

Пользователь языка должен уметь составлять несколько 

связных предложений о повседневной

жизни: написать простую, кратчайшую характеристику

о работе или учебе, повседневных событиях, о работе, 

которой занимается и личном опыте, находить точную

информацию  из  писем,  повествующих  о  событих  из 

книжных и газетных статей и др. кратких письменных 

материалов,  понимать  основную  мысль  событий 

в  новостях  репортажей  телевизионных  передач 

(чрезвычайные события и т.д.). 



Государственная языковая политика

861


ПИСЬМО

Пользователь языка должен уметь составлять несколько 

связных предложений о повседневной жизни, о людях, 

работе  или  учебе,  написать  простейшую  характерис-

тику о повседневных событиях, своей работе и личном 

опыте. 


Пользователь языка  должен уметь составлять ряд фраз и 

предложений, с помощью союзов «и», «но», «потому что». 



ГОВОРЕНИЕ

Пользователь  языка  должен  уметь  сделать  краткий 

простой доклад на знакомую тему, отвечать на вопро-

сы  по  докладу;  вступать  в  коммуникацию,  касаясь 

основных  мыслей  дискуссии;  давать  интервью  на 

знакомую тему, при необходимости запрашивая повто-

ра  и  разъяснения  в  ходе  беседы;  участвовать  в 

простом  обмене  информацией;  отвечать  на  вопросы

о  повседневной  деятельности;  отвечать  на  вопросы

о видах деятельности, имеющих место и времяпровож-

дении; давать простую инструкцию, совет; спрашивать 

и  предлогать  виды  товара  в  сфере  оказания  услуг; 

запрашивать  информацию  о  поездке,  общественном 

транспорте;  запрашивать  информацию  на  почте,  в 

банке,  в  магазине  (о  цене,  виде,  количестве);  делать 

заказ, делая покупки; выражать просьбу, спрашивать о 

времени, цене, количестве. 

Образцы  тестовых  заданий  по  аудированию,  лексико-грамматическому 

блоку, чтению, письму приведены в Приложении Б.

5 Содержание требований базового уровня

5.1 Содержание коммуникативно-речевой компетенции

5.1.1 Интенции. Ситуации и темы общения 

При решении коммуникативных задач пользователь языка должен уметь 

реализовать следующие речевые интенции:

-  вступать  в  коммуникацию,  знакомиться,  представлять  себя  и  других, 

приветствовать,  прощаться,  обращаться  к  кому-либо,  выражать  благодар-

ность, просить прощение, отвечать на благодарность, просьбу о прощении, 

поздравлять, спрашивать; 

- не повторяясь, выражать пожелания;  спрашивать, информировать о на-

личии или отсутствии факта, человека, предмета, количестве предметов, его 

качестве и принадлежности; 

- информировать о причине события, повода, о времени, деятельности;  

выражать  пожелания,  просьбы,  совет,  рекомендацию,  приглашение,  согла-

сие, несогласие, разрешение, запрет, обещание, недоверие; 

- выражать свое отношение: оценивать человека, предмет, факт, деятель-

ность, событие.


Государственная языковая политика

862


На  базовом  уровне  пользователь  языка  должен  уметь  ориентироваться

и уметь реализовать самые необходимые коммуникативные интенции в сле-

дующих ситуациях общения:

- в администрации (в деканате, в дирекции, в офисе и т.д.); 

- на почте; 

- в банке, пунктах обмена валюты; 

- в ресторане, кафе, столовой; 

- в библиотеке; 

- на занятиях; 

- на улицах города, в транспорте; 

- в путешествиях; 

- в больнице, у врача, в аптеке.



5.1.2 Требования к речевым умениям

5.1.2.1 Аудирование

Пользователь языка должен: понимать тему, основную мысль, основную 

и  дополнительную  информацию  каждой  содержательной  части  услышан-

ного  объявления,  изложенного  простыми  предложениями  в  литературном, 

научно-публицистическом и художественном стиле (для чтения) и частично 

аутентичных текстов повествовательного жанра. 



Тип текста: сообщение, повествование, а также смешанные тексты. Текс-

ты, составленные на основе лексико-грамматического материала или адапти-

рованные сюжетные тексты, соответствующие базовому уровню.  



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   77




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет