ЦЕРЕБРАЛДЫ САЛ АУРУЫ БАР БАЛАЛАРМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН ТҮЗЕТУ

 
147 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
ДЦП-ның  əр  түрлі  түріндегі  əлеуметтік  бейімделу  мүмкіндіктерін  болжау  жағдайы 
спастикалық диплегия жəне спастикалық гелиплегия кезінде  сенімдірек  болжам  екендігін ескеру 
керек.  К.А.Семенованың  мəліметтері  бойынша,  əлсіз  көрінетін  гемипарезбен  ауыратын 
науқастардың 70,8 пайызы  оқи  алады,  ал 29 пайызында  біршама  төмен  интеллект  байқалады. 
ДЦП-ның  гиперкинетикалық  түрінде  балалар  қозғалыс  кемшіліктеріне  байланысты  қиын 
бейімделеді,  бірақ 60 пайызы  қолдың  майда  қимылдарын  қажет  етпейтін  жұмыстарды  орындай 
алады;  ДЦП-ның  екі  жақты  гимеплегия  жəне  атоника-астеникалық  түріндегі  балалар  үшін 
əлеуметтік болжам жағымсыз. 
Церебральды  сал  ауруы  бар  баланы  кешенді  оңалтуға  медициналық,  психологиялық, 
əлеуметтік  жəне  логопедиялық  көмек,  толық  əлеуметтік  интеграциямен  қамтамасыз  ету,  жалпы 
жəне мамандандырылған білім беру кіреді. 
Кешенді əсер етудің маңызды шарты ДЦП балалар мен оның отбасын қолдау, түзету, емдеу, 
диагностикалау процестерінде əр түрлі саладағы мамандардың бірігіп жұмыс істеуі. 
Мұндай  балалармен  жұмыс  жасайтын  психолог  психотүзету  жұмысының  негізгі  бағыттарын 
білуі керек жəне басқа мамандармен ақылдасуы қажет. 
Медициналық түзету. Емдік дене шынықтыру жəне массаж.    
ДЦП  балаларды  емдеу  кезінде  емдік  дене  шынықтырудың  мүмкіндіктері  қалпына  келтіріп 
емдеуде кеңінен қолданылады. ДЦП кезінде массаждың екі түрі қолданылады: склеромерлі жəне 
дірілдік.  
Дірілдік  массаж  бұлшықеттерге  таңдаулық  əсер  етуді  қамтамасыз  етеді,  жүйке-жүйесінің 
функциональдық жағдайына рефлекторлы түрде əсер ете отырып, спастикалық бұлшықет тонусын 
төмендету  арқылы  антагонист  бұлшықеттердің  реципрокты  өзара  байланыс  бұзылысын  қалпына 
келтіруге əсер етеді. Əсер ету шамамен 40 С-ге дейін қыздырылған нүктелік вибратор көмегімен 
жүзеге  асырылады,  толқын  амплитудасы 0,5-1 мм  режимінде.  Вибрациялық  массаждан  кейін 
буындарды өңдеуге бағытталған емдік гимнастика жасау ұсынылады. Дірілдік массаж ауыр жəне 
орташа ағымдағы ДЦП-ның барлық формаларына ұсынылады.  
Склеромерлі  массаж  жұлынның  сегменті  жүйке-жүйесінің  автономды  жəне  дербес  бөлімі 
болып  табылуына  негізделген,  ол  дененің  белгілі  бір  бөлімінің  қозғалысы  мен  сезімталдығын 
қамтамасыз  етеді:  терінің,  бұлшықеттердің,  қан  тамырларының  жəне  ішкі  мүшелердің  нақты 
аймақтары.  ДЦП  кезіндегі  бұлшықеттердің  спастикалығы  тоникалық  қозғалыс  нейрондары  деп 
аталатын  жұлын  сегментіндегі  белсенділіктің  патологиялық  жоғарылауымен  шартталған,  бұдан 
бұлшықеттерге  импульсация  барып,  бұлшықет  тонусы  жоғарылайды.  Өз  кезегінде 
бұлшықеттерден  жұлынға  кері  ақпарат  барады,  бұл  ДЦП  кезінде  тоникалық  нейрондардың 
қозуынан күшейіп кетеді. 
Бірақ,  бір  уақытта  спастикалық  бұлшықеттерден  келетін  ақпарат  сол  сигменттермен 
тітіркенетін дене бөлімдеріне де əсер етеді, ең бастысы-сүйек қабығының сигментті аймағына. 
Дəрігер  немесе  массажист  сүйек  қабығына  əсер  ету  арқылы  тоникалық  нейрондардың 
патологиялық  функциональды  белсенділігін,  содан  соң  бұлшықеттік  спастикалықты  төмендетуі 
мүмкін. 
 
Мануальды терапия. 
    Соңғы  кездері  ДЦП  кезіндегі  статокинетикалық  бұзылыстарды  түзетуге  мануальды 
терапияны  қолдану  талқылануда.  Мануальды  терапияның  көмегімен  нейромоторлық  түзетудің 
патогенетикалық  негізін,  афферентацияға  əсер  ететін  түзету  əдістерін  қолдану  болып  табылады. 
Соңғысын  функцияциялау  оптимальды  нəтижеге  бағытталған.  Емдеу  процесінде  афферентті 
емдеу  мақсатқа  бағытталған  бола  бастайды.  Мануальды  терапия  əдісі  ДЦП-ны  кешенді  емдеуде 
ұсынылады. Бұл əдістің айқын миорелаксациялық əсері бар.  
Жағымды динамиканың негізгі көрсеткіші-синергист бұлшықеттердің  айтарлықтай босаңсуы. 
Клиникалық  симптоматиканы  оптимизациялау  келесідей  көрсеткіштермен  сипатталады: 1) 
қозғалыс  көлемінің  ұлғаюымен  буындардың  азаюя; 2) аудукторлы  симптокомплекстің    пайда 
болуындағы  позитивті  динамика,  тоқтаудың  төмендеуі; 3) кинематикалық  жүруді  жақсарту; 4) 
саусақ пен иық супинациясы бұрышын ұлғайту; 5) билатеральды, хореатетоидты жəне атетоидты 
сипаттағы  гиперкинез  регресі-фехтовальщик  позасында  көрінетін  жиі  редукция; 6) сөйлеу 
қозғалыс  анализаторлары  жүйесінде  гиперсаливация  жəне  оральды  синкезияның  пайда  болуы 
азаяды. 
Функционаьды биобасқару əдісі. 
Зерттеулердің  нəтижесі  қозғалыс  бұзылысын  түзетуге  арналған    биобасқару  немесе 
байланыстарды биологиялық жасау деген жаңа əдістің тиімді екенін көрсетті. 

 
148 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
Бұл  əдістің  маңыздылығы  ол  берілген  көлемде  қозғалыстарды  орындау  дұрыстығы  мен 
нəтижелілігі туралы белгі беретін, белсенді бұлшықеттер немесе бұлшықеттер тобының мақсатқа 
бағытталған  жаттығулар  кезінде  пайда  болатын  қозғалыс  афферентациясының  əсерінен  болған 
қозғалыс механизмдерінің қайта құрылуымен бекітіледі. 
Кешенді стимуляция əдісі. 
И.А.Скворцов пен Т.Н.Осипенко (1983) қазіргі таңда ДЦП-ны кешенді емдеуге арналған жаңа 
əдісті Мəскеудегі Ғылыми-терапиялық алдын-алу мен балалық неврологиялық мүгедектікті емдеу 
орталығында  тиімді  қолдануда.  Əдіс  жұлын  мен  бас  миының  зақымданған  құрылымына 
топологиялық  əсер  ету  принципі  бойынша  акцентировкаланған.  Баланың  қалыпты  дамуына  сай 
статико-моторлық,  перцептивтік  жəне  интеллектуалды-тілдік  функцияларды  дамытуды  кешенді 
стимуляциялаудың тиімді  жүйесі құрылды. 
     Кондуктивті педагогиканың əдісі. 
Бұл  əдісті 1945-1964 жылдары  профессор  Пето  жасады,  ол  қозғалыс  бұзылыстарын  емдеуге 
арналған  Пето  Институтында  кең  қолданылады  (Будапешт).  Кондуктивті  педагогика  дегеніміз 
(КП) институтта арнайы оқытылған  кондуктордың ауруға əсер етуі. Əдісте басты назар медико-
педагогикалық  түзетуге  аударылған.  Соңғысы  баланың  өзбеттілігін  жəне  дербес  белсенділікті 
өңдеуге бағытталған. Əдіс ми нақты жағдайларда дамиды деген концепция бойынша базаланады. 
Кондуктор  баланы  оқытумен  қоса,  ағзаның  биологиялық  жəне  əлеуметтік  қажеттіліктерін 
қанағаттандыруды  басқаруымен  де  айналысады,  демек  қоршаған  ортада  бейімделуді  басқарады. 
Күнделікті  қажеттіліктерді  қанағаттандыру  үшін  алғашында  қимылдық  стереотиптердің  санадан 
тыс құрылымы пайда болады деген болжамдар бар. Содан кейін ұйымдастырылған қозғалыс актісі 
мақсатқа жету құралы ретінде сана аумағына өтеді, соңында автоматталып яғни, жаттанды болып 
кетеді. Кондуктор мотивация негізінде оқытуың тиімді нəтижелеріне оңай жететін жаттығуларды 
таңдайды. 
КП-ны жүзеге асыру процесі топтық сабақтар түрінде  өткізіледі, топ   6-7 адамнан құралады. 
Сабақты  бір  адам,  яғни  кондуктор  жүргізеді.  Ол  медицина,  педагогика,  психологиялық  əсер  ету 
əдістері,  емдеу  гимнастикасы,  тілдік  терапия  сияқты  мəселелер  туралы  білімдерді  меңгерген 
болуы керек. 
Кондуктор  пациентті  күнделікті  өмір  барысында  оқытады.  Оқушылар  өздері  тұрып  жатқан 
мекемелерде  оқытылады.  Сабақты  өту  барысында  жылы  қарым-қатынас  атмосферасы  болғаны 
жөн. Оқыту уақытысында кондуктор ешқашан да нақты бір балаға  ескерту жасамайды, тек топқа 
назар  аударады.  Сабақ  барысында  əрекеттердің  əр  түрі  меңгеріледі:  жуыну,  киіну,  тамақтану, 
сондай-ақ  сурет  салу,  жазу,  санау.  Балаға  «Бөлменің  соңына  бар»  деген  сияқты  бұйрық  беруге 
болмайды,  бұйрықты  бейнелейтін  тапсырмалар  беріледі: «Өтінемін,  қағазды  себетке  сал».  Бұл 
əрекеттерді «Мен жүріп барамын»,  «Мен отырамын деген»  сияқты сөздермен əндете айтып бірге 
жасайды.  Əдістің  авторларының  айтуынша,  бұлардың  барлығы  əректте  тиімді  нəтижеге  жетуге 
əсер етеді. 
Əдістің авторлары мен олардың Пето Институтындағы ізбасарларының мəліметтері бойынша 
əдістің  тиімділігі  жоғары.  Оң  нəтижелер 90-нан 100% шамасында.  Аз  эффект  спастикалық 
диплегияда көрінеді. Емдеу белсенділігінің маңызды көрсеткіші емделу курсынан кейін қалыпты 
мектеп  пен  мектепке  дейінгі  орталықтарға  барған  балалардың  пайызы  жоғары  болуынан  көрініп 
тұр.  Орта  есеппен  алғанда  балалардың 70 пайызы  кəдімгі  балалар  мекемелеріне  түседі,  ал 3-5 
жастағы  балаларда  бұл  көрсеткіш 80-85 пайызды, 14 жəне  одан  жоғары  жастағы  балаларда  бұл 
көрсеткіш 55-65 пайызды құрайды.  
 
ДЦП-ны  зерттеуге  арналған  əлемдік  Орталықтар,  ДЦП  балаларды  оңалтуға,  түзетуге, 
диагностикалауға  жəне кемістіктің алдын алуға арналған əр түрлі əдістерді кешенді қолдануда. 
 
ДЦП  балаларды  оңалту  орталықтары  барлық  мемлекеттерде  бар  деп  айтуға  болады,  бұл 
осы мəселенің шынында да ауқымды екенін көрсетеді. 
Техникалық көмекші құралдарды қолдану. 
 
Əлеуметтік  интеграция  мүмкіндігі  шектеулі  адамдарды  күнделікті  өмір  əрекетіне 
қатыстырумен  айналысады.  Тірек-қимыл  аппараты  бұзылған  адамдардың  күнделікті  өмір 
барысына қосылуы үшін жаңа технология мен көмекші құралдарды қолдану маңызды. 
-   Əлемде  церебральды  сал  ауруына  ұшыраған  адамдарға  арналған 5000-дай  көмекші 
құралдар бар.  
Бұл  көмекші  құралдар  мен  жаңа  технологиялар  мүмкіндігі  шектеулі  тұлғалардың  əлеуметтік 
интеграция мен өмір əрекетіндегі мəселелерін біржола шешпейді, бірақ олардың кішкене болса да 
өз  бетінше  əрекет  етуіне  жағдай  жасайды.  Адам  үйде  жұмыс  жасауға  арналған  компьютермен, 

 
149 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
электрлік  кресло-каталкамен,  барлық  құралдармен  жабдықталған  үйде  тұруы  мүмкін.  Бірақ,  бұл 
интеграцияны білдіреді ме?  
 
Психологиялық  түзетудің  тиімділігі  маңызды  деңгейде  бұзылыстың  психологиялық 
құрылымын талдау мен оның себептеріне  де байланысты. 
 
Баладағы даму бұзылысының күрделігі мен өзіндік ерекшеліктері оның психотүзетушілік 
бұзылыс құрылымы мен себептеріне байланысты. 
 2005-2010 
жылдарда  Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  дамытудың  мемлекеттік 
бағдарламасында  мүмкіндігі  шектеулі  балаларға  үлкен  көңіл  бөлінген.  Жамбыл  облысындағы 
облыстық  əкімияты  бағдарламалар  мен  қаулыларды  жүзеге  асыру  мақсатында  түзету 
мекемелерінің санын көбейтуде. 
Дамуында психикалық немесе психофизикалық тежелулері бар балалардың жағдайы соңғы 
уақытта  тек медиктерді ғана емес, сонымен қатар психологтар мен педагогтарды да алаңдатуда: 
мəселелері бар балалардың дəл осы категориясы ең кең таралған жəне вариативті болып табылады. 
Сонымен  қатар  бұл  жерде    биологиялық  жəне  əлеуметтік  этиологиялық  факторлар  шырмалды, 
сондықтан да мамандарға оқу-тəрбиелеу прцесін ұйымдастыру оңай іс емес. 
     Мұндай  балалармен  жұмыс  арнайы  білім  мен  дағдыны  талап  етеді.  Бірақ  та  қазіргі  кезде 
арнайы білім беру мекемелерінде мұндай білімді иеленбейтін мұғалімдер де жұмыс жасауда. Олар 
көбінесе  мінез-құлық  бұзылысының  мəнісін  түсінбейді  жəне  оларға  адекватты  емес  əсер  етеді. 
Л.С.Выготский  білім  беру  мекемелерінің  болашақ  мамандарының  онтогенез  теориясымен, 
дизонтогенез  түрлерімен,  кемістік  құрылымымен  таныс  болуының  қажеттілігін  айтты.  Бұл 
білімдер  бұзылысты  бар  балалардың  мінез-құлық  ерекшеліктерін  түсіндіруге  мүмкіндік  береді, 
балалардың оған еш «кінəсіздігін» көрсетеді, сондай-ақ топта баланың құрдастарымен адекватты 
емес мінез-құлқының себебі үнемі дұрыс емес тəрбиелеу деп айту қате болуы мүмкін, бірақ оның 
маңызын бағалау қиын.  
        Жоғарыда  айтылғандардың  барлығы  дефектологиялық  қызметті  дамыту  қажеттілігін 
куəландырады:  мүмкіндігі  шектеулі  балалардың  саны  экологиялық,  əлеуметтік-тұрмыстық 
себептер  салдарынан  өсуде.  Бұл  балаларға  көмек  көрсету  тиімді,  нəтижелі  болу  үшін,  олардың 
жағдайын  ерте  анықтап,  диагностикалау  қажет.  Тек  бір  немесе  басқа  кемістіктің  барын  анықтап 
қана  қоймай,  сонымен  қатар  оның  сипатын,  құрылымын  анықтап,  сол  алынған  сапалық  жəне 
сандық  көрсеткіштер  арқылы  баланы  қажетті  мекемеге  орналастыру  жəне  соған  сай  түзету 
жұмысын жүргізу өте маңызды.  
 
Əдебиеттер 
1.  Дъячков А.И. «Дефектологический словарь» М, 1970 
2.  Назарова Н.М «Специальная педагогика» М, 2001 
3.  Лубовский В.И. «Спецальная психология» М, 2005 
4.  Боровик  О.Р,  Забрамная  С.Д. «Практический  материал  для  проведения  психолого-
педагогического обспедования детей» М, 2003 
5.  «Коррекционная педагогика» №3 (9), 2005  
6.  Социальная  реабилитация  детей  с  ограниченными  возможностями.  Л.И.  Акатов. –  М., 
2004г. 
 
 
 
ОБУЧЕНИЕ ОПИСАНИЮ КАК ТИПУ МОНОЛОГИЧЕСКОЙ РЕЧИ 
 
Таразский государственный педагогический институт 
 
Ж.Б.Мыханова, Т.Е.Естаева  
 
Активное внедрение инновационных технологий современного общества коснулось и 
системы  образования.  Обеспечение  сферы  образования  теорией  и  практикой  разработки  и 
использования инновационных технологий является одним из важнейших средств реализации 
новой  государственной  образовательной  программы,  направленной  на  создание  максимально 
благоприятных условий для саморазвития личности. 
Однако,  как  показывает  опыт,  применение  инновационных  технологий  на 
эмпирическом  уровне  не  приводит  к  существенному  повышению  эффективности 

 
150 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
образовательного 
процесса. 
Целесообразным 
является 
проектирование 
такой 
образовательной среды, которая, основываясь на широком использовании инновационных 
технологий,  обеспечивала  бы  процессы  гуманизации  образования,  повышения  его 
креативности,  создавала  бы  условия,  максимально  благоприятствующие  саморазвитию 
личности.  Необходим  психолого-педагогический  подход  к  разработке  и  внедрению 
инновационных образовательных технологий.   
Использование  новых  инновационных  технологий  обучения  в  вузовском  образовании 
занимает особое место. В области образования инновационные технологии рассматриваются как 
средство,  которое  дополняет  традиционную  методику  обучения  и  позволяет  адаптировать 
системы  образования  к  различным  потребностям  общества  в  образовательных  услугах  и 
уровнях подготовки кадров. 
Преподавание русского языка как неродного в современном Казахстане осуществляется в 
условиях  больших  изменений  системы  образования – изменились  цели  изучения  языка, 
потребности учащихся, условия обучения. Наблюдается определенная трансформация в обучении, 
что сопряжено с переходом на индивидуальное обучение, учитывающее национально-культурную 
специфику языкового пространства.  
Интенсификация  обучения  невозможна  без  наличия  коммуникативной  базы,  одним  из 
элементов  которой  являются  навыки  конструирования  монологического  высказывания,  связного 
изложения мысли в определенной композиционной форме. 
В  данной  статье  рассматриваются  способы  формирования  у  студентов  национальных 
групп  навыков  и  умений  конструировать  монологическое  высказывание  описательного  типа,  а 
также предлагается система работы по обучению описанию. 
Существенный  недостаток  студенческих  работ – неумение  выделить  необходимое 
количество  микротем  и  развернуть  их  достаточно  полно;  нарушение  последовательности. 
Составляя  описание,  студенты,  как  правило,  не  задумываются  над  порядком  расположения 
признаков описываемого предмета. 
Учитывая уровень знаний, умений и навыков студентов в предлагаемой системе работы по 
обучению описанию выделено три этапа.  
Подготовительный  этап.  Цель  этапа – дать  студентам  понятие  об  описании  как  типе 
монологической  речи,  ознакомить  их  с  грамматическими  особенностями  описания, 
охарактеризовать основные виды описания. 
На  этом  этапе  описания  на  основе  сообщаемых  преподавателем  сведений  о  типах 
монологической  речи,  об  особенностях  описания  и  его  разновидностях,  а  также  в  процессе 
анализа  текстов-образцов  и  выполнения  заданий  и  аналитических  упражнений  у  студентов 
формируются следующие умения:  
  - отличать описание от других типов речи; 
  -  определять  виды  описания  в  зависимости  от  его  объекта  и  стилистической 
принадлежности; 
  -  находить  описание  в  повествовательном  тексте  и  устанавливать  его  грамматические 
особенности. 
Специальное  обучение  описанию.  На  данном  этапе  продолжается  работа  по 
совершенствованию  формировавшихся  на  предыдущем  этапе  умений.  Вместе  с  тем  в  процессе 
специального  обучения  формируются  необходимые  для  создания  монологического  текста-
описания умения:  
  -определять, формулировать замысел (основную мысль) описания; 
  - отбирать признаки в описываемом предмете в соответствии с избранным замыслом; 
  - раскрывать сформулированный замысел; 
  - продумывать последовательность описания, порядок раскрытия признаков в описании; 
  - продумывать начальное и завершающее предложения всего описания; 
  - выражать свои мысли связно, правильно, точно, ясно и, по возможности, ярко; 
  -  пользоваться  различными  средствами  синтаксической  связи  между  самостоятельными 
предложениями, входящими в состав описательного текста; 
  - продуцировать монологическое высказывание в естественном темпе. 
Перечисленные  умения  формируются  в  ходе  анализа  текстов-образцов.  В  процессе 
специального  обучения  особое  внимание  уделяется  обогащению  словарного  запаса  студентов  и 
практическому  их  ознакомлению  со  средствами  синтаксической  связи  между  предложениями, 
входящими в описательный текст. 

 
151 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
Приведем примерную разработку первого занятия, посвященного специальному обучению 
описанию. 
В проведении занятия можно выделить три этапа: 
1. Закрепление и совершенствование формировавшихся на предыдущих занятиях умений в 
ходе работы над связным текстом. 
2. Анализ отрывка, содержащего описание, с точки зрения композиции, отбора признаков  
и  последовательности  их  расположения  в  соответствии  с  избранным  замыслом,  а  также  с  точки 
зрения наличия связи между предложениями, входящими в описательный текст. 
3. Выполнение различных творческих заданий и упражнений. 
Известно,  что  «основной  базой  для  предъявления  лексического  материала  служит  текст, 
соотносимой  с  определенной  речевой  темой,  языковым  материалом  и  соответствующий 
коммуникативным потребностям» студентов.        
Начинается занятие с работы над текстом. 
                                              Первая встреча с А. Блоком 
Мне помнится 1 января 1904 года… в морозный пылающий день раздается звонок. Меня 
спрашивают  в  переднюю – вижу:  стоит  молодой  человек  и  снимает  студенческое  пальто,  очень 
статный,  высокий,  широкоплечий,  но  с  тонкою  талией;  и  молодая  нарядная  дама  за  ним 
раздевается; это был Александр Александрович Блок, посетивший меня с Любовью Дмитриевной. 
Поразило  меня  в  А.  А.  Блоке  (то  было  первое  впечатление) – стиль:  корректности, 
светскости.  Все  в  нем  хорошего  тона:  прекрасно  сшитый  сюртук,  с  крепко  стянутой  талией,  с 
воротником, подпирающим подбородок, в руках А. А. Блока были верхние рукавицы, которые он 
неловко  затиснул  в  руке,  быстро  сунув  куда-то;  вид  его  был  визитный…  Александр 
Александрович  с  Любовью  Дмитриевной  составляли  прекрасную  пару:  веселые,  молодые, 
изящные, распространяющие запах духов. 
Что поразило меня в Блоке – цвет лица: равномерно обветренный, розоватый, без вспышек 
румянца,  здоровый;  и  поразила  меня  спокойная  статность  фигуры,  напоминающая  статность 
военного,  может  быть, «доброго  молодца»  из  сказок.  Упругая  сдержанность  очень  немногих 
движений  вполне  расходилась  с  застенчиво-  милым,  чуть  набок  склоненным  лицом, 
улыбнувшимся  мне  с  растерявшимися,  очень  большими  прекрасными  голубыми  глазами, 
старательно  устремленными  на  меня  и  от  усилия  разглядеть  чуть  присевшими  в  складки 
морщинок… 
Курчавая шапка густых, чуть рыжеватых и кудрявых мягких волос, умный лоб, - большой, 
перерезанный мягкою складкой, открытый, - так ласково улыбающийся рот и  голубые глаза, рост, 
эта статность.  
  Задания к тексту. 
1. 
Прочитайте текст. Разделите его на смысловые части и озаглавьте их. 
2. 
Определите, какой способ изложения характерен для данного текста. 
3. 
Выделите  в  тексте  часть,  содержащую  описание.  Назовите  известные  вам  грамматические 
особенности описания и найдите их в выделенном отрывке. 
4. 
В  выделенной  вами  части  текста – описания  подчеркните  номинативные  предложения  и 
установите, с какой целью они употреблены. Выпишите их. 
В  настоящее  время  наиболее  актуальной  задачей  является  разработка  и  внедрение  новых 
инновационных  педагогических  технологий  обучения.  Новые  инновационные  технологии 
достаточно  свободно  вписываются  в  традиционную  систему  обучения,  если  преподаватель 
изменит  сам  подход  к  процессу  обучения,  отношению  к  студенту.  Занятия  с  элементами 
инновационных  технологий  способствуют  развитию  и  обучению  не  только  речи  студентов-
казахов,  но  и  профессиональных  и  личностных  качеств.  Так,  такие  интерактивные  методы 
обучения как «мозговая атака», работа в малых группах  необходимо использовать на всех этапах 
обучения.  
Опыт  применения  интерактивных  методов  на  занятиях  преподавателей  показывает,  что  с 
помощью этих методов создается установка на говорение и восприятие речи. Основным условием 
метода  мозговой  атаки  является  то,  чтобы  студент  отвечал  сразу  же  после  постановки  вопроса. 
Вопрос предполагает, что в устном ответе будут использованы языковые единицы, необходимые 
для  описания,  содержащие  артикуляции  и  артикуляционные  переходы,  которые  необходимо 
повторить, закрепить, корректировать.   
Обобщая первый этап занятия, преподаватель объявляет цели и задачи следующего этапа. 

 
152 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
Главная  задача  второго  этапа  занятия – ознакомление  студентов  с  основным  логико-
композиционным  и  структурно-синтаксическим  принципом  организации  монологического 
высказывания описательного характера. Решается эта задача во время беседы по анализу образца, 
а также в ходе выполнения заданий и упражнений. 
Сначала  выполняются  задания,  нацеленные  на  выработку  понятия  о  композиционном 
строении описательного типа речи. Например: 
1. 
Выпишите из текста описание внешности главного героя. 
2. 
Сколько частей можно выделить в описании главного героя? 
Проанализировав  текст-образец,  целесообразно  предложить  текст  «Как  нужно  строить 
описание?», который может служить путеводителем в составлении описания. 
Ознакомив таким образом студентов с правилами построения описательного текста, можно 
предложить упражнения, нацеливающие на продуцирование монологического текста-описания. 
Таким  образом,  в  ходе  обучения  при  работе  над  описательными  текстами  широко 
используем  возможности  методических  инноваций,  которые  связаны  сегодня  с  применением 
прежде  всего  интерактивных  методов  обучения.  Под  интерактивным  обучением  имеем  в  виду 
специальную форму организации познавательной деятельности. Благоприятные условия обучения 
позволяют  студенту  почувствовать  свою  успешность,  свою  интеллектуальную  состоятельность, 
что  делает  процесс  обучения  русскому  языку  в  казахской  аудитории  продуктивным. 
Эффективными  считаем  следующие  интерактивные  приемы  работы:  выполнение  заданий 
группами,  одинаковыми  или  разными  по  уровню  подготовки; «деловая  корзина»,  обсуждение 
вполголоса; форум; инновационная игра, «шкала мнений», мозговой штурм» и мн. др. 
Проведенная в такой последовательности работа  и использование интерактивных методов 
обучения  в  значительной  мере  будет  способствовать  формированию  и  совершенствованию  у 
студентов навыков и умений конструирования указанного типа монологической речи. 
 
 
 
 
УДК: 371.31:575.4 
 

жүктеу/скачать 4,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: