Тақырыбы: Шетел тілі сабақтарында лексиканы оқытудың ерекшеліктері
Мұнымен қатар лингвистикада лексика термині тағы да бірнеше мағынада қолданылады
жүктеу/скачать 1,08 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Лексиканың салалары мен түрлері
| Мұнымен қатар лингвистикада лексика термині тағы да бірнеше мағынада қолданылады:
-Лексика - тілдегі сөздердің жасалуы мен шығу тегі, негізіне қарай топтасқан сөздердің барлық жиынтығы. -Лексика - тілдегі сөздердің қолданылу аясы мен шеңберіне қарай топтасқан сөздер жиынтығы. -Лексика - тілдің сөздік құрамының белгілі бір стилистикалық қабаттарында қолданылатын сөздер тобы. -Лексика - белгілі бір әдеби бағытқа тән сөздер жиынтығы; нақты бір жазушының немесе көркем шығарманың сөздік құрамы Сонымен, лексика дегеніміз белгілі бір тілдегі сөздердің жалпы жиынтығы деп аталады. Сөздер заттар мен құбылыстардың аты, түр- түсі, саны мен сапасы сияқты алуан түрлі мағыналарды білдіреді. [16, 7]. Лексиканың салалары мен түрлері Ағылшын тілінде қолдану аясы мен шеңберіне қарай лексика мынандай бірнеше салаларға бөлінеді: 1) ауызекі сөйлеу тілі лексикасы; 2) тұрмыстық лексика күнделікті жиі қолданылатын аса қажетті, сондай- ақ халықтың тұрмыс-жағдайы, салт-сана, әдет-ғұрпына, өмір тіршілігіне қатысты сездер. 3) Кәсіби-жазбаша лексика ғылыми әдебиетте, публицистикада, ресми іс- қағаздарында сөйлеудің кітаби стиліне байланысты. 4) Ғылыми лексика - белгілі бір ғылым саласында қолданылатын тілдердегі сөздердің лексикасын айтамыз. 5) Қоғамдық-публистикалық лексика қоғамның өндірістік күштерінің алға жылжу сатысына байланысты қоғамда қолданылатын тілдің лексикасын айтады: 6) Өндірістік-техникалық лексика өндірістік техникада және күнделікті тұрмыста жұмыс барысында қолданылатын сөздердің лексикалык корын айтады. 7) Ресми-іс қағаздары лексикасы- ғылыми-әдебиетте, публицистикада, ресми-іс қағаздарында сөйлеу тілі стилдерінде қолданылады. 8) Аймақтық лексика - сол аймақтың тіліне ғана тән сөздердің лексикасы болып табылады. 9) Әлеуметтік лексика, және т.б. деп те көптеген түрлерге бөлінеді. Белгілі бір стильдің қолданылу ерекшеліктеріне қарай тілдің лексикасы былайша топка белінеді: 1) Бейтарап - белгілі бір сөйлеу тіліне енбеген сөздер тобы. 2) Жалпылама - бұны кейде қарапайым лексика да деп атай береді. Ол ауызша сөйлеу тілінде де, жазбаша сөйлеу тілінде де бірдей қолданыла береді. 3) Қарапайым - фамильярлық лексикаға ұқсас келеді. 4) Эмоционалды - тілдің эмоционалды бояулары мен құралдарын пайдалана отырып жасалған лексика. 5) Экзотикалық - бір тілге кейбір басқа тілден енген кірме сөздер, белгілі бір халықтың өзіне ғана тән ерекшеліктерін білдіретін сөздер жатады. 6) Фамильярлық - фамильярлық лексика көбінесе ауызекі сөйлеу тіліне тән, тым еркін, бөспе мағыналы лексика. [22, 10-11] Тілдегі сөздер жалпы бола отырып, өмірдегі, айналадағы сан алуан құбылысты белгілейді, солардың атауы ретінде қызмет етеді: затты, сапаны, белгіні, Іс-әрекетті т.б. білдіреді. Осындай белгілеріне қарай тілдегі сөздерді әдетте, ірі-ірі үш топқа бөледі: 1) атауыш сөздер; 2) көмекші сөздер; 3) аралық сөздер. Атауыш сөздерге зат есім, сын есім, сан есім, етістік, үстеу - сияқты топтарға қатыстылар жатқызылады да, бұлар әрі дербес, әрі толық мағыналы сөздер деп аталады. Көмекші сөздер - тілде жеке тұрғанда дербес мағынасы жоқ, атауыш сөздердің жетегінде жүріп, грамматикалық мағына білдіретін көмекші сөздер. Сөз бен сөзді, сөз тіркестерін, сөйлем мен сөйлемді байланыстырып, дәнекерлеушілер: жалғаулықтар, септеуліктер, демеуліктер, көмекші сөздер, көмекші етістіктер, предлогтар. Аралық сөздер - аралық немесе орынбасар сөздер. Бұл топқа әдетте, есімдіктер, сан есімдер, одағайлар жатады. Бұлар заттың, я құбылыстың тікелей атауы емес, атаулардың орынбасарлары ғана. жүктеу/скачать 1,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|