Оқыту әдістерінің көптүрлілігі. Қазіргі заманғы дидак-тикада оқыту әдістерін жіктеудің сан алуан тәсілдері. Оқыту әдістеріне сипаттама: сөздік, көрнекілік, практикалық. Оқыту әдістерінің, құралдары мен тәсілдерінің өзара байланысы. Ғалымдарәдістерді
классификациялау
және
жүйелеумәселесін
(А.П.Пинкеевич, А.Ф.Евстигнеев-Беляков, Н.М.Шульман, Ш.И.Ганелин
және т.б.) зерттеді. «Дидактикалық әдіс» түсінігінің көпқырлылығын атай
отырып, олар «әдіс» түсінігінің белгілерін (оқу материалдарын логикалық
түсіну жолдары, педагогикалық ықпал ету құралы, оқушылардың белсенділік
деңгейі, т.б.) талдады. Әдістерді классификациялау негізіне формальды
логика ұғымын да қолданбақ-шы болды. Әдістер жүйесі мен оларды
классификациялау принцип-теріне биологиялық тұжырымдамалар алынып,
диалектика заңдарын оқыту әдістеріне тікелей көшіру талаптары
(О.В.Трахтанберг) және мектеппрактикасынан алшақтық та болды
(М.М.Рубинштейн, Б.С.Манжос). Әдістерді белсенді және белсенді емес,
еңбекке қатысы бар және еңбекке қатысы жоқ деп жіктеу, ерікті немесе
еріксіз түрде, же-ке немесе жалпы әдістер тобына әмбебаптық сипат
беретін болды.
11.4. Оқыту әдістерінің, құралдары мен тәсілдерінің өзара байланысы. Оқытумақсаты, оқыту тәсілдері және оның нәти-жесі. Оқу міндеттері мен оқыту тәсілдерінің өзгешеліктері. Оқу үдерісінде
қаралатын маңызды мәселелер – оқытудың мақсаты, оған тән белгілер,
оқытудағы оның орны мен рөлі. Дидактикада оқыту мақ-саты түрлі қырынан
қарастырылған. М.А.Даниловтың пікірі бойынша, «оқу үдерісіндегі арнайы
қайшылық оқытудың барысымен сипатта-лады, оқушылар алдына оқу
үдерісінің логикасына сай, үнемі түрлі жағдайға қарай жаңа міндеттер
қойылып отырады, олар оқушыларға түсінікті, оны олар қабылдайды және
ақыл-ой күшін қолданып шеше алады»,- деп атап көрсетеді.
Дидактикалық еңбектерде оқушыларды
дамытуға байланысты жалпы
айтылған пікірлер болмаса, оқушыларды дамыту оқу міндет-терінде іске
асырылмайды. Оқу міндеттерінің оқушының білім мен дағдыны меңгеруін
іске асыруы күмән тудырмайды. Бірақта, зерттеулер көрсеткендей, оқыту
мен дамыту мәселесі, балалардың дамуын қамтамасыз ететін
материалдарда, оқу бағдарламалары мен оқулықтарда, оқыту тәсілдерінде
және міндеттерінде ескерілуі керек.
Ең маңыздысы, оқу міндеттерін, оқыту тәсілдері мен оған қол
жеткізетін нәтижесі арасындағы обьективті байланыстарды зерттеу қажет.
Мұндай зерттеусіз оқыту үдерісінің заңдылықтарын ашып, жетістікке жету
мүмкін болмайды.
Оқу міндеттері ажыратылмаған, олар шын мәнінде алуан түр-лі,
міндет пен оқыту тәсілдері арасындағы байланыстарды ескермеу, оқу
үдерісінің теориясы мен практикасының дамуына кедергі кел-тіреді.
