«Валеология» пәніне репродуктивті және сексуалды денсаулықты қорғау жөніндегі

11 
қатысты физикалық, психикалық және әлеуметтік толық саулықтың да болуы 
жайындағы барлық мәселелер. 
Кез-келген тірі жанның тіршілік етуі тек ұрпақ ауыстыру мен жаңғырту 
арқылы ғана болуы мүмкін. Бұл жерде адамды айтпай кету мүмкін емес. Адамзат 
тарихы үздіксіз ұрпақ алмастырумен сипатталып келеді.
Егер барлық тіршілік иелерінің жаңғыруы мен ұрпақ ауыстыруы биологиялық 
бағдарламалардың негізіне және сыртқы жағдайларға тәуелді болса, онда ақылмен 
үлестелген адам биологиялық бағдарламалардың жүзеге асуына әсер етуі мүмкін, 
яғни, қоғамның әлеуметтік талаптарын ескере отырып, туылуды ғана қамтамасыз 
етіп қоймай, ұрпаққа қажетті тәрбиені де қамтамасыз ете отырып, жаңғырту 
жүйесін басқарады. 
Ер адамдар мен әйел адамдар осындай мәселелерден хабардар болуға және 
жүктілік пен босанудың қауіпсіз өтуін қамтамасыз ету үшін, денсаулық сақтау 
саласының көрсететін қызметтеріне қолжетімділікпен қатар, экономикалық 
тұрғыдан лайықты, тиімді, қауіпсіз ақпараттарға қол жеткізуге және олардың 
қалауы бойынша туылуды реттеу әдісіне де тең құқылы. 
Репродуктивті кезең – ағзаның физиологиялық мүмкіндіктері тұрғысынан 
баланың туылуы мүмкін болатын 15 пен 49 жас аралығы. Дегенмен, дені сау 
баланың туылуы көбіне, әлеуметтік-экономикалық жағдайға, психологиялық 
кемелденуге, материалдық мүмкіндіктерге байланысты екендігі сөзсіз.
БДҰ-ның анықтауы бойынша, сексуалды денсаулық – бұл ауру-сырқаудан, 
жұмысқа жарамсыздықтан, зорлықтан және т.б. зиянды әдеттерден аулақ, 
сексуалды мінез-құлық пен жауапкершілікті қарым-қатынас және де жақсы 
сексуалды дамуды қоса алғандағы репродуктивті денсаулықтың бір бөлігі. Басқаша 
айтқанда, бұл сексуалдылыққа байланысты физикалық, эмоциялы, ақыл-ой және 
әлеуметтік саулықтың ахуалы. Сексуалдық денсаулық - жыныстық қатынастар мен 
сексуалдылыққа құрметпен және дұрыс қараумен, сонымен қатар, зорлық пен 
шеттетушіліктен, күштеуден еркін болатын, қауіпсіз жыныстық өмірдің болуын
талап етеді. Сексуалды денсаулықты қолдау және оған қол жеткізу - адамдарға тән 
«сексуалдық құқықты» құрметтеу, сақтау және қорғаумен тығыз байланысты. 
Сексуалды денсаулық – 2004 жылы БДҰ-ның Бүкіләлемдік денсаулық сақтау 
ассамблеясының сессиясында қабылданған репродуктивті денсаулық саласындағы 
БДҰ-ның ғаламдық Стратегиясының бес басымды аспектілерінің бірі болып 
табылады. 

жүктеу/скачать 1,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: