Румбалар және олардың дирекциондық бұрышпен байланысы
Геодезиялық өлшеулерді өңдеу кезінде сызықтардың бағытын сүйір бұрыш арқылы
анықтауға тура келеді. Бұл жағдайда румбалар қолданылады. Осьтік меридианның жақын
бағытынан екі жаққа қарай бір нақты сызыққа дейін есептелетін сүйір бұрыш румба деп аталады.
Румбалар 0°-тан 90°-қа дейін езгереді және әрбір ширектегі шамасы бірдей болуы мүмкін.
Бағытты бір мәнде анықтау үшін румбаның сандық мәнінің алдында ширектің аты көрсетіледі.
Мысалы: СШ (солтүстік-шығыс), ОШ (оңтүстік-шығыс), ОБ (оңтүстік-батыс), СБ (солтүстік-
батыс).
15-суреттен әрбір ширекте румбалар мен дирекциондық бұрыштар арасында мынадай
байланыс болатынын көреміз
I ширек (СШ) г=α1
II ширек (ОШ) г2=180°—α2;
III ширек (ОБ) г3=α3—180°;
IV ширек (СБ) r4=360°—α4.
Мысалы, дирекциондық бұрыш α=230º10/делік. Алдымен осы бағыттың қай ширекте
жатқанын анықтаймыз, яғни III ширек (ОБ). Содан кейін румбаны табамыз: r =230°10'—180°=
50º10 /
Келесі сызықтардың дирекциондық бұрышын анықтау
Егер 1—2 сызықтын. дирекциондық бұрышы (α 1-2) белгілі және жүрістің сол жағында
жатқан горизонталь бұрышы βс өлшенген болса, онда теодолит жүрісінің келесі 2 - 3
қабырғасының 2-3.дирекциондық бұрышы былай анықталады. 16-суреттен
α2-3=α 1-2+φ (13)
мұндағы =φ=βс+180°. Ендеше
α2-3=α 1-2-180º+βс (14)
Егер полигондағы жүрістің оң жағындағы жатқан горизонталь бұрыш (βо) белгілі болса,
онда α2-3 дирекциондық бұрышы былай табылады:
α 2-3 =α 1-2 +φ (15)
мұнда φ= 180°-βо.
Енді φ мәнін (15) теңдіккё қойып, мынаны табамыз:
α2-3=α 1-2 +180º-βо
Полигонның кез келген келесі қабырғасының дирекциондық бұрышын анықтау үшін табылған (14) және (16) формулаларын пайдаланып, былай жазуға бол ады:
αn+1=αn+180°—βо, (17)
αn+1=αn+180°+βо, (18)
Достарыңызбен бөлісу: |
