13.Саяси даму және саяси модернизация түсінігі
"Саяси процесс" - қазіргі заманғы саясаттанудың негізгі категорияларының бірі, ол қоғамның саяси өміріндегі өзгерістерді, ең алдымен мемлекеттік органдар мен мемлекеттік мекемелердің жалпыға бірдей тұрақты дамуға қол жеткізудегі қызметін көрсетеді.
Саяси процесс ұғымының мәнін анықтау үшін, жалпы "процесс" терминінің мәнін айқындаудан бастау керек. "Процесс" термині латынның қозғау сөзінен шыққан, ол: біріншіден, өзінің бағыты бар белгілі бір қозғалысты, қозғалыстың қайсыбір барысын, ретін, дамуын; екіншіден, жәй-күйдің, сатының, эволюцияның табандылықпен ауысуын; үшіншіден, белгілі бір нәтижеге жету үшін табанды қимыл-әрекеттердің жиынтығын білдіреді. Демек, "процесс" терминінің әмбебаптық сипаты бар, өйткені ол табиғат пен қоғамның шынайы және тұрақты қалпын көрсетеді.
Белгілі француз ойшылы О.Комте қоғамды сипаттай отырып, қоғамға екі мемлекет тән – динамикалық және статикалық. Саясат әлеуметтік құбылыс ретінде динамика мен статиканың бірлігін білдіреді. Динамика "өзгеріс" және "даму" категорияларымен, ал статика "тұрақтылық" және "тұрақтылық" категорияларымен көрінеді.
Саяси процесстердің динамикасы қозғалысты, саяси жүйелердің ұтқырлығын, жеке адамдардың, әлеуметтік топтар мен ұйымдардың саясатына белсенді қатысуды қамтиды.
Статика дегеніміз - саяси жүйелердің салыстырмалы тұрақтылығы,осы жүйелер ішіндегі және сыртындағы қатынастар, саяси рөлдердің саяси субъектілер арасында бөлінуі.
Саяси процесс ұғымы кең және тар мағынасында қолданылады. Кең мағынасында ол коғамның саяси жүйесінің уакыт пен кеңістікте дамып, жұмыс істеуін білдіреді. Тар мағынасында түпкілікті нақты нәтижеге жеткен белгілі бір көлемдегі процесті көрсетеді. Мысалы, қандайда бір партия не қозғалыстың қалыптасуы, сайлаудын өткізілуі, басқарудың жаңа құрылымының дүниеге келуі және т. с. с.
Саяси процестің құрылымы:
- саяси қарым-қатынас: өндіріс, бөлу, алмасу, қоғамдағы саяси өнімдерді тұтыну жағынан.
- саяси процестің субъектілері: әлеуметтік, конституциялық.
- саяси тәртіп: саяси белсенділік, саяси қызмет.
- Саяси әсер аясында Ішкі саясат Сыртқы саясат
Достарыңызбен бөлісу: |
