1 зертханалық-ТӘжірибелік сабақтарды өткізуге арналған жалпы нұСҚаулар
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1 зертханалық жұмыс. Жүйке орталықтарының қасиеттерін анықтау
3.2 Жүйке орталағының қасиеттеріОрталық жүйке жүйесі ағзада өте маңызды қызметтер атқарады. Біріншіден, ағзадағы ішкі құбылыстарды реттейді, соның арқасында барлық ағзалар, жүйелер біртұтас болып үйлесімді қызмет атқарады. Екіншіден, сыртқы ортаға бейімделуін қамтамасыз етеді. Жүйке орталығы деп жүйке жүйесіндегі нейрондар жиынтығын айтады. Дайындалуға арналған сұрақтар 1. Жүйке орталығы дегеніміз не? 2. Орталық жүйке жүйесінің қасиеттері? 3. Синапс жалғама деген не, оның құрылымы қандай? 4. Синапстар қалай жіктеледі? Сабақтың мақсаты: жүйке орталықтарының кейбір қасиеттерін, иррадиациялық қозуды, біртіндеп қозу жиынтығын, қозудың кеңістік жиынтығын, ырғақты қозуды тасымалдауы, қозудың доминанттылығын анықтау. Жұмысқа қажетті құрал-жабдықтар: бақалар, тақтайшалар, препоравальдық жиынтық, 0,5 % күкірт қышқылының ерітіндісі, фильтр қағазы, электр, электростимулятор, секундомер. 1 зертханалық жұмыс. Жүйке орталықтарының қасиеттерін анықтауЖұмыстын барысы: а) біртіндеп қозу жиынтықтығын анықтау. Көздің артынан бақаның басының үстіңгі жағын қиып алып, оның жұлынын бұзбай штативке іліп, аяғына екі инені сұғып қояды. Сонан соң электр қоздырғышы арқылы тітіркендіру күші өте аз токпен әсер етіледі, рефлекс болмайды. Ал осындай ток күшімен 5-6 рет қатарынан қайталанса, бақа аяғын жиырады немесе аяқ жиыру рефлексі пайда болады; б) қозудың кеңістік жиынтығы. Бақаның аяғындағы жарғағына және сирақ бұлшық еттеріне электродтар енгізіледі. Осы электродтарға жеке-жеке әлсіз токпен әсер етсе, рефлекс пайда болады. Ал барлығына бірден әсер етсе, рефлекс байқалады; в) ырғақты қозуды тасымалдау. Бақаның аяғына минутына 80 рет токпен әсер беріледі; г) иррадиациялық қозу. Бақаның артқы аяғының ұшын пинцетпен әлсіз қысса, артқы аяқтың бұлшық еттері тек қана жиырылады, тітіркендіргіштің күшін көбейтсе, иррадиацияда қозу пайда болуынан бақаның аяқтары қатты бүгіледі, жиырылу құбылысына бұлшық еттің көп саны (мөлшері) қатынасады; д) қозудың доминанттылығы (басымдылығы). Бақаның көкірегіне саусақты қойғанда ол құшақтайды, ал егер аяғын тітіркендірсек (пинцетпен), рефлекс пайда болуынан құшақтау күшейеді. Шығармашылық тапсырмалар: 1) жүйке орталығындығы қозу жиынтығын және иррадиациялық қозу механизмін түсіндіру; 2) жұлыны түгел зақымданған, тұлғасы мен аяқ қолдары сал болған адам өмірін жалғастырып, ақыл-ой еңбегімен айналысатын жағдайлар болатындығы белгілі. Осы жағдайда неге адамда ой, ес, және басқа да психикалық процесстер сақталатындығын, түсіңдіріңіз. Студенттердің өздік жұмысы (СӨЖ) тақырыптары: 1) жұлын миының физиологиясы; 2) сопақша ми және оның қызметтері; 3) вегетативтик жүйке жүйеснің құрылымдық ерекшеліктері; 4) вегетативтік жүйкелердің симпатикалық және парасимпатиқалық бөлімдерінің құрылымдық және функциональдық ерекшеліктері. жүктеу/скачать 1,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|