Алматыкiтап баспасы
Су ресурстарының экономикалық бағасы
жүктеу/скачать 50,27 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Су кадастры
- СУ РЕСУРСТАРЫ ● СУ РЕСУРСТАРЫН БАҒАЛАУ ● СУ КАДАСТРЫ ● СУ ШАРУАШЫЛЫҚ БАССЕЙНІ ● СУ ТҰТЫНУШЫЛАР
- СУ ПАЙДАЛАНУШЫЛАР ● СУ ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ РЕСУРСТАРЫ 134
| Су ресурстарының экономикалық бағасы
екі құрамдас бөлік- тен тұрады: судың бір бірлігінің құнын анықтау және су нысанын игеру мен пайдалануға жұмсалатын шығынды ақшамен есептеу. Мұндай бағалаудың нәтижесі су кадастрына енгізіледі. Су кадастры – бұл су нысандары, су ресурстары, режимі, сапасы мен судың пайда- ланылуы, сонымен қатар суды пайдаланушылар мен су тұтынушы- лар туралы жүйеленген мәліметтердің жиынтығы. Ол үш бөлімнен тұрады: 1) жерүсті суы; 2) жерасты сулары; 3) суды пайдалану. Бақы- лау жасалатын гидрологиялық орындар мен режимдік стансылар желі- сі – су кадастрын жасау және толықтыруға қажетті мәліметтер көзі. Қазақстанның су ресурстарын экономикалық тұрғыдан бағалау 28 Сабақтың мақсаты: ● Қазақстанның су ресурстарына экономикалық тұрғыдан баға беру. Мақсатқа қол жеткізу үшін: ● су ресурстары не үшін және қалай бағаланатындығын; ● Қазақстанда су ресурстарын пайдалану жағдайын; ● су пайдаланушылар мен су тұтынушылар қалай ерекшеленетіндігін; ● су ресурстарын қалай тиімді пайдалану керектігін білу керек. СУ РЕСУРСТАРЫ ● СУ РЕСУРСТАРЫН БАҒАЛАУ ● СУ КАДАСТРЫ ● СУ ШАРУАШЫЛЫҚ БАССЕЙНІ ● СУ ТҰТЫНУШЫЛАР ● СУ ПАЙДАЛАНУШЫЛАР ● СУ ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ РЕСУРСТАРЫ 134 Ал ма ты к i та п ба сп ас ы Алынған деректер арнайы автоматтандырылған ақпараттық жүйенің көмегімен өңделеді және тұтынушыға жеткізіледі. Су тұтынушылар (өнеркәсіптің көптеген салалары, ауылшаруа- шылық және басқалары) суды су көздерінен алып жұмсайды, ал суды пайдаланушылар (су көлігі, гидроэлектроэнергетика, т.б.) оны табиғи ортадан алмай-ақ құбырдан өз қажеттіліктері үшін қолданады. Су түрткіжайты химия, целлюлоза-қағаз, тоқыма өнеркәсібі, қара металлургия, электр энергетикасы кәсіпорындарын орналастырған кезде маңызды, кей кездері шешуші рөл атқарады. Сушаруашылық іс-шараларының барлық кешендеріне жұмсалатын шығындар (су- мен жабдықтау, ағын суларды бұрып жіберу және тазарту) су сыйым- дылығы жоғары өндірістерде салынып жатқан кәсіпорын құнының 1–2%-дан 15–25%-ына дейін құрайды. 1 т болат өндіру үшін 300 м 3 су, 1 т қағаз алу үшін – 900 м 3 , 1 т кап- рон алу үшін 5600 м 3 су жұмсалады. Энергетиканың өсуі де су тұтыну- дың күрт артуына әкеледі. 1 млн тұрғыны бар қала тәулігіне шамамен 0,5 млн м 3 жұмсайды. 1 кг өсімдік тағамын өндіру үшін жұмсалатын әлемдік орташа су шығыны 1 мың л, ал 1 кг ет үшін – 20 мың л. Бір мау- сымда мақта алқабының бір гектарын суландыру үшін 5 мың м 3 , ал күріш алқабына 15–20 мың м 3 су қажет. Сушаруашылық маманы ретінде келесі тапсырмаларды есептеп шығарыңдар: Ересек адамның етке деген тәуліктік қажеттілігі 150 грамды құрайды. жүктеу/скачать 50,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|