Бағыттары ІІ халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного образования



Pdf көрінісі
бет84/96
Дата08.01.2017
өлшемі14,44 Mb.
#1410
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   96

 

На сегодняшний день обновление содержания дошкольного воспитания и обучения 

возможны  лишь  на  основе  новых  принципов  управления  и  высокого  уровня 

профессионализма  его  руководителя.  Современный  руководитель    должен  в  основу 

управления  взять  не  только  отдельные  удачные  находки  и  решения  или  передовой 

педагогический опыт, нужны глубокие знания основных положений науки управления и 

социально-психологических аспектов руководства коллективом. Изучение и применение 

методов  педагогического  менеджмента  поможет  найти  ответы  на  вопросы:  «Каким 

должен  быть  современный  детский  сад,  чтобы  между  сотрудниками  сложились 

доброжелательные  отношения?  Как  спланировать  работу  дошкольной  организации  и 

осуществлять квалифицированный контроль над работой педагогов?»   

Что  такое  педагогический  менеджмент?  Педагогический  менеджмент  — 

совокупность  принципов,  средств,  форм  и  методов  управления  педагогическим 

процессом  в  целях  удовлетворения  запросов  детей  и  их  родителей,  обеспечения 

полноценного развития детей с учетом современных требований общества к личности  

[1].  


 Современному    руководителю  ДО    приходится  использовать  различные  методы 

управления,  которые  выступают  как  способы  достижения  поставленных  целей 

педагогического  менеджмента,  способы  реализации  основных  его  функций. 

Существуют    различные  группы  педагогического  менеджмента.  Первая  группа  – 

методы экономического стимулирования: оплата за категории, звание, дополнительные 

платные услуги т.п. Данная группа методов находится на стадии развития и зависит от 

экономического  развития  страны.  Ко  второй  группе  методов  педагогического 

менеджмента  относятся  административные  методы.  Административные  методы 

используются при подборе и расстановке кадров, разработке и внедрении должностных 

инструкций. Приказы, распоряжения, инструкции важны и нужны, но управлять только 

с  их  помощью  нерационально.  Использование  одних  административных  методов  не 

способствует развитию творческих способностей членов коллектива. К третьей группе 

относятся  методы  общественного  воздействия.  Эти  методы  реализуются  путем 

широкого  вовлечения  педагогов  в  управление,  широкого  коллективного  обсуждения 

основных  проблем  дошкольной  организации  и  путей  их  преодоления,  организуется 

методическое обучение членов коллектива, создаются условия для развития здоровой 

творческой конкуренции.  

Умелое  применение  руководителем  ДО  методов  общественного  воздействия 

способствует формированию у членов коллектива добросовестного отношения к своим 

обязанностям, ответственности за порученное дело, воспитанию бережного отношения 

к имуществу детского сада, развитию общественной активности работников. Методы 


 

886 


 

общественного воздействия в значительной мере способствуют поддержке приоритета 

личности  и  ее  интересов,  обеспечению  свободы  личности  каждого  педагога.  К 

четвёртой  группе    относятся  методы  психолого-педагогического  воздействия.  Это 

доброжелательные советы, просьбы, пожелания, поощрения, благодарности.  

 Так как предметом педагогического менеджмента является личность  педагога и 

его  деятельность,  то  здесь  могут  быть  реализованы  требования  гуманистического 

подхода общего менеджмента – проявлять уважение, проявлять доверие, обеспечивать 

успех. Установлению уважительных и доброжелательных отношений с подчинёнными 

помогает  использование  правил,  предложенных  Д.  Карнеги.  Вот  некоторые  из  них, 

которые  может  использовать  руководитель  дошкольной  организации.    Начинайте  с 

похвалы достоинств человека; ошибки его указывайте в косвенной форме; прежде чем 

критиковать других, оцените себя, свои ошибки; задавайте вопросы вместо приказаний; 

дайте человеку возможность сохранить свое лицо; хвалите человека каждый день, даже 

скромный успех его, и будьте при этом искренни и щедры; создавайте человеку доброе 

имя,  чтобы  он  постоянно  жил  с  ним;  пользуйтесь  поощрениями,  делайте  так,  чтобы 

недостатки, которые вы хотите исправить в человеке, выглядели легко исправимыми, а 

дело,  которым  вы  хотите  его  увлечь,  легко  выполнимым;  делайте  так,  чтобы  людям 

было приятно исполнять то, что вы хотите; прямая критика бесполезна, так как человек 

вынужден обороняться, чтобы сохранить свое достоинство  [2]. 

Следующим  важным  фактором  эффективной  работы  дошкольной  организации 

является  доверие    руководителя  к  педагогам.  Наряду  с  уважением  оно  представляет 

собой  проявление  и  показатель  демократизма  и  гуманизма  педагогического 

менеджмента. Поэтому важно, строить свою работу на доверии к педагогу, так как оно 

раскрепощает  и  воодушевляет  его,  придает  ему  силы  и  уверенность,  развивает 

инициативу  и  самостоятельность,  создает  в  педагогическом  коллективе    атмосферу 

творчества и успеха. 

Однако  доверие  должно  быть  не  показным,  а  реальным  и  искренним. 

Руководителю  необходимо  осуществлять  его  постоянно,  последовательно  и  

профессионально.  В  этом  вопросе  уже  накопили  определенный  опыт,  выработали 

средства.  Важным  средством  практического  осуществления  доверия  является 

делегирование  полномочий.    Возможно  следующее  делегирование  полномочий  и 

ответственности  на  средние  и  нижние  уровни  педагогического  менеджмента  по 

иерархии: директор (топменеджер) – методист (менеджер первого среднего уровня) – 

руководители  методических  объединений    (менеджеры  второго  среднего  уровня)  – 

воспитатели  всех  возрастных  групп  (менеджеры  первого  нижнего  уровня)  –  

специалисты  дополнительного  образования  (менеджеры  второго  нижнего  уровня). 

Воспитатели,  специалисты  (логопеды,  дефектологи,  тифлопедагоги,  учителя 

казахского, русского и иностранного языков), педагоги дополнительного образования 

(музыкальный 

руководитель, 

преподаватель 

изобразительной 

деятельности, 

инструктор  по  физической  культуре)  являются  менеджерами  по  отношению  к 

воспитанникам, поскольку они управляют их организованной учебной  деятельностью. 



 

887 


 

С помощью делегирования полномочий руководитель может распределить среди  

сотрудников    многочисленные  задачи,  которые  должны  быть  выполнены  для 

достижения  целей  обучения,  воспитания  и  развития  воспитанников  ДО.  Успешное 

решение  проблемы  делегирования  позволяет  руководителю  сосредоточиться  на 

анализе, прогнозировании, планировании и реализации перспективных, стратегических 

целей  и  задач,  а  неумение  осуществлять  делегирование  обрекает  его  на  постоянное 

решение текущих проблем. Чтобы  этого не произошло, современному руководителю 

дошкольной  организации  необходимо,   по  словам  одного  из  классиков  менеджмента 

Мэри Паркер Фоллетт, «добиваться выполнения работы другими».  

При  организации  делегирования  руководителю  необходимо:  не  завышать 

самооценку и свои возможности, повышать научную и практическую компетентность, 

что  позволит  ему  разработать  демократическую  систему  контроля  над  выполнением 

подчиненными делегированных им заданий, быть уверенным в них и не бояться риска. 

При делегировании подчиненному тех или иных полномочий  необходимо учитывать 

его  профессиональную 

подготовленность,  ответственность,  организаторские 

способности;  делегированное  задание  должно  быть  ясным,  четким,  понятным  и 

посильным  для  подчиненного,  что  обеспечивается  совместным  с  ним  обсуждением, 

уточнением  и  формулированием  его  целей  и  задач,  согласованием  средств  и  сроков 

выполнения. Руководителю необходимо демонстрировать свое доверие подчиненному, 

уверенность в его способности успешно выполнить данное ему поручение, что даст ему 

уверенность и  снимет боязнь критики [3].  

Использование  методов    педагогического  менеджмента  в  нашей  ДО 

способствовали  формированию  демократического  стиля  управления.  Методы 

психолого-педагогического 

воздействия, 

которые 


применялись 

в 

форме  



доброжелательного совета, просьбы, пожелания, требовательного (но без жестокости) 

распоряжения, поощрения, благодарности способствовали формированию коллектива 

единомышленников.  

Таким  образом,    повысилась  творческая  активность  и  инициативность,  как 

педагогических  работников,  так  и  всего  коллектива    детского  сада,    способного  

успешно  реализовать даже самые смелые проекты, 

 

Литература: 



1. Абчук В.А., Панфилова А.П. «Менеджмент для педагогических специальностей», М., 

ИЦ «Академия», 2010 

2. Белая К.Ю. Третьяков П.И. «Дошкольное образовательное учреждение: управление 

педагогическим процессом по результатам», М., УЦ «Перспектива», 2010, 

3.  Фатюшина  Л.И.  «Технологии  менеджмента  и  маркетинга  в  системе  дошкольного 

образования», М., 2005 



 

888 


 

ОҚУ ПРОЦЕССІНДЕ АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫН РӨЛІ 

 

Омарова Жазира 



Жетекшісі: Теңдікова А.Б. 

ККАО «Болашак» 

 

XXI  ғасыр  –  жоғары  компьютерлік  технологиялардың  ғасыры.  Қазіргі  заманның 



балалары  компьютерлік  технология  әлемінде  өмір  сүреді.  Ақпараттық  мәдениетте 

мұғалімдердің  де  рөлі  өзгереді  –  ол  үлестіруші  ақпараттық  ағыны  болуы  тиіс. 

Сондықтан  мұғалім  баламен  бір  тілде  қарым-қатынас  жасауға,  заманауи  әдістер  мен 

жаңа білім беру технологияларын білуі тиіс.  

Қазіргі кезендегі білім беру саясатының негізгі міндеті- қазіргі заманғы білім беру 

сапасының  жетістігі,ол жеке адамның, қоғам мен мемлекеттің қазіргі  және болашақ 

қажеттіліктеріне сәйкес келеді.  

Осылайша,  ұйымдастыру  қажеттілігі  туындайды,  оқыту  процессін  қазіргі 

замандағы ақпараттық-коммуникативтік технологиялармен (АКТ) пайдаланамыз.  

Компьютерлік технологиялар білім беру қызметін түрлендіруге мүмкіндік береді, 

оның  мазмұның  дәстүрлі  емес,  толық  әрі  жарқын  пайдалануға  ықпал  етіп,  әр  түрлі 

әдістермен  жаңа  материалдарды  береді  және  ескіні  бекітеді.  Мектеп  жасына  дейінгі 

балаларға  курделі  тақырыптарды  түсіну  үшін,  шынайы  өмірдегі  оққиғалармен, 

құрылыстады көрнекті түрде көрсету үшін, ұстаздарға мультимедиалық презентациялар 

мүмкіндік береді. 

Біздің балабақшаның жұмысы білім беру және білім беру үрдісінде ақпараттық-

комуниациялық  технологияларды  пайдалана  отырып,  көптеген  әдістелелік 

тапсымаларды шешуге көмектеседі: 

 

оқыту:  білімдер  хабарлайды,  іскерліктер  мен  дағдырлар  қалыптастырады  оқу 



және практикалық қызметте, қажетті деңгейін меңгеру қамтамасыз ете отырады (нақты 

уақыт режимінде балалар Айға, су астындағы патшалыққа экскурсияға шығады); 

 

тренажерлар: түрлі пысықтау, дағды шеберлікке арналған, қайталау және өткен 



материалдарды бекіту қамтамасыз етеді (ұйымдастырылған оқу іс-әрекетінде ҚМҰҚ, 

қоршаған ортамен танысу, көркем әдебиет); 

 

демонстрациялық:  оқытылатын  объектілер  визуалды  бейнеледі,  құбылыстар, 



зерттеу мақсатында және ғылми-зерттеу процесстер (бүршік жарылуы, қысқы ұйқыдан 

кейін табиғаттын оянуы); 

 

зертханалық:  нақты  жабдықта  қашықтағы  эксперименттер  жүргізуге  мүмкіндік 



береді. 

 



оқу-әдістемелік және ойын: оқу жағдайын, олардың қызметін, білім алушыларға 

ойын  ретінде  жүзеге  асырылу  ушін  арналған  (дидактикалық  ойындар,  логикалық 

есептер). 

Мультимедиялық технологияларды пайдалану тиімді тәсілдерді оқыту және оқыту 

әдістерін жетілдіру, оқытудың, білім берудің тиімді құралы болып табылады. Сонымен 

қатар  мультимедиялық  технологияларды  оқыту  оқушылардың  мотивациясы 

күшейтіледі,  оқу  уақытын  үнемдеу,  сыныпта  материалдарды  терең  шеңгеру. 

Мультимедиялық оқыту қуралдары көмектеседі нақы түзуге сабақ құрылымын, оның 



 

889 


 

эстетикалық  рәсімдеу.  Тағы  бір  артықшылығы,  ол  оқушылардың  эмоциялық  әсері 

болып табылады. Әсіресе, егер бейнелер енгізілген және олар естуге мүмкіндік беретін 

дыбыстық слайд, балалардың жеке көзқарасын қалыптастырып, мотивация жаттығулар 

арттырады.  

Дайындық кезінде ұйымдастыру оқу қызметі АҚТ көмегімен ұстаздардың алдында 

тұрған міндеттер: әдістемелік материалдарды және әдебиет бойынша нақты мәселені 

іріктеу, электронды түрде әр тақырып бойынша презентацияларды рәсімдеу. 

Анықталған  артықшылар:  видеофрагменттерді  пайдалану  ұстазға  материалдағы 

түсініктемені  қисынды  және  ғылыми  түрде  құруға,  жаңа  материалдарды  жүйемуге 

көмектеседі.  Балалардың  қоршаған  орта  туралы  түсініктерін  кеңейтетін  негізгі 

құралдардың бірі презентация, слайд-шоу, фотоальбомдар. 

Балабақша 

қазіргі 


заманғы 

ақпараттық-коммуникативтік 

технологиялар 

құралдарымен  білім  беру  процессінде  пайдаланатындай:  интерактивтік  тақта, 

мультимедиялық проектор, компьютерлермен, принтерлармен және фотокамералармен 

жабдықталған.  Ұстаздар  әр  топта  DVD  бар  теледидармен,  магнитафондармен 

қолданады. 

Біздің алдымызда міндет бар, ал АКТ құралдарын оқу қызметінде қолдану. 2010 

жылдан бастап біз жарты сабақтарды орта және ересек топтар арасында өткізуді жөн 

көрдік,  АКТ  көшегі  бойынша  алдымен  компьютерде,  кейін  үлкен  экранға  шығарды 

проектор арқылы. 

Жобаның  негізгі  ойы  іске  қосылған  қазіргі  заманғы  технологиялар  дәстүрлі 

әдістермен баоаның дамуы. Компьютерлік техниканы қолданғанда сабақ тартымды әрі 

замануи болуға көрнелікке сүйене отырып талымдық және шығармашылық міндеттерді 

шешуге мүмкіндік береді. 

Мектеп  жасына  дейінгі  балалардың  көрнекі  назарына  дамыған,  сол  себепті  оқу 

материалын  АКТ  көмегімен  қабылдау  және  мәліметтерді  есте  сақтау  процесстері 

жеңілдетеді. Жарқын бейнелермен, бояулармен, олардың үйлесімен тапқан динамика, 

дыбыс  және  суреттердің  көмегімен  баланың  назарын  ұзақ  ұстауға  болады.  АКТ-ны 

қолдана отырып мұғалімдер тәрбиеленушілердің ұялшақтығын ең серіледі, танымдық 

белсендігі артады. 

Бір  мезгілде  әсер  ететін  екі  мүшені  қабылдау  (есту  мен  көру)  қол  жеткізуге 

әлдеқайда  көп мүмкіндік береді.  Мысалы,  «Негізгі қауыпсыздық журісі»,  «Қоршаған 

ортамен танысу» сабақтарында ересек топтын балаларында өрт сөндіруші мамандығы, 

өрт  қауыпсыздығы  жайлы  өз  ойын  қалыптастырады,  оттын  пайда  болу  тарихымен, 

оттын  пайдасымен,  зиянымен.  Сабақтарда  «Қарапайым  математикалық  ұғымдарды 

қалыптастыру» шотын бекіту, геометриалық фигураларды, логикалық есептерді шешу. 

АКТ  дидактикалық  ойындар  арқылы  жүргізіледі,  балабақша  ұтаздарымен 

ұйымдастырылған.  

Осындай  қызметтен  туындаған  эмоциялық  өрлеу,  қорыту  білім  көлемін  ұлғайту 

ықпал етеді.  

АКТ қолдануы тәрбиеленушілермен және мұғалімдерге ғана тартымды емес: 

 

диагностикалық құралды кизейту; 



 

баланы бағалау қабілеті; 



 

балалар материалды меңгеруін бақылау; 



 

890 


 

 



өз тобының ерекшелігін ескере отырып, тақырыптарды оқып, жаңа материалдар 

таңдайды; 

 

жаңа, дәстүрлі емес нысандармен мен әдістерін іздеу; 



 

кәсіби өсу. 



     Сонымен  қатар,  презентацияларды  құру  және  пайдалану  үшін  біз  өте  тиімді 

Интернет ресурстармен пайдаланамыз. Бұл әр методикалық кабинеттерде мүмкіндікті 

пайдалануға  болады,  кабинетте  медиатека  кітапханасы  бар,  ол  үнемі  мұғалімдердің 

жаңа әзірлемелермен жаңартылады. 

Онда  бұл  туралы  жоғарыда  айтылғандай  тек  крупица  арасынан  үшін  қолдануға 

болады АКТ-ны енгізу. 

АКТ-ны  енгізу  кезінде  мұғалімдері  тәрбие  –білім  процессіндегі  мәселелерге  тап 

болады.  Әрбір  ұстаз  компьютерде  презентация  жасау  негіздерін  менгерге  алмайды. 

Ашық  қолжетімді  интернетте  жүрген  тәжербиелік  материалдар  да  балалардың  жас 

ерекшеліктерін  әрдайым  ескере  бермейді  және  ғылымилық  принципінің  сипатың 

мазмұндайды.  Мұғалімдер  оқыту-дамушыдан  көрнекті-иллюстрациялық  әдістерге 

көшуі ықтималдығы бар. 

Мектепкі дейінгі оқу орындарда АКТ-ны қолдану мұқият дайындықты тек сабақта 

ғана емес, барлық тәртіп балалардың жасымен және СанПинның талаптарына толықтай 

сәйкес болуы тиіс. 

Тәжербие    көрсеткендей,  информациялық  технологияларсыз  замануи  білімді 

елестету мүмкін емес. АКТ-ны қолдану балаларға әдетті болып келеді, ал ұстаздарға 

қалыпты  жұмыс,  бұл  менің  ойымша,  мектепке  дейінгі  оқу  орында  ең  маңызды 

нәтижелердің бірі инновациялық жұмыс болады. 

Сондай-ақ,  мектепке  дейінгі  оқу  орында  АКТ-ны  қолдану  мүмкін,  қажетті  және 

білім  қызметтінде  орынды.  Бұл  тек  мұғалімдерге  ғана  ыңғайлы  емес  –әрдайым  қол 

астында  керекті,  жарқын  және  динамикалық  ақпарат,  бірақ  қазіргі  жаңа  ұрпаққа 

қалжетімді әрі әдетті. 

Алайда  АКТ  қандай  жақсы,  үлкен  потенциалға  ие  болса  да,  бірақ  мұғалім  мен 

баланың бетпе-бет араласуының нын ештеңе баса алмайды. 

 

Қолданылған әдебиеттер: 



1.

 

Афанасьева  О.В.  Использование  ИКТ  в  образовательном  процессе  –



www.pedsovet.org 

2.

 



Беспалько В.П. Педагогика и прогрессивные технологии обучения, М, 1995 

3.

 



Брыксина  О.Ф.  Конструирование  урока  с  использованием  средств 

информационных 

технологий 

и 

образовательных 



электронных 

ресурсов. 

//Информатика и образование, 2004 №5 

4.

 



Волков И.П. Руководителю о человеческом факторе. Л.: Лениздат, 1989 

5.

 



Захарова И.Г. Информационные технологии в образовании: Учебное пособие 

для студентов высших педагогических учебных заведений –М., 2003 

6.

 

Лихачев Б.Т. Педагогика: курс лекций –М., 1998 



 

 

 



 

891 


 

БАЛАНЫ ОЙЫН  ӨСІРЕДІ 

 

Оразалина А.Р. 



№ 42 «Тілек» балабақшасы 

Жамангарина М.А. 

Карағанды «Болашақ» маңызды білім беру колледжі 

 

«Ойын – бала үшін өмірлік тәжірибе» (М.Жұмабаев) 



Мектепке дейінгі ұйымдарда білім беру үрдісі   ұйымдастырылған  әр түрлі іс  – 

әрекеттер арқылы жүзеге асырылады. 

Ойын  – мектеп  жасына  дейінгі балалар  іс-әрекеттерінің негізгі  түрі.  Балалармен 

ойынның  әр  түрін  ұйымдастыра  отырып,  бір  –  біріне  деген  қайырымдылық, 

мейірімділік, жанашырлық, достық, жолдастық сезімдерді тәрбиелеуге болады. Балаға 

керегі – ойын. Ойында бала көрген – білгенін екшейді, үйренгенін нығайтып бекітеді. 

Бала ойын арқылы өзінің күш – жігерін жаттықтырады, еңбек дағдысына үйрене 

бастайды. 

     Халық мұғалімі Байтоғайұлы Малқай бала өміріндегі ойынды және ермекті «ол 

–  баланың  еңбегі»,  -  дейді,  демек  жай  ермек  емес,  бала  әлеміндегі  кәдімгі  еңбек. 

«Сондықтан  да  бала  еңбегі  –  ойын.  Ендеше,  ойын  балалардың  күнделікті  тіршілігі 

адамның басынан   өтетін өмірінің әр уақытындағы жазғы, күзгі, қысқы істелетін кәсібі 

сияқты.  

      Ойын  баланың  көңілін  өсіріп,  бойын  сергітіп  қана  қоймай,  оның  өмір 

құбылыстары  жайлы  таным  түсінігіне  де  әсер  етеді.  Балалар  ойын  арқылы  тез  тіл 

табысып, жақсы ұғысады, бірінен бірі ептілікті үйренеді. Ойын ойнауда дене қимылы 

қозғалысы арқылы өзінің денсаулығын нығайтады. Халқымыз ойындарға тек балаларды 

алдандыру, ойнату әдісі деп қарамай, жас ерекшеліктеріне сай оларды көзқарасының, 

мінез – құлқының қалыптасу құралы деп ерекше бағалаған. 

 Баланың  қуанышы  мен  реніші  ойында  айқын  көрінеді.  Ойын  кезіндегі  баланың 

психологиялық ерекшелігі мынада: олар ойланады, белсенділігі артады, ерлік қасиеті, 

қиял  елестері  дамиды,  мұның  бәрі  баланың  шығарымпаздық  қабілеті  мен  дарынын 

ұштайды.  Балалар  тек  ойнап  қана  қоймайды,  сонымен  бірге  ойлайды,  аңғарады,  көп 

нәрсені білуге, зерттеуге талпынады.     Ойын үстінде бала бейне өмірдің өзіндегідей 

қуаныш, реніш сезіміне бөленеді. 

Ойын  қызметінің  тағы  бір  ерекшелігі  оның  өз  әрекеттік  сипаты.Балалар  ойын 

шығарушылар, ойынды жасаушылар болып табылады. 

Бала ойын арқылы дүниені танып, түсінігі арқылы қабылдап, ересектерге еліктей 

жүріп үйренеді, өз бойына қабылдайды. Әрбір баланың ойнай жүріп өсетін жан серігі 

де  –ойын.ойын  арқылы  бала  жаңа  ортаға  тезірек  үйренеді.  Ойын  дегеніз-  халықтың 

баланы әдептілікке, сауаттылыққа 

баулитын  құралдың бірі.Ойын – бала үшін нағыз өмір. Балалардың сөздік қорын 

дамытуда ойын, тапсырма жаттығуларының орны ерекше. Ойын бала тілінің дамуына 

ықпалын  тигізіп,  таным  белсенділігінің  дамуына  жол  ашады.  Баланың  бір  ерекше 

қасиеті сөйлеуден еш жалықпайды.Ойын үстінде бала еш нәрсеге тәуелсіз. Ол өзін еркін 

ұстайды.      Ал еркіндік дегеніміз – барлық дамудың баспалдағы, бәрін білуге деген 



 

892 


 

талпынысы мен құлшынысы. Баланың білуге деген құштарлығы, сөйлеуі ойын үстінде 

қалыптасады. 

Ойынның  түрлері    өте  көп.  Ұяң  балалардың  өздері  де  ойын  элементтері 

араласқан ұйымдастырылған оқу іс - әрекетіне  зор ынтамен араласатыны  анық.  

Ойын – балалар үшін айналадағыны танып, білу тәсілі. Балалардың тілін дамытуда 

жас ерекшелігін ескеру әдіс – тәсілдерді таңдаумен сай келеді, ұйымдастырылған оқу іс 

-  әрекетін  өткізгенде  бірінші  орынға  ойын  және  ойын  түрлері  қойылады.    Ойындар 

мазмұнына қарай, өзіне тән ерекшеліктеріне қарай сюжетті – рөлді, 

                                                               драматизациялық, 

                                                               дидактикалық құрылыс материалдары, 

                                                               қимылды ойындар, 

                                                               ұлттық ойындар болып бөлінеді. 

Мысалы:  рөлдік  ойындар,  дене  шынықтыру    ойындары,  сюжеттік  ойындар, 

дидактикалық  ойын  элементтерін  пайдаланудың  маңызы  өте  зор.  Дидактикалық 

ойындар  баланың    ақыл-  ойын  дамытып,  ұйымдастырылған  оқу  іс  –  әрекетіне 

деген    қызығушылықтарын  арттырады.  Ұяң  балалардың  өздері  де  ойын  элементтері 

араласқан ұйымдастырылған оқу іс - әрекетіне  зор ынтамен араласатыны  анық.  

Егер  тәрбиеші  ойынды  ұйымдастырылған  оқу  іс  –  әрекетінің  мазмұнына 

байланысты  ұйымдастырса,  ол  балаларға  ықпал  жасауға,ой  –  өрісін,  қиял  сезімін, 

сөйлеу  тілінің  жетіліуін,  еркін  пікір  алысу,диалог,  монолог  түрінде  өзара  сөйлесу 

машықтарын 

қалыптастырады.Ойынның 

танымдық 

сипаты 

туралы 


В.А.Сухомлинскийдің «Ойынсыз ақыл ойдың қалыпты дамуы жоқ және де болуы да 

мүмкін емес», - дегені мәлім. Балабақша тәрбиесінде ойынсыз жұмыс жүргізу мүмкін 

емес.  Балаларды оқытып, тәрбиелеуде әр тарапты ойын элементтерін қолдану тиімді 

әдістердің бірі болып саналады. 

Ойынның түрлері өте көп. 

Тәрбиеші балалармен ойынды (заттармен, үстел үсті және сөздік ойын) үш түрлі 

етіп  өткізуіне  болады.    Заттармен  ойналатын  ойын  ойыншықтарды,  табиғи  заттарды 

қолдану арқылы өтіледі. 

Мысалы:  «Бірдей  ойыншықты  тап»,  «Қайсысы  көп,  қайсысы  аз»,  «Қарап  ал  да, 

есіңе сақта», «Айырмашылығын тап», «Қай ағаштың жапырағы» 

 Үстел үстінде ойынын ұйымдастыруда   орналасқан құралдармен  

(  кубиктер,кірпіштер),олардың  әр  түрлі    пішіндермен,көлемімен  және 

орнықтылығымен таныстыру.Кірпіштерді  көлденеңінен  орналастыруға (жіңішке,кең 

жолдар,поезд,қоршау),кірпіштерді  бірінің  үстіне  бірін  қоюға  (мұнара),текшелерді 

кірпіштермен  қатар  қоюға  (үстел,  орындық,  диван,  трамвай,  көпір,  төбешек) 

үйрету.Кірпіштерді  түрлеше  орналастыра  отырып  (қақпа,үй)  құрастыру,жасалған 

құрылысты атау. Балаларға бөлшектерді түзу сызық бойына  орналастыру және «қысқа-

ұзын», «жіңішке-жуан» кеңістіктік белгілерді ескере отырып,біріктіруге үйрету. 

 Үстел  үсті  ойынын  ұйымдастыруда  домино,  лото,  суреттер  қолданылады. 

Мысалы: «Суретті құрастыр», «Қандай затқа ұқсайды?», «Қай сурет тығылды?», «Бір 

сөзбен ата», «Кім байқағыш?», «Қиылған суреттер», «Ұқсасын тап», «4-ші не артық?», 

«Есіңе сақта». 



 

893 


 

Ал  сөздік  ойын  арқылы  сөзді  орынды  қолдана  білуге,  дұрыс  жауап  айтуға,  сөз 

мағынасын  түсінуге,  орынды  сөйлеуге  үйренеді.  Мысалы:  «Сөз  ойла»,  «Сөз  құра», 

«Жұмбақ ойла», «Жақсы – жаман», «Жалғастыр», «Үш сөз ата». 

Сонымен  қатар  балалардың  сөздік  қорларын  дамыту  жұмысына  ойындарды 

қолданумен  қатар,  «Пішіндер  көрмесі»,  «Өрнекті  есіңде  сақта»,  «Қиын  жолдар», 

«Суретті  жалғастыр»,  «Биші  адамдар»,  «Көңілді  таяқшалар»,  бала  саусағын  ойната 

отырып  жаттығу  тапсырмаларды  да  пайдаланып  отыру  өз  нәтижесін  береді.  Саусақ 

ойыны  арқылы  баланың  сөйлеуге  деген  талпынысы,  қабілеті  дамып,  ынтасы  артады. 

Бұл  аталған  жаттығу,  тапсырмалар  балалардың  сөздік  қорын  дамыта  отырып,  таным 

белсенділіктерін және саусақ бұлшық етін дамытады. 

Жалпы    ойынды ұйымдастыру    ойынды  өткізуге  әзірлік, ойынды  өткізу,ойынды 

талдау сияқты  үш бағытта  қамтиды. Ойынға қажетті құрал-заттарды даярлау  ойынды 

өткізуге  , әзірлік болып табылады.Балаларды  ойнның мазмұнымен  таныстыру ойынды  

өткізу болып табылады. Балаларды ойынның мазмұнымен  таныстыру ойынды өткізу 

болып  табылады.  Ойынды  талдау,    бұл  ойынның    өз  мақсатына    жетуі,балалардың  

белсенділігі және олардың  іс-әрекеті  болып табылады. 

Сонымен  балалардың  сөздік  қорын  дамытуда  ойындарды,  тапсырма-

жаттығуларды  қолдану  үлкен  нәтиже  береді.  Ойын  арқылы  балалар  сөздік  қорын 

дамытып,  ауызша  сөйлеу  машығын  игереді,  таным  белсенділіктері  қалыптаса  түсіп, 

ақыл-ойы өсіп жетіледі, әрі адамгершіілік қасиеттер бойына сіңіреді.  

Балабақшада балалардың  танымын алғашқы  күннен бастап дамытудың, бойында 

оқыту мен тәрбиелеудің негізін қалыптастырудың  құралы-ойын  әрекеті деп білеміз.  

«Ойын  баланың  алдынан  өмір  есігін  ашып,оның  шығармашылық  қабілетін 

дамытады ойынсыз ақыл-ойдың қалыптасуы мүмкін емес»  

 

  Пайдаланылған әдебиеттер: 



1.

 

Отбасы және балабақша  №5. 2013 жыл 



2.

 

Бала тәрбиесі №9 .2014 жыл 

3.

 

Бала мен балабақша  № 5 2014 жыл 



4.

 

Табылдиев Ә. Халық тағылымы. Алматы: Қазақ университеті,1992 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   96




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет