Даму бағыттары Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного

43 

 

Сондықтан  да  балабақшадағы  музыкалық  тәрбие  беру  үрдісін  халық  қазынасына 

негіздеп  алған  өте  тиімді  болмақ.  Осы  ретте  тыңдату  мәселесіне  ерекше  мән  берген  жөн. 

Себебі, бала қандай да болсын музыкалық шығармамен таныс болғанға дейін оны міндетті 

түрде құлақ арқылы тыңдап өзіндік әсер алады.  

Музыка адамның жан дүниесін тебіренте отырып, оның өмірге деген көзқарасын, әдет, 

мінез-құлқын  қоғам  мүддесіне  сәйкес  қалыптастыруға,  әдемілік  заңымен  өмір  сүруге 

тәрбиелейді. «Дені саудың – жаны сау» дегендей, тәні де, жаны да сау, рухани бай эстетикалық 

жағынан сезімтал азаматты тәрбиелеп өсіру – ата-ана парызы, қоғамдық мекемелердің міндеті. 

Солардың бірі- балаға эстетикалық тәрбие беру құралы балабақшадағы  музыка  сабағы. 

Сабақ барысында бүлдіршіндер музыкалық іс- әрекеттің барлық түрін ойын түрінде өтеді.  

Баланың  сабақ  барысында  жалығып  кетпеуі  музыка  жетекшісінің  шебрлігіне, 

тәжірибесіне  ,  біліміне    өте  байланысты.Балабақшадағы  сәбилік  шағынан  тәрбиеленіп  келе 

жатқан балада музыканы тыңдау, оны түсіну, есте сақтау, ажырата білу, ән салу, би билеу, 

сазгерлерді, аспаптарды тану қабілеттері бірте - бірте қалыптасады.  

Ал,  балабақшаға  қамтылған  баланың  бойына  қысқа  мерзім  ішінде  аталған  білім 

дағдыларын қалыптастыру музыка жетекшісінің алдына қойылған аумақты да, жауапты ісі. 

Балабақшада музыкалық тәрбие жұмысын ұйымдастырудың түрлері: ән сабағы, баланың 

жеке  музыкамен  шұғылдануы,  баланың  күнделікті  өмірдегі  музыканың  орны,  мерекелік 

ертеңгіліктер т.б. 

Балаға музыкалық тәрбие берудегі мақсатымыз бен міндетіміз: 

-  Музыкаға  қалыпты  қызығушылығын,  әр  түрлі  музыкаға  эмоциялық  сезгіштігін 

қалыптастыру және дамыту; 

- Би билеу және ән салу дағдыларына үйрету; 

-  Музыкалық  қабылдауын,  таныс  шығармаларды  әуенінен  тану  және  есте  сақтауын 

дамыту; 

- Музыкалық танымын кеңейту, машығын дамытуға жағдай жасау; 

- Музыкалық әрекеттің барлық түрі бойынша белсенділікті дамыту. 

Сол себепті, музыканың құдіретті күшін бала бойына дарыту, сіңіру мақсатында музыка, 

сазды әуен баланың күнделікті өмірінде орын алуы қажет.                              Музыкалық оқу іс 

-  әрекетінің  музыка  тыңдау  бөлімі  бойынша  ән,  күй,  халық  әуендерін,  басқа  ұлттық 

шығармаларды қолдана отырып, музыканы тыңдау, қабылдау, есте сақтау, ажырата білумен 

қатар, оның мазмұнын, көркемдік қасиетін түсіндіру қажет. 

Әнді музыкамен, музыкасыз жеке, көппен қосылып, орындау кезінде дауысын дамытуға, 

өлең сөзін дұрыс, анық айтуға, ырғақты қимылмен музыка үндестігін сезіне, денесін дұрыс 

ұстап, әдемі қозғала білуіне ерекше мән беріледі. 

Музыканы басқа пәндермен байланыстыруда (тіл дамыту, сахналау, дене шынықтыру, 

бейнелеу т. б) баланың көңіл хошы, өз күші мен ептілігіне қызығушылығы арта түседі. 

Ән  баламен  ойын  -  сауықтарда,  музыкалық  кештерде,  ертеңгіліктерде,  билерде, 

ойындарда бірге жүреді. Демек, ойнай жүріп, баланың әнге деген құштарлығы арта түседі. 

Музыкалық – дидактикалық ойындарды ойнау, балалардың музыкаға қызығушылығын 

арттырады және музыкалық іс – әрекет түрлерін тез, әрі дұрыс үйренуге көмектеседі. 

Музыкалық оқу іс - әрекеттерінде музыкалық - дидактикалық ойындарды жүйелі түрде 

пайдалану  –  музыканы  сипатына,  көңіл  -  күйіне,  динамикалық  реңкіне  қарай  ажыратуды 

үйретеді.  

Балаларды әртүрлі музыкалық шараларға тек жеке өзін қатыстырмай, үлкендермен, ата 

– аналармен бірге қатыстырудың мәні зор. 

Бұл баланың өзіне – өзінің сенімін ұштап, шығармашылығын шыңдайды. 

Музыкалық  -  ырғақты  қимылдарды  орындауда,  би  билеуде  музыкалық  аспаптарды 

қолдану музыканың ырғағын, динамикалық үнін, екпінін ажыратуға үйретіп, орындаушылық 

шеберліктерін шыңдайды. 

44 

 

Мерекелік ертеңгіліктердің, ойын-сауықтардың, сахналық қойылымдардың кезінде бала 

образдық бейнелерді дәл бере білуге, сахна мәдениетіне жауапкершілікке, көпшілікпен жұмыс 

істеуге үйренеді. 

Қазіргі оқу - тәрбие жұмысын жан  - жақты дамыту мақсатындағы басты міндеттердің 

бірі бала тәрбиесіне қазақ халқының ғасырлар бойы ұрпақтан ұрпаққа мұра болып келе жатқан 

тұрмыс  -  салтына,  әдет  -  ғұрпына,  ұлттық  дәстүріне  байланысты  әдебиет  пен  мәдениетке, 

өнерге үйрете отырып, баулу.        Белгілі бір өнер иесіне арналған әсерлі әдеби – музыкалық 

кештер өткізу де бала санасында із қалдырады. 

Жақсыға,  әдемілікке,  үлкеннің  маңызды  да  пайдалы  ісін  қайталауға,  ұқсап  бағуға 

талпындырады.  Әр  сазгердің  немесе  әншінің  шығармашылығындағы,  репертуарындағы 

әндерді, шығармаларды тереңірек талдау арқылы бала тағы да музыканың эмоциялық әсерін, 

бейнелеу  күшін  түсініп,  жақсы  мен  жаманды  ажырата  алуға  үйренеді.  Сол  сияқты  баламен 

жеке жұмыс жасау да әр баланың бойындағы қабілетін тауып, дамытуға жол ашады. 

Ал, музыканы түсіне шығарма кейіпкерімен бірге жетіле, әсемдік пен әдемілікті сезіне 

өскен  бала  қоғамға  тек  пайдасын  тигізетін,  ұлттық  қазынаны  бағалай  білетін,  саналы  да 

білімді, отансүйгіш, тәрбиелі, адал азамат болып өсері сөзсіз. 

Қазіргі  музыка  сабағы  –  мектепке  дейінгі  ұйымдағы  музыкалық  тәрбие  жұмысын 

ұйымдастырудың  негізгі  формасы,  музыка  сабағында  балалар  педагогика  ғылымының  оған 

қойылатын соңғы талаптары бойынша мынадай іс-әрекеттермен айналысады: хормен ән айту, 

музыка  тыңдау,  музыкалық  ырғақтық  қимылдар,  балалар  аспабында  ойнау,  музыка  сауаты, 

балалар шығармашылығы т.б. 

Музыка – эстетикалық тәрбие беру құралдарының бірі. Өнердің басқа түрлері сияқты ол 

да  өмірдегі  әсемдікті,  табиғат  сұлулығын  бағалауға  және  адамдар  арасындағы  қарым-

қатынастарды түсініп, білуге үйретеді. 

Баланы  жастайынан  өнерге  баулып,  музыка  әлемімен  таныстыру,  оны  сезіндіріп  ән 

айтқызып,  күй  тартқызудың  мақсаты–халқымыздың  асыл  қазынасын,  дәстүрлі  ән-күйлерін 

бойларына сіңіре білу, олардың эстетикалық талғамын жан-жақты байытып, дамыту – бүгінгі 

таңда өте маңызды мәселеге айналып отыр. 

Музыка  -  өнердің  басқа  салаларын  түсіндіруге  тілі  мен  күші  жетпейтін  күрделі 

образдарды  адамның  сана  сезіміне  құйып  ой-өрістің  дамуына  әсерін  тигізіп  тәрбиелейтін 

құдіретті құрал.  

Қорытындылай  келе  музыканы  тек қана  құлақпен  тыңдап , көркемдік  бұйымдарды  

тек  қана    көзбен    көріп,    тамашалау    арқылы    өнерге    баулуға    болмайды.  Біздің  

бүлдіршіндеріміз  халық  өнерінің  шынайы  мұрагері  болуы  керек.  Асыл  өнерді  қолмен  

жасай  алатын  адам  ғана  ата- бабадан  қалған  мұраны  көбейтіп , байытып  келесі  ұрпаққа  

жеткізе  алады. 

 

 

Қолданылған әдебиеттер: 

1.

 

Қазақстан  Республикасының  білім  беруді  дамытудың  2011-2020  жылдарға  арналған 

мемлекеттік  бағдарламасы.  Қазақстан  Республикасы  Президентінің  2010  жылғы  7 

желтоқсандағы № 1118 Жарлығымен бекітілген. www. Government.kz. 

2.

 

Аль-Фараби. Трактаты о музыке и поэзии /Пер. с араб. АН Республики Казахстан. Институт 

философии. Отв. ред. Бурибаев М.С.- Алматы, «Ғылым», - 1993-456 с. 

3.

 

Ибн-Сина. Избранные философские произведения. /Пер. с араб. М.: Наука, 1980 

 

 

 

БАЛАБАҚША МЕН АТА-АНАЛАР АРАСЫНДАҒЫ ТЫҒЫЗ БАЙЛАНЫСТЫ 

НЫҒАЙТУ 

 

 

45 

 

Акжарова Гүлдана Назымбекқызы 

Жумабаева Бақытгүл Карибаевна 

«Алтын сақа» балабақшасы КМҚК тәрбиешілері 

 

 

Қоғам үшін әр кезеңде, әр отбасында өсіп келе жатқан өрімдей ұл - қыздардың дені сау, 

рухани бай, еңбекке, білімге құштар болып өсуі - ең жоғарғы тілек, ең биік мақсат. Оның қуат 

алатын қайнар бастауы отбасы. Отбасының аса құнды ықпалы мен әсерін өмірдегі ешнәрсенің 

күшімен  салыстыруға  болмайды.  Балаға  ата  -  ана  тәрбиесінің  орнын  ешнәрсе  алмастыра 

алмайды.  Отбасы  -  өмірге  сәби  әкеліп,  оны  тәрбиелеп,  қалыптастыруда  және  ұрпақ 

жалғастыруда теңдесі жоқ орын.  

«Қанша жерден біздің балабақшамыз керемет болғанымен сәбидің ойын дамытып, ақыл 

беретін басты тұлға ата-ана.  Яғни, олардың орнын ешкім ауыстыра да,  алмастырада алмайды» 

- деп атқан орыстың ұлы ойшылы  В.А.Сухомлинский. 

Болашақ ұрпақ тәрбиесін іске асырып отырған кез-келген мектепке дейінгі ұйым үшін 

отбасымен  жұмысты  тиісті  дәрежеде  ұйымдастырудың  маңызы  өте  зор.  Себебі,  отбасы 

баланың түпкі тамыры, болмысын қалайтын мекен. Отбасымен жұмыс мүмкін педагогтардың 

жүргізетін жұмыстарының ең қызықты  бір бағыты шығар. Бір  жағынан, бұл  жұмыс аса бір 

шеберлікті,  құпиялықты,  мәдениетті,  білімді,  тәжірибені  қажет  ететін  жұмыстардың  бірі. 

Өйткені,  отбасымен  жұмыс  жүргізген  кезде  түрлі  адамдармен,  түрлі  түсініктермен,  түрлі 

мінез-құлықтармен, түрлі қиыншылықтармен қарама-қарсы кездесесің. Осының барлығынан 

педагогтық абыройына кір келтірмей шығу үлкен өнерді қажет етеді. Сол себептен білім беру 

мекемесінде  отбасымен  жүргізілетін  жұмыстарды  әдістемелік  жағынан  орынды 

ұйымдастырудың  маңызы  өте  зор.  Отбасымен  жүргізілетін  жұмысты  әдістемелік  дұрыс 

ұйымдастыру  дегеніміз  не  ?  Бұл  -  мекеме  ішінде  отбасымен  жүргізілетін  жұмыстарды 

педагогикалық  қағидаларға  сәйкес,  баланы  жан-жақты  дамытуға  негізделген,  бала  құқығын 

сақтауға  және  қорғауға  бағдарланған  түрде  ұйымдастыру.  Отбасымен  жүргізілетін 

жұмыстарды әдістемелік жағынан белгілі бір ретпен, жүйелі түрде ұйымдастыру жүргізілген 

жұмыстың нәтижесіне әсер етеді.  

Қоғамымыздың іргетасын нығайту үшін бүгінгі жас ұрпаққа үлгілі, өнегелі тәрбие беру 

- қазіргі білім беру және тәрбиелеудегі басты міндеттеріміздің бірі. 

Баланы  тәрбиелеу,  ұлтжанды  патриот  ретінде  дамыту  мен  білім  беру  мәселелерінде 

отбасы мен балабақша ұжымы өзара тығыз байланыста болуы қажет. «Жұмыла көтерген жүк 

жеңіл»  дегендей,  бала  тәрбиелеуде  іске  асырушылар  –  балабақша  мен  отбасы.  Отбасылық 

тәрбиелеудің басымдылығын тану дегеніміз – отбасы мен мектеп жасына дейінгі мекеменің 

жаңа қарым-қатынасын талап етеді. Ата-аналарды педагогикалық үдеріске тарту арқылы бала 

тәрбиесінің мақсат, міндеттерін түсінуіне, бала тәрбиесін ойдағыдай іске асыруларына ықпал 

етеміз.  Ата-аналардың  өз  балаларының  балабақшадағы  өмірін,  қалай  өсіп  жетілетіндігі 

интеллектуалдық жеке қабілетінің қалыптасатынын көріп, біліп отырғаны абзал. Ата-ана мен 

балабақша  атқаратын  істер  әрқилы  болады  да,  бірінің  жұмысын  екіншісі  атқара  алмайды, 

сондықтан олардың қарым-қатынасы бірін-бірі толықтыруы, бір-бірімен түсінісуі, бір-бірінің 

бағытында құрылуы тиіс.  

Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың қазақ халқына арналған Жолдауында: «Біз Қазақстанның 

барлық  азаматтарының  отаншылдық  сезімімен  өз  еліне  деген  сүйіспеншіліктерін  дамытуға 

тиіспіз және оларды қалыптастыру басты міндеттеріміздің бірі» деген сөзін басшылыққа ала 

отырып, балабақшада ата-аналардың катысуымен әр түрлі жұмыстар жүргізу. 

Еліміздің  болашағы-жас  ұрпақты  тәрбиелеуде  бірінші  бесік-отбасынан  басталады. 

Отбасындағы тәрбие - адам қалыптасуының алғашқы баспалдағы. Отасындағы  тәрбие бала 

табиғатына ерекше  әсер етіп, оған өмір  бойы өшпестей із қалдырады. Отбасында берілетін 

тәрбие – барлық тәрбиенің бастамасы, әрі жан – жақты тәрбие мен дамыту ісінің түпкі негізін 

қалайтын орын. Бала бойындағы жақсы қасиеттер мен мүмкіндіктерді ашып олардың өнегелі, 

тәрбиелі болып өсуіне отбасы ошағының тигізер әсерінің маңызы зор.  

46 

 

Халқымызда  «баланы  жастан»  деген  дана  сөз  бар.  Тәрбиенің  бесіктен  басталатынын 

ескерсек,  ата  –  бабадан  келе  жатқан  дәстүрлерді  ең  алдымен  ата-ана  өзі  түсініп,  балаларға 

оның нәрін сіңіре білсе, болашақ патриот тәрбиелесе бұл ата-ананың еңбегінің жанғаны, еліне 

қосқан  үлкен  үлесі.  Ата-ана  -  отбасының  негізгі  діңгегі,  бастапқы  дәнекері.  Дәстүрлі  қазақ 

отбасында ата-ананың қадірі ерекше әспеттелген. Мектеп, ата-ана, ұстаз болып бірігіп, сапалы 

білімді, саналы тәрбиелі, салауатты ұрпақ тәрбиелеу. 

Ата - аналармен жұмысты ұйымдастырудың негізгі мақсаты: 

* Ата - ананың өмірге деген көзқарасын өзгерту; 

* Баланың бүгінгі жасаған қадамы ертеңгі тұлға қалыптасуына үлкен әсер ететінін атап өту; 

* Ата — аналармен жұмыс жасаған кезде бірізділік қағидасын басшылыққа алу; 

Ал міндеттері: 

* Бала өміріне қолдау жасау, келешекте өз жемісін береді. 

* Қоғам тарапынан көрсетілген қолдау, ата - ананың өміріндегі тұрақтылық пен болашаққа 

деген сенімін нығайтады. 

Қазіргі  уақытта  жұртшылықтың  балаларды  тәрбиелеуге  қатысы  кеңейе  түсіп,  тәрбие 

жұмысы  еңбек  ұжымының  күнделікті  ісіне  айналуда  тәрбиешілердің  практикасында  ата  - 

аналармен және көпшілікпен бірігіп жұмыс істеудің әр түрлі формалары қалыптасып, жемісті 

түрде қолданылуда. Олар ата - аналармен жекелеп және ұжымдық жұмыстар жүргізді. 

Отбасы  тәрбиесіндегі  кездесетін  сәтсіздіктер  ата  -  аналардың  пеадгогикалық 

сауатсыздығынан және оларда тәрбие жұмысын жүргізуге қажетті тәржірибенің жоқтығынан 

болады.  Балаларды  тәрбиелеудің  дұрыс  жолын  табу  үшін  ата  -  аналарға  көмектесу 

тәрбиешілердің міндеті . 

Ата - аналармен жүргізілетін жұмыс түрлерін қалай ұйымдастыруға болады? Ол үшін біз 

ата - аналармен жақынырақ танысып, отбасының әлеуметтік жағдайын, отбасы мүшелерінің 

бала  тәрбиелеудегі  ролін  анықтау  үшін,  ата  -  аналардың  ұсыныс  -  пікірлерін,  ойын  бөлісу 

мақсатында сауалнамалар, анкеталық сұрақтар алуымызға болады. Сонымен бірге жыл бойғы 

жүргізілетін  жұмыс  түрлерін  ата  -  аналармен  бірлесе  отырып  жасаған  тиімді.  Себебі,  ата  - 

аналар заман талабына сай өзекті мәселелерді, отбасы тәрбиесіне байланысты тақырыптарды 

өздері ұсына алады. Сонымен қатар ата - аналардың ұсыныс - пікірлермен санаса отырып ата 

- аналарға арналған әңгімелер мен лекциялар, консультациялар, сұрақ - жауап кештері, тәрбие 

жұмысын  алмасу  жөніндегі  конференциялар,  ата  -  аналарды  педагогикалық  әдебиеттермен 

таныстыру әдіс - тәсілдері қарастырылады. М. Әуезов « Қай істің болсын өнуіне үш түрлі шарт 

бар.  Ең  алдымен  әуелі  ниет  керек,  одан  соң  күш  керек,  одан  соң  тәртіп  керек  »  .  өмірлік 

тәжірибе ұлы жазушымыздың сөзінің құдіреттілігін байқатады. 

Отбасы  мен  балабақша  арасындағы  байланысты  күшейтіп,  бағытты  жұмыс  жүргізу, 

ұйымдастырылатын  мерекелік  іс  -  шараларға,  ата  -  аналар  және  топ  жиналыстарына  ата  - 

аналарды тартудың қажеттілігі: 

* Балаларда іс - әрекетті таңдаудың үлкен мүмкіндігі болады; 

* Балалар маңызды жетістіктерге жете алады; 

* Ұнайды; 

* Балалар еліктеудің жаңа үлгісін алады; 

* Ересектер мұғалім жұмысымен жақын танысып, оны бағалай біледі; 

*  Ата  –  аналар  және  басқа  да  ересектер  мектепке  оқыту  философиясымен  және  оқу 

жоспарларымен танысады; 

* Ата – аналар және отбасы мүшелері өздерінің бала тәрбиелеуге, оқытуға қатысы бар 

екендігін сезінеді, 

Тәрбиешілер  ата  -  аналарға  ақыл  -  кеңес  беріп,  ұсынылатын  тыңдау  барысында 

төмендегідей қарым - қатынас ережелерін есте сақтауы керек; 

• Бір – біріне көңіл бөлу 

• Тыңдау 

• Сыйлау 

• Көзбе – көз қарау 

47 

 

• Тиімді орынды таңдау 

• әзілді сезіну 

• ұрыс – керістен сақтану сияқты 

Сонымен қатар ата - аналарға тәрбиеші сөзі әсерлі, отбасы қажеттіліктеріне байланысты 

екендігін түсіндіріп толық тыңдату үшін; 

• Сиқырлы сөздер айту; 

• Баласының жетістігін айту 

• Сенімді болу 

• Көңіл - күйіне қарау 

• Намысына тимеу 

• Материал арқылы сөйлесу ( анкета, тест, т.б) 

• Қарапайымдылық 

• Пікірін сыйлау 

Ата - аналармен жұмыс жүргізудің негізгі алғы шарттары 

* Әрбір отбасының мықты жақтары болады, әр адам жақсы ата  - ана болғысы келеді; 

*  Барлық  отбасы  көмекті  қажет  етеді,  көмек  түрі  отбасының  нақты  қажеттіліктеріне 

байланысты болады; 

* Ата – анамен жұмысты ұйымдастыру барысында ата - ананы,  яғни отбасын тәуелді ету 

емес, оның қиыншылықтарды жеңу мүмкіндігін нығайтуды көздеу; 

* Баланың дамуы туралы ақпарат ата - аналарға бала тәрбиелеуде өз ролін жүзеге асыруға 

ықпал етеді; 

*  Әрбір  отбасы  көрсетілген  көмектің  тиімділігіне  көзі  жеткенде  ғана,  қоғамдық 

жұмыстарға белсене араласады; 

* Тәрбиеші мен баланың оқуға деген қызығушылығын арттыру жолдарын түсіндіреді; 

* Ата - анамен баланың ортақ қарым - қатынастары жөнінде кеңес беру; 

Ұйым ішінде отбасымен жүргізілетін жұмыс жоспарының мақсаты – отбасымен қарым-

қатынастың  тиімді,  оңтайлы  түрлері  арқылы  отбасын  мекеме  жұмысына  белсендіре 

араластыру,  бала  тәрбиесіне  деген  қызығушылықтарын  арттыру  болып  табылады.  Осыған 

байланысты жылдық жоспарда мынадай жұмыс түрлері жоспарлануы мүмкін: 

Ата-аналарды балабақшамен таныстыру (презентация); 

Ата-аналарға арналған ашық сабақтар; 

Ата-аналарға арналған педагогикалық кеңестер (оқу жылында 1 кеңесті арнауға болады); 

Педагогикалық әңгімелер 

Тақырыптық кеңестер (әр топта оқу жылында 3-4 рет және осынша жалпы түрде); 

Жиналыстар (оқу жылында  3-4 рет); 

 «Дөңгелек үстелдер» (дәстүрден тыс түрде ата-аналармен өзекті тақырыптар төңірегінде 

әңгімелесу); 

Ата-аналарға  арналған  конференция  (ата-аналар,  шектеулі  мамандар,  тәрбиешілер 

өмірлік  жағдаяттарды  моделдейді,  тақырыптар  аналарға  арналған  «Анам  жайлы 

әңмелесейікші», әкелерге арналған «Мен үшін ең қымбат жан» т.с.с.); 

Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету; 

Көрнекі насихаттық жұмыстар. 

Балабақшамен таныстыру жұмысы – жылына 1 рет оқу жылының басында жүргізіледі. 

Бұл  жұмыстың  негізгі  мақсаты  ата-аналарды  балалардың  білім  алу  және  тәрбиелену 

ортасымен таныстыру болып табылады. Яғни, отбасын балалар өмір сүріп отырған ортаның 

материалдық-техникалық  базасымен  және  осы  ортаның  оқу-әдістемелік  қамтамасыздану 

дәрежесімен, педагогикалық ұжыммен, мамандармен таныстыру және осы арқылы олардың 

оң көзқарастарын қалыптастыру, достық қарым-қатынас құру. 

Ата-аналарға арналған ашық сабақтар – отбасына баланың белсенділігін, даму деңгейін 

ғана  көрсетіп  қоймайды,  сонымен  қатар  топ  ішінде  сабақтардың  ұйымдастырылу 

ерекшеліктерімен  де  таныстырады.  Сондай-ақ  балабақшада  балалар  тек  ойын  әрекетімен 

айналысады деген жансақ ойлардан сақтайды. 

48 

 

Ата-аналарға арналған педагогикалық кеңестер – оқу жылында 1 рет болуы мүмкін. Бұл 

кеңесті  әсіресе  оқу  жылының  басында  өткізген  ыңғайлы.  Көбіне  бұл  бала  тәрбиесінде 

кездесетін өзекті мәселелерге арналады. 

Педагогикалық әңгімелер – отбасына баланы таңертең әкелгенде және кешке әкеткенде 

тәрбиешінің  ата-анамен  әңгімелесуінен  бастау  алады,  тәрбиеші  оларға  бала  тәрбиесіне 

қатысты бағдар көрсетеді, өз ойын айтып, ата-ана ойын тыңдайды. Бұл әңгімені жалпылай да 

өткізуге болады. 

Тақырыптық кеңестер – белгілі бір тақырыпқа байланысты болуы мүмкін. Бұл кеңестерді 

тәрбиеші,  дәрігер,  шектеулі  мамандар  бере  алады.  Тақырыптар  жиі  кездесетін  сұрақтар 

төңірегінде таңдалады. 

Жиналыстар  –  оқу  жылында  бірнеше  рет  ұйымдастырылады.  Баланың  жетістіктері 

жайында ата-аналарға ақпараттар беріліп, топтың түрлі мәселелері шешіледі. 

Дөңгелек  үстелдер  –  еркін  түрде  ұйымдастырылып,  еркін  ашық  әңгімелесуге 

бағытталған.  Бұл  ата-аналардың  ашылып  әңгімелесулеріне  мүмкіндік  береді.  Тақырыптар 

тәрбиешінің қалауымен немесе ата-аналардың сұранысымен таңдалуы мүмкін. 

Конференция  –  түрлі  жағдаяттарды  моделдеу  арқылы  ата-аналарға  балабақшаның 

тыныс-тіршілігін таныстыруға мүмкіндік туады. 

Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету – бұл 

ата-аналарға  бала  дамуындағы  ерекшеліктер  туралы  кәсіби  кеңестер  беру.  Арнайы 

педагогикалық  немесе  медециналық  мамандықтары  жоқ  ата-аналар  кей  кездері 

қиыншылықтармен, түсініспеушіліктермен кездесіп қалуы әбден мүмкін. Осыған байланысты 

мұндай кеңестердің маңызы өте зор. 

Көрнекі-насихаттық жұмыстар - бәрімізге таныс хабарландыру, дәрігер бұрышы, мәзір 

т.с.с. ұқсас, күнделікті бағыттармен ғана шектелмеуі керек. Көрнекі ақпараттар ата-аналарға 

өте жақсы әсер етеді. Сол себептен бұл жұмыс түріне аса бір шығармашылықпен қарған жөн. 

Осыған орай мынадай қызықты жұмыстарды жүргізуге болды: 

«Біз  кішкентай  болғанда»  -  ата-аналардың  өз  балаларының  кішірек  кезі  жайындағы 

қысқаша әңгімелері. 

«Мен  үйренген  нәрсе»  -  әр  баланың  жетістігі  туралы  тәрбиеші  тарапынан  жасалатын 

ақпарат. 

«Бала тілімен» - балалардың тосын айтқан қызықты әңгімелері. 

«Мен  не  туралы  ойлаймын»  -  баланың  қандайда  бір  адамға  байланысты,  құбылысқа 

байланысты айтқан қызықты ойларының жазбасы. 

«Өзім  жайлы»  -  әр  бала  туралы  қысқаша  таныстыру  ақпараты.  Бұл  парақтар  топқа 

әкелетін  дәліз  бойымен  қабырғаға  ілінуі  немесе  топтық  қабылдау  бөлмесінің  қабырғасына 

ілінуі мүмкін. 

«Эстафеталық  кітапша»  -  ата-аналар  бала  тәрбиесінде  кездесіп  жүрген 

қиыншылықтарымен бөлісетін арнайы кітапша. Бұл сұрақтарға ата-аналар да, тәрбиешілер де 

өз ойларын жазып білдірулері мүмкін. Жұмыстың бұл түрі отбасымен тығыз қарым-қатынас 

жасауға, достық қарым-қатынас жасауға мүмкіндік береді. 

Педагогтарды отбасымен жұмыс жүргізу шеберлігіне дайындаудың мақсаты  – оларды 

ата-аналармен  және  отбасы  мүшелерімен  мәдени  қарым-қатынас  жасауға  үйрету.  Аталған 

бағыт бойынша мекемеде төмендегідей жұмыс түрлері жүргізіледі: 

Топ ішінде отбасымен жүргізілетін жұмыстардың жоспарын құру бойынша әдістемелік 

көмек көрсету және осы жұмыстарды қадағалау; 

Отбасымен жүргізілетін жұмыстардың барлығын салауатты рәсімдеуді қамтамасыз ету; 

Отбасы  мүшелірімен  қарым-қатынас  жасау  мәдениеті  бойынша  психолог  тарапынан 

кеңестер беру және осы жұмыстың орындалуын қадағалау; 

Педагогтардың ата-аналар мен мекеме арасында жасалатын келісім-шарттың мазмұнын 

нақты білулерін қамтамасыз ету; 

Ата-аналармен болуы мүмкін келеңсіздіктердің алдын алу жұмыстары; 

Бала құқығын қорғау конвенциясының мазмұнын меңгерулерін қамтамасыз ету; 

49 

 

Отбасымен жүргізілетін жұмыстардың мониторингін жүргізу. 

Отбасымен жүргізілетін жұмыстардың жаңа бағыттарын игерудің мақсаты – отбасымен 

қарым-қатынасты  жақсартуға  мүмкіндік  беретін  тиімді  әдіс-тәсілдерді  ендіру,  тәжірибеде 

қолдану. 

Білім кеңістігінде пайда болған отбасымен қарым-қатынастың жаңа формаларын игеру, 

озық тәжірибелерді ендіру; 

Ата-аналардың  белсенділіктерін  арттыруға  мүмкіндік  беретін  дәстүрден  тыс  қарым-

қатынас  түрлерін  тәжірибеде  қолдану  (сайыстар,  рингтер,  дөңгелек  үстелдер,  диспуттар, 

пікірталастар т.с.с.); 

Отбасымен  жүргізілетін  жұмыстар  бойынша  өзінің  жаңа  авторлық  жобасын  ұсынған 

педагогтарға қолдау көрсету. 

Жоғарыда  аталған  жұмыстардың  барлығы  бүгінгі  күні  балабақшамызда  кеңінен 

қолдануда. Әрине, бүгінгі таңда бұл жұмыстар өз нәтижелерін беруде. Дегенмен, отбасымен 

жүргізілетін жұмыстар үздіксіз өзгерістерді қажет  етеді.  Себебі, бүгінгі  күннің ата-аналары 

жаңа заманның, озық технологиялардың адамдары. Осыдан бірнеше жыл бұрыңғы ата-аналар 

үшін балаларының уақытылы тамақтанылуы, қаралуы ғана маңызды болса, бүгінгі ата-аналар 

үшін  аталған  шарттармен  қатар  баланың  сапалы  білім  мен  саналы  тәрбиемен  қамтамасыз 

етілуі  де  аса  маңызды.  Сондықтан  ата-аналар  қауымын  мекеме  жұмысымен  таныстырудың 

бірден бір жолы оларды мекеме жұмысына, яғни бала тәрбиесіне белсендіре араластыру болып 

табылады. Ал ол үшін ата-аналарды мекемеде жасалып жатқан жұмыстарға қызықтыра білу 

керек.  Қызықтырып  ата-аналардың  белсенділігін  арттыру  бұл  балабақшаның  басшысымен, 

тәрбиешілерге жүктеледі. 

Балабақша  —  бүлдіршіндерді  болашақта  ата  дәстүрін  сақтайтын  инабатты  да,  ибалы 

үлкен-кішіні сыйлай білуге үйрететін тәрбие орталығы. Өмірге келген жас ұрпақты тәрбиелеу 

ата-аналар мен балабақша тәрбиешілерінің қасиетті борышы. 

«Тәрбие-тал  бесіктен  басталады»  деп  халқымыздың  ежелгі  салты  мен  тамаша  дәстүрі 

заманымыздың  заңғар  жазушысы  М.О.Әуезовтің  «Ел  болам  десең,  бесігіңді  түзе»  деген 

қанатты  қағидасында да үйлесім табуы бекер емес. 

 

 

жүктеу/скачать 29,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: