Даму бағыттары Халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары Современная система дошкольного
жүктеу/скачать 29,2 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ОТБАСЫ ТӘРБИЕСІ - ҚОҒАМ НЕГІЗІНІҢ БАСТАУЫ
- Проблеманы шешу әрекеттері
- Қолданылған әдебиеттер
- ПРОФЕССИОНАЛЬНАЯ КОМПЕТЕНТНОСТЬ ВОСПИТАТЕЛЯ КАК ПРОБЛЕМА
Қолданылған әдебиеттер: 1. Бала тәрбиесі № 2 2006 ж , № 4 2008 ж 2. «Өзіндік таным» № 2 2007 № 5-6 2006 ж 3. Аймауытов Ж. Тәрбиеге жетекші Орынбор, 1924. 4. Әлімбаев М. Тәрбие туралы әңгімелер / М. Әлімбаев– А. Ғылым, 1979 5. Ғаббасов С. Ізгілік әліппесі / С. Ғаббасов – А Ғылым, 1991
ОТБАСЫ ТӘРБИЕСІ - ҚОҒАМ НЕГІЗІНІҢ БАСТАУЫ
Кошкимбаева С.К. Искакова А.З. Жунусова А.М. «№36 жалпы білім беретін орта мектебі» жанындағы шағын орталық
362
ата-аналар еліміздің болашақ тарихын, демек, дүниенің де тарихын тәрбиелейді. А.С. Макаренко. Адамзат тарихында өсіп келе жатқан ұрпақты тәрбиелеуде екі бағыт қалыптасқан:отбасылық және қоғамдық.Баяғы заманнан келе жатқан өзекті мәселе- тұлғаның қалыптасуына үлкен әсерін тигізетін отбасы ма, әлде қоғамдық тәрбие ме? Дені сау, рухы таза, ана тілін толық меңгерген ұрпақ өсіру қазіргі кездегі ең негізгі мәселе. Мектепке дейінгі кезең ғалымдардың айтуы бойынша жеке тұлғаның өмірге келген сәті сияқты ең маңызды және жауапты кезең болып табылады. Бұл уақытта психологиялық үрдістер мен жеке тұлғалық қасиеттер жедел дамиды. Болашақ ұрпақ тәрбиесін іске асырып отырған кезкелген мекеме үшін отбасымен жұмысты тиісті дәрежеде ұйымдастырудың маңызы өте зор. Себебі, отбасы баланың түпкі тамыры, болмысын қалайтын мекен. Отбасымен жұмыс мүмкін педагогтардың жүргізетін жұмыстарының ең қызықты бір бағыты шығар. Бір жағынан, бұл жұмыс аса бір шеберлікті, құпиялықты, мәдениетті, білімді, тәжірибені қажет ететін жұмыстардың бірі. Өйткені, отбасымен жұмыс жүргізген кезде түрлі адамдармен, түрлі түсініктермен, түрлі мінез-құлықтармен, түрлі қиыншылықтармен қарама-қарсы кездесесің. Осының барлығынан педагогтық абыройыңа кір келтірмей шығу үлкен өнерді қажет етеді. Сол себептен білім беру мекемесінде отбасымен жүргізілетін жұмыстарды әдістемелік жағынан орынды ұйымдастырудың маңызы өте зор. Отбасымен жүргізілетін жұмысты әдістемелік дұрыс ұйымдастыру дегеніміз не? Бұл - мекеме ішінде отбасымен жүргізілетін жұмыстарды педагогикалық қағидаларға сәйкес, баланы жан-жақты дамытуға негізделген, бала құқығын сақтауға және қорғауға бағдарланған түрде ұйымдастыру. Отбасымен жүргізілетін жұмыстарды әдістемелік жағынан белгілі бір ретпен, жүйелі түрде ұйымдастыру жүргізілген жұмыстың нәтижесіне әсер етеді. Бірнеше жылдар көлемінде біздің шағын орталықта отбасымен жұмысқа аса терең мән беріліп келеді. Яғни оның негізінде отбасымен ашық қарым-қатынас жатты. Бүгінгі таңда сол жұмыстар заманның талабына сай, бала мен отбасының қажеттігіне сай өзгертіліп, әртараптандырылып отырылуда. Бірнеше жылғы іс- тәжірибе мекемемізде отбасымен жүргізілетін жұмыстардың белгілі бір тұрақтылығы мен заңдылығының қалыптасуына әкелді. Біздің шағын орталықта бұл жұмыс төмендегідей бағыттарда жүзеге асырылады: 1. Мекеме ішінде отбасымен жүргізілетін жұмыстардың жоспарын құру; 2. Педагогтарды отбасымен жұмыс жүргізу шеберлігіне дайындау; 3. Отбасымен жүргізілетін жұмыстардың жаңа бағыттарын үздіксіз игеру; Мекеме ішінде отбасымен жүргізілетін жұмыс жоспарының мақсаты – отбасымен қарым-қатынастың тиімді, оңтайлы түрлері арқылы отбасын мекеме жұмысына белсендіре араластыру, бала тәрбиесіне деген қызығушылықтарын арттыру болып табылады. Осыған байланысты жылдық жоспарда оқу жылының басында мынадай жұмыс түрлері жоспарланады: · Ата-аналарды шағын орталықпен таныстыру (презентация); · Ата-аналарға арналған ашық сабақтар; · Жиналыстар (оқужылында 3-4 рет); · «Дөңгелек үстелдер»,ашық есік күндері (дәстүрдентыстүрдеата- аналарменөзектітақырыптартөңірегіндеәңгімелесу); · Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету,сауалнамалар; Мектепке дейінгі мекеменің педагогтары төмендегідей міндеттерді орындай алатындай жұмыс жасау қажет: 1.
Өктемшілдікті жеңу және қоршаған ортаны бала деңгейінде көру; 2.
Баланы басқа балалармен салыстыруға болмайтынын түсіну; 3.
Бала дамуының күшті және әлсіз жақтарын білу,оларды ескеру; 4.
Балаға эмоционалдық қолдау көрсету; 5.
363
6.
7.
8.
9.
Шағын орталық жұмысымен таныстыру – жылына 1 рет оқу жылының басында жүргізіледі. Бұл жұмыстың негізгі мақсаты ата-аналарды балалардың білім алу және тәрбиелену ортасымен таныстыру болып табылады. Яғни, отбасын балалар өмір сүріп отырған ортаның материалдық-техникалық базасымен және осы ортаның оқу-әдістемелік қамтамасыздану дәрежесімен, педагогикалық ұжыммен, мамандармен таныстыру және осы арқылы олардың оң көзқарастарын қалыптастыру, достық қарым-қатынас құру. Ата-аналарға арналған ашық сабақтар – отбасына баланың белсенділігін, даму деңгейін ғана көрсетіп қоймайды, сонымен қатар топ ішінде сабақтардың ұйымдастырылу ерекшеліктерімен де таныстырады. Сондай-ақ шағын орталықта балалар тек ойын әрекетімен айналысады деген жансақ ойлардан сақтайды. Жиналыстар – оқу жылында бірнеше рет ұйымдастырылады. Баланың жетістіктері жайында ата-аналарға ақпараттар беріліп, топтың түрлі мәселелері шешіледі. Дөңгелек үстелдер – еркін түрде ұйымдастырылып, еркін ашық әңгімелесуге бағытталған. Бұл ата-аналардың ашылып әңгімелесулеріне мүмкіндік береді. Тақырыптар тәрбиешінің қалауымен немесе ата-аналардың сұранысымен таңдалуы мүмкін. Ата-аналардың педагогикалық және психологиялық сауаттылығын қамтамасыз ету – бұл ата-аналарға бала дамуындағы ерекшеліктер туралы кәсіби кеңестер беру. Арнайы педагогикалық немесе медициналық мамандықтары жоқ ата-аналар кей кездері қиыншылықтармен, түсініспеушіліктермен кездесіп қалуы әбден мүмкін. Осыған байланысты мұндай кеңестердің маңызы өте зор. Педагогтарды отбасымен жұмыс жүргізу шеберлігіне дайындаудың мақсаты – оларды ата-аналармен және отбасы мүшелерімен мәдени қарым-қатынас жасауға үйрету. Аталған бағыт бойынша мекемеде төмендегідей жұмыс түрлері жүргізіледі: Топ ішінде отбасымен жүргізілетін жұмыстардың жоспарын құру бойынша әдістемелік көмек көрсету және осы жұмыстарды қадағалау; Отбасымен жүргізілетін жұмыстардың барлығын салауатты рәсімдеуді қамтамасыз ету; Отбасы мүшелірімен қарым-қатынас жасау мәдениеті бойынша психолог тарапынан кеңестер беру және осы жұмыстың орындалуын қадағалау; Педагогтардың ата-аналар мен мекеме арасында жасалатын келісім-шарттың мазмұнын нақты білулерін қамтамасыз ету Ата-аналармен болуы мүмкін келеңсіздіктердің алдын алу жұмыстары; Бала құқығын қорғау конвенциясының мазмұнын меңгерулерін қамтамасыз ету; Отбасымен жүргізілетін жұмыстардың мониторингін жүргізу. Ата-ананы тарту мақсаты. Ата-ананы тарту жолдары
Ата-аналарға кеңес беру. (консультация) Қандай нақты міндеттерді орындаймыз? Ата-аналар қандай тәжірибемен талдау әкелуі мүмкін? Ата-аналарға қандай міндеттер қажет деп ойлайсыз? Проблеманы орындау үшін қандай тәсілдер қолдану керек? Ұжымда ата-ана міндеті қандай болмақ?
Проблема жолдарын шешу үшін жүйелейтін міндет қандай? Ата-аналар қандай жетістіктер әкеледі?
Жасалған жаңа жоспардың орындалысын тексеру Жоспарды қарау және бағалау. Жұмысты әрі қарай жоспарлау Ата-аналар қаншалықты қатысты ? Жаңалыққа ата-аналардың көз қарасы қандай болды? 364
Жоғарыда аталған жұмыстардың барлығы бүгінгі күні біздің мекемемізде кеңінен қолдануда. Әрине, бүгінгі таңда бұл жұмыстар өз нәтижелерін беруде. Дегенмен, отбасымен жүргізілетін жұмыстар үздіксіз өзгерістерді қажет етеді. Себебі, бүгінгі күннің ата-аналары жаңа заманның, озық технологиялардың адамдары. Осыдан бірнеше жыл бұрыңғы ата-аналар үшін балаларының уақытылы тамақтанылуы, қаралуы ғана маңызды болса, бүгінгі ата-аналар үшін аталған шарттармен қатар баланың сапалы білім мен саналы тәрбиемен қамтамасыз етілуі де аса маңызды. Сондықтан ата-аналар қауымын мекеме жұмысымен таныстырудың бірден бір жолы оларды мекеме жұмысына, яғни бала тәрбиесіне белсендіре араластыру болып табылады. Ал ол үшін ата-аналарды мекемеде жасалып жатқан жұмыстарға қызықтыра білу керек. Адам — бұл, бір жағынан, биологиялық құбылыс, екінші жағынан, -қоғамдық құбылыс. Адам туралы айтқанда, психология және философия ғылымдары "жеке тұлға" ұғымымен түсіндіреді. Жеке тұлға адамға қарағанда тар мағында қолданылады. Жеке тұлға — бұл сол адам, бірақ тек қана қоғамдық, әлеуметтік құбылыс ретінде қарастырылады. Жеке тұлғаның 3 ерекшеліктерін атап өткен жөн: Біріншіден, жеке тұлғаның қасиеттерінің тұрақтылығы. Жеке тұлғаның психикалық көріністерінің өзгермелілігіне қарамастан, оның психикалық келбетінің салыстырмалы тұрақтылығы анық байқалады.
психикалық қалыптың және психикалық қасиеттердің тығыз байланысы мен өзара тәуелділігі. Жеке тұлға біртұтас бірлікті білдіреді, әрбір қасиет басқалармен тығыз байланысты. Мәселен, табандылық мақсатқа жету ептілігі ретінде қиындықтар мен кедергілерді жеңе отырып, жоғары моралдік сезімдермен, дамыған ұжымдық сезімдермен бірлікте ғана жағымды мәнге ие болады. Сондықтан да жеке тұлға "жеке бөліктерге" бөлініп қалыптаспайды, тәрбиеленбейді, әр уақытта да жеке тұлға тұтас, бірлікте қалыптасады, тәрбиеленеді. Үшіншіден, бұл - жеке тұлғаның белсенділігі, қоршаған дүниені өзгертуге, түрлендіруге бағытталған көптеген және жан-жақты іс-әрекетте бейнеленеді. Кішкентай адам әр түрлі іс-әрекет түрлерін белсенді игереді. Мектепке дейінгі кезеңде өзіндік санасы дамиды, көзқарасы қалыптасады. Дәл осы кезде баланың жеке тұлғасының дамуына отбасы және «бала – ата-ана» қарым-қатынасы маңызды рөл атқарады. Халқымызда «Әкеге қарап ұл өсер, шешеге қарап қыз өсер» деген нақыл сөз тегін айтылмаған. Ата-ана өзінің мінезі, дағдысы, сөзі, іс-әрекеті арқылы баласына үлгі көрсетеді. «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің», – деп үлкендер біліп айтқан. Отбасы – адам ғұмырының тірегі ғана емес, қоғамның да басты негізі. Адамның жеке басының алғашқы даму кезеңі отбасынан басталады. Оның ер жетіп өсуі, бойындағы алғашқы адамгершілік белгілері отбасында қалыптасады. «Жас шыбықты қалай исең, солай өседі» демекші, әрбір ата-ана мен баласының өзара сенімге, қамқорлыққа, мейірімге негізделген қарым-қатынасы жеке тұлғаны дамытудың негізгі өзегі болмақ, ал ата-ана тәрбиесі бала өмірінде үлкен із қалдырады. Өз баласының бойына барлық жақсы қасиеттерді дарыту, табиғат сыйлаған дарынын дамыту, дұрыс білім алуына жағдай жасау, жеке тұлға етіп жетілдіру – ата-ананың басты парызы.Баланың дамуының қандай қырын алмайық қай жас кезеңінде болмасын оның тиімді болуында отбасының рөлі ерекше. Рухы айнадай таза, көргенін сол сәтте қаз-қалпында түсіріп алатын фотоаппарат секілді балалардың алғашқы мектебі-отбасы,алғашқы тәрбиешісі-анасы. Қоғамдағы жеке тұлғаны дамытуда қазіргі отбасының басты міндеттері: баланы үйлесімді дамыту, бала денсаулығына қамқорлық жасау, оқуына көмек көрсету, еңбек тәрбиесін жүзеге асыру және мамандық таңдауға тұлғаның әлеуметтенуіне көмектесу көмектесу, интеллектуалдық дамуына қамқорлық жасау қызығушылығы, қабілеті, бейімділігі мен шығармашылығын дамыту. Сонымен қатар отбасы тәрбиесінің мәңгілік басты құрауыштары бар. Олар: отбасы тәрбиесінің ахуалы (дәстүрі, қатынасы, жайлылығы) отбасы өмірінің күн тәртібі әрекеттер 365
мазмұны (әкенің, шешенің, әженің, атаның,
балалардың). Осы тұста педагог әдіскер ретінде бала тәрбиесі қазіргі кезде біржақты болып бара ма деген қорқынышымыз да жоқ емес. Көбіне ата-ана баласының дамуындағы немесе қарым- қатынасындағы, мінез-құлық ерекшелігінде пайда болған жағымсыз қасиеттерін, тәрбиесіндегі кемшіліктерді қоғамның әсері деп жататыны жасырын емес. Мысалы, бала бақшадағы балалар, ақпараттық құралдар, т.б. сол сияқты немесе баламен қарым-қатынастағы олқылықтарын мойындамайды, мән бермейді.Өмірдің күйбең тірлігімен баламен қарым- қатынаста ойлана бермейтін іс-әрекеттерді жасап жатамыз . Кейде балалар өз ата-аналарының көңіл-күйлері, эмоциялары мен физикалық жағдайларына тәуелді болады.Бұл олардың психикалық денсаулықтарына, өсіп жетілу кезеңіндегі өзін-өзі ұстауына жағымсыз ықпалдарын тигізетіндігін кей ата аналар біле тұра мән бермейді. Бүгінгі қоғам алдындағы мақсат - өмірдің барлық саласында белсенді шығармашылық іс-әрекетке қабілетті, еркін тұлға тәрбиелеу. Ол үшін бала тәрбиесімен айналысатын отбасы балабақша, мектеп, қоғам және жүртшылықтың тәрбие кіріктіріліп жүзеге асуы тиіс. Өйткені, отбасына мектеп тарапынан білікті көмек қажет. Педагогтар мен ата-аналардың өзара әрекетінің арқасында ғана оқушы тұлғасын дамыту мәселелерін табысты шешуге болады. Қазақ отбасы тәрбиесінің өзекті мәселелері педагог-ғалымдар С.Қалиев, М.Смайылова, М.Оразаев, Е.Ұзақбаева, К.Қожахметова Р.М.Қоянбаев, Ж.Б. Қоянбаевтардың еңбектерінде жан-жакты сөз болған. Ж.Б.Қоянбаев "Семья және балалар мен жеткіншіктер тәрбиесі" атты еңбегінде отбасының өзіне тән ерекше қызметтері деп: халықтың өсуін, адамзат ұрпағын әрі қарай жалғастыруын қажеттік-шаруашылық функциясын, отбасының тәрбиелік функциясын, отбасы мүшелерінің өзара және туған-туысқандармен қарым-қатынас жасау функциясын есептейді. Білім ошақтарында басқа пәндерге мән берілгендей, тәрбие мен ұлттық мәдениетке де баса назар аударылуы керек. Сонда ғана Отанды жәннәтқа айналдыратын рухы биік,байсалды ұрпақтар өсіп жетіле алады.
Қолданылған әдебиеттер: 1. А.С.Макаренко. Тәрбиетуралылекциялары. - Алматы, 1968. 2. В.А. Сухомлинский. Балағажүрекжылуы. - Алматы, 1976. 3. Караковский В.А. О подростках. - М.: Педагогика, 1970. 4. Божович Е.И. Личность и ее формирование в детском воз-расте.-М.,1968. 5. А.Г.Хрипкова, Д.В.Колесов. "Жаманнан жирен", "Зияндыәдебиеттержәнеоданалдын ала сақтандырутуралы". - Алматы: Мектеп, 1988. 6. Ильин Е.Н. Пугь к ученику. - Москва: Просвещение, 1988. 7. Дубровский А.А. Открытое письмо врача учителю. - М.: Просвещение, 1988. 8. Фридман Е.М. Изучение личности учащегося и учени-ческих коллективов. -М.: Просвещение, 1985. 9. Т.Сабыров. Балаларғаақыл-ой тәрбиесінберудіңкейбірмәселелері. - Алматы, 1977. 10. Ө.А.Уманов, В.А.Парфенов. Бала бақыты. - Алматы, 1979. 11. Никитин Б.А., Никитина А.П.. Мы и наши дети. - М.: Московский рабочий, 1988. 12. А.Г. Хрипкова.Үлесейсе, қызөссе. - Алматы, 1988. 13. Хрипкова А.Г. Биологическое и социальное в развитии, формировании и воспитании человека. Библиотека "Актуальные проблемы педагогики и психологии". - М.: Знание, 1970. Вып.2.
14. Харламов И.П. Педагогика. - М.,1990. 15. Р. Қоянбаев. Тәрбиетеориясы. - Алматы, 1991. 16. Ж. Қоянбаев, Р. Қоянбаев. Педагогика. - Астана, 1998. 17. Е. Сағындықұлы. Педагогика. - А, 1999.
366
КАК ПРОБЛЕМА Кошкимбаева С.К., Капарова Д.С. Миницентр СОШ № 36
Современная образовательная стратегия ориентирует дошкольных работников на освоение компетенций, востребованных современной практикой. В целях создания необходимо разработать технологии, направленные на изменение внутренней позиции воспитателя, его ценностно-смыслового определения как необходимого условия для принятия и развития новых педагогических идей. Необходимость обновления и повышения качества дошкольного образования, внедрения различных моделей неизбежно приводит к обновлению функционала воспитателя детей дошкольного возраста. В данное время в педагогической практике ДОУ отмечается отрицательная динамика в увеличении числа воспитателей без высшего педагогического образования, чья профессиональная подготовка не в полной мере отвечает потребностям дошкольного образования, и воспитателей с большим педагогическим стажем, имеющих в большинстве случаев
сложившиеся стереотипы педагогической деятельности. Воспитатели профессионально действуют в стандартной образовательной ситуации, а в условиях развития сети дошкольных учреждений оказываются неспособными к реализации приоритетных направлений образовательной деятельности конкретного вида ДОУ. В связи с этим развитие профессиональных компетенций воспитателей дошкольных учреждений разного вида становится актуальным. На современном этапе реформирования системы общего, профессионального и дошкольного образования целевым ориентиром является гуманизация педагогического процесса. Государственный стандарт дошкольного воспитания и обучения в связи с этим в качестве приоритетных задач дошкольных учреждений определяет следующие: личностное развитие ребенка, забота о его эмоциональном благополучии, развитие воображения и творческих способностей, формирование способностей детей к сотрудничеству с другими людьми. Эти задачи определены отношением к дошкольному возрасту как к уникальному самоценному периоду развития личности в соответствии с научными взглядами А.В. Запорожца, Л.Н. Толстого, К.Д. Ушинского, Д.Б. Эльконина[4]. Отмеченные трудности в реализации новых целевых ориентации в области дошкольного воспитания позволяют констатировать, что проблема особой подготовки педагогов дошкольных образовательных учреждений (ДОУ) и проявления ими прогрессивной профессиональной компетентности является актуальной. Однако, недостатки в системе подготовки и переподготовки педагогических кадров всех категорий дошкольных работников, обнаружившиеся в связи с изменившимися социальными ожиданиями общества и с переходом от авторитарной к гуманной педагогике, делают решение этой проблемы медленным. [4]. Несоответствие между профессиональными компетенциями педагога ДОУ и профессиональной деятельностью в новой образовательной ситуации обычно преодолевается на уровне дошкольного учреждения через самообразование воспитателей и их деятельность в методических объединениях или системы повышения квалификации на базе учреждений, реализующих программы дополнительного профессионального образования. При этом отмечается слабая интеграция деятельности ДОУ с учреждениями, реализующими программы дополнительного профессионального образования, которые имеют возможность эффективно влиять на развитие профессиональных компетенций воспитателей дошкольных учреждений 367
разного вида. При анализе программ дополнительного профессионального образования, предназначенных для повышения квалификации воспитателей ДОУ, выявлено, что они ориентированы на теоретическую, а не практическую составляющую педагогической деятельности, на работу с воспитателями дошкольных учреждений общеразвивающего вида, а не разных видов, что позволяет лишь частично удовлетворить потребности системы дошкольного образования в повышении квалификации педагогических кадров и в подготовке их к реализации приоритетных направлений деятельности ДОУ. Моделирование процесса повышения квалификации воспитателей дошкольных учреждений разного вида является социально значимой проблемой, а инновационные процессы, происходящие в этой системе, выступают механизмом разработки новых целей, содержания и технологий развития профессиональных компетенций воспитателей. В концептуальных документах развития системы российского образования подчеркивается необходимость разработки моделей повышения квалификации воспитателей ДОУ на основе компетентностного и личностно-ориентированного подходов, апробирования технологий, направленных на изменение внутренней позиции воспитателя ДОУ и ценностно-смыслового содержания педагогической деятельности как необходимого условия реализации вариативного содержания дошкольного образования. [1]. Анализируя современную систему дошкольного образования, необходимо отметить ее целевую направленность на гармоничное развитие ребенка. Исходя из этой цели, дошкольное образование должно трансформироваться в гибкую, научно обоснованную, вариативную систему, реализующую государственный образовательный заказ и отвечающую запросам потребителей образовательных услуг (дошкольников и их законных представителей). В последнее время проблемы дошкольного образования актуализируются в приоритетных направлениях государственной политики в сфере образования, что связано с увеличением численности неорганизованных детей дошкольного возраста, необходимостью удовлетворения образовательных потребностей детей разного уровня развития и, как следствие, развитием видового разнообразия дошкольных образовательных учреждений (далее ДОУ), обновлением требований к содержанию их деятельности. Развитие востребованных образовательной ситуацией профессиональных компетенций у воспитателей ДОУ является тенденцией последнего десятилетия в связи с появлением новых моделей и форм дошкольного образования, видов ДОУ. [2]. Вариативная направленность дошкольного образования на конечный педагогический результат – развитие ребенка и обеспечение его успешности на последующих ступенях обучения – предполагает высокий уровень профессиональной компетентности воспитателей ДОУ и формирующих ее компетенций. Нормативные требования к педагогической деятельности воспитателя ДОУ отражены в квалификационных характеристиках и документах образовательного учреждения. Современные нормативные требования, определяемые системой дошкольного образования, задают перечень профессиональных компетенций, отличающихся содержательно от традиционно реализуемых воспитателями функций, тогда как стандарты профессионального образования содержательно и технологически ориентированы, в основном, на подготовку будущих воспитателей к работе в ДОУ общеразвивающего вида и не всегда учитывают быстро меняющуюся ситуацию в дошкольном образовании: наращивание видового разнообразия ДОУ с учетом образовательных потребностей различных категорий детей и уровня их развития, обновление вариативного содержания дошкольного образования. [4]. Таким образом, образовательная практика и результаты исследований подтверждают, что проблема реализации вариативного содержания дошкольного образования обусловлена уровнем профессиональных компетенций воспитателей ДОУ разного вида, не соответствующим требованиям и условиям их педагогической деятельности. Несмотря на смену целевых установок в системе дошкольного образования, в научных работах недостаточно рассмотрены сущность и содержание профессиональных компетенций 368
воспитателей с учетом вида ДОУ, отсутствует конкретизация подходов, содержания и технологий их развития в процессе повышения квалификации. Моделирование процесса повышения квалификации воспитателей дошкольных учреждений разного вида является социально значимой проблемой, а инновационные процессы, происходящие в этой системе, выступают механизмом разработки новых целей, содержания и технологий развития профессиональных компетенций воспитателей. В концептуальных документах развития системы российского образования подчеркивается необходимость разработки моделей повышения квалификации воспитателей ДОУ на основе компетентностного и личностно-ориентированного подходов, апробирования технологий, направленных на изменение внутренней позиции воспитателя ДОУ и ценностно-смыслового содержания педагогической деятельности как необходимого условия реализации вариативного содержания дошкольного образования. [3]. Исходя из этого в теории, а также в практике дошкольного и дополнительного профессионального образования вопрос о
технологиях развития профессиональной компетентности является одним из самых неразработанных и трудоемких, что объясняется: - во-первых, тем, что в истории и развитии дошкольного образования на различных исторических этапах преобладали разнообразные и зачастую прямо противоположные методологические подходы и концепции развития дошкольников, а значит и к профессиональной компетентности воспитателей; - во-вторых, представлением практических работников о том, что развитие дошкольников должно строиться на основе предметно-информационной модели обучения в однотипных образовательных учреждениях. [4]. Нормативные требования к профессиональной деятельности находят отражение в квалификационной характеристике воспитателя. В ее структуру входят базовые знания, умения, навыки, необходимые и достаточные для того, чтобы успешно действовать. Очевидно, что в динамичном, развивающемся обществе невозможно раз и навсегда достичь нужного уровня квалификации. Отсюда вытекает необходимость повышения квалификации как формы ценностно-смыслового, содержательного и технологического обогащения системы профессиональной деятельности [5]. Все это свидетельствует о том, что в современных условиях реформирования дошкольной образовательной системы в Казахстане углубляется противоречие между требуемым и реальным уровнем профессиональной компетентности воспитателей. Кроме того, курсовое повышение квалификации воспитателей идет от требований развивающейся науки. И чем глубже воспитатели погружаются в процесс усвоения новых теоретических знаний, тем больше они «выпадают» из пространственно-временного контекста своих дошкольных учреждений. Освоив знания из области современной педагогики, они оказываются неспособными к решению проблем в конкретном дошкольном образовательном учреждении. Таким образом, профессия воспитателя детей дошкольного возраста постепенно переходит в разряд, характеризующийся высочайшим уровнем мобильности. Кроме того, она становится все более сложной, что предполагает появление новых задач, поведенческих парадигм и взглядов. Поэтому система повышения квалификации воспитателей должна быть профессиональной, т.е. представлять собой связную комбинированную систему накопления академического и практического опыта, которая начинается с получения педагогического образования и продолжается в течение всей педагогической карьеры. Современный воспитатель должен быть способен к освоению новых функций, востребованных социально- экономическими тенденциями дошкольного образования.
жүктеу/скачать 29,2 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|