Шерхан Мұртаза Қызыл жебе бірінші кітап алматы, 2021
жүктеу/скачать 1,34 Mb. Pdf көрінісі
|
1. Қызыл жебе - I кітап Шерхан Мұртаза (8 сынып)
| Қызыл жебе
– Қа-быр-ғам! – деді Бердіқұл үні шығар-шықпас. Інісі ағасының шылқылдаған көне бешпетін абайлап шешіп, су-су көйлегін түре беріп еді, Бердіқұлдың дауысы шар ете қалды. Қанша жаны ауырса да ыңқ демейтін адам, мына соққыға шыдай алмады. – Өлтірді ғой мені иттер, – деді қайтадан үні сөніп бара жатып. – Дауылбай күміс ер-тоқымның өшін алды ғой, ақыры. Рысқұлдың көзінің алды қарауытып сала берді. Сәлден кейін барып, көзінен қызыл-сары шеңберлер шашырағандай болды. Жылар еді, көзінен жас шықпады. Тек, өзегі өртеніп, көкірегі аяққаптай ісіне өрекпіп, өзін әлдеқандай зұлмат қуат жерден аспанға көтеріп алып ұшардай қомдана бергенін байқамай барады. Дауылбай бастаған иттер ағасының қабырғасын тепкілеп сындырып, ол аз болғандай шым тоғанмен бастырып, тірідей көміп тастапты. – Алсайдың ақымағы енді суға тимейтін боласың! – деп су бөгенге жығып салып кетіпті. Бұдан артық қандай қорлау бар жер бетінде! «Неге бұлай? – деген сұрақ жас жігіттің жанын паршалады. Ағасын қабырғасы сау сол жағына жантайта жатқызып, бет- аузын сумен шайып тазартып жүріп әлгі сұрақтың шырмауында қалды. – Бәріміз бір атаның баласы емес пе едік, құдай-ау?! Бәріміздің бабамыз Сәлік емес пе еді! Ағайынды адамдар – ағалы-інілі, үлкен-кіші боп, біріне-бірі сүйеу болмаушы ма еді? Бұ не қылған жауыздық! Өз бауырын өзі тепкілеп, қатарынан үш қабырғасын сындырып, ол аз болғандай шыммен бастырып, тоғанға байлағаны несі, жауыздар! Ай, нәлеттер-ай, ә!». Ағасын арқалап алып қайтайын десе, оның есебін таппады. Арқаламақ тұрмақ сәл қозғалтса құлындай шырқырап, құйқа тамырыңды шымырлатады. Тастап кетіп, адам ертіп келейін десе – оның да лажын таппады. Айдалаға ауыр халдегі өлімші бейшараны қалдырып кетуге дәті шыдамады. Зорлықшыл иттерді барып қазір түн ішінде ойрандайын десе мына бебеу қағып жатқан жаралыға алаң. Амалы құрыған Рысқұл ызаға булыққаннан дауысы барқырап: 146 Қызыл жебе – Дауылбай! Қап, бәлем! – деп айқай салды. Дауылбай ауылының иттері маңқылдады. Тау жақтан ескен самалдан арық бойы сәмбі талдың майда жапырақтары қалтырап, алыстан інген боздағандай бір аянышты үн шығарды. Оған жоқ іздеп түн баласы көз ілмеген шілдеқоңыз қосылды. Әлсіздердің әнінен қара жер анда-санда көкірегі қарс кетіп, күрсініп салғандай құлақ түріп тыңдаған адамға. Қара жерге саңылау біткен шығар, сол саңылаудан Бердіқұлдың жер қойнындағы анасы ұлының соққыға жығылғанын көрген шығар. Аруақтар тірілердің итше ырылдасқан тіршілігіне қынжылып, сай-сүйектері сырқырар. Бірақ айтарға амал жоқ, о дүниенің үні бұ дүниеге жүз жылда да, мың жылда да жеткен емес. Аруақты қос аршын жер тереңдікке ғана көмсе-дағы, жер бетіне дейінгі екі аралық жолдың шегі жоқ. Бүгін түнде де зор әділетсіздік белең алып, тасыраңдап кетті. Кетпеннен басқа қаруы жоқ, оның өзін адамға қарсы айбат етпеген, жападан-жалғыз егіншінің қаны лай суға араласып ақты. Адамның азығы – адамның қанымен суарылған түн болды. VII – Оян, Тұрар! Рысқұл баланы иығынан тартқылады. Бала ояна қоймады. Кеше ол камераға кеш оралған. Мұнша кешікпеуші еді, бұған не болды, – деп әкесі тықыршыды. Басына неше түрлі сумаңдаған суық ойлар келді. Саймасайдың сойыл соғарлары аңдып жүріп, ұстап алып кетті ме, қалай? Әлде Приходько төреге жақпай қалды ма? Қанша залым десе де, Приходько мырзаға Рысқұл разы. Арызын аяқасты етпей губернаторға жеткізіп, Тұрарды қасына алдырды. Алғашқыда Рысқұл бұл арызының орындалатынына көңілі сенбеп еді. Мен өзім қылмыскер болсам, менің өтінішіме ұлық құлақ асушы ма еді, деп күні бұрын күдер үзді. Бірақ жалғыз баласының алқымына қанжар тіреліп тұрғанын бүкіл жан дүниесімен сезініп келген Рысқұл ақыры шыдай алмай түрме бастық Приходько арқылы губернаторға өтініш хат жазып, баламды қасыма алдыр деп сұранған. |