q
q
9
Имам Ағзам Әбу Ханифа
Осы төрт мазһаб ішіндегі жұмсағы әрі халқымыз-
дың жүрегі мен табиғатына, әдет – ғұрпына жақыны,
бабаларымыз ежелден таңдаған Әбу Ханифа – Имам
Ағзам мазһабы. Исламдағы бір мазһабта болудың
артықшылығы –
халық біртұтас, ынтымағы
мен бірлігі күшті, ұйымшыл болады. Орта
Азия мен Қазақстанда қанша ғасырлардан бері
діни алауыздықтың болмай, ұрыс-керіс, дау-
жанжалдан іргесін аулақ салуының да бірден-бір
сыры осында. Өйткені, құлшылық амалдарының
бір болуы ондай жат пиғылдың тууына жол
бермейді.
Әбу Ханифа мазһабы
өзге діни мектептермен
салыстырғанда өз жамағатына көп жеңілдік беруімен
әрі демократиялығымен де ерекшеленеді. Біздің
жартылай көшпелі халқымыздың бұл мазһабты
қабылдауының тағы бір себебі – өз дүниетанымы,
болмысы мен діліне оның тонның ішкі бауындай
жақындығында.
Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы мен
оның қарауындағы бүкіл
мешіттер Әбу Ханифа
мазһабы бойынша шариғат ұстанып, соған орай амал
етеді. Бұл ел бірлігі мен ынтымағын, достығы мен
ұйымшылдығын сақтап, оны одан әрі күшейте түсуге
қызмет ету деген сөз.
Ханафи мазһабының негізін қалап,
оны нығайту
жолындағы фиқһ ғұламаларының жасаған қызметін
дін ғұламалары былай баяндайды:
«Фиқһ ілімінің
дәнін Абдулла ибн Мәсъуд (р.а.) екті, Имам Әлқама
өніп шыққан егінді суарды, Ибраһим ән-Наһаъи
піскен астықты жинады, Әбу Ханифа оны диірменге
тартты, Имам Әбу Юсуф ұннан қамыр жасады,
Имам Мұхаммед нан пісірді. Міне, барлық халық осы
q
q
10
Имам Ағзам Әбу Ханифа
күнге дейін Имам Ағзам дайындаған ұннан жасалған
нанды жеп келеді».
Негізінде
«фиқһ»
сөзі «терең, жан-жақты түсіну»
деген мағынаны білдіреді. Фиқһ
пәні ғибадат,
қоғамдағы өзара қарым-қатынас, әдет-ғұрыптардың
шариғатқа сәйкес тәртіп – қағидалары мен оның
қайнар көзін үйретеді. Бұл саланың маманын фақиһ
(мұсылман заңгері) деп атайды.
Әли ибн Әбу Талиб (600–661)
пен Абдулла ибн
Масъуд (р.а.) (590–653) Куфа қаласында шариғат
жөнінде білім беретін орталық құрып, Құран кәрім
мен сүннет бойынша тәлім-тәрбие істерін жүргізген
алғашқы сахабалар еді. Кейінірек бұл білім ордасын
шариғат ілімінің ғалымы, ұлық сахаба Абдулла ибн
Масъуд (р.а.) басқарып қалады. Ол
туралы хазіреті
Мұхаммед (с.ғ.с.) пайғамбарымыз:
Достарыңызбен бөлісу: