Нуржігіт Алтынбеков
жүктеу/скачать 1,09 Mb. Pdf көрінісі
|
| Нуржігіт Алтынбеков
Цитоархитектоникасы және миелоархитектоникасы. Нейрондық құрамы. Цитоархитектоникасы - Үлкен ми қыртысындағы мультиполярлы нейрондардың түрлері сан алуан . Бұлар : пирамидалы , жұлдыз тәрізді , жіппе ішіндес , өрмекші тәріздес жөне горизантальды болып жіктеледі . Пирамида тәріздес нейрондар үлкен ми қыртысының ең негізгі және ең көп кездесетін арнайы қызмет атқаратын нейрондар тобы . Мөлшері әр түрлі , 10-40 мкм шамасында , денесі үшбұрышты , жоғарғы ұшы ми қыртысының үстіңгі бетіне бағытталған . Бұл нейрондардың бүйір бөлігі мен жоғарғы ұшынан дендриттер шығып , мидың сұр затының әр түрлі қабаттарында аяқталып жатады . Ал нейрон денесінің негізгі ( табаны ) бөлігіней нейрит ( аксон ) Пығып , қыртыстың әрбір қабаттарында аяқталып , ал кейбіреулері ( ұзыны ) мидың ақ затына да өтіп отырады .. Үлкен ми қыртысындағы пирамидалы нейрондар атқаратын қызметіне жөне мөлшеріне байланысты қыртыстың әрбір қабаттарында өр түрлі болып келеді . Оның ішінде майда немесе қыстырма нейрондардың аксоны мидың бір ғана жарты шарында ( ассоциативті ) немесе оң жақтағы жарты шарын сол жақтағы бөлігімен байланыстырып ( комиссуральды ) тұрады . Мұндай нейрондар ми қыртысының барлық қабаттарында кездеседі , әсіресе адамның үлкен ми қыртысында бұлар өте көп . Пирамидалы нейрондардан шњққан аксоя пирамидалы жолдар түзіп , импульсті ми бағанасына , одан жұлынға өткізеді . Ми қыртысының миелоархитектоникасына ассоциативті ( қыртыстың оң немесе сол жағында орналасқан ) және көмнссуральды ( мидың оң жағын сол жағымен байланыстыратын ) талпыктар мен проекциональды нерв талшықтары жатады . Проекциональды талшықтар афферентті , эфферентті болып ми қыртысын нерв жүйесінің басқа ядроларымен байланыстырады . Ми қыртысының қабаттары. Нейрон аралық байланыстар. Ми қыртысының қозғалтқыш аймағында 6 түрлі қабаты болады : І. Молекулярлы , ІІ . Сыртқы дәнді , ШІ . Пирамидальды , IV . Ішкі дәнді , У. Ганглионарлы , VI . Полиморфты нейрондар қабаты . Молекулярлы қабаттың құрамында жіппе төріздес аздаған ғана майда ассоцнативті нейрондар болады . Бұлардан тараған аксондар , мидың бетіне параллель орналасқан тангенциальды нерв талшықтарын түзеді . Сыртқы дәнді қабатта майда днаметрі 10 мкм , пішіні дөңгелек , жұлдыз пішіндес , пирамида тәріздес болып келген нейрондар бар . Бұлардың Дендриттері жоғарғы молекулярлы қабатқа өтсе , ал аксондары мидың ақ затына не молекулярлы қабаттың тангенцнальді нерв талшықтарына да өтеді. Үлкен ми қыртысының ең қалың қабаты пирамидалы нейрондар қабаты . Нейрондардың мөлшері 10-40 мкм болып келгеи , пирамиданың жоғарғы ұшынан негізгі ( басты ) дендриті шығып , Мндың молекулярлы қабатына өтеді . Ал нейрондардың бүйір бөлігінен тараған басқа дендриттері осы қабаттың өзінде синапстар түзеді . Аксондардың қысқасы осы қабаттың бойында , ал ұзындары ассоциативті немесе комиссуральды миелинді талшықтар түзіп , мидың ақ затына өтеді . Ішкі дәнді қабат. Құрамында өте майда дән төрізді , жұлдыз пішіндес нейрондары бар , көптеген горизонтальды талшықтар түзетін қабат . Ми қыртысынын ганглионарлы қабатының құрамында биіктігі 120 мкм , ал ені 80 мкм болатын ірі , пішіні пирамида төрізді нейрондар болады , бұларды Бец жасушалары дейді . Басқа нейрондардан ерекшілігі , цнтоплазмасында ірі және өте көп базофильді заттары бар . Осы |