Z мембранасын өзімен бірге тарта- ды, саркомер қысқарады. Айта кетер жайт, «сырғанаған» кезде  А

ды, саркомер қысқарады. Айта кетер жайт, «сырғанаған» кезде 

қысқарады.

Актин жіпшелерінің миозин бойымен сырғанау құпиясы əлі 

күнге дейін толық анықталған жоқ. Бұлшық ет жиырылуының 

кальций иондарының қатынасуымен жүреді. Тітіркенгенге дейін 

немесе босаңсу сатысында актин мономері миозинмен əрекеттесе 

алмайды. Оған тропонин кешені мен миозин молекуласының 

соңғы бөлшектерінің (фрагменттерінің) қалыпты пішіні (конфор-

мациясы) мүмкіндік бермейді. Кальций иондарының актин мен 

миозиннің өзара əрекеттесуіне əсері актин жіпшелерінің құрамына 

енетін тропомиозин мен тропониндік кешен арқылы жүреді. Ең 

алдымен, əрекет потенциалы əсерімен саркоплазмалық тордан 

кальций иондары шығып, олар тропонин белогымен қосылады да, 

32–888

498

тропониндік кешен пайда болады. Кальций иондарымен қосылу 

нəтижесінде тропониннің пішіні өзгеріп, ол тропомиозинді 

актиннің екі тізбегі арасындағы науашаға итереді де, оның 

тығындаушы əсерін тыяды. Осының нəтижесінде актиннің ар-

наулы учаскелері ашылып, оның миозин өсінділерінің ұшымен 

байланысуына, көлденең көпіршелердің пайда болуына жағдай 

туғызылады да, жиырылуға қажет рычаг пайда болады (172-су-

рет). Көлденең өсінділердің ескек тəрізді қимылдары миофи-

бриллалар бойында тіркес орналасқан саркомерлерді қысқартып, 

еттің жиырылуын тудырады. Миозиннің көлденең өсінділері 

ұшында АТФ-аза ферментінің катализдік белсенді орталығы ор-

наласады. Өсінді ұшы актин жіпшелеріне жанасқан кезде магний 

иондарының қатысуымен АТФ-аза активтеніп, АТФ-ті ыдырата-

ды. Бұл процестерде бөлінген қуат ет талшықтарын жиырылту 

үшін пайдаланылады.

жүктеу/скачать 5 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: