П у бли ка сы м әдениет, а қ п а ра т ж ә н е қ о ға м д ы қ к е л іс ім м и н и с т р л іг ін щ м ем л е к етт ік тілді дам ы ту бағдарламасы



Pdf көрінісі
бет739/879
Дата03.12.2023
өлшемі38,54 Mb.
#133403
1   ...   735   736   737   738   739   740   741   742   ...   879
Байланысты:
kazak grammatikasy fonetika sozzhasam morfologiia sintaksis

жақсы, ең үлкен,
тым әдемі, оте сүлу 
сияқты қолданыстағы сөздер 
асырмалы ш ырайдың грамматикалық формала-
рына жатады. Олар лексикалы қ мағыналы сөзге 
оте, ең, тым, тіпті, тіптен 
си яқты көм екш і 
сөздердің тіркесі арқылы жасалған.
Ал аналитикалы қ сөз ф орм асы ны ң қазақ 
тілінің ф ам м атикалы қ құрылысында кең қолда- 
нылуы ғылымда оның танылуына негіз болды. 
А налитикалы қ сөз ф ормасы ны ң тілде танылуы 
қазақ тілінің бір кездерде таза синтетикалы қ 
тілдер деп сипаггалып келуінің қате екенін дәлел- 
дейді.
А налитикалы қ сөз ф орм асы ны ң озіне тән 
белгілері бар.
А налитикалы қ ф орм аны ң қайсысы болсын 
белгілі к а т е г о р и я л а р ғ а қ а ты ст ы . М ы сал ы , 
етістіктің болымдылық, болымсыздық категория- 
сы ны ң аналитикалы қ ф ормасы на мысал келті- 
рейік: 
келген емес, келетін емес, келер емес, кет-
кен жоқ. 
Осы аналитикалы қ ф ормадағы етістік- 
тер тек осы категорияны ң ф ормасы нда тұрған 
сөздер болып саналады, оны ң басқа категория- 
ларға қатысы жоқ. Сол сияқгы 
қайтқан еді 
қатыс- 
ты қ өткен ш ақ формасында, 
келсе екен, қалғысы
келеді 
қалау рай ф ормасы нда, 
өте жақсы 
асыр- 
малы шырай формасында тұр. 
\
А налитикалы қ форма категориямен тікелей 
қатысты болғанды қтан, ол қай категорияны ң 
формасы болса, сол категорияның тарамына (па- 
радигмасына) кіреді. Аналитикалық форма белгілі 
категорияны ң тарамына кіретін болғанды қтан, 
соның бір мүшесі ретінде сөйлемде қызмет атқа- 
рады.
Категорияның тарамына синтетикалық, ана- 
л и ти калы қ формалар қатар қы зм ет ете береді. 
Мысалы, осы шақ тарамында синтетикалық 
(ке-
леді) 
ф орма да, аналитикалы қ ф орм а да 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   735   736   737   738   739   740   741   742   ...   879




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет