Əдебиеттер тізімі
1. Новак Дэвид. Веди людей за собой. М.: Манн, Иванов и Фербер, 2012.
2. Морозов А.В. Психология влияния. Х.:Изд-во «Гуманитарный центр», 2009.
3. Зигерт В., ЛангЛ. Руководить без конфликта.
4. Панфилов А. П.Лидерство и профессиональное мастерство учителя //Вестник
Герценовского университета. 2010, №1.
891
THE IMPORTANCE OF ACTION RESEARCH COURSE IN TEACHER
TRAINING INSTITUTIONS
Kanayeva L.
South Kazakhstan State Pedagogical Institute
Republic of Kazakhstan
Аңдатпа
Мақалада педагог мамандардың кəсіби біліктілігін арттыруда жобалау əдісі арқылы
зерттеудің маңыздылығы мен ерекшеліктері қарастырылған. Сонымен қатар, Лейден
университетінде өткен ғылыми-əдістемелік тағылымнама нəтижелерін білім беру
бағдарламасына ендіру мақсатында болашақ педагогтар дайындау оқу жоспарына жаңа
“Action Research in Education" пəнін енгізудің маңыздылығы айтылған.
Аннотация
B статье рассматриваются особенности и значение проектного метода исследования как
эффективного пути к профессиональному росту и развитии педагога. В рамках реализации
результатов научно-методической стажировки в Лейденском университете, Нидерланды по
внедрению новых подходов в образовании была внедрена новая учебная дисциплина под
названием “Action Research in Education" в учебный план подготовки будущих педагогов.
Abstract
This paper explored the importance and value of action research as an effective and
worthwhile means of professional growth and development. Within the implementation of results of
scientific and methodic learning the institutional administration completely approved the suggestion
and therefore the discipline 'Action Research in Education' is successfully being conducted this year
Action research is not a new idea even though it has recently begun to gain in popularity. John
Dewey wrote about the "researching teacher" in the 1930s and advocated the active participation of
teachers toward contributing knowledge to the field. In the mid-1940s, Kurt Lewin constructed a
theory of action research which engages practitioners in all the phases of inquiry in a "proceeding
spiral of steps, each of which is composed of planning, action, and the evaluation of the result of
action". Through cyclical, dynamic, and collaborative research individuals and groups engaged in
action research can implement changes required for social improvement. To extend this notion,
Kemmis and McTaggart (1988) view action research as a collaborative process carried out by those
with a shared concern. Moreover, these authors suggest that action research is a form of collective
reflective enquiry undertaken by participants in social situations in order to improve the rationality
and justice of their own social or educational practices, as well as their understanding of these
practices and the situations in which these practices are carried out. Today, action research is once
again gaining widespread popularity. While they differ in application, they all have the common
premises of putting power into the hands of teachers to inquire into their daily practices and taking
personal responsibility for improving classroom teaching. Action research is an attractive option for
teacher researchers, school administrative staff, and other stakeholders in the teaching and learning
environment to consider (Mills, 2011). Specifically, action research in education can be defined as
the process of studying a school situation to understand and improve the quality of the educative
process (Hensen, 1996; Johnson, 2012; McTaggart, 1997). It provides practitioners with new
892
knowledge and understanding about how to improve educational practices or resolve significant
problems in classrooms and schools (Mills, 2011; Stringer, 2008). Action research uses a
systematicprocess (Dinkelman, 1997; McNiff, Lomax, & Whitehead, 1996), is participatory in
nature (Holter & Frabutt, 2012), and offers multiple, beneficial opportunities for those professionals
working within the teaching profession (Johnson, 2012; McTaggart, 1997; Schmuck, 1997). These
opportunities include facilitating the professional development of educators (Barone et al., 1996),
increasing teacher empowerment (Book, 1996; Fueyo & Koorland, 1997; Hensen, 1996), and
bridging the gap between research and practice (Johnson, 2012; Mills, 2011).
Within education, the main goal of action research is to determine ways to enhance the lives
of children (Mills, 2011). At the same time, action research can enhance the lives of those
professionals who work within educational systems. To illustrate, action research has been directly
linked to the professional growth and development of teachers (Hensen, 1996; Osterman &
Kottkamp, 1993; Tomlinson, 1995). According to Hensen, action research (a) helps teachers
develop new knowledge directly related to their classrooms, (b) promotes reflective teaching and
thinking, (c) expands teachers’ pedagogical repertoire, (d) puts teachers in charge of their craft, (e)
reinforces the link between practice and student achievement, (f) fosters an openness toward new
ideas and learning new things, and (g) gives teachers ownership of effective practices. Moreover,
action research workshops can be used to replace traditional, ineffective teacher in-service training
(Barone et al., 1996) as a means for professional development activities (Johnson, 2012). To be
effective, teacher in-service training needs to be extended over multiple sessions, contain active
learning to allow teachers to manipulate the ideas and enhance their assimilation of the information,
and align the concepts presented with the current curriculum, goals, or teaching concerns.
This kind of research is often perceived by teachers as a valuable form of continuing
professional development; as a way of promoting lifelong learning. In the UK, Furlong and
Sainsbury (2005) found that taking part in action research often led to teachers becoming more
confident and knowledgeable, collecting and using evidence, and learning about their own learning.
For many teachers, the nature of their reflection was ‘transformed’ because the research process led
to ‘informed reflection’. In the USA, Zeichner (2003) found that engaging in action research,
… helps teachers to become more confident in their ability to promote student learning, to
become more proactive in dealing with difficult situations that arise in their teaching, and to
acquire habits and skills of inquiry that are used beyond the research experience to analyze
their teaching. It seems to develop or rekindle an excitement or enthusiasm about teaching …
It can lead to improvements in students’ attitudes, behavior, and learning. The experience of
conducting action research […] seems to help teachers move in a direction of more learner-
centered instruction. (p. 318)
Therefore, providing teachers with the necessary skills, knowledge, and focus to engage in
meaningful inquiry about their professional practice will enhance this practice, and effect positive
changes concerning the educative goals of the learning community.
In the light of deep changes in Kazakhstani educational system is to support and train
teachers, school counselors and school principals from pre-school to secondary-school level
throughout their professional career. The new educational philosophy has put new demands and
challenges on all participants in educational process. Therefore, education and training of teachers
and non-teaching staff needs to be based on life-long learning principles, and targeted at building
knowledge, skills and attitudes that will enable them to proactively respond to new demands.
The University of Notre Dame Australia (Fremantle) offers a core unit in action research
methodology as part of its eight (8) unit Master of Education degree. In his article 'The importance
of action research in teacher education programs' Gregory S.C. Hine analyzed the whole project and
893
discussed the caveats and difficulties encountered. In the issue the educators from Australia and
United States of America have come to the decision that universities must include action research as
a core unit in teacher preparation degree programs — either at the undergraduate or postgraduate
level, as the action research sequence holds significant value to improving practice within
classrooms, schools, and communities.
The concept of action research, recently introduced by international educators, is actively
applied by Kazakhstani teachers-practitioners in their professional activities. From the beginning of
2013 teachers of Nazarbayev Intellectual schools in cooperation with colleagues from the
University of Cambridge and University of Sussex are actively involved in the action research
projects.
Action research plays an important role in the preparation and professional development of
teachers and pre-service teachers (Holter & Frabutt, 2012; Perrett, 2003). Having passed the three
month internship course on Action research at ICLON Leiden University in the Netherlands within
the Bolashak Scholarship program, I proposed an elective course to our graduate learners on
professional development with the elements of action research methodology. After being briefly
presented the discipline aroused the interest of our students and as the piloting discipline project it is
actively being conducted in the teaching process. The aim of our project is to teach fourteen foreign
language graduate students of our institute how to do action research and to encourage them to
undertake individual action research projects. Three benefits were envisaged: the project would
improve some aspects of the institutional work and cooperation with schools; it would enable
students to share their projects together so that they would learn from each other; and engagement
in action research would give the student-teachers a means to solve problems. We want to discover
whether action research can successfully be implemented by student-teachers in an educational
system which has, until recently, had a didactic and heavily centralized orientation. Action research
is flexible; it assumes that practitioners have sufficient autonomy to plan and implement their own
actions, and to change those actions if there is evidence for doing so. It is also rooted in constructive
thinking; it assumes that practitioners create their own knowledge by acting and reflecting on their
actions and it denies the ideology that there is a single, correct way of teaching. During the course
we provide students with a background to the underlying purposes of research in general, to
delineate the nature and purposes of action research, and to identify the essential elements of the
action research process. Additionally, students are required to design their own action research
project which is tailored to the specific needs of their educational context and circumstances.
During the design stage, students are given ‘first-hand’ experience in the essential and preliminary
action research processes of: clarifying and defining their selected problem, concern or challenge,
and establishing an action research project focus and framework. Consequently, the learning goals
focus on:
- Knowledge on the action research process
- A critical reflective way of looking at your own practice
- Knowledge on formulating a (dynamic) research question, data collection & data analysis
- Being able to formulate, execute and evaluate improvements in practice
- Developing feedback skills as a critical friend
There is clear evidence to suggest that action research is a valuable exercise for teachers to
undertake. It offers teachers a systematic (Frabutt et al., 2008), collaborative (Kemmis &
McTaggart, 1988), and participatory (Holter & Frabutt, 2012; Mills, 2011) process of inquiry that
actively seeks to address areas of concern or redress. Additionally, action research provides teachers
with the technical skills and specialised knowledge required to effect positive change within
894
classrooms, schools, and communities (Johnson, 2012; Stringer, 2008). Ultimately, the solutions-
based focus, emphasis on fostering practitioner empowerment, and pragmatic appeal of action
research collectively render this research methodology a worthwhile professional development
activity for teachers. There is unlimited scope for teachers wishing to develop ‘customised’ action
research projects of their own, as topics for investigation are as multifarious, as the daily vignettes
evidenced in the teaching profession.
The educational institution plays a key role in promoting a critical approach to practice in
creating opportunities and spaces where the beginning teachers can define their own questions
about their practice and that of others (Hulme and Cracknell, 2009). As we face the prospect of
significant reform, it has never been more important for us to consider that student-teachers need to
enter the profession with the habit of approaching their developing practice with intellectual rigour.
They are given meaningful and sustainable ways to achieve this. Practitioner enquiry is a powerful
means of effecting a synthesised and coherent experience for student-teachers that allows an
engagement with practice which is critical and creative. In conclusion, this research suggests that
action research can play an essential part in teacher training program and professional development,
as well.
References
1. Johnson, A. P. (2012). A short guide to action research (4th ed.). New Jersey: Pearson
2. Kemmis, S. & McTaggart, R. The action research planner. Geelong, Australia: Deakin
University Press, 1988.
3. Furlong, J. & Salisbury, J. Best practice research scholarships: An evaluation, Research
Papers in Education, 20(1), 2005, P 45-83.
4. Gregory S. C. Hine The importance of action research in teacher education programs. Issues
in Educational Research, 23(2), 2013, P 151-161.
5. Anne Burn, Collaborative action research for English language teachers. Cambridge
University Press, 2005.
6. Mills, G. E. Action research: A guide for the teacher researcher (4th ed.). Boston: Pearson,
2011.
7. Bethan Hulse and Rob Hulme, Engaging with research through practitioner enquiry: the
perceptions of beginning teachers on a post graduate initial teacher education program.
Educational Action Research, №2, 2012, P 313-326.
8. Action Research Electronic Reader
http://www.scu.edu.au/schools/gcm/ar/arr/arow/default.html
895
ҮШ ТІЛДІ МЕҢГЕРУ – ЖАРҚЫН БОЛАШАҚТЫҢ КЕПІЛІ
Канарова Б. Р.
№15 орта мектеп, Маңғыстау облысы
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
Аңдатпа
Бұл баяндамада үш тілді қатар меңгеру бəсекеге қабілетті ел азаматының міндеті
екендігі баяндалады. Қазақстанның білікті, білімді əр азаматын ғаламдық ақпараттар
мен инновациялық ағынына ілесу ағылшын тілін үйренуге жетелейді.
Аннотация
В докладе говорится о том, что мы должны знать все три языка, потому что это - наш
долг. Каждый образованный гражданин Казахстана, чтобы быть в потоке информации и
инновации современного мира, должен овладеть английским языком.
Abstract
The report says that we need to know all three languages, because it is our duty. Every
educated citizen of Kazakhstan in the modern world, owning the English language shall be the
scientific information and innovative development of personality.
Тіл - ұлттың жан жүрегі. Тіл байлығы, тіл тазалығы - халықтың тіл өнеріне деген ыстық
махаббатының белгісі. Сондықтан халықтың тарихта қалуы тіліне байланысты. Қазір əлем
жылдам өзгеруде: жаһандану, демографиялық өзгерістер, тыныштық пен қауіпсіздік, орнықты
даму, технологиялар өзара тығыз байланыста, бүкіл əлемдік бəсекелестікті күшейте түсуде.
Үздіксіз жаңалық енгізу жалпы білім беретін мектеп жұмысының дамуының ең басты
факторы болып табылады. Əлем елдері бəсекеге қабілеттілік рейтингін көрсетуде [1, 32-б.].
Қазақстан Республикасында болып жатқан əлеуметтік-экономикалық жəне мəдени
жаңарулар мектептік пəн ретінде ағылшын тілінің пайдалану өрісін біршама кеңейтті. Бұл
мəселеге ҚР Президенті Н.Ə. Назарбаев “Жаңа əлемдегі - Жаңа Қазақстан” атты Жолдауында
“Үш тілдің тұғырлығы” мəдени жобада көп көңіл бөлген. Қазақстан бүкіл əлемге халқы үш
тілді пайдаланатын жоғары білімді ел ретінде танылды. Бұлар: қазақ тілі - мемлекеттік тіл,
орыс тілі - ұлтаралық қатынас тілі жəне ағылшын тілі - жаһандық экономикаға ойдағыдай
кірігу тілі.
Үштұғырлы тіл - өмірлік қажеттіліктен туындаған идея. Қай заманда болмасын,
бірнеше тілді меңгерген мемлекеттер мен халықтар өзінің коммуникациялық жəне
интеграциялық қабілетін кеңейтіп отырған. Бүгінгі Еуропада көп тілді меңгерушілік жалпыға
ортақ норма боп саналады. Ал Қазақстан үшін үштұғырлы тіл – елдің бəсекеге қабілеттілікке
ұмтылудағы алғашқы баспалдағы. Өйткені, бірнеше тілде еркін сөйлей де, жаза да білетін
қазақстандықтар өз елінде де, шет елдерде де бəсекеге қабілетті тұлғаға айналады [ 2, 23-б.]
Ғұлама ақын Абай кезінде өз халқын орыс тілін оқуға жəне орыс əлемін ашуға
шақырғанда, орыс тілі мен орыс мəдениеті арқылы біз əлемнің есігін аша алатынымызды
түсінген, Абайдың арманын енді танып отырған сыңайылымыз. Шынында да, XXI ғасырда біз
алатын жаңа белестер ашылды. Өз болмысымызды сақтай отырып, тіліміз бен мəдениетімізді
дамыта отырып, қарқынды даму үстіндегі əлемнің техникалық жəне гуманитарлық үрдіс
жоспарының тетігіне айналу мақсатымыз. Бұл мүмкіндікке біз ағылшын тілі арқылы жете
аламыз деп есептеймін.
896
Елбасымыз Н.Ə.Назарбаев "Қазіргі заманғы қазақстандық үшін үш тілді білу-əркімнің
дербес табыстылығының міндетті шарты". Сондықтан 2020 жылға қарай ағылшын тілін
білетін тұрғындар саны кемінде 20 пайызды құрауы тиіс" екендігін баса айтып өткен. Бұл шет
тілі пəн мұғалімдеріне үлкен жауапкершілік жүктейді. Қарапайым тілмен айтқанда, қазақ тілді
дамыту керек, орыс тілін қолданамыз жəне ағылшын тілін үйренеміз. Осы мақсатта бүгінгі
күні қаншама бағдарламалар қабылданып, қаншасы жүзеге асырылып үлгерді. Барлық
мекемелердің қызметкерлерін үш тілге үйрету қолға алынып, қазіргі таңда ол талапқа айналып
бара жатыр. Елдегі барлық білім ордаларында ағылшын тілі тереңдетіліп оқытыла бастаса,
орыс тілі бірнеше жылдан бері ҰБТ сынағында тапсырылатын міндетті пəндердің қатарына
енді. Тіпті, мектептің бастауыш сынып оқушыларының сабақ кестесіне шетел тілін енгізсе,
кей балабақшаларда көштен қалыспай, алты жасқа да толмаған бүлдіршіндердің тілін
ағылшынша сөйлетуге күш салып жатқаны белгілі [3, 14-б.]
Елбасы Жолдауында еліміздің азаматтарына қазақ тілін мемлекеттік тіл, орыс тілін
ұлтаралық қатынас тілі ретінде жəне əлемдік экономикаға жол ашатын ағылшын тілін
меңгеруді міндеттеді. «Тілдің арқасында біреуді біреу танып, бір халық екінші көрші халықты
біліседі»-деп Расул Ғамзатов айтқандай, ағылшын, орыс тілін үйренудің оң нəтижесін көре
аламыз. Тек тəжірибе алмасу ғана емес, өз мақтанышымызды, рухани құндылығымызды осы
тілдер арқылы өзге халықтарға дəріптей аламыз. Алдағы күні озық дамыған отыз елдің
қатарына қосылу көп тіл білетін білімді жастардың еңбегімен, талабымен жүзеге аспақ. Сөз
қадірін түсінген əрбір адам өз мəдениетін басқа да халықтарға үлгі етпек. Тіпті, ақын-
жазушылармыздың шығармашылығын өзге тілдерге аударуда, сөз қадіріне жеткен
азаматтарымыздың өзге тілде сөйлеткені əлдеқайда түсінікті болмақ. Өйткені олар ең алдымен
өз ана тілін дұрыс түсіне алады. Сол себептен шетел тілдеріне жасалған аудармалар өз
қалыбын дұрыс сақтай алады. Міне, осы себептің салдары үштұғырлы тілдің еркін меңгеру
керектігін көрсетеді. Өзге елдердің тарихын, дүниетанымын, мəдениетін еркін тану үшін де
олардың тілін білуіміз шарт.
Жаһандану дəуірі біздің алдымызға екі тілмен қоса, ағылшын тілін меңгеру
қажеттілігін əкелді. «Үштілділік мемлекеттік деңгейде ынталандырылу керек...Біз ағылшын
тілін игеруде серпіліс жасауымыз керек деп ойлаймын. Бүгінгі таңда өскелең ұрпақ ағылшын
тілін үйрену мен оқытудың іс жүзіндегі қажеттілігін сезінуде. Осыған орай халықаралық
стандарттарға сай білім алуды мақсат етеді. Ағылшын тілін білу қазіргі кезеңдегі байланыс
шекарасының кеңеюіне, өркениет ағынына ілесуге, ақпараттар кеңістігінде еркін байланыс
жасауға мүмкіндік береді. Ағылшын тілі қазақ тілінің құнарлылығын, халықтың салт-
дəстүрін, мəдениеті мен жетістігін əлемдік кеңістікке жеткізуші көз болып табылады. Мұның
бəрін обьективті жəне əлеуметтік-экономикалық тенденция деп қарастырамыз.
Мемлекетіміздің мектеп реформасына енгізбек үш тілде оқыту бағдарламасы – жаһандану
заманы туғызған қажеттілік.
Қазақстанның бəсекеге қабілеттілігін жүзеге асырудың тиімді жолдары Елбасының
"Бəсекеге барынша қабілетті 50 елдің қатарына кіру стратегиясы" Жолдауында айқындалған.
Егемендік алған еліміздің дүниежүзілік аренаға шығып, басқа елдермен саяси-экономикалық,
мəдени қатынастарды қалыптастыруы, əртүрлі дипломатиялық қызмет атқаруы шетел тілінің
бүгінгі рөлін анықтайды. Осыған байланысты шетел тілдерін пайдалану қажеттілігі де артып
келеді. Сондықтан шетел тілі пəн мұғалімдері қазіргі заман талабына сай жаңашыл,
ізденімпаз, өресі биік, білімді, білікті, тіл үйретудің жаңа формаларын, тиімді
технологияларын меңгерулері қажет [4].
Тіл – қазіргі кезеңде қазақстандық патриотизмнің қалыптасуы мен ұлттың жəне жеке
тұлғаның дамуына тікелей бағыт, бағдар беретін құбылыс. Қазақ тіліне мемлекеттік мəртебе
897
берілуі ағылшын, орыс тілінде білім берудің маңызын арттыра түсуі тиіс. Себебі ана тілін
ардақтап, өз ұлтын ұлықтай алған тұлға ғана өзге халықтың құндылықтарын қадірлей білер
адами қасиеттерге ие болады. Бүгінгі таңда еліміздің мектептерінде үш тілді оқытудың
маңызы арта түсумен қатар, оның бағыттары да кеңеюде. Жалпы үш тілді оқытудағы басты
міндеті оқушының тілдік қарым-қатынас жасай алу қабілетін, біліктілігін жетілдіру болып
табылады.
Қазіргі таңда шетел тілін оқытудың негізгі мақсаты - бүкіл оқыту барысына
коммуникативтік бағдар бере отырып, оқушылардың ауызша сөйлеу (монолог, диалог),
тыңдап-түсіну, оқу, жазудағы іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыру. Осы мақсатқа сай
оқыту міндеттері екі үлкен бағыт бойынша белгіленеді:
Достарыңызбен бөлісу: |