1.Танымдық бағыт бойынша: оқушының лингвистикалық дүниетанымын қалыптастыру;
тілдің қоғамдық – əлеуметтік мəнін түсіндіру: (Қазіргі уақыт талабына сай шетел тілінің пəн
ретінде қажеттілігі күннен-күнге артып отыр. Ол қоғамның əлеуметтік – экономикалық,
ғылыми – техникалық жəне жалпы мəдени алға басуында қозғаушы фактор болуда) оқушының
тілін дамыту,
тілдік шығармашылық қабілеттерін жетілдіру;
сөз мəдениетінің адам тіршілігіндегі мəнін ұғындыру;
сөз мəдениетін таныту;
пікірталас мəдениетін жетілдіру;
ғылыми ізденіс бағытындағы жұмыс түрлеріне төселдіру;
мəтін арқылы танымдық қызығушылығын арттыру;
мəтіндегі тіл біліктерін функционалдық тұрғыдан танып білуге жетелеу.
2. Коммунакативтік, практикалық бағыт бойынша:
оқушыларға тіл нормаларын меңгерту;
тілдік жағдаяттарға лайық, дұрыс қарым-қатынас жасаудың амал-тəсілдерін үйрету;
оқушылардың тілдік сауаттылығын арттыру;
оқушылардың тілдік-эстетикалық талғамдарын қалыптастыру;
сөйлеу əрекетіне қажетті заңдылықтар мен талаптарды меңгерту;
шығармашылық қасиеттерді дамыту;
қарым-қатынас талаптарына сай іскерліктерді қолдана білуге балу;
пікірталас түрлеріне сай қолдану біліктілігін қалыптастыру.
Бұл міндеттердің жүзеге асырылуы тілдік білімнің (мұның) қай-қайсысы да тіл арқылы
баланың логикалық ойлауын дамытуға қарым-қатынастық дағдырларын жетілдіруге, сөз
əрекеттінің түрлеріне қатынасты машықтануына əсерін тигізеді [5, 6-б.]
Қазіргі таңда шетел тілін, яғни ағылшын тілін үйретуде көптеген жаңа инновациялық
технологиялар өте тиімді. Жалпы инновациялық үрдістің негізі-жаңалықтарды қалыптастыру,
қолдану, жүзеге асырудың тұтастық қызметі. Инновация - оқу тəрбие процесінің ағымы мен
нəтижесін жақсартуда педогогикалық жүйедегі өзгеріс. Білім беру жүйесіндегі инновация -
білім мақсатына жаңалықты енгізуді көздейді, оқыту мен тəрбиенің жаңа əдісі мен түрлерін,
жаңа мазмұнын əзірлеуге, қолданылып отырған педагогикалық жүйені тарату мен енгізу
мектепті басқарудың жаңа технологияларын əзірлеу, мектеп тəжірибелік орын ретінде
мектептің принципі жаңа білімділік бағдары мақсатын, мазмұнын, əдісін түрлері мен басқа
компоненттерін көздейтін жүйелі сипаттама білім мен тəрбие беруді көздейді.
XXI ғасыр - білімділер заманы. Əр Қазақстан азаматы үшін орыс жəне ағылшын тілін
оқып үйрену – бəсекеге қабілетті тұлға бейнесін шыңдай түсетін, экономикалық
мүмкіндіктерімізді арттыратын бірден-бір тетік. Жаһандану дəуірі кезеңінде үш тілдің
898
үйлесіміне қол жеткізу арқылы тілімізді, дінімізді, салт-дəстүрлерімізді сақтап қала аламыз,
жаңғырта аламыз. Бүгінгі таңда əр ұстаздың алдына қойып отырған басты мақсаттарының бірі
– білімді де білікті шығармашыл тұлға қалыптастыру. Оқушылардың ақыл-ой қабілеттері мен
мінез-құлық сапаларын əлемдік жəне ұлттық психология негізінде дамыту. Орыс, ағылшын
тілдерін мектепте оқытудың негізгі мақсаты - оқушының бұл тілдерді қатынас құралы ретінде
пайдалана алу қабілеттерін дамытуда, өздерінің төл мəдениетін, тілін оқып, үйреніп отырған
елдің тілімен, мəдениетімен салыстыра алуда, тілдердің ортақ белгілері мен ерекшеліктерін
ажырата білуде жатыр. Бүгінгі таңда еліміздің мектептерінде үш тілді оқытудың маңызы арта
түсумен қатар, оның бағыттары да кеңеюде. Жалпы үш тілді оқытудағы басты міндет
оқушының тілдік қарым-қатынас жасай алу қабілетін, біліктілігін жетілдіру болып табылады.
Қорыта айтқанда Елбасымыз өзі айтып өткендей, тілдік біліктілігі мен кəсіби біліктілігі
жоғары деңгейде ұштасқан маман ғана елдің əлеуетін арттырумен қатар өзге елдердің
мамандарымен бəсекеге түсуге қабілетті бола алатыны ақиқат. Еліміздің болашағы жарқын
болуының кепілі – өзге елдермен иық тіресер жағдайда білімді де, білікті мамандардың көп
болуы. Қай салада болмасын өз тəжірибесін өзге халықтармен салыстыра жұмыс атқару,
бірінен үлгі алып, енді біріне үлгі көрсету арқылы озық ойлы мемлекетімізді əлемге бұдан да
жоғары деңгейде таныта аламыз. Ана тілінің қадірін жетік меңгеріп, өзге тілдерде еркін ой
бөлісе алатын жас ұрпақ еліміздің іргесінің берік қалануына мол үлесін қоспақ. Халқына шын
жаны ашып, елім деп еміренген əрбір перзентті ел болашағы бей-жай қалдырмасы анық. Олай
болса, əрбіріміз қолымыздан келгенше, өз мəдениетімізді құрметтеп, рухани байлығымызды
бағамдап, оны өз деңгейінде əлемге танытуға тиіспіз.
Əдебиеттер тізімі
1. Шетел тілін оқыту əдістемесі. №1, 2014
2. "Қазақстан - 2030" стратегиялық бағдарламасы.
3. Ағылшын тілі мектепте. №4, 2013. 49-б. №3, 2013
4.
Назарбаев Н.Ə. Жаңа əлемдегі жаңа Қазақстан (Қазақстан халқына жолдауы). Астана,
2007
5.
Мұғалім шеберханасы. №8, 2012. 6-б.
899
ANALYSIS OF THE EFFECTIVENESS OF COMPETENCIES APPROACH
IN THE ASSESSMENT OF STUDENTS IN NIS OF CB DIRECTION OF
UST-KAMENOGORSK BY THE RULES OF FUZZY LOGIC
Kapassova R., Kaliullayev B., Bexoltanov D.
Nazarbayev Intellectual school of Physics and Mathematics in Ust-Kamenogorsk
Republic of Kazakhstan
Аңдапта
Мақалада білімді бағалауда, практикалық жəне коммуникативті дағдыларды,
өзіндік жəне құқықтық сауаттылықты қалыптастыруға, лидерлік сапаның
қалыптасуына əсер ететін құзыреттіліктің тиімділігі жайында ХББ НЗМ студенттері
жəне түлектерінен алынған сауалнама нəтижелері берілген.
Аннотация
В данной статье приведены результаты анкетирования выпускников и
студентов НИШ ХБН об эффективности компететностного подхода при оценивании
знаний, практических и коммуникативных навыков, самообразования и правовой
грамотности, влияющих на формирование их лидерских качеств.
Abstract
This article represents the results of the survey of students and graduates of NIS of
CBD. The survey was about the effectiveness of competencies approach in the assessment
of students by knowledge, practical and communicative skills, self-education and legal
literacy which influence to the formation of their leadership qualities.
Relevance. Nazarbayev Intellectual Schools are the pilot project on the modernization of
school education for the development of leader qualities among the youth in the Republic of
Kazakhstan. Teaching of school subjects is carried out in three languages by new integrated
programs directed to the formation of such competencies as: knowledge, practical skills, self-
education, communicative skills and legal literacy. In modern world the development of school
education will demand the spreading and support of scientific mode of reasoning from the society.
It will influence to the system of education and will lead to the reduction of the role of humane
knowledge that nowadays predominates over the scientific one. Stages that accompany the
development of NIS can be reflected graphically in the coordinates “brouhaha” and “time”. These
stages are: positive hyperbolization-peak of baseless expectations-negative hyperbolization-
minimum of disappointments-raising-plat of productiveness. Our problem is to conduct the analysis
of assessment by the five most important parameters within the time of school existence based on
the opinion of students. It will help to determine the stage at which we are nowadays.
Purpose. This study is directed to the elucidation of the effectiveness of the competence
approach in assessment and students’ attitude to it; also to determine the stage at which we are
nowadays.
900
Methods. Survey of 40 school graduates and 40 students. Questionnaire consists of 1
question where a score should be written and 12 closed questions directed to the elucidation of
students’ opinion about the competency approach in their assessment, the degree of satisfaction
with the work of teachers and departments and understanding of this system by students. The data
obtained were processed by the program based on the rules of fuzzy logic. [1, с.17].
Results and their discussion.
The rules of fuzzy logic were used for the processing of obtained data. Fuzzy logic is applied for the
formalization of human abilities toward inaccurate or approximate reasoning that allow more
adequate describing of situations with indefinitude. Data processing consists of three stages.
The 1
st
stage is definition of variables. For the formation of the rules for determining quality
of the assessment were used input variables s1 - s5 and output variable d. As an input variable (s1)
linguistic variable –“KNOWLEDGE” was used. It has the following term set:
Т1 =
{“incorrect”,
“correct”}.
71%
named
knowledge
competence
as
the
main
one.
Variable (s2) “PRACTICAL SKILLS” was used as the
next
variable.
The
term-set
is:
T2
=
{“incorrect”,
“correct”}.
43% answered that the mark for practical skills competence is put according to the results of
problems solving and tasks doing.
The third linguistic variable (s3) “SELF-EDUCATION”
has the following term set: T3 = {“incorrect”, “correct”}.
76% wrote that self-education competence is evaluated by the results of student’s independent
work;
The fourth linguistic variable (s4) “COMMUNICATIVE
SKILLS”
has
the
following
term
set:
T4
=
{“incorrect”,
“correct”}.
66% noted that mark for communicative skills competence depends on oratory.
time
brouhaha
peak of baseless expectations
negative
hyperbolization
New NIS
positive
hyperbolization
minimum of
disappointments
raising
plat of
productiveness
901
The fifth linguistic variable (s5) “LEGAL LITERACY” has the following term set: T5 =
{“incorrect”, “correct”}.
33% marked that legal competence is evaluated by the knowing of laws and provisions; the same
percentage of students don’t know about the putting marks for this competence.
Output variable (d) is a linguistic variable "QUALITY OF ASSESSMENT SYSTEM", which has a
term set: T6 = {“excellent”, “good”, “satisfactory”, “unsatisfactory”}.[2, с. 180].
Picture 1 - Scheme fuzzy definition quality of assessment system
Conclusion. The carried out survey revealed the opinion of respondents towards the
effectiveness of new approach in assessment of students based on putting marks for five
competences. The results showed imperfection of the system: students don’t completely understand
it, not all teachers and departments work properly. It might be caused by the absence of a base or
pattern for the assessment by a particular competence. The following results testify about it:
1) the effectiveness of introduced approach is 5.26 (out of 10, where 0 – is minimum and 10 is
maximum);
2) 38% of respondents think that the introducing of model was right step but some changes should
be done;
3) 70% are partially satisfied by the work of teachers according to this approach;
4) chemistry, biology, English and aesthetics departments are those one that work by the system
best way;
5) 33% still haven’t understood how the system has influenced to the objectivity in putting of
marks;
6) 43% noticed the normal attitude of the teachers to the system; the same percent think that the
teachers percept the system as something inevitable;
7) the attitude of 57% of students to any innovations in our education is skeptical.
Thus, we started the analysis of assessment system from the opinion of students because they are
the main element in the sequence “teacher-student-parents”. By the opinion of students nowadays
we are at the interval between “minimum of disappointments” and “raising” stages that is the
•
Knowledge
•
Practical
skills
•
Self-
education
•
Communica
tive skills
Fuzzy rules
•
Quality of
assessment
system:
excellent, good,
•
satisfactory,
•
unsatisfactory
902
penultimate one before the “plat of productiveness” stage. It means that the time is necessary for the
introduction of integrated program to school life.
It is necessary to carry out the survey among the teachers and parents at our school and also to carry
out the same procedure at other NISs for the correction of work, prevention of negative moments.
In modern world the development of school education will demand the spreading and support
of scientific mode of reasoning from the society. Stages that accompany the development of NIS
can be reflected graphically in the coordinates “brouhaha” and “time”. These stages are: positive
hyperbolization-peak of baseless expectations-negative hyperbolization-minimum of
disappointments-raising-plat of productiveness. This study is directed to the elucidation of the
effectiveness of the competence approach in assessment and students’ attitude to it; also to
determine the stage at which we are nowadays. Survey of 40 school graduates and 40 students.
Questionnaire consists of 1 question where a score should be written and 12 closed questions
directed to the elucidation of students’ opinion about the competency approach in their assessment,
the degree of satisfaction with the work of teachers and departments and understanding of this
system by students. The data obtained were processed by the program based on the rules of fuzzy
logic. The survey revealed the opinion of respondents towards the effectiveness of new approach in
assessment of students based on putting marks for five competences. The results showed
imperfection of the system: students don’t completely understand it, not all teachers and
departments work properly. It might be caused by the absence of a base or pattern for the
assessment by a particular competence. It means that the time is necessary for the introduction of
integrated program to school life.
In its basis fuzzy (or implicit) logic - it is translated into the machine language of approximate
reasoning person. Often there is a situation where we can not assert with absolute probability that a
fact. In this case, classical logic fails, and we can not construct an algorithm based on our
arguments. Operates the same fuzzy sets and introducing linguistic variables, we can create an
algorithm (which can be transferred into the program code) based on the implicit logic.[3, с.102].
Naturally, these solutions at the intersection of computer science and many other sciences
(blocked in 1994 the same Zadeh called "soft computing" or softcomputing) received the widest
distribution of programming. And when you consider that this was in the age of mass
computerization of science and education in the world, soon on the principles of fuzzy logic were
built almost all of the innovative projects that use artificial intelligence. [4, с.301].
References
1. Borisov A.N., Alekseev A.V, Decision making model based on linguistic variable. - Riga
Zinatne, 1982. - 256.
2. Bellman R. and Zadeh L.A., Decision-making in vague terms. - New York: Wiley, 1976. - S.
172-215. Abstract.
3.
Штовба С.Д. Введение в теорию нечетких множеств и нечеткую логику [Электронный
ресурс] — Режим доступа. — URL: (http://matlab.exponenta.ru/fuzzylogic/book1)
903
4.
Асаи К., Ватада Д., Иваи С., Прикладные нечеткие системы: пер. с япон. Под ред. Та
рано Т, Асаи К., Сугэно М. —– М.: Мир, 1993.
904
КІРІКТІРІЛГЕН БІЛІМ БЕРУ БАҒДАРЛАМАСЫ НЕГІЗІНДЕ ТОПТЫҚ
ОҚЫТУ ƏДІСТЕМЕСІ АРҚЫЛЫ ҮШТІЛДІК МАҚСАТТЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
Карамурзина Ш.О, Аянасова Л.А.
Ақтөбе қаласындағы физика-математика бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ
Аңдатпа
Көптілділік білім беру жеке тұлғаның үш тілді үйренуге жəне тілді білуін жетілдіруге
негіз болып табылады. Үш тілді білім беру ортасын қалыптастыру жəне негізгі
құндылықтар мен педагогикалық қағидаларды енгізу арқылы оқытудың заманауи
үрдісін нығайтып, топтық оқыту əдістемесі арқылы жүзеге асырудамыз. Командалық
оқыту əдістемесі негізінде кіріктірілген білім беру бағадараламасының үштілді білім беру
саясатының мақсаты бұл тақырыбымызда көрініс тапқан.
Аннотация
Обучение многоязычию является основой для изучения и развития трехязычья каждой
личности. Формирование централизованного трехязычного образования способствует
укреплению современных образовательных тенденций на основе педагогических принципов
и ценностей через групповую форму обучения. Метод командного преподавания,
основанный на интегрированной образовательной программе, является целью реализации
политики трехъязычия, что находит отражение в нашем выступлении.
Abstract
Multilingual learning is the basis for the investigation and development of each individual’s
ability to speak three languages. Formation of centralized 3-lingual education promotes modern
educational trends based on pedagogical principles and values via learning in groups. The aim of
trilingual policy implementation is a Team Teaching method which is based on the integrated
curriculum and that’s the focus of our work.
Жоспары
1. Кіріктірілген оқу бағдараламасы негізінде топтық оқыту əдістемесінің жүзеге асуы
2. Топтық оқыту əдістеменің үштілдік білім беру саясатына əсері
3. Топтық оқыту арқылы үштілдік саясатты практикада қолдану нəтижесі, сараптама;
1.
Қазақстанның барлық білім беру ұйымдарында да, Назарбаев Зияткерлік
мектептерінде де жəне жоғары білім беру жүйелеріне бағытталған қандай реформа
болмасын ол мұғалім, оқытушы арқылы жүзеге асады. Бүгінде ұстаз қасиетті міндетін
атқара отырып, білім беруді одан əрі ізгілендіру, жеке тұлғаны қалыптастыруда озық,
жаңғыртылған əдістемелік жүйені меңгеру, əлемдік білім беру кеңістігіндегі ел
дамуына оңтайлы ізгі қадамдарды игеру сияқты жаңа талаптарға сəйкес істерді жүзеге
асыруға бет бұрды. Сапаға жетелейтін, оны қадағалайтын түрлі тетіктер жеткілікті.
«Əлеуметтік-экономикалық жаңғырту-Қазақстан дамуының басты бағыты» атты
Қазақстан халқына Жолдауын жүзеге асыру мақсатында Назарбаев Зияткерлік
мектептерінің тəжірибесін оқу-тəрбие үрдісіне енгізе отырып , тарату қазіргі таңдағы
білім беру саласындағы тырнақ алды маңызды мəселелердің бірі болып табылады.
Қазақстанның барлық білім беру мектептерінде НЗМ инновациялық білім беру
тəжірибесінің тиімділігін ғылыми тəсілдер арқылы жəне оқытушы - əдіскерлердің
ғылыми – əдістемелік ұстанымдарындағы ерекшеліктеріне тоқталып өтсек.
905
Кіріктірілген білім беру бағдарламасының ерекшеліктері:
-
Оқушыларға алған білімдерін оқудағы жəне өмірдегі мəселелерді шешуде
пайдалануды үйретуге бағдарлау;
-
Тілдерді деңгейлік үйретуді ұйымдастыру;
-
Пəндерді кіріктіру ;
-
Жаңа пəндерді енгізу;
-
Тереңдетіп жəне стандартты оқуға арналған пəндерді жоғары мектепте таңдау
құқығы;
-
Жоғары оқу орныдарға түсуге мақсатты түрде дайындалу
-
Бағалаудың критерийлік жүйесі;
Осы бағдарлама негізінде оқушылардың дағдаларын дамыту :
-
Сын тұрғысынан ойлау;
-
Білімдерді шығармашылықпен пайдалана білу;
-
Зерттеушілік дағдыларды қалыптастыру;
-
АКТ дағдылары:
-
Топта жəне жеке жұмыс істей білу;
-
Коммуникациялық дағдылар тілдік дағдыларды қосқанда міндеттер мен
мəселелерді шеше білу;
Кіріктірілген білім беру ісін ұйымдастыру ерекшеліктері :
-
Үш тілді білім беру ортасы ;
-
Тəрбие мен оқытуды кіріктіру;
-
Заманауи педагогикалық əдістер мен тəсілдер қолдана білу;
Үш тілде білім берудің тиімділігі Халықаралық зерттеулер үш тілде жүргізілетін
оқу бағдарламалары бойынша білім алатын оқушылар жұмысқа ұқыпты, мотивациялары
жоғары ,бірнеше тіл білудің артықшылықтарын түсінеді. Зияткерлік мектептерде үш
тілде оқытудың əдіс тəсілдері:
1.
Пəн мен тілді кіріктіріп оқыту əдісі;
2.
Командалық оқыту;
3.
Тілдік ортаға ену;
Командалық оқыту əдістеменің үштілдік білім беру саясатына əсері
Реформаны жүзеге асыру əрбір ұстаздың басты міндеті. Сондай міндеттердің бірі
ретінде командалық оқыту əдістемесі негізінде кіріктірілген білім беру
бағадараламасының үштілдік саясатының мақсатын жүзеге асыру болатын. НЗ
мектептерінде жасаланып ,іске асып жатқан игі істерімізді оқырман жəне ұстаздар
қауымымен ортаға салып, бөліскіміз келеді. Мұндай игілікті істер ел болашағын қолына
алатын болашақ жастарымыздың жан-жақты өсіп-өркендеуіне ықпал етері сөзсіз.Біздің
алдымызда Назарбаев Зияткерлік мектептері үшін нақты,айқын қойылған стратегиямызда
мақсат пен міндет көрсетілген, оны орындау үшін ат салысу əр қайсысымыздың
міндетіміз.
Сапаға жетелейтін, оны қадағалайтын түрлі тетіктер жеткілікті. Сол тетіктің кілті
ретінде біз өзіміз практикада қолданған əдістемеміз: командалық оқыту əдістемесі арқылы
үштілдік саясатты биология сабақтарында қалай жүзеге асыруға болатындығы туралы өз
пікірлерімізбен əдістерімізді бөліскіміз келеді.
Зерек, зердесі биік, ұлтжанды, сауатты, ана тілін əлемдік тілдерге тəн құндылықтар
тұрғысынан үйретіп, меңгертетін болашақ біздер, яғни ұстаздар қауымы алдымыздағы
оқушылардың жан-жақты дамып,өркендеп жəне болашақта еліміздің экономикасының
906
ілегрлеуіне септігі тиетіндей ұл-қыздарға білім беруді дəстүр жалғастығы тұрғысынан
сабақтастырған абзал.
Қазіргі кезде жаһандану жəне белсенді инновациялық технологиялардың өзекті
қолайлы жағдайларын іздестіруі байқалады, өсіп келе жатқан жас ұрпақты тəрбиелеудің
механизмдері, басқа мəдениеттермен қарым-қатынаста болуға қарастырылған. Əлемнің
өзара байланысты жəне өзара тəуелді жағдайында оқушыларды дайындаудағы құрал –
көптілділік болып табылады.
Көптілділік білім беру жеке тұлғаның қалыптасуындағы негізі болып табылады, қазіргі
қоғамдағы адамның тұлғалық өзін-өзі жетілдіруіне ықпалын тигізеді, бəсекеге қабілеттілікті
арттырады жəне əлеуметтік ұтқырлықты жылдам қалыптастырады.
Адамның өмір сүру салты заманауи жағдайларында белгілі түрде жойылатынын,
көптеген ұлттық айырмашылықтарды жоғалатынын, адамның өз ұрпағымен байланысы,
алдыңғы ұрпақпен рухани тəржірибесінің құндылығын жоғалтатынын атап өту қажет.
Сондықтан, ұстаз алдына халықтардың мəдениетті дəстүрлердің білімі мен тəжірибесін,
білім беру ортасында жайлы дүниежүзілік мəдениеттің жəне жалпы адамзаттық
құндылықтарын қолдана білетін, əлеуметтік-белсенді тұлғаның қалыптасуында ықпалын
тигізе алатын үлкен міндет қойылады.Бəсекеге қабілетті маманды қалыптастыруға, жан
жақты жағымды тұлғаны көпұлтты жəне көпмəдениетті ортада пайдалы жəне белсенді өмір
сүре алатын, жеткілікті түсінігі бар жəне басқа ұлттардың мəдениетін сыйлайтын,
бейбітшілікте жəне келісімде өмір сүру үшін көптілділікті білім беру қажет.[3]
Достарыңызбен бөлісу: |