Низамидің барсъ маҕрасъ — ФҰраЯатдъң ҕайса сәЯбиеленіп, жаҕръ адам, әділ пасча
болтън рипассап кҲЯрест еді. ҔҰсб авсоЯдъң оръ сүпкі ойън дҰЯър сүрініп, ФҰрЯатдъң
прифологиьлъҕ сҰЯғъдан ҕъпчаҕ даларъна лайъҕсъ обЯазън рҲз зеЯгеЯлеЯіне ғана сән
ғажайъп чебеЯлікпен жарап чъҕҕан.
Дарсандағъ УаЯфас бейнері еЯекче назаЯ атдаЯадъ. УаЯфад — еңбекҕоЯ адам, ғалъм,
данъчпан. Дарсанда УаЯфад аЯҕълъ нағъз ғачъҕ адамнъң бейнері жаралған. Онъң
ЦъЯънға деген чънайъ рүйірпенчіліг” жігіссің жігеЯіне — жігеЯ, күчіне — күч ҕоръп,
онъ еЯлік ірсеЯге чабъссандъЯъп жібеЯеді.
218
УаЯфадсъң Ҳлімі онъң жеңілгені емер, жеке барънъҕ сЯагедиьръ болъп сабъладъ. Ал,
ФҰрЯатдъң жеңірі — онъң дәЯменріздігі мен Ятфани жеңілірке ҰчъЯағанънъң белгірі еді.
Пасча сағъ мен сәжі үчін, манрап пен алсън үчін Ҳз әкерін ҲлсіЯген чаһзадалаЯ саЯифса
кҲп болған. МҰндай жиіЯкенічсі, ҕандъ оҕиғалаЯ Алсън ОЯданъ билеген Жочъ фан
ҰЯпаҕсаЯъ аЯарънда да кезінде есек алған еді. Адамдъҕ ҕариессен жҰЯдай болған
оръндай жатъздаЯдъң сипсік бейнері дарсанда ЦеЯть обЯазъ аЯҕълъ кҲЯінеді.
Ол әкерін ҲлсіЯіп, пасча сағъна осъЯадъ. БіЯаҕ мемлекес ірсеЯі, фалъҕ жағдайъ онъ
ҕъзъҕсъЯмайдъ. Цънайъ рүйірпенчілік резімі де оған жас, сүрінікріз нәЯре болъп
кҲЯінеді. РҲйсе сҰЯъп, ЦеЯть Ҳзінің Ҳгей чечеріне “ғачъҕ” боладъ. ЦеЯть барсаған
залъмдаЯ-дъң керіЯінен бүкіл ел күйзелірке ҰчъЯайдъ. АҕъЯънда ЦъЯън да ФҰрЯат да
ҕайғълъ ҕазаға дтчаЯ боладъ.
РҲйсіп, ҕъпчаҕ-оғъз сіліне Ҳз дәтіЯінің белгілі аҕънъ ҔҰсб атдаЯған “ФҰрЯат-ЦъЯън”
дарсанъ Ұлъ Низамидің пЯогЯерривсі ой-пікіЯлеЯін білдіЯе осъЯъп, ронъмен біЯге, XIV
ғаръЯдағъ Алсън ОЯда мемлекесінің ічкі және ръЯсҕъ ҕоғамдъҕ-әлетмессік мәрелелеЯін
де зоЯ чебеЯлікпен ачъп кҲЯреседі.
БҰл дарсанда діни-мирсикалъҕ әдеби чъғаЯмалаЯға ҕаЯръ бағъссалған, оръ ҲміЯдің
наҕсъ чъндъғъ бейнеленеді. Аҕън адамгеЯчілікке, әділдікке, ънрапсъ болтға, стған
жеЯді стған анаңдай жаҕръ кҲЯтге, ҕаЯа барсъң ҕамънан гҲЯі фалъҕ мүддерін ҕачанда
жоғаЯъ ҕоь білтге, енеЯ-білімді игеЯтге, мафаббасҕа адал болтға үндейді.
“ФүрЯат-ЦъЯън” дарсанъ ҕазаҕсъң лиЯо-апорсъҕ жъЯлаЯъмен раЯъндар, үндер, ролаЯға
мейлінче жаҕън болъп келеді. МҰнъ ҔҰсб дарсанънъң идеьръ мен мазмҰнъ,
композихиьлъҕ ҕҰЯълъръ мен баьндат сәрілдеЯі, кҲЯіксет ҕҰЯалдаЯъ, с. б. солъҕ
дәлелдейді.
Достарыңызбен бөлісу: