Список литературы:
1 Государственная программа развития Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы ,
7 декабря 2010 г. №1118 – Астана, 2010.
2 Назарбаев Н.А. Послание президента Республики «Казахстанский путь – 2050:
единая цель, единые интересы, единое будущее» Астана, 2014.
288
СЕКЦИЯ 6
SESSION 6
Тілді оқытудың заманауи әдістері: тәжірибе және перспективалар
Contemporary Issues of Language Education: experience and perspectives
Dil Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar
Современные подходы к языковому образованию: опыт и перспективы
ӘОЖ 371.4
Абдыгалиева Н.Н.
Оқытушы, Алматы Технологиялық Университеті, Алматы,Қазақстан
e-mail: myworld.kzt@mail.ru
ҚАЗІРГІ ШЕТТІЛДІК БІЛІМ БЕРУ КОНЦЕПСИЯСЫ НЕГІЗІНДЕГІ
ШЕТЕЛ ТІЛІН ОҚЫТУ ӘДІСТЕРІНІҢ ӘДІСНАМАСЫ
Abstract. This paper particularly studiesthe basic methodological aspects of foreign
language education on the basis of the Law on Education in the Republic of Kazakhstan.
Education as continuous and dynamic process considers rational training process. The article
also states effectiveness of using new methods and technologies in foreign language education.
Key words: the concept of foreign language education, education, gnostic competence,
methodology, competence, technologies of foreign languages, ability, intercultural
communicative competence.
Білім беру жүйесіндегі элементтерінің барлығында білім деңгейін көтеру,
оқытуды шынайы өмірмен ұштастыру, тілдік ЖОО студенттерді шынайы əлеуметке
дайындау, тұлға қалыптастыру мəселесі кең көлемде қарастырылуда.
Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 20052010 жылдарға арналған
мемлекеттік бағдарламасында көрсетілгендей педагог кадрларды даярлау, қайта даярлау
жəне олардың біліктілігін арттыру саласында "педагог кадрларды даярлау
бағдарламаларында оқытудың барлық жылдар арасындағы үздіксіз психалогиялық
педагогикалық практиканы енгізу" қажеттігі көрсетілген.Тілдік ЖОО білім беру
бағдарламасындағы басты мақсаты болашақ мамандардың қажетті
ғылымдартеориясының базалық негізін меңгеру болып табылады [1].
Ал шеттілдік білім берудің алдында тұрған стратегиялық міндеттер қалыптасқан
тілдік біліктіліктерді деңгейлік іріктеу технологиясы арқылы кадрлар даярлауда
міндетті түрде үлгілеу негізінде жақсарту жəне оларды ҚР тұтас білім беру жүйесінің
кезеңдері бойынша мақсатты түрде бөліп, жоспар бойынша жүзеге асыру болып
табылады [2,280 б].Шеттілдік білім берудің мақсаттары мен міндеттерінің жүзеге
асырылуы білім беру жүйесінің өзегі бола отырып оқыту үдерісін жүйелі түрде
бейнелейтін құрылымына,заңдылықтары мен қозғаушы күштеріне, əдістəсілдеріне жəне
т.б. ие болады [2,182б]. Шеттілдік білім берудегі мұғалім мен студенттің ісəрекеті
білім беру үдерісінің жалпы анықтамасында арнайы ұйымдастырылған, білім беру,
тəрбиелік жəне дамытушылық міндеттерді шешуге бағытталған мұғалім мен студенттің
өзара біріккен мақсатты қарымқатынасы деп көрсетіледі.
Егеменді еліміздің білім беру саясаты жас ұрпаққа білім беру мен тəрбиелеуде
жаңа сатыға көтеріліп, жанжақты жетілген тұлға қалыптастыру. Әлеуметтік сұраныс
бойынша ЖОО болашақ маман даярлау деңгейіне талаптардың күшейтілуімен қатар,
болашақ маманның өзіне де жеке тұлға ретінде талаптар өте жоғары. Көптеген
əдіскерлер жоғары оқу орындары студенттердің мотивациялық кəсіптік даярлығын
қалыптастыруды тұрақты бағдар мен мотивтер жүйесі тұрғысынан зерттеген.
Студенттің белсенді мотивациялық кəсіптік даярлығын қалыптастыруға бағытталған
289
психологиялық күйі мен мүмкіндіктерін қарастырған. Зерттеуші сондайақ
студенттердің кəсіптік даярлығын жеке тұлғаның еңбек нарығында бейімделу, өзінөзі
жетілдіру, өзінөзі бағалау сынды қасиеттерін қалыптастыру деп пайымдаған [3,9б].
Кəсіби даярлық барысында тұлғаның дамуы жүзеге асады. Кəсіби даярлаудағы
тұлғаның қалыптасуы оның мамандықты таңдаған сəтінен бастап, өмір бойы
жалғасады. Бұл ретте өмір бойлық білім алу парадигмасының маңызды орын алады
деп айтуға болады.
Бүгінде Қазақстан азаматтарының алдында мемлекеттің дамуының ұзақ мерзімге
жоспарланған стратегиялық бекітілгенін нақты бағыттарды ескеретін болсақ,онда
мемлекетіміздің өркениетті елдер қатарынан көрінуі мен əлемдік интеграцияға енуінің
негізгі алғышарттарының бірі біздің мемлекетіміздің білім деңгейі мен білім беру
жүйесінің сапасы болматыны сөзсіз. Бұл ретте мемлекетіміздің алдында əлемдік еңбек
нарығының талаптарына сай мамандар даярлау мəселесі басты назарға алынады. Бұл
мəселені оңтайлы шешу мақсатында еліміздің білім беру жүйесінің заңына сəйкес
мамандарды даярлау үдерісі күрделеніп, заңнамаларға толықтырулар енгізіліп ЖОО оқу
үдерісіне талаптар күшейтілуде.Әсіресе болашақ мамандарды кəсіби даярлау үдерісіне
еліміздің ЖОО басты көңіл бөлінуде. Бұл ретте болашақ кəсіби маманның шетел тілін
жеткілікті деңгейде меңгеру біліктілігі басты назарға алынғандығын ескерсек, онда
қазіргі шеттілдік білім беру концепциясы аясындағы шетел тілін заманауи əдістерді
қолдана отытырп оқыту үдерісінің нəтижелілігі жайында сөз қозғалады. Шетел тілін
оқытудағы əдістердің барлығы дерлік мəдениетаралық қатысымдық құзыреттілігі
қалыптасқан тұлға қалыптастыруға бағытталғандығын айта кету маңызды.
Әлемдік интеграция дəуірлеген бүгінгі таңда шетел ғаламдық феноменге
айналды. Халықаралық, мемлекетаралық саяси, мəдени байланыстарды нығайту
елдердің экономикалық қарқынына ғана емес, сол елдің ментальдік руханиятына,
соның ішінде, тілге де тəуелді. Оқыту үдерісінде түбегейлі өзгеріс жүріп жатқандығын
ескеретін болсақ, оқыту əдістері мен оның мазмұны қайта қарастырылып жатқан қазіргі
таңда шетел тілдерін оқытудың тарихи тəсілдері мен оның негізгі тенденцияларын
жетілдіру жүйесіне орала кету орынды[4]. Бүгінде шетел тілін оқытудың дəстүрлі
əдісінен заманауи құзыреттіліктерін ретін бастайтын əдістерге ауысу үдерісі жүріп
жатқандығы рас. Сол себепті де шетел тілін оқытудың заманауи əдістемесі ғылым
болып қалыптасып келе жатқанына ешкім күмəн келтіре қоймас. Ал қазіргі шеттілдік
білім беру əдістемесіндегі заманауи əдістер жайлы сөз қозғамас бұрын заман ағымына
қарай тікелей əдіске енгізілген өзгерістер педагогикад саласында туындаған
прогрессивті идеялармен терең байланысты екендігін айта кету керек. Шетел тілін
оқытудың əдістемесінде көп əдетте тілдік меңгерушінің ана тілі мен оқытылып
жатқан шетел тілін салыстыра,салғастыра оқыту əдісі қолданылады. Шетел тілін оқыту
əдістемесі үнемі толықтырылуы, рефлексивтік дейгейде білімді жетілдіріп отыру мен
құзыретті болуды талап етеді.
Шетел тілі – үлкен тəрбиелік диапазон. Ол оқушылардың жан дүниесін байытады,
ой өрісін кеңейтеді, көркемдік талғамын кеңейтеді, көркемдік талғамын тəрбиелейді,
халықаралық достыққа, мəдениетке тəрбиелейді. Оқудың алғашқы кезіңде студент тілдік
материалды жеңіл меңгеріп кетуі мүмкін, ол бара бара материалдың күрделенуіне
байланысты студент əртүрлі қиыншылықтарға кездеседі. Ал бұл жағдаяттар көп
жағдайда ескерусіз қалып жатады[2,230б]. Демек студент тілдің түрлі құбылыстарын
меңгеру өте қиын деген ойға келеді. Мұндай қиыншылықтан шетел тілі сабағында кейс
стади ,миға шабуыл, рөлдік ойындар сынды түрлі əдістəсілдерді қолдану арқылы
технологияларды пайдалану арқылы мəселені оңтайлы шешуге болады. Студенттердің
шетел тіліне деген қызығушылығын оята алу үдерісі шетел тілі мұғалімінің
қолында.Шетел тілі мұғалімі шетел тілін оқытудың əдіснамасын, əдістер жүйесін
жете меңгерген кəсіби маман болуы шарт. Шетел тілі сабақтарында түрлі əдістерді
оңтайлы пайдалану студенттің шетел тілін үйренуге деген ықыласы мен
290
қызығушылығын оятады.Қызығушылығы оянған студент қабілеті мен дағдысы арқылы
шетел тілін мегеру барысында өзінің зерттеушілік құзыреттілігін қалыптастырады.
Яғни, мұғалім өзінің кəсіби қызметінде педагогикалық міндеттер мен мəселерді
жаңашыл,заманауи амалтəсілдерге жүгіне шешу керек. Сонымен қатар, мұғалім
педагогикалық шарттарға негізделген міндеттер мен мəселелерді өзінің кəсіби
қызметімен салғастыра отырып белгілі амалдарды ғана емес, білім беру мен
тəрбиелеудің ақпараттық технологиялар көмегіне жүгіне отырып жаңашыл əдіс
тəсілдерін қолдана алу құзыреттілігіне ие болуы керек.
Шетел тілін оқыту технологияларын қолдану арқылы студенттер білімінің
сапасын көтеру үдерісі оқыту технологияларының сапасын, студенттердің сол
технология бойынша шетел тілінен алған білімінің сапасын, шетел тілін үйретуші
оқытушылардың зерттеушілік жұмысының сапасын, шетел тілін үйрету əдістерінің
сапасын танытатын, анықтайтын ерекше дидактикалық үдеріс. Шетел тілін оқыту
технологиясының сапасы оның қол жеткізілетін түпкі нəтижесі арқылы өлшенеді.Шетел
тілін оқытуда студенттердің кəсіптік даярлығын тиімді қалыптастырудағы
міндеттердің бірі олардың сыни, танымдық, зерттеушілік тұрғысынан ойлау
дағдыларын қалыптастыру болып табылады Бұл ретте зерттеушілік құзыреттілік
студенттің өзінөзі бағалай алуы, тəуелсіз пікір білдіруі,жағдайды нақты бағалап
талдай алуы оның білімінің сапасын ғана емес, жеке тұлға ретінде қабілеті мен
білгірлігін нақты өмірлік жағдайларға икемділігін айқындайды. Студент танымдық іс
əрекеттердің субъектісі ретінде қандай да бір мəселе төңірегінде пайда болған
қызығушылық пен қажеттіліктерді өтеу үшін туындаған мəселелерді анықтай алуы
керек.Студенттердің тілдік тəжірибе жинақтау барысында кəсіби санасы жетіліп,
елжандылық рухы, санасезімі жетіліп, даралық қабілеттері, білім, дағды, іскерлік сынды
біліктіліктері де дамиды [5].Педагогикалық технологиялар арқылы шетел тілі пəнін
меңгертуде мынадай түйінді мəселелер өз шешімін табады:
шетел тілін үйренуші студенттің тілді тереңірек таныпбілуіне, өзінің
субъективтік пікірін шетел тілінде еркін білдіруге қажетті құзыреттіліктерді
игеруіне оң ықпал етеді;
шетел тілінің тəжірибелік бағытына басымдылық берілетіндіктен, студенттің
шетел тілі сабағы барысында игерілген білім жүйесін күнделікті, шынайы
өмірде еркін,оңтайлы қолданудың маңыздылығы жайында түсінігі дамиды;
студенттің зерттеушілік қабілеті мен ақпараттық мəдениеті қалыптасады;
студенттер мəселелерді ынтымақтастықта шешу қажеттілігін түсінеді,демек
студенттердің бірлесіп ұжымда жұмыс жасай алу қабілеті дамиды;
Қазіргі кезде шетел тілі мұғалімнің түрлі заманауи əдістəсілдер мен
технологиялар негізінде дайындалған тапсырмасы арқылы студенттер шетел тілін
меңгеріп қана қоймай, тапсырмаларды орындау барысында өздерінің жекедара
рефлексивтілік біліктіліктерін дамытады,сол арқылы біз қоғамда орны бар тұлға
қалыптастырамыз деп айта аламыз.Ал студенттің тұлғалық мəдениетінің бір арнасын
олардың тілді білу деңгейі құрайтындықтан, бұл пəнді оқытуда инновациялық
технологияларды тиімді қолданудың жолдарын айқындау мəселесін шешу айрықша
мəнге ие. Кез келген технология білім берудің мақсатынан бастап оның түпкі нəтижесіне
дейінгі аралықтағы оқытудың əдістемелік жүйесіне енетін барлық құрамдас бөліктің
біртұтас ортақ мүддеге бірлесе қызмет етуінің тиянақталған жолы болып саналады.
Қорыта келгенде, жаңа өмір талабы кез келген адамды алаңдатады. Шетел тілін
жеткілікті дейгейде, кəсіби тұрғыдан меңгеру жаһандану қоғамы мен еңбек
нарығының басты талабы болып табылады.
Шетел тілін оқыту барысында тек қана тілді меңгертіп қоймай, студенттің жеке
дара, психологиялық ерекшеліктеріне назар аудару маңызды. Сол кезде шетел тілін
оқыту нəтижелі болады, оқыту үдерісінде студенттердің жекедара психологиялық
ерекшеліктеріне назарда ұстаудың артықшылығы əрбір студенттің психологиялық
291
ойлауына, сыни көзқарасының дамуына, оқыту үдерісіндегі білімін деңгейін берік
нығайтып, білім сапасын арттырып, шетел тілінде шетел тілінде мəдениетаралық
қатысымдық құзыреттілікке еркін түсе алуына септігін тигізеді деп пайымдаймыз.
Пайдаланған әдебиеттер тізімі:
1
Қазақстан
Республикасында
2015
жылға
дейінгі
білім
беруді
дамыту
тұжырымдамасы.Астана. 2004.
2
Кунанбаева С.С. Современное иноязычное образование: методология и теория.
Алматы,ИЦ КазУМОиМЯ имени Абылай хана, 2005. С. 264.
3
Richards J.C., Rodgers N.S. Approaches and methods in language teaching .Cambridge:
Cambridge University Press,2006. 201p.
4
Концепция Развития Иноязычного образования Республики Казахстан. Алматы,
2004.
5
Innovative
technology
in
high
school.
[электронды
ресурс]
режим
доступа:www.tedpower.co.uk
UDC 372.881.111.1
Abdulayeva S.
MA student of faculty of Philology and Educational sciences, Suleyman Demirel University
Kaskelen, Kazakhstan, e-mail: sdu_2305@mail.ru
LANGUAGE CLUB EXPERIENCE: ISSUES AND METHODOLOGY
Аннотация. Данная статья рассматривает проблему опыта языковых клубов и
общих методологий, применяемых в процессе обучения в языковых клубах. Постоянно
растущая потребность в беглости во всем мире придает первостепенное значение
поискам более эффективных путей обучения английскому языку. Так как в настоящее
время роль "linguafranca" выполняет именно английский язык. В этой связи, различные
языковые клубы, способные улучшить навыки беглости, занимают высокое место в
программах обучения иностранным языкам на сегодняшний день. Именно поэтому
вопрос изучения текущих предположений и мирового опыта в обучении говорению
через языковые клубы весьма актуален. Практика языковых навыков за пределами
класса крайне важна, так как количество часов, выделяемых на изучение иностранного
языка в учебных заведениях не всегда достаточно. Вследствие этого языковые клубы
могут компенсировать тот недостаток языковой среды и помочь студентам развивать их
навыки говорения.
Ключевые слова: Языковой клуб, навыки говорения, беглость, учебный процесс,
методология
Evergrowing needs for fluency in English around the world have given priority to
finding more effective ways in teaching English due to the role of English language as the
"lingua franca" in the process of intercultural communication. Various language clubs, which
can assist in developing speaking skills, have a prominent place in language teaching programs
around the world today. It is therefore timely to review current assumptions and world
practices concerning teaching speaking via English clubs. Approaches to teaching speaking in
ELT have been more strongly influenced rather than teaching other skills, because "speaking"
in traditional methodologies is usually considered\treated as repeating, memorizing, or
responding to drills, all of which reflect the sentencebased view of proficiency prevailing in
the audiolingual and other drillbased or repetition based methodologies of the 1970s. The
292
emergence of communicative language teaching in the 1980s led to changed views of
syllabuses and methodology, which are continuing to shape approaches to teaching speaking
skills today. The practice of the language skills outside of the classroom is crucial, because it is
not enough to master the language in the classrooms. In this regard, language clubs may
compensate that lack of language environment and help students to develop their speaking
skills.
The need for speaking mastery in English has been increased due to the strengthening
position of English as a language for international communication. Graves [1, Pp.147181] and
Nazara [2, Pp. 2842] suppose that it has become apparent that students of English as a foreign
language have considered themselves good and successful learners if they can communicate
fluently and effectively in English. According to Derwing, Rossiter, Munro and Thomson [33,
Pp.655679] fluency is considered an important characteristic of foreign language speech for a
variety of reasons and the ability to speak English fluently has become a must. EFL learners'
need to speak fluently ranged from a mere desire to feel confident when talking to others in
English to an urgent need to have strong speaking skills for further career. In addition, people
who know a language are referred to as "speakers" of that language. Furthermore, in almost
any setting, speaking is the most frequently used language skill. As Rivers [4] argues, speaking
is used twice as much as reading and writing in our communication.
Regardless of the reasons, teachers and researchers of English as a foreign language
should place greater emphasis on fluency through finding new ways to incorporate fluency
enhancing methods and activities in their classroom teaching. Recently, new approaches and
technologies have brought significant changes in the world and now are revolutionizing
education. Different extracurricular activities, including clubs also make their contribution in
language teaching methodology. Various types of clubs are providing a range of possible
solutions that can develop teaching and learning English as a foreign language. The
incorporation of recent technologies in traditional face toface classrooms has changed the way
people teach and learn. Consequently, using clubbased activities in traditional EFL classes has
revealed to be a powerful teaching medium as it proved to be a successful method to grab the
students' attention and motivate them to learn, in addition to be able to present authentic
situations that the students will not have the opportunity to see in real life situations.
The main objective foreign language learning at schools and universities is the formation
of students' foreignlanguage communicative competence, which is the ability and readiness to
carry out foreignlanguage interpersonal and crosscultural communication with native
speakers. In addition, it is necessary to underline that club activities can be used as a means of
prevention or overcoming anxiety which is very common among students who are learning
foreign language.
School club activity as a component of extracurricular activities provides conditions for
development and education of students.
Club associations at school may be represented in various forms. It can be clubs, coteries
as a clubs by interests, studios, sections, societies. Each of them has its own features, but all of
them are determined as voluntary associations of students' network by their interests.
Generally, club is defined as the public organization, which voluntarily unites the groups
of people for communication, joint leisure time and entertainments connected with political,
scientific, art, sports and other interests.
One of the most important features of club association is relative stability of its group
membership. Otherwise, the creation of collective is impossible. Long contacts of participants
form the relations of interdependence and responsibility and lead students' understanding of
their belonging to collective. The stability of membership promotes organizational registration
of association: definition of its structure, establishment of internal and external relations,
distribution of social roles of participants, etc.
At the same time, it is worth noting that membership stability of club association is quite
relative. Within a framework of pedagogically expediently organized activity in club, leaving
293
or transition to other associations is generally normal phenomenon. "The natural movement" is
usually accepted as students' search of optimum conditions for testing own abilities and
opportunities, acquisition of new knowledge, accomplishment of desire to find own avocation
or to realize developed individual creative plans.
The duration of student's participation in club depends on several reasons. First, it
depends on compliance of his purpose to those conditions which are provided to him/her in
club for its realization. Secondly, it depends on student's age. So, younger school students and
teenagers checking their interests and trying abilities in different types of activities may often
change occupation in different club associations; sometimes they participate in several clubs at
the same time. This, to some extent staticizes creation of versatile clubs at schools.
Associations of the seniors who relate their participation in club with development of some
qualities, opportunity to selfexpress or future profession, are stabler on its membership.
Another reason of student's participation in club is a management style of collective. If the club
suppresses student's initiative and activity, and he is forced to be guided only by ideas and
tastes of the teacher, he/she will quickly leave it.
At the same time, as we already noted, creation of club collective is possible at some
nominally constant number of participants. Based on the observation over work of other
associations, we may conclude that the constant number of their participants has to be not less
than 75% out of total number of its members.
Language Clubs are specifically aimed at selfmotivated people who want to improve
their language skills in a friendly and informal atmosphere. They offer a more flexible
alternative to a language class and the chance to decide "what" and "how" a person wants to
learn. Each club is facilitated by a native or nearspeaker of the language and offers small
group activities to help him/her to develop his/her speaking, listening and reading skills in
chosen language.
In our article we would like to distinguish 4 types of Language clubs which are aimed at
development of speaking skills. These are:
1. Speaking club
2. Debate club
3. Drama club
4. Movie club
Speaking club
Conversation classes and "Speaking clubs" are very common at intermediate and
advanced levels, often with small groups and individuals rather than large classes. The general
assumption is that simply talking in a free and easy way, preferably to a native speaker, is the
best way to improve oral fluency.
The very term "Speaking club" is imprecise as it refers partly to the mode of teaching and
may also refer to the content of what is taught. The idea is that, by simply conversing, the
teacher/instructor shows the student how to hold a conversation himself. But very often the
subject matter of a given lesson rightly ranges much wider than this.
Very often a speaking club classes are informal in character and allow much more scope
for the students to put forward topics of particular interest to them. Indeed, the more personal
relationship possible from teacher to student is often a distinguishing feature of a conversation
class. As time goes on, progressively more and more suggestions tend to come from the
students to which the teacher may well wish to respond. It is remarkable how he takes on an
explanatory role in answer to questions, and is often in practice a mediator of his own culture
and background. It is wise to anticipate this and plan quite deliberately into any teaching
scheme a good number of themes connected with English life and culture.
Debate club
Speaking activities and speaking practice in the classroom should enable students to gain
experience using all the "prerequisites" for effective oral communication. The most important
feature of a classroom activity is to provide an authentic opportunity for the students to get
294
individual meanings across and utilize every area of knowledge they have in foreign language.
They should have the opportunity and be encouraged to become flexible users of their
knowledge, always keeping the communicate goal in mind. One of the ways to encourage
students to improve their speaking skills is by using debate.
Достарыңызбен бөлісу: |