Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» біліктілік арттырудың Ұлттық орталығЫ


ПИЛОТТЫҚ МЕКТЕПТЕ ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫН



Pdf көрінісі
бет40/41
Дата03.03.2017
өлшемі5,27 Mb.
#6741
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   41

ПИЛОТТЫҚ МЕКТЕПТЕ ЖАҢАРТЫЛҒАН БІЛІМ БЕРУ МАЗМҰНЫН 
АПРОБАЦИЯЛАУДА КРИТЕРИАЛДЫ БАҒАЛАУ ЖҰМЫСТАРЫ 
 
Акылбекова Сауле Мухаметалиевна
Степногорск қаласы  
С.Сейфуллин атындағы №5 көпсалалы мектеп-лицейі 
 
 
 «Бұған дейін жасалғандардың бәрін одан да жақсырақ етіп жасауға болады».              
                                                                                                        Генри Форд 
 
    
Білім  беру  мазмұнын  жүйелі  жаңарту  жағдайында  білім  сапалы  біліммен 
қамтамасыз ету. «Қазақстан жолы – 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты 
Қазақстан  халқына  Жолдауында  Ұлт  Көшбасшысы    Н.А. Назарбаев білім  беру 
саласының басты міндеттерін айқын белгіледі: 
       
Біріншіден,  барлық  дамыған  елдердегідей  сапалы  бірегей  білім  беру  жүйесін 
қалыптастыру.  Ұлттық  білім  берудің  барлық  буынының  сапасын  жақсарту.Орта  білім 
беру жүйесінде жалпы білім беретін мектептерді Назарбаев зияткерлік мектептеріндегі 
оқыту  деңгейіне  жеткізу  керек.Мектеп  түлектері  қазақ,  орыс  және  ағылшын  тілдерін 
жетік  білу.  Тілдерді  оқыту  нәтижесі  бойынша   оқушылар  сындарлы  ойлау,  өзіндік 
 ізденіс  пен  ақпаратты  терең  талдау  машығын  игерулері  қажет,  -  деп  көрсеткен 
болатын. 
        Білім  беру  жүйесін  жаңарту  мақсатында  Қазақстан  Республикасы   Білім   және 
ғылым  министрлігі,  «Назарбаев  Зияткерлік  мектептері»  Дербес  білім  беру  ұйымы 
Ы.Алтынсарин  атындағы  Ұлттық   білім   беру  академиясымен   бірлесіп  мемлекеттік 
жалпыға міндетті  бастауыш   білім беру стандартын» дайындады. 
Жаңартылған  орта  білім  мазмұның  енгізу  арнайы    бекітілген  кесте  бойынша 
жүргізіледі: 
 бастауыш  білім  берудің  жаңа  стандарты,  бастауыш  мектепке  арналған        типтік  оқу 
жоспарлары мен оқу бағдарламалары ұсынды. 
      
Мемлекеттік жалпыға міндетті бастауыш білім беру стандарты  енгізілетін және 
орта  білім  мазмұны  ішінара  жаңартылатын   30  пилоттық  мектептердің   тізіміне  біздің  
Ақмола  облысының  Степногорск  қаласындағы  С.Сейфуллин  атындағы  №5  көпсалалы 
мектеп-лицейі де кірді 
Бұл мектеп-лицейі үшін үлкен дәреже және сонымен қатар аса жауапкершілікті талап 
етіп отыр.       

312 
 
     
Өткен   оқу жылының басынан  мектебімізде орта білім берудің жаңа мазмұнын 
және  бастауыш  білім  берудің  жаңа   мемлекеттік  стандартын  енгізу   бойынша  
дайындық  жұмыстары қолға алынды. 
  
Жалпы жұмыс үш бағытта жүргізілді: 
1)    мұғалімдердің біліктілігін арттыру және оларды оқыту; 
2)    озық педагогикалық тәжірибемен танысу; 
3)    орта білім берудің мазмұнын жаңарту. 
 Деңгейлік  бағдарламалар  бойынша   біліктілігін  арттырған   ұстаздар  мектептегі  оқыту 
жүйесінде   өзгерістер  енгізу   мақсатында  өткен   оқу  жылында   инновациялық  
технологияны   игеру,   жасау,   ендіру    мақсатында     сабақ  үлгілерін   көрсетті. 
 Сабақтардың  мазмұны   оқу  пәндері  бойынша    оқушылардың  білімдерін,  және 
дағдыларын кеңейту және тереңдетуге бағытталды.  
Кері  байланыстар  мұғалім  мен  оқушы  арасында,  оқушы  мен  оқушы  арасында, 
мұғалім мен мұғалім арасында жүзеге асырылуда. Бұл жұмыстар мектептегі оқыту мен 
оқу сапасын көтеріп, білім саласына көптеген өзгерістер әкелді. 
     Мұғалімдердің 
үздік  
сабақ 
бейне 
материалдары  
мектеп  
сайтында 
орналастырылып, үнемі толықтырылып тұрады және әдістемелік  материалдар барлық 
мұғалімдер  үшін  қолжетімді.  Жаңартылған   білім  мазмұнын   енгізуде   «Назарбаев 
Зияткерлік  мектептері»  ДББҰ  Педагогикалық  шеберлік  орталығы,  Ы.Алтынсарин 
атындағы  Ұлттық  білім  академиясы,  Астана,  Көкшетау  қалаларындағы  «Назарбаев 
Зияткерлік мектептері» көптеген әдістемелік көмек көрсетуде. 
        «Назарбаев  Зияткерлік  мектебінің»  тәжірибелерін  тарату  мақсатында  екі  жақты 
келісілген   жұмыс  жоспары  құрылды.Мұғалімдерге   әдістемелік  көмек  көрсету 
жұмыстары  онлайн  сабақтар,  семинарлар,  әдістемелік  құралдар,  шеберлік  сыныптары 
арқылы жүзеге асырылуда. 
        «Назарбаев  Зияткерлік  мектебі»  ұстаздарымен  бірлескен   әдістемелік   семинар 
ұйымдастырылып.Көкшетау  қаласының  педагогикалық  шеберлік  орталығының 
ұстаздарының  көмегімен  көптеген  сабақтарда  өзгерістер,  ұсыныстар  мен  талаптар 
орындалып жатыр. 
       
Семинар барысында   «критериялық бағалау жүйесі», «Сыни тұрғыдан ойлауды 
дамыту»,  «Дарынды  оқушылармен  жұмыс»,  «Оқытудың  жаңа  әдістері»,  «Оқытуда 
ақпараттық  коммуникациялық  технологияларды  қолдану»   бағыттары  бойынша  
шеберлік сыныптар өткізілді. 
       
Бүгінгі таңда мемлекет алдында тұрған негізгі мақсаттардың бірі – дүниежүзілік 
білім  әлеміне  ену.  Бұл  салада  білім  беру  ісінің  мазмұнын  жаңа  бағытқа  бұрып, 
құрылымдық  жүйесін  жаңарту,  өзгерістер  енгізу  -  білім  реформасын  жүзеге  асыру 
алғышартта  тұрғаны  баршамызға  аян.  Демек,  Қазақстанның  болашақ  потенциалын 
оқытып ,тәрбиелейтін  мұғалім  –  шығармашыл,  жан-жақты  білімді,  парасатты, 
мейірімді,  сезімтал,  интеллектуалды,  мәдениетті,  кәсіби  шебер,  ізденімпаз,  ғылыми 
зерттеуші  болса,  онда  жеке  тұлғаға  қойылатын  мынадай  талаптар  алдыңғы  орынға 
шығады:  креативтілік,  белсенділік,  жауапкершілік,  ой-өрісінің  кеңдігі,  сауаттылық, 
танымдық әрекетке қызығушылығының басымдығы. 
Қазіргі жаңа формация мектебінде жұмыс істеп жүрген педагогтардың алдында тұрған 
негізгі проблемалары: 
Баланы оқи білуге үйрету; 
Баланы ойлауға үйрету;       
Баланың өзін-өзі тұлға ретінде дамуына жағдай жасау; 
Осыған  орай  мектеп  білімі  түбегейлі  жаңартылып,  мұғалімнің  қызметінің 
мақсаттары  кеңейіп,  үлкен  өзгерістер  үстінде.  Әр  педагогтың  міндеті  –  оқушының 
шығармашылық  ойына  бағыт  беру,  шығармашылық  ізденісті  қолдау,  жағдаяттар 
туғызып,  оның  шешімін  табуға  бағыттау,  жаңаны  іздеуге,  жүйелі  зерттеулерге  талдау 
жасауға  талпыныс  беру.  Осы  қажеттіліктерді  оқушыларға  меңгерту  барысында 

313 
 
инновациялық әдіс тәжірибеге енгізілуде.     Педагог үнемі үлкен ізденісте жүруі керек. 
Сонда ғана ол үлкен жетістікке жетіп, еңбегінің жемісін көреді.  
  
 Қалыптастырушы  бағалау-күнделікті  сабақ  және  немесе  үйде  алған    білім  мен 
дағдыларының  және  оқыту  барысында  мұғалім  мен  оқушы  арасындағы  өзара 
байланысты  жүзеге  асыратын,  оқушыларға  оқу  мақсаттарға  жеткендігі  мен  жаңа 
материал  бойынша  тапсырманы  қаншалықты  дұрыс  орындағаны  туралы  ағымдағы 
деңгейін  анықтайды.Оқу  үрдісінде  мұғалімдер,  оқушылар  және  ата-аналар  арасында 
тиімді кері байланыс орнатуға қолайлы жағдай жасалынды.Оқушылардың өзінің  және 
де  сыныптастарының  оқу  нәтижелерін  сараптауға  дағдылана  бастады.Критериалды 
бағалауда  дұрыс  құрастырылған  дескрипторлар  оқушының  жетістікке  жетуіне,  ары 
қарай  оны  жетілдіруге  көмектесетіні  байқалды.
   
Бұл  бағдарламаның  дәстүрлі 
бағдарламадан  ерекшелігі  —  пәндер  бойынша  ортақ  тақырыптардың  болуы.  Жаңадан 
енгізілген  пәндер  қатарында,  ағылшын  тілі,  жаратылыстану  және  ақпараттық 
технология  сынды  заманауи  қажеттіліктерге  байланысты  жүргізілетін  пәндер  бар. 
Жаратылыстану  пәнінде  (химия,  физика  және  биология  пәндері)  дүниетану  пәнінде 
(география,  тарих,  қоғамтану)  алғашқы  ұғымдары  қалыптастырылады.  Жекеленген 
пәндерде  үш  тілділік  мақсатын  жүзеге  асыруда  тақырыпқа  қажетті  тірек  сөздердің 
қазақ,  орыс,  ағылшын  тілдерінде  сабақта  қолданылуы  жүзеге  асады.  Оқу 
мақсаттарының  белгіленіп  беріліп,  сол  мақсаттар  бойынша  оқушылардың  оқу 
жетістігін  «жетті»,  «талпынды»  деп  бағалау  жүргізіледі.  Әрбір  оқушы  үшін  оқу 
мақсатына  жетудегі  оқушының  үлгерімін  көрсететін  портфолио  жинақталып,  ол 
қалыптастырушы бағалау үшін қолданылады. Бұл бағдарлама бойынша жетістіктермен 
қатар, жекелеген пәндер бойынша қиындықтар да кездесті. Атап айтсам, ағылшын тілі, 
орыс  тілі  пәндерінен  кезекші  сөздерін  қолдануда  қалыптастырушы  ортаның 
жоқтығынан оқушыларда тілге төселу баяулық танытуда. Әйтсе де пән мұғалімдерінің 
шеберлігімен оқушыларға жеке жұмыстар жүргізіліп, оқушыларды алға жылжыту үшін 
саралау жұмыстары атқарылуда. 
Қорыта  айтқанда,  аталмыш  бағдарламаның  мәні  баланың  функционалды 
сауаттылығын  қалыптастыру.  Оқушы  өзінің  мектеп  қабырғасында  алған  білімін 
өмірінде қажетке асырып, пайдаға асыра білуі керек. Сол үшін де бұл бағдарламаның 
негізі  —  «Өмірмен  байланыс»  ұғымына  құрылған.  Пилоттық  жоба  ретінде  таңдалған 
мектептегі бірінші сынып оқушыларын жалпы мектептің ортасына бейімдеу жүргізіліп, 
оқытуда  әріп  тануға,  оқу  мен  жазуға  үйрету,  ана  тілі  ,  орыс  тілі  және  ағылшын  тілі 
пәндерінен  айтылым–тыңдалым  дағдыларын  қалыптастыру  жұмыстары  жүргізіліп 
жатыр. 
  
Критериалды бағалау формативті,ішкі жиынтық және сыртқы жиынтық бағалау 
арқылы  іске  асырылады.  Формативтік  бағалау-бұл  оқытудың  қандай  сатыда  екенін, 
оқушының нәтижесі жоғары болу үшін не істеу керектігін, тоқсан бойы оқыту мен оқу 
үрдісінде  үздіксіз  кері  байланысты  қамтамасыз  ету  үшін  оны  қалай  істеу  керектігін 
белгілеу  мақсатында  оқыушы  мен  оқытушы  қолданылатын  дәлелдерді  іздестіру  және 
көрсету.  Оқушылардың  формативтік  бағалау  нәтижелері  «жетті»  (оқыту  мақсаттары) 
немесе    «талпынды»  айқындамалары  түрінде  тіркеледі.  Ішкі  жиынтық  бағалау-тоқсан 
ішіндегі  оқыту  ақпараты  блогын  зерделеуді  аяқтаған  кезде  білімді,икемділікті  және 
дағдыларды  қолдану  деңгейін  айқындау  және  тоқсандағы,оқу  жылындағы  жиынтық 
бағаны айқындау үшін қолданылады. Оқушылардың жасаған жұмыстары ата-аналарға 
кері  байланысқа  қысқаша  түсінікпен  көрсетіліп  таныстырылады.  Кері  байланыс-
мұғалімге  оқытудың  қалай  жүріп  жатқанын,оқушы  жетістігі  мен  қиындығы  туралы 
хабардар етіп,оны шешуге көмектесетін құрал.  
    
Жаңа  форматта  жүргізілген  сабақ  үлгісін  мұғалімдерге  ұсынып,сабақта 
қолданылған  бағалау түрлерімен таныстыру, тәжірибемен  бөлісу қазіргі күннің басты 
талаптарының  бірі.  Өзіміздің  өткізіп  жатқан  сабақтарымызды,  ата-аналар 
жиналыстарымызды  барынша  жаңа  үлгіде  көрсетуге  тырысудамыз.  Жаңа  білім  беру 

314 
 
стандартына  сәйкес,  балалар  білімді  қай  жерден  іздеу  керек  екенін,  сыни  тұрғыдан 
ойлауға,  ұжымда  жұмыс  істеуге  үйретіледі.  Ұстаздар  өз  кезегінде  олардың  оқу 
процесіне деген қызығушылығын арттыруға дағдыландырады.   
       
 Қорыта  келе,  мынаны  атап  өткім  келеді:  мектептегі  білім  беру  мазмұнын 
жаңарту  жағдайында  оқу-тәрбиелік  үрдісті  ұйымдастыруға  жаңа  көзқарас  мәселесі 
қазіргі күн талабына сәйкес білім беру жүйесін жаңарту мен жетілдірудің аса маңызды 
кезеңінде  үлкен  мән  беріліп  отырған,  көкейтесті  тақырып  деп  есептеймін. 
Педагогикалық мақсатқа қол жеткізу жолындағы қолданылатын барлық қисынды ілім 
амалдары мен әдіснамалық құралдарының жүйелі жиынтығы мен жұмыс істеу ретін әр 
мұғалім  өзінің  алдында  отырған  оқушылардың  мүмкіндіктерін  ескере  отыра,  өзінің 
кәсіптік  шеберлігіне  сай  таңдауы  тиіс  деп  санаймын.  Әдіс-тәсілдердің  бәрін  жүзеге 
асыру мүмкін емес. Ол үшін шығармашылық тұрғыдағы ізденіс, шыдамдылық, жүйелі 
жұмыс  жасалуы  керек.  Қазіргі  қоғам  алдындағы  қойылып  отырған  міндеттердің  ең 
өзектісі-бүкіл білім жүйесін түбегейлі жаңартып, дүниежүзілік деңгейге сәйкес келетін 
оқыту мазмұнын жаңарту болып отырғанының куәсі болып отырмыз. Жастарға сапалы 
білім  беруге  жағдай  жасайтын  және  олардың  үйлесімді  дамуына,  жеке  бастың  тұлға 
ретінде қалыптасуына бағытталған жаңа үлгідегі мектеп құру - педагог- ғалымдар мен 
тәжірибелі  мұғалімдердің  бірлескен  жұмысының  нәтижесінде  қол  жеткізуге  болатын 
ізденіс қорытындысы дегім келеді .  
      
Бастауыш  сынып    оқушыларына  лайықты  мазмұн  мен  оны  оқытудың  әдісін 
саралау, бала жанына жақын қарым-қатынас арқылы оларды дамыту мәселесін ғылыми 
жолға қою оңай мәселе емес екендігіне, оқу-тәрбие үрдісінің небір қиын мәселелеріне  
тап  болып,оны  шешу  жолындағы  басқару  әрекеттерін  дұрыс  ұйымдастыра  білгенде 
ғана  жұмысымыз  нәтижелі  болмақ. 
Міндет  ауыр,  мақсат  айқын.  Отандық  іс-тәжірибе 
негізінде  әлемдік  тәжірибедегі  алдыңғы  қатарлы  идеяларды  басшылыққа  ала  отырып, 
функционалды  сауаттылығымызды  арттыру  үшін  сыни  тұрғыда  ойлай  алатын 
оқушылар қатарын көбейтсек, жақсы нәтижеге жететініміз сөзсіз.
 
  
Қолданылған әдебиеттер тізімі:  
1.
 
Н.Ә.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы «Қазақстан жолы- 2050: Бір 
мақсат, бір мүдде, бір болашақ»,17.01.2014 ж.  
2.
 
Әдістемелік нұсқау хат. Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясы  
3.
 
Қазақстан Республикасының "Білім туралы" заңы  
4.
 
Ақпарат көздері. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

315 
 
Способы развития функциональной грамотности на уроках химии и  
биологии при помощи использования предметных заданий
 
 
Лондарь Татьяна Владимировна, 
 ШГ №8 г.Щучинска  
Бурабайского р-на 
Акмолинской области
  
 
     Целью  процесса  обучения  и  воспитания  является  формирование  гармонически 
развитой  личности  обучаемого.  В  зависимости  от  социального  заказа  общества  и 
государства  эта  цель  дополняется,  расширяется  и  уточняется  с  учетом  насущных 
проблем  и  задач  настоящего  исторического  периода.  Наше  государство  стремится 
занять  значимое    место  в  системе  отношений    развитых  стран.  В  послании  народу 
Казахстана  «Стратегия  «Казахстан-2050»»  Президент-лидер  нации  Н.А.  Назарбаев 
ставит  цель  перед  существующей  системой  образования:  «Чтобы  стать  развитым 
конкурентоспособным государством, мы должны стать высокообразованной нацией. В 
современном  мире  простой  поголовной  грамотности  уже  явно  недостаточно.  Наши 
граждане должны быть готовы к тому, чтобы постоянно овладевать навыками работы 
на  самом  передовом  оборудовании  и  самом  современном  производстве.  Необходимо 
также уделять большое внимание функциональной грамотности наших детей, в целом 
всего  подрастающего  поколения.  Это  важно,  чтобы  наши  дети  были  адаптированы  к 
современной жизни» [1].  
Из этого следует, что перед школой стоят   расширенные задачи обучения. Теперь они 
включают  в  себя  не  только  привычные  знания,  умения,  навыки,  но  и  базовые, 
ключевые  и  предметные  компетентности  и  также  компоненты  функциональной 
грамотности. Функциональная грамотность определяется как способность личности на 
основе знаний, умений и навыков нормально функционировать в системе социальных 
отношений, максимально быстро адаптироваться в конкретной культурной среде [2].   
Как  же  выполнить  госзаказ  на  формирование  подобной  личности?  Мы,  учителя 
проводящие  обновление  образования,  тоже  должны  научиться  ставить  СМАРТ  цели 
для  своей  деятельности.  Посещая  огромное  количество  уроков,  я  вижу,  что  многие 
учителя  не  осознают,  зачем  вводится  тот  или  иной  элемент  обновления  образования. 
Как говорится,  «за деревьями леса не видать» 
Привычные ЗУНы мы прекрасно обеспечивали  без групповой работы, ставили оценки 
без  обсуждения  их  с  учениками,  не  заморачивались  ни  критериальным  ни 
формативным  оцениванием.  Так  зачем  же  все  это?    Групповая  работа  помогает 
превратить знания, умения и навыки в базовые предметные и социальные компетенции. 
Само и взаимо оценивание помогает адаптироваться в культурной и социальной  среде, 
учит  принимать  компромиссные  решения,  выходить  из  спорных  и  конфликтных 
ситуаций.  Критериальное  оценивание  учит  видеть  свою  готовность  к  выполнению 
поставленных задач, сумативное планировать и отслеживать свое продвижение на пути 
к выполнению поставленной цели. 

316 
 
знания
умения
навыки
Культурная среда
компетенции
Функциональная грамотность
Социальная адаптация личности
Групповая работа
Само и взаимооценивание
Критериальное и формативное оценивание
 
Функционально грамотная личность должна уметь применять все свои знания, навыки, 
умения и компетенции.  
Проверка  уровня  сформированности  функциональной  грамотности  проверяется 
тестами,  проводимыми  международными  исследованиями  достижений  ожидаемых 
результатов образования TIMSS и PISA. [3] 
Задания  формата  PISA  межпредметные,  предполагающие  знание  не  только  смежных 
предметов  но  и  обычных,  житейских  вопросов.    Как  же  подготовить  учащихся  к 
решению таких заданий?   Сквозные  темы в  предметах цикла естествознания хорошо 
просматриваются  только    в  10-11  классе,  т.е  тогда,  когда  дети  старше  15  лет.  А  тест 
PISA  рассчитан  именно  на  пятнадцатилетних.  Значит,  готовить  к  решению  этих 
заданий необходимо раньше, причем делать это поэтапно.  Анализ заданий в учебниках  
позволяет сделать вывод, что эти задания хорошо подходят для повторения материала 
учебника,  но  совершенно  никак  не  связывают  изученную  тему  с  реальными 
проблемами  и  задачами,  что  как  раз  и  требуют  задания  PISA.  Для  решения  этой 
проблемы, считаю целесообразным постепенно вводить задания, позволяющие связать 
«науку с жизнью» 
В 6 классе, при изучении ботаники большое значение следует  уделять практическому 
использованию  растений,  лекарственным,  техническим  и  съедобным  растениям, 
особенно  растениям  данной  местности  и  тем  продуктам,  которые  каждый  день  дети 
видят  на  столе.  Можно  использовать  короткие  рассказы,  в  которых  продукты 
используются  в  связи  с  тем,  какие  вещества  они  содержат.  Например,    рассказ  про 
девочку, которая спасла брата, у которого была болезнь сердца. Во время приступа она 
дала ему банан, как источник калия. Это позволило дождаться помощи. Полезно детям 
изучить  «домашние»  болезни,  от  которых  страдают  члены  семьи,    и  знать  простые  и 
доступные  нелекарственные  способы  быстрой  помощи.  Такие  знания  не  повредят  и 
взрослым.    К  сожалению  программа  совершенно  не  предполагает  ничего  похожего, 
растения в курсе ботаники изучаются академически, отстраненно от реальной жизни и 
способов  применения.  Считаю,  что  знания  о  пользе  или  вреде  растений  намного 
больше  могут  принести  пользы,  чем  знания  о  типе  соцветия  или    чередовании 
поколений.   В качестве летнего задания или при работе школьного НОУ можно дать 
задания по составлению «Карты запасов лекарственных растений», изучению видового 

317 
 
разнообразия  городских  парков,  изучить  применение  обычных  растений  в  качестве 
лекарственных.   
      В  7  классе  начинается  изучение  зоологии.  При  ее  изучении  тоже  целесообразно 
использовать    решение  задач  практического  содержания.  Например:  Пресноводная 
гидра не может обитать в водоемах с быстрым течением, а в водоемах со стоячей водой 
широко  встречается.  Почему?    (Гидра  не  обитает  в  водоемах  с  быстрым  течением 
потому, что ее мягкое тело разбивается быстротекущей водой,  и в таких водоемах нет 
маленьких  рачков  -  дафний  и  циклопов,  которыми  в  основном  питаются  гидры.)  При 
решении  этой  задачи  ученики  задумываются  о  характеристиках  водоема,  о  том,  что 
физические  характеристики  потока  влияют  на  обитателей  водоема.  Решая  подобные 
задачи,  ребята  постепенно  учатся  привлекать  смежные  знания,  сначала  по  географии, 
потом  по  физике  и  химии.  Так  же  эти  задачи  позволяют  вводить  основные 
экологические  понятия,    формировать  у  учащихся  чувство  сопричастности  с 
глобальными общемировыми проблемами, ощущать себя «гражданином Мира».  М В 8 
классе,  когда  ученики  начинают  изучать  химию  и  анатомию,  на  уроках  использую 
ситуационные  задачи.  Напрмер:   При  ожогах  кожи  фосфором  ее  обильно  смачивают 
5%-м раствором сульфата меди(II). Представьте, что вы старший фармацевт и должны 
дать  неопытному  лаборанту  задание  приготовить  500  мл  такого  раствора.  Составьте 
карту-инструкцию  приготовления  раствора.  Или  такая  задача:    Какие  меры 
предприняли  бы  вы  на  месте  воспитателя  детского  сада,  если  бы  во  время  прогулки 
вашего  подопечного  укусили  муравьи?  (Ребенок  жаловался  бы  на  сильное  жжение.)      
Так же огромный интерес вызывают задания по средствам бытовой химии, косметике.    
Например:    «Вы  в  гостях  у  подруги    посадили  на  новый  шерстяной  свитер  жирное 
пятно.  Обычно советуют засыпать пятно мелом или мелкой солью. Но мела нет, а соль 
только крупная. Подруга предложила засыпать пятно содой. Как вы думаете,  это даст 
положительный эффект?» [5] Такие задачи приучают использовать предметные знания 
в  повседневной  жизни.  К  большому  сожалению,  встретить  такие  задачи  в  школьных 
учебниках  и  задачниках  очень  трудно.  Нас,  учителей,    тоже  не  учили  решать  такие 
задачи,  тем  более  составлять.    Может  быть,  именно  поэтому  функциональная 
грамотность у наших учеников ниже, чем у их сверстников из других стран. «Смотреть 
и  видеть»    позволяет  научиться  прием  «Аукцион».  На  экран  выводится  слайд  с 
картинкой. В зависимости от темы это может быть фотография участка растительности, 
какие -то животные в среде обитания.  
 
Ученикам  предлагается  по  этой  картинке  доказать  любой  факт.  Например,  
предположить  какой  климатический  пояс  или  континент  тут  изображен.  На  данной 
картинке,  например,  изображена  саванна.  Это  Африка,  так  как  слон  с  бивнями  и 
плоской  спиной  –  африканский.  Тут  есть  зебра  и  антилопа  Томпсона,  значит  это 
экваториальная Африка. Примерно район Кении или Танзании. Начало сухого сезона – 
так  как  трава  и  акации  уже  желтые,  но  водоем  высох  еще  не  весь.  Значит  примерно 

318 
 
май, если это южнее экватора или ноябрь, если севернее. Наличие антилопы Томпсона, 
имеющей очень ограниченный ареал, доказывает, что это ниже экватора, значит скорее 
всего  май.    Можно  предположить  голодное  это  животное  или  сытое,  охотится  или 
скрывается.  Как  данное  растение  опыляется,  влаголюбивое  оно  или  ксероморфное, 
какие  животные  могут  им  питаться.  Любое  предположение  нужно  доказать  каким  то 
элементом фотографии. Пять минут в конце урока для закрепления  или  в начале для 
актуализации  знаний  могут  очень  хорошо  развить  способности  к  наблюдению  и 
анализу.  Еще один способ развития функциональной грамотности – чтение текстов не 
из  учебника, где текст  выверен и содержит  только нужную информацию, а из других 
источников. Например,  произведения Жюля  Верна,  листовки – вкладыши в лекарства, 
рекламные ролики, статьи в журналах или газетах.  
Систематичное  решение  заданий  прикладного  характера  позволяет  научить  детей 
воспринимать  свои  знания  в  контексте  окружающего  мира,  видеть  возможности 
применения  в  жизни  того,  что  они  учат  в  школе.    Это  и  является  основной  задачей 
развития функциональной грамотности. 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   33   34   35   36   37   38   39   40   41




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет