Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Пәннің оқу – әдістемелік кешені Басылым: бесінші ЕҰУ Ф 703-08-15. ПОӘК. Бесінші басылым
мысалы, қысымды, оптикалық тығыздықты, электр өткізгіштікті т.б. алуға
болады.
Бірінші реттілікті реакцияның жылдамдық константасың график әдісімен де
анықтауға болады. Ол үшін (4) - теңдеуді былай жазайық:
(түзудің тендеуі),
- тың -ға тәуелділігінің графигі 1 - суретте көрсетілген, графиктен
.
Жылдамдық константасын анықтаудың тағы бір әдісі жартылай ыдырау
периоды (немесе жартылай түрлену периоды)
1
2
арқылы анықтау.
1 - сурет. (а-х) -тің уақытқа тәуелділігі
Ал
1
2
бастапқы заттың жартысы әрекеттесуге кеткен уақыт, яғни
1
2
кезінде
0
2
Сонда
1
1
2
0
1
1
2
2
0
6 3
1
2
Осыдан
1
2
0
6 3
(5)
Соңғы теңдеуден көрініп тұрғандай, бірінші ретті химиялық реакцияның
жартылай ыдырау периоды концентрацияға тәуелді емес, сондықтан
1
2
мәнін
біле отырып К-ның мәнін немесе, керісінше, К аркылы
1
2
-ді анықтауға болады.
Жоғарыдағы (3) немесе (4) - теңдеуді экспоненциалды түрде жазсақ:
0
бұдан,
1
немесе
, мұнда - реакция өнімінің
концентрациясы.
2. Екінші реттілікті қайтымсыз реакция
Екінші реттілікті реакцияны екі түрде жазуға болады: а) 2А →В және б) А+В
→С.
Екі а) және б) реакцияларын с
А
= с
В
жағдайында қарастырайық. Олар үшін
химиялық кинетиканың негізгі постулатын жазайық:
2
2
(6)
Бұл теңдеуді интегралдасақ:
2
0
0
1
1
0
, бұдан
1
0
0
(7)
