1. Лексикология пәнінің зерттеу нысаны, мақсаты мен міндеті тіл білімінің өзге салаларымен байланысын көрсетіңіз


Қазақ тіліндегі синонимдердің келіп шығуының мынадай жолдары бар



бет29/86
Дата01.02.2023
өлшемі189,29 Kb.
#64396
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   86
Қазақ тіліндегі синонимдердің келіп шығуының мынадай жолдары бар
1)Синонимдер көп мағыналы сөздердің есебінен жасалған
Тура-тік-түзі-тіке
Тура-дұрыс—жөн
Тура-дәл шақ
2)Синонимдер сөзжасам тәсілдері арқылы пайда болған,1.аффикстер арқылы
Басшы-жетекші
Жемқор-парақор
Өнім-түсім
Ақылды-есті
Маңызды-мәнді
2.біріктіру арқылы
Ақсақал-отағасы
Еңбекақы-жалақы
Ұсақтау-майдалау
Қанағатсыз-тойымсыз
3.қосарлау арқылы
Әп сәтте-жалма жан
Сүйіп құшу-айналып-толғану
ат-тұрман-ер-тоқым
4.тіркесу арқылы
иіс су-иіс май
көк ет-бауыр ет
тартпа-суырма
қасарысу-қырсығу
3.Синонимдер кірме сөздер арқылы пайда болған
а)араб сөздері арқылы
халайық( халайиқ)-халық жұт
ақиқат( хәқиқат)-шындық,растық
отан (уәтан)-ел,туған жер
әскер (гәскер)-жасақ,қол,шеру
ә парсы сөздері арқылы
батыр( баһадүр)-батыл,ер
шәкірт (шагирд)-оқушы
мейман (меһһман)-қонақ
зор (зүр)-үлкен
б)моңғол сөздері арқылы
аймақ (аймаг)-өңір,атырап
жасақ (жасаг)-әскер,қол
дарқан (дархин)-жомарт,мырза,кеңпейіл
в)орыс сөздері арқылы
бөтелке (бутылка)-шыны,шөлмек
шен (чин)-атақ,дәреже,лауазым
сома(сумма)-ақша,баға,құн
4.Синонимдер диалектизмдердің есебінен жасалған.Диалектілік синонимдер әдеби тілдегі сөздермен мағыналас,мәндес келуіне қарай екі топқа бөлінеді
1.сыртқы тұлғасы,дыбысталуы
Аданас-аталас,ағайындас
Атайман-өте,тым,аса
Атымды-құнарлы,шығымды
Башалау-салалау,жіктеу,жекелеу
2.сыртқы тұлғасы таныс,бірақ білдіретін ұғымы басқа сөздер.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   86




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет