Қоян: Сұр қояндар, ақ қояндарға қарағанда ірі келеді. Әрі сұр қояндардың құлақтары мен құйрығы ұзынырақ болады.
Олардың жүнінің түсі қыста да, жазда да өзгермейді, құйрығы қара болады. Тек қысқа қарай бауыры ағараып, жотасы сұр
болып қалады. Ақ қоян маусымға байланысты түсін өзгертіп отырады. Ол жазда қоңырқай түске енеді, тек құрсақ жағы ақ
болып қалады. Ал қыста жылы, аппақ үлпілдек тон киеді, тек құлақтарының ұшы қара боп қалады. Оларды қыста ақ қардан
ажырату қиын-ақ. Қояндар өздеріне үйшік дайындамайды, қысқа азық жинамайды.
Орман: Орман үшін қауіпті нәрсенің бірі- өрт. Сондықтан орманға барғанда сақ болған жөн. Өрт көп байлықты жойып,
көп шығын келтіреді. Орманға барғанда айқайлауға, қалдықтарды тастауға, от жағуға, құстар мен аңдарды үркітуге
болмайды. Табиғат- бұл түрлі жануарлардың, өсімдіктердің және тірі жәндіктердің тұратын үйі. Бізді қоршаған адам
қолымен жасалмағанның бәрі- бұл табиғат. Табиғатты қорғайтын, түсінетін, сүйетін адамдарды экологтар деп атайды.
Сергіту сәті: (әуенімен)
Ұзын құлақ сұр қоян, естіп қалып сыбдырды,
Ойлы-қырлы жерлермен, ытқып-ытқып жүгірді,
Қарап еді артына, қиығын салып көзінің
Келе жатқан томпаңдап, көжегі екен өзінің.
Жұмыс барысы:
-Балалар, жаңа өздерің таңдап алған сурет бойынша топқа бөлініп отыра қойыңдар. Міне үш топқа бөліндік.
1-топ. Орман
2-топ. Қоян
3-топ. Қасқыр
-Енді өздеріңе берілген жұмысты алдарыңда тұрған қажетсіз заттармен жасайық.
Қимылдық ойын: Ормандағы қасқыр.
Алаңның бір шетімен сызық жүргізіледі. Бұл орманның шеті. Сызықтың арғы сыртынан екі – үш қадам жерде
аюдың жататын жері сызылып белгіленеді. Алаңның қарсы жақ шетінде сызықпен балалардың үйі белгіленеді.
Тәрбиеші ойнаушы балалардың біреуін қасқыр етіп тағайындайды. Қалған ойыншылар – балалар: олар үйлерінде
отырады.
Тәрбиеші: « Серуендеп келіңдер » дейді. Балалар орманның шетіне барып, саңырауқұлақ басқа да жеміс – жидек
теріп жүріп, істеп жрген тірлігіне ұқсас қимылдар жасайды, сөйтіп, мынадай өлең айтады:
Қасқыр жүрген орманнан, Жидек тердім сол маңнан.
Қасқыр отыр ырылдап, Жарамайды мұның деп.
Ойыншы балалар «ырылдап» деген кезде қасқыр гүрілдеп тұрады да үйлеріне қарай қашады. Қасқыр оларды
ұстағысы келеді. Ұстағандарын қасқыр өзіне алып кетеді. Балалар қайтадан саңырауқұлақ, жеміс – жидек тере
бастайды. Қасқыр екі – үш баланы ұстағаннан кейін, қайтадан жаңа қасқыр белгіленеді немесе жаңадан таңдалады.
Қорытынды: - Қажетсіз заттардан не жасауға болады?
- Сендер ненің бейнесін жасадыңдар? Жасаған заттарыңа сипаттама беріңдер, қоян қандай?
Балалардың жұмыстарына қарап мадақтап, жұлдызша беру.
* * * * *
Скендирова Анар Оспановна - учитель истории
Сш №169 им.Н.Илялетдинова пос. Жанакорган
Кызылординская область.
К 70- летию победы посвящается Казахстанцы в годы войны
Цель: Военно - патриотическое воспитание на ярких примерах героизма воинов во время Великой Отечественной
войны. Воспитание у молодёжи чувства благодарности тем, кто отстоял свободу и независимость Родины.
Обобщение знаний о Великой отечественной войне, подчёркивание роли воинов – наших земляков в период войны.
Формирование умения работы с дополнительной литературой, периодической печатью.
Оборудование: Карта «Великая Отечественная война 1941-1945гг.» Портреты воинов – участников войны.
Ход.
Учитель: Течёт река времени. Минуло уже семь десятилетии с того незабываемого дня, когда настежь распахнулись
огромные, от Баренцова до Чёрного моря, двери войны. Много воды унесла река времени с тех пор. Но в памяти
41
человеческой ночь 22 июня 1941 года осталась не просто как роковая дата, но и как рубеж, начало отсчёта, долгих 1418 дней
и ночей Великой Отечественной войны.
Звучит песня: «Священная война» В.Лебедева – Кумача.
Сообщение ученика: Вся страна помогала фронту. Законом жизни для каждого стал призыв:
«Всё для фронта, всё для победы!». С первых дней войны предприятия города приступили к выполнению
специальных заданий военного командования. Из города на фронт отправлялись тулупы, рукавицы, шинели, гимнастёрки,
брюки, шаровары и прочее обмундирование. Идут годы сменяются десятилетия, и многое из того, что у нас
превозносилось как славные деяния, которые переживут века, померкло. Но этому подвигу – подвигу народа в
Отечественной войне суждено остаться в истории.
Ученики читают стихи:
- Сквозь шторм свинца,
Сквозь ураган огня
Сквозь смерть прошли, не зная брода
Весь мир не может до сих пор понять,
Как вас хватило на четыре года.
Не забудем грозный сорок первый,
Правый и великий сорок пятый.
Как же все вы вынесли, солдаты?
Просто был героем каждый первый!
Просто не вернулся каждый пятый.
Сообщение ученика: С первых же дней Великой Отечественной войны на всех фронтах советские войны, в рядах
которых сражались тысячи казахстанцев, вели ожесточённые бои с фашистскими захватчиками. Первыми приняли удар
врага защитники Бреста. Среди защитников Бреста были казахстанцы А. Наганов, В.Фурсов, К.Турдыев, Ш.Чултуров.
На экране фотографии участников.
Под Москвой сражалась прославленная 316-я стрелковая дивизия под командованием генерал-майора И.Панфилова. За
проявленный героизм эта дивизия была преобразована в 8–ю гвардейскую и награждена орденом Красного Знамени. По
просьбе личного состава дивизия получила имя своего командира И. Панфилова. В битве за Москву участвовал батальон
под командованием старшего лейтенанта Б. Момыш-улы. Вспоминая о боях за Москву, легендарный герой великой
Отечественной войны, Герой Советского Союза, известный писатель Б. Момыш-улы писал: «Мы советские люди, наши
сердца не стальные. Но огонь нашей мести может расплавить, сжечь любую сталь… У нас есть самое сильное оружие,
побеждающее страх, - это любовь к Родине».
Ученики исполняют песню «Катюша».
Сообщение ученика: В битве за Москву, группа автоматчиков под командованием политрука роты Малика Габдулина,
подбив вражеские танки, вывела свои подразделения из окружения. За боевые подвиги в боях с немецкими фашистами М.
Габдуллину было присвоено звание Героя Советского Союза.
Навсегда в памяти бойцов останется подвиг Тулегена Тохтарова, который ворвался в штаб немецкой части в село
Бородино и уничтожил пять немецких офицеров. Ему посмертно присвоено звание Героя Советского Союза.
Стих: Ах война, что ты сделала подлая:
Стали тихими наши дворы,
Наши мальчики головы подняли,
Повзрослели они до поры.
На пороге едва помаячали
И ушли-за солдатом солдат…
До свидания, мальчики!
Мальчики! Постарайтесь вернуться назад!
Нет, не прячьтесь вы, будьте высокими,
Не жалейте ни пуль. Ни гранат.
И себя не щадите
Но всё-таки постарайтесь вернуться назад.
Сообщение ученика: У стен Ленинграда воевали воинские части, сформированные в Казахстане. Только на одном
краснознамённом крейсере «Киров» в боевом строю стояли 156 казахстанцев. В тяжёлые дни боёв за Ленинград парторг
Султан Баймаганбетов погиб смертью храбрых, грудью закрыв вражеский дзот. Он был посмертно удостоен звания Героя
Советского Союза. На Ораниенбаумском плацдарме сражался знатный снайпер 45-й стрелковой дивизии Дуйсенбай
Шыныбеков. В тяжёлые сентябрьские 1941 года, когда началась 900-дневная блокада Ленинграда, казахский народный поэт
Жамбыл Жабаев обратился к ленинградцам со стихотворением «Ленинградцы, дети мои!», в котором выразил мысли,
чувства и переживания всех трудящихся нашей многонациональной страны.
Стих: Ленинградцы, дети мои!
Ленинградцы, гордость моя!
Мне в струе степного ручья
Виден отблеск невской струи.
Если вдоль снеговых хребтов
Взором старческим я скользну,-
Вижу своды ваших мостов,
Зорь балтийских голубизну,
Фонарей вечерних рой,
Золоченых крыш острия…..
Ленинградцы. Дети мои!
Ленинградцы. Гордость моя!
(на экране фотография Ж. Жабаева)
Сообщение ученика: Осенью 1942 года шли ожесточённые бои под Сталинградом. В наступательных боях
Сталинградской операции приняли участие дивизии и подразделения, сформированные на территории Казахстана.
Только 73-я гвардейская дивизия под командованием полковника Гани Сафиуллина уничтожила 120 вражеских танков и 800
автомашин. В огне Сталинградской битвы родилась слава 29-й и Алма-Атинской 38-й стрелковых дивизии. Обе они
42
стали 72-й и 73-й гвардейскими. За стойкость и мужество, проявленные в боях 73-я гвардейская дивизия получила
почётное наименование «Сталинградская».
Карагандинский лётчик Нуркен Абдиров 19 декабря 1942 г. в воздушном бою в районе Боковская направил свой самолёт в
гущу вражеских танков и погиб вместе с экипажем смертью героя. Тысячи посланцев Казахстана шли в бои за
освобождение Украины, Белоруссии, Прибалтийских республик. Казахстанцы самоотверженно освобождали братские
республики. В бои за Берлин вёл своих воинов Сагадат Нурмаганбетов – позже он был удостоен звания Халык Кахарманы.
Молодой офицер Рахымжан Кошкарбаев со своим другом Булатовым водрузили в одном из окон рейхстага алый стяг
Победы.
Стих: В свои семнадцать лет
Я встал солдатский строй
У всех шинелей серый цвет,
У всех - один покрой.
У всех товарищей – солдат
И в роте, и в полку-
Противогаз да автомат,
Да фляга на боку….
Я думал, что не устою,
Что не перенесу,
Что затеряюсь я в строю,
Как дерево в лесу.
Льют бесконечные дожди,
И вся земля-в грязи.
А ты, солдат, вставай, иди,
На животе ползи.
Сообщение ученика: Лётчики–штурмовики Талгат Бегельдинов, Леонид Беда и Павлов, совершившие свыше 200
боевых вылетов каждый , уничтожившие в воздухе и на земле более десятка самолётов. Лётчик-истребитель Сергей
Луганский сбил лично 37 и в групповых боях шесть самолётов противника, дважды был удостоен звания Героя Советского
Союза. Первыми женщинами Советского Востока, награждёнными орденами Ленина и медалями «Золотая Звезда», стали
девушки- казашки: пулемётчица 100-й Казахской национальной стрелковой бригады М.Маметова и снайпер 4-й стрелковой
бригады А.Молдагулова. Они обе сражались и погибли, уничтожив более сотни оккупантов.
(Звучит песня «Алия»)
В годы войны 150 тысяч своих сыновей и дочерей отправила на фронт земля Сыра. Свыше 30 тысяч кызылординцев
пали смертью храбрых на полях сражений. Всего было сформировано 12 стрелковых, 4 кавалерийских дивизий, семь
стрелковых бригад, около 50 отдельных полков. Казалинская 35-я стрелковая морская бригада сражалась под Москвой.
Учитель: Вспомним героев поимённо, (знакомит с участниками войны Кызылординской области по фотографиям)
Сообщение ученика о герое войны Жанакорганского района Изатова Шамсудина , его военные фотографии и биография.
Минута молчания.
Учитель: Есть слава, которой не будет забвения,
Есть память, которой не будет конца!
Вечная память не вернувшимся с полей сражений.
Светла память тем, кто ушёл из жизни после войны.
Здоровья, терпенья и долгих лет жизни тем, кто вместе с нами
Встречает сегодня 70- День Победы.
Счастья и радости продолжателям дел отцов, жителям 21 века, внукам и правнукам солдат Победы!
Ученики поют песню «День Победы».
* * * * *
Жаңақорған аграрлы-техникалық колледжі
Информатика пәнінің оқытушысы
Шолпан Нысанбекова
Сабақтың тақырыбы:Microsoft Word кесте құру. Кестелерді пішімдеу.
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Студенттерді кесте жасауға, ұяшықтарды қосуға, алып тастауға және біріктіруге үйрету
Студенттерге кестелерді қоршауды үйрету.
Дамытушылық: Студенттердің есте сақтау және зейіндік қабілеттерін дамыту, пәнге деген қызығушылығын арттыру, әр
оқушының үш деңгейлік тапсырмаларды біртіндеп орындауына жағдай жасау арқылы оның қабілетіне сәйкес жеке
құзырлылығын дамыту. Тәрбиелілік: Жеке жұмыс жасауға, жауапкершілікті сезіне
білуге, нәтижеге жетуге ұмтылуға, өзінше ізденімпаздыққа, еңбек етуге және жергілікті ерекшеліктерді, ұлттық
ерекшеліктерді, информатика ғылымында болып жатқан әлем деңгейіндегі жетістіктерді ескеретін, оларды күнделікті өмірде
қолдануға бағытталған тапсырмалар беру арқылы тәрбиелеу.
Пән аралық байланыс : Қазақ тілі, орыс тілі, ағылшын тілі, математика Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту
,практикум элементтерінің көмегімен демонстрациялау, баяндау арқылы түсіндіру Көрнекті
құралдар: компьютер, оқулық, практикум, интерактивті тақта Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі: а)Бөлменің тазалығын тексеру
ә)Студенттерді түгелдеу, назарын сабаққа аудару
ІІ Өткен тапсырмасын пысықтау
а)Үйге берілген екі шумақ өлеңді компьютерге теру
ә)Сұрақ жауап арқылы ой қозғау
ІІІ. Жаңа сабақ.
1. Білімділік сатысы.
2. Түсіну сатысы
3. Қолдану сатысы
4. Жинақтау сатысы
ІҮ. Бағалау.
Ү. Үйге тапсырма
ІІ. Өткен тапсырмасын тексеру
43
1 Мәтіндік процессор дегеніміз не?
2. Мәтіндік құжатты пішімдеу деп нені түсінесіңдер?
3.
Мәтінді пішімдеу режимін атаңдар.
4.
4. Көшіру және орын ауыстыру операцияларының арасындағы айырмашылықты түсіндіріңдер.
5. Пернетақта көмегімен белгіленген сөйлемді, курсивке қалай айналдырады?
ІІ. Үйге берілген тапсырма бойынша екі шумақ өлеңді компьютерде теру Алғашқы орындаған топқа 15 ұпай,2-ші
10ұпай,3-ге 5 ұпай
Жаңа сабақ
1. Кесте құру;
2. Кестенің жолы мен бағанының ұзындығын және енін өзгерту;
3. Кесте ұяшығындағы абзацтың параметрлерін орнату;
4. Кестенің жолын/бағанын қою;
5. Кестенің жолын/бағанын жою;
6. Кесте ұяшықтарын біріктіру/бөлу;
7. Кесте ұяшықтарын форматтау;
3.Word мәтіндік процессорында кестелерді екі түрлі әдіспен: меню жолындағы Таблица командасының көмегімен және
аспаптар панеліндегі Вставить таблицу батырмасын пайдаланып құруға болады. Меню жолынан Таблица " Вставить "
Таблица командасын орындасақ экранда Вставка таблицы диалогтік терезесі шығады.
Число столбцов опциясының өрісіне кесте бағандарының саны енгізіледі.
Число строк опциясының өрісіне кесте жолдарының саны енгізіледі. Кейін Таблица – Вставить – Строки командасын
орындап, жол санын көбейтуге болады.
Ширина столбца өрісінде үнсіз келісім бойынша орнатылған авто параметрін қалдыруға болады, не бағандардың ені бірдей
өзгереді
1.Кей жағдайларда дайын кестеге баған, жол немесе жекелеген ұяшықтарды қосуға туады. Ұяшық немесе ұяшықтар
тобын қосу үшін, алдымен жанына жаңа ұяшық немесе ұяшықтар тобы орналасатын ұяшықты белгілеңдер. Содан кейін
Таблица – Вставить – Ячейки командасын орындау керек. Добавление ячеек диалогтік терезесінде жаңа ұяшық кейін не
істейтінін: жол, баған қосу немесе ұяшықтарды жылжыту керек екенін көрсетіңдер.
Кестенің жолын, бағанын немесе ұяшығын өшіру үшін, ең алдымен ұяшықтарды ерекшелеп, содан кейін Таблица – Удалить
– Ячейки командасын орындап, Удаление ячеек диалготік терезесінде ұяшықтың солға, жоғары ығысуы және жол немесе
баған өшірілуі көрсетіледі.
1. Кестелер тақырыбын құру, ұяшықтарды біріктіру және бөлу.
Бір қатарда бір - біріне жақын орналасқан бірнеше торларды біріктіру үшін келесі әрекеттер орындалады:
- біріктіретін ұяларды белгілеп алу керек;
- Кесте ұяшықтарын біріктіру командасын орындау қажет. Таблица – Объединить ячейки.
Ұяшықтарды бөлу.
Таблица – Разбить ячейки командасын орындау керек. Экранға Разбиение ячеек диалогтік терезесі шығады. Осы терезеде
бағаналар саны енгізу өрісіне бағаналар санын бейнелейтін жаңа санды енгізіп, ОК - ді басу жеткілікті.
1. 2.Кестелерді жиектеу.
Word мәтіндік процессоры жеке ұяшықтарға, қатарларға, бағаналарға және толығымен кестеге жақтаулар қосуға мүмкіндік
береді. Жақтауды барлық кестеге немесе оның жеке элементтеріне орнату үшін келесі әрекеттер орындалады:
1.3.Жақтау ішінен алынатын торларды таңдау
Формат – Границы и заливка командасын орындап, Границы и заливка сұхбат терезесіндегі Граница парағына көшу керек.
Тип тізімінен стиль түрі мен жақтау сызығының қалыңдығын таңдау қажет.
Түс тізімінен сызық түсін таңдау қажет.
Соңында ОК - ді басу керек.
Түсіну сатысы
Жаңа сабақты түсіну үшін «ақпараттық диктант» орындаймыз.
(оқушылар интерактивті тақтада тиісті командаларды қойып жазады)
1. Кестені даярлау үшін... . Кесте > Кесте қосу
2. Ұяшықтарды біріктіру үшін...... Кесте > Біріктіру
3. Кесте құру батырмасы қай қатарда орналасқан? Стандартты
4. Ұяшық дегеніміз не?....... Баған мен қатардың қиылысуы
5. Кестеге жақтау орналастыру үшін........ Формат> Шекара және Құю > Шекара
6. Жаңа жол қосу үшін қолданатын перне....... tab
7. Ұяшықтарды бөлу командасы........... Бөлу
8. Жолдарды кірістіру............... Кесте > Кірістіру > Жол қосу
Білімділік сатысы.
Тапсырмалармен таныстыру. оқулық «Кесте құру» тақырыбын оқу. Тапсырмаларды өз бетімен орындап
шығу.Жолбастаушы парағына жауаптар жазу. Әр топтан 1 студент шығып тақырыпты талдау.
Жаңа түсініктер мен іс - әрекеттер тәсілін қалыптастыру
а) Жаңа ұғымдар: ә) Жаңа ұғымның негізін қалыптастыру
1 топ: Жолбастаушы парағы:
1. Кесте құру жолдары;
2. Кесте ұяшығындағы абзацтың параметрлерін орнату;
3. Тапсырмаларды орындап шығу.
2 – топ Жолбастаушы парағы:
1. Кестенің жолын/бағанын қою;
2. Кестенің жолын/бағанын жою;
44
3. Тапсырмаларды орындап шығу
4. Ұяшықтарды қосу, өшіру
3 - топ. Жолбастаушы парағы:
1. Кесте ұяшықтарын біріктіру/бөлу;
2. Кесте ұяшықтарын форматтау;
3. Тапсырмаларды орындап шығу
Ой қозғау сатысы
Әр топ берілген жұмбақтың жауабын шеше отырып
Берілген үлгі бойынша тақтаға үш тілде жазады (қазақ,орыс,ағылшын) Толық жауапқа 15 ұпай,екі тілде жауап бергенге
10 ұпай, 1 тілде жауап бергенге 5 ұпай
1.Тұрады ол жолдармен бағандардан,
Және тұрар ұяшықтар ағымынан.
Кәне ойланып көрейік ол не екен,
Баған менен жолдарды қиылыстырған.
(Кесте)
Кестенің бір негізгі элементі,
Көлденең ұяшық құру қызметі.
Ұяшық емес, баған емес ол не екен?
Кестенің негізгі болған қызметі.
(жол)
Тіктөртбұрышқа ұқсайды,
Елемей кетуге болмайды.
Бағанменен жолдардың қиылысы,
Кестеде қай элементті құрайды.
(ұяшық)
«Менің сабақ кестем» кесте құру
«1. Меню көмегімен Кесте > Кесте қосу /Таблица > Вставить таблица/ командасын орындау арқылы кесте құрыңыз.
2. «Менің сабақ кестем» тақырыбын туралау.
3. 6 баған, 7 жолдан тұратын кесте құр.
4. Кестенің басынан тағы 1 баған қосыңыз. Оған Р/с деп жазыңыз.
5. Автоформат пішімін пайдаланып, кестені безендір.
«Менің сабақ кестем»
Дүйсенбі . Сейсенбі. Сәрсенбі . Бейсенбі . Жұма . Сенбі.
1. Кестені қолдан сызып шығу арқылы (Түр> Аспаптар тақтасы > Кестелер мен шекаралар (Вид > Панели инструментов >
Таблицы и границы) командасын орындау арқылы сызықтың типі мен түсін таңдап кесте құрыңыз.
2. Кестенің ішін мәтіндермен толтырыңыз
3. Кестені белгілеу – Формат > Направление текста /Мәтін бағыты/ командасы арқылы 1 - ші бағанды толтыр.
4. 1 - ші жолдағы мәліметтерді ортаға туралап, қарайтылған (Ж), қисайтылған (К) түрде жаз.
5. Кестенің соңынан тағы 1 баған қос оң жағына, оған Қолы деген мәлімет енгіз.
6. Tab пернесін басып 1 жол қос, 4 - ші ұяшықты біріктір.
7. Мұғалімге көрсетіңіз.
Достарыңызбен бөлісу: |