Резюме В  данной  статье  рассматриваются  проблемы  «национального  воспитания»  и  ее  основы. Summary

85
ҰЛТТЫҚ НАМЫС
МЕХАНИЗМ РЕАЛИЗАЦИИ ИДЕИ ГЕРОИКО-ПАТРИОТИЧЕСКОГО
ВОСПИТАНИЯ
Долженко Г.П.
КазНПУ им.Абая
Ключевые слова: Родина, отечество, госу-
дарство,  народ,  общество,  гражданин,  род, 
семья.
Разработанная  технология  героико-па-
триотического воспитания (механизм реали-
зации  идеи  героико-патриотического  вос-
питания)  построена  на  активизации  обу-
чающихся  личности  путем  создания  поля 
эмоционально-интелектуального  напряже-
ния  героико-  патриотического  воспитания 
Данное  поле  педагог  образует  в  процессе 
целостного  педагогического  процесса  госу-
дарственной  подготовки  (передачи  знаний, 
умений  и  навыков).  Это  поле  создается  в 
процессе  взаимодействия  специально  ор-
ганизованной  педагогом  среды,  в  которой 
находятся  обучающиеся.  Характеристикой 
поля  является  невозможность  средствами 
наличных  у  обучающихся  знаний  и  опыта 
разрешить  возникшую  проблему,  что,  при 
условии сформированного интереса вызыва-
ет  определенные  трудности  интеллектуаль-
ного характера.
Ситуация  возникшего  разрыва  зон  акту-
ального  и  ближайшего  развития  (если  лик-
видация  разрыва  посильна  обучающемуся), 
развивает  адаптивную  потребность,  акти-
визирующую  интеллектуальные  возможно-
сти личности, так и возможности получения 
педагогической  помощи  консультативно – 
инструктивного  характера.  Благодаря  взаи-
модействию  взаимовлияния  адаптивной  по-
требности  интеллектуальных ( внутренних 
),консультативных  (внешних)  возможностей 
личности,  поле  эмоционально-  интеллекту-
ального  напряжения  сначала  сокращается,  а 
затем и вновь исчезает, что свидетельствует о 
ликвидации  разрыва  между  зонами  актуаль-
ного и ближайшего развития и выражается в 
нахождении оптимального варианта решения 
затруднений  правоохранительного  характера 
на  когнитивном  уровне.  В  этом  случае  про-
тиворечия  между  адаптивной  потребностью 
и соответствующими возможностями лично-
сти, носящие диалектический характер, явля-
ется источником и движущей силой героико 
- патриотического воспитания, а его разреше-
ние,  в  конечном  счете,  порождает  ситуацию 
успеха.  Последовательная  цель  ситуаций 
успеха  обеспечивает  рост  уровня  развития 
патриотизма (недостаточный - критический – 
адаптационный – инновационный).
Возможности  личности  подразделяются 
на предметно – средовые (внешние условия), 
средства обучения и воспитания-технологии 
) и личностные. Последние, с одной сторо-
ны,  включая  знания,  умения,  навыки,  мыс-
ленные способности обучающихся, с другой 
стороны, помощь педагогов, родителей.
В учебно – воспитательном процессе вуза 
предполагают  не  только  использование  де-
ловых  игр,  дискуссий  и  других  активных 
форм и методов, но и различные виды прак-
тической деятельности. При этом неукосни-
тельно учитывается изучение и соблюдение 
нравственно-составляющей  современного 
вуза.
Актуализация поля эмоционально-интел-
лектуального  напряжения  обеспечивается 
игро выми  технологиями  обеспечивающими 
содержательное  организационное,  процес-
суальное созданием педагогических условий 
побуждающихся  к  творчеству  обстановки 
учебного процесса Педагогические условия 
предполагают:
1.  Устранение  внутренних  препятствий 
творческим  проявлениям  Помощь  в  приоб-
ретении с обучающимися взаимопонимания;
2.  Создание  обстановки  внутренней  сво-
боды при этом педагог - обучающийся долж-

86
ҰЛТТЫҚ ТƏРБИЕ
ны помнить, что многое будет подвергаться 
критики;
3.  Создание  обучающимися  в  обнаруже-
нии смысла общей направленности их твор-
ческой  деятельности  видения  собственных 
возможностей  самосовершенствования,  са-
мовоспитания.  Наполним  объём  программы 
формирующего  эксперимента  по  героико-
патриотическому  воспитанию  мы  соотнесли 
составляющие  программы  со  стадиями  кон-
цептуального  аспекта  и  с  педагогическими 
технологиями  эмпирический  аспект  Эмо-
ционально-интеллектуальное  напряжение – 
связано с ориентированием обучающихся на 
любовью  к  Родине  и  верностью  Отечеству, 
укреплению  героико-патриотической  моти-
вации – когнитивной - приобретение соответ-
ствующих  знаний,  умений,навыков - интен-
циональное воспитание системы отношений 
и ценностей способствующих активности ге-
роико-патриотической направленности.
Психолого-педагогические 
технологии 
диагностирующего типа приближаем к тех-
нологии семинара-тренинга. Вовлечение об-
учающихся  в  процесс  героико-патриотиче-
ского воспитания осуществляется в процессе 
создания поля эмоционального - напряжения 
.Технология  эмоционально-интеллектуаль-
ного напряжения определяется на использо-
вания  игровых  проблемных  ситуаций  геро-
ико-патриотического  характера  экскурсий 
и  музеев,  изучения  подвигов,  участие  в  со-
ревнованиях  по  военно-прикладным  видам 
спорта, встреч разных поколений, экскурсий 
к  мемориальным  комплексам.  Аккумулиро-
вание  содержания  героико-патриотического 
воспитания представлено в технологиях ког-
нитивного  типа  где  мы  опираемся  на  бога-
ты  отечественный  опыт  (пополнением  экс-
понатами  стендами  с  описанием  подвигов. 
Альбомами славных дел, а так же подборкой 
публикаций,статей в газетах, журналах. Та-
ким образом сформулируем педагогические 
условия  обучающихся  в  учебно-воспита-
тельном процессе вуза.
1. Проявлять интерес,стремление к готов-
ности  служить  прогрессу  своего  отечества, 
своего  жизненного  уровня  Стремление  к 
лич ностной  и  профессиональной  самореа-
лизации  Потребность  и  стремление  видеть 
Казахстан процветающим.
2.  Осознать  комплексное  представление 
основных механизмов самореализации геро-
ико-патриотического воспитания.
3.  Понимать  необходимость  самооргани-
зации успешной личности в профессиональ-
ной  самореализации  и  важности  собствен-
ной активности в этом процессе.
4. Желание сохранять память о героях за-
воевавших наше светлое будущее.
5. Уважать историю народов населяющих 
Республику Казахстан.
6. Знать особенности сохранения общече-
ловеческих ценностей.
Героико-патриотическое  воспитание  как 
одна из  составляющих имеет глубокие исто-
ри ческие  корни  и  ориентировано,  как  прави-
ло,  на  формирование  патриотического  созна-
ния,  идей  служения  Родине  и  его  вооружен-
ной  защите,  воспитание  чувства  гордости  за 
отечественное  оружие,  уважение  к  военной 
истории, стремление к военной службе, сохра-
нению  и  приумножению  славных  воинских 
традиций.  Однако  в  настоящее  время  герои-
ко-патриотическое  воспитание  приобретает 
особую  актуальность,  так  как  наблюдается  в 
обществе тенденция падения престижа воен-
ных профессий, многие молодые люди не счи-
тают своим долгом служить в армии. И потому 
поле  деятельности  педагогов  и  воспитателей 
в этом направлении во всех образовательных 
учреждениях огромно, и роль их в настоящее 
время  необходима  таким  образом,  изучение 
состояния  вопроса  героико-патриотического 
воспитания обучающихся в современном вузе 
позволило выявить ряд противоречий между:
•  объективной  потребностью  в  теорети-
ческом  обобщении  накопленного  педагоги-
ческого  опыта  по  героико-патриотическому 
воспитанию  и  практическим  отсутствием 
исследований  в  этой  области,  отражающих 
политические  и  социально-экономические 
особенности  современного  этапа  развития 
Казахстана;

87
ҰЛТТЫҚ НАМЫС
•  необходимостью  выявления  сущности, 
критериев  и  уровней  героико-патриотиче-
ского воспитания обучающихся в современ-
ном  вузе  в  соответствии  с  современными 
требованиями  и  недостаточной  разработан-
ностью её в науке и практике;
•  потребностью  современных  педагоги-
ческих  технологий  героико-патриотическо-
го воспитания обучающихся в современном 
вузе и отсутствием в системе высшего про-
фессионального образов в системе высшего 
профессионального образования.
Гипотеза  исследования.  Героико-патри-
отического  воспитания  обучающихся  в  со-
временном вузе в системе высшего профес-
сионального  образования  представляется 
эффективной, если будут:
• определены сущность, критерии и уров-
ни героико-патриотического воспитания об-
учающихся в современном вузе;
• разработаны модель и технология геро-
ико-патриотического  воспитания  подготов-
ки, соответствующие инновационным пред-
ставлениям в области педагогической науки 
и  современному  содержанию  сущности  ге-
роико-патриотического воспитания;
•  выявлены  организационно-педагогиче-
ские  и  психолого-педагогические  условия 
героико-патриотического воспитания.
1.  Выявленная  автором  сущность  госу-
дарственной молодежной политики в сфере 
героико-патриотического  воспитания  об-
учающиеся,  представляющая  собой  орга-
низованную,  многоплановую,  сплоченную, 
целенаправленную  и  скоординированную 
деятельность  различных  государственных 
органов и отдельных лиц по формированию 
у обучающиеся высокого героико-патриоти-
ческого сознания, готовности к выполнению 
гражданского  долга,  важнейших  конститу-
ционных обязанностей по защите интересов 
Родины  в  форме  совершения  героических 
поступков во имя Отечества.
2. Современное состояние и условия госу-
дарственно-патриотического воспитания мо-
лодежи, среди которых основными являются: 
разрушение системы идеологического воспи-
тания в первые годы создания современного 
Казахстана и резкое снижение уровня патрио-
тического воспитания молодежи; ослабление 
необходимого влияния на формирование у об-
учающихся  героико-патриотических  качеств 
со стороны общества (в частности, старшего 
поколения).  Обусловленные  этим  выводы  о 
недостаточной  эффективности  современной 
государственной  молодежной  политики  в 
сфере  героико-патриотического  воспитания 
молодежи.
Характеристика современного механизма 
влияния государственной молодежной поли-
тики      на  героико-патриотическое  воспита-
ние обучающихся в современных условиях, 
воплощающего  функциональное  строение 
воплощение  функций  государственного  ру-
ководства в данной сфере.
Современная  Концепция  совершенство-
вания молодежной политики в целях повы-
шения эффективности процесса героико-па-
триотического  воспитания  обучающихся  в 
современном вузе Республики Казахстан.
Список использованной литературы:
1. Глазунова И.Н. Патриотическое воспи-
тание  старшеклассников  в  учебно-воспита-
тельной  деятельности:  Автореф.  дис.  канд. 
пед. наук. Липецк, 2002.
2. Гробова М.А. Воспитание патриотизма 
у старшеклассников игровыми формами ту-
ристко-краеведческой  деятельности:  Авто-
реф. дис. канд. пед. наук: М.,1999. 23 с.
3.  Горельцев  А.Г.  Гражданско-патрио-
тическое  воспитание  студентов  в  государ-
ственном  техническом  вузе:  Автореф.  дис. 
канд. пед. наук. СПб., 2007. 26 с.
4.  Государственная  программа  «Патрио-
тическое  воспитание  граждан  Республике 
Казахстан на 2006 2010 годы» / Утверждена 
Постановлением Правительства Республике 
Казахстан от 11 июля 2005 г. № 422. // Рос-
сийская газета 17.07. 2005.
5.  Гражданственность  и  патриотизм  в 
процессе обучения и воспитания в учебных 
заведениях:  Мат.  Всеросс.  науч.-практич. 
конф. СПб., 2007.

88
ҰЛТТЫҚ ТƏРБИЕ
6. Дудко А.В. Воспитание патриотизма у 
студентов  высших  учебных  заведений:  Ав-
тореф. дис. канд. пед. наук. Оренбург, 2002. 
25с.
7.  Дьяченко  В.В.  Теория  и  практика  па-
триотического  воспитания  в  современной 
России:  Автореф.  дис.  д-ра  пед.  наук.  М., 
2001. 44 с.
8. Евстропов Е.С. Моделирование систе-
мы  патриотического  воспитания  курсантов 
высших  военно-учебных  заведений:  Авто-
реф. дис. канд. пед. наук. Новокузнецк, 2005. 
28 с.
9.  Ефремов  В.Я.  Деятельность  государ-
ственных  органов  и  общественных  органи-
заций по воспитанию военнослужащих в ду-
хероссийского  патриотизма (1918 1922 гг.). 
Историографическое  исследование:  Авто-
реф. дис. канд. ист. наук. Самара, 2001. 32 с.
10.  Зайцев  Г.С.  Становление  и  развитие 
муниципальной  системы  патриотического 
воспитания  молодёжи  на  рубеже XX-XXI 
веков: Автореф. дис. канд. пед. наук. Влади-
кавказ, 2005. 27 с.
11.  Зайчиков  А.Н.  Педагогические  осно-
вы воспитания патриотизма у допризывной 
молодежи  на  современном  этапе  развития 
российской  государственности:  Автореф. 
дис. канд. пед. наук. Владикавказ, 2000. 23 с.
12.  Злыгостев  Ю.К.  Военно-патриоти-
ческое  воспитание  учащейся  молодежи  во 
внеурочной и внешкольной работе: На мате-
риалах  Карачаево-Черкесской  республики: 
Автореф. дис. канд. пед. наук. М., 1996. 29 с.
13.  Иванова  С.Ю.  Патриотизм  в  культу-
ре современной России: Автореф. дис. докт. 
филос. наук. Ставрополь, 2004. 44 с.
14.  Ильин  Н.И.  Формирование  патрио-
тических отношений у студентов: Автореф. 
дис. канд.педагог.наук. Тамбов, 2003. 31 с.
15.  Алиева  С  А  Военно-патриотическое 
воспитание старшеклассников на современ-
ном  этапе  Дисс  канд  пед  наук-  Махачкала 
2001г.
16.  Глазунова  З  Т  Проблемы  воспитания 
патриотизма дружбы народов веротерпимо-
сти Педагогика 2001г.
17.  Менлибаев  К  Н  Роль  национальных 
традиций  в  патриотическом  воспитании 
1995г.
18.  АбрамовД  К  Патриотизм-как  науч-
ная  категория  Традиции  героев  Великой 
отечественной  войны 1944-1945- один  из 
источников  формирования  казахстанского 
патриотического  у  воинов  Вооружения  сил 
Республики 19.Казахстан  материалы  науч-
но- теоретической конференции журнал Баг-
дар 2002г.
Резюме 
Бұлмақаладаерлік-патриоттықтəрбиеидеясыныңіскеасырылутетігіқарастырылған. 
Оныңқоғамдаалатынорныменоқу-тəрбиежүйесіндегімаңыздылығынатоқталған.
Summary
Describes a mechanism for the realization of a heroic-patriotic education. So does his place in 
society and the signifi cance in the system of education.

89
ҰЛТТЫҚ ТҰЛҒА
ҰЛТ НАМЫСЫН ТУ ЕТКЕН ҰСТАЗ
О.Қазиев –
заң ғылымдарының кандидаты, доцент,
Абай атындағы ҚазҰПУ
Көк аспанда қалықтап, бізді демеп,
Болсын жаның жəннатта, ұлы ұстазым.
Ардақты  дана  ұстаздан  аяқ  асты  айыры-
лып  қалдық.  Алакөлден  жеткен  қаралы  ха-
бар жанымызды жетімсіретіп, басылмайтын 
өкініш, жұбанбайтын өксікке ұласты. Көзден 
де, көңілден де кетпейтін көріністер көз жа-
сыма шыланып, буалдыр, сағым дүниеге ай-
налып  бара  жатты.  Ұстазым  күрескер  адам 
болатын, оны бүкіл оқымысты көзі қарақты 
адамдардың бəрі мойындап, көбісі өздерінің 
басынан  өткен  мұң-мұқтаждарын  онымен 
бөлісіп жататын. Ол күйінсе ішінен күйінді, 
бірақ  азуы  қатайып,  жылан  секілді  шақпақ 
болған өркөкірек топас жауларының уын бой-
ына дарытпады, төбесіне шығармады. Онда 
біреуге  деген  кіріптарлық,  бағыныштылық, 
құлдық  сана  деген  мүлде  болған  жоқ. 
Докторлық атақ алды. Қаншама ұйқылы ояу 
ғылыми  еңбектері  сүрленіп  жатып  қалған 
біраз  балғын  дарын  иелерінің  бағын  ашып, 
бойына  сіңірген  білімімен,  өзінің  талан-
тымен  баптап,  ұясынан  алысқа  ұшырып 
қанаттандырды. Талай ғылымның шоқпарын 
көтере алмай, жаны жараланып, жүрегі ауы-
рып, ұнжырғысы түсіп, ғылымның қан сор-
пасына  араласып,  бір  қайнауы  кем  болып 
жүрген  азаматтар  ғылымнан  қол  үзіп,  өзін 
жоғалтып  ала  жаздаған  кезінде  олардың 
қасынан  табылып,  өзінің  асқан  білім  дана 
сөзімен  демеп,  ғылыммен  сусындатып,  өз 
орындарын  тауып  кетуге  ат  салысты.  Ол 
жастардың  қасында  жүріп,  өмір  сүрудің 
өнегелі мектебін қалыптастырды. Өмір мек-
тебінен нендей білім аларың ұстазыңа бай-
ланысты  ғой.  Асылды  ардақтап,  бар-жоқты 
салмақтай  білген,  бойына  дара  қасиет 
дарыған  асқар  таудай  көрікті  жан  иесі  еді. 
Ол бір ру мен тайпаның бетке ұстар осындай 
дара тұлғаны тудырған қазақ халқының аза-
маты  болатын.  Оның  бойында  рушылдық, 
жершілдік,  іштарлық,  мақтаншақтық  дерті 
мүлде  болмайтын.  Ол  пайдакүнемдік,  жа-
ғым паздық,  даңғойлық  пен  жалқаулық 
сияқ ты  жаман  əдеттерге  жаны  қарсы  бола-
тын. Оның өмір жолында жастар үйренетін 
көп  қасиеттер  бар  еді,  əттең-ай  ерте  озды 
өмір ден.  Талаптыны  өрге,  зерделіні  төрге 
оздырғанша  тағат  таппай  қамқор  аға,  ұстаз 
бола білді. Ол жаратылысынан таза ұлттық 
талант иесі болып қалыптасқан ақиқатшыл, 
ақжүрек,  тілеуқор  азамат  болатын.  Оның 
сөздері  əрдайым  бірегей  болмаса  да,  өзінің 
қуаттылығымен  тыңдаушысын  еріксіз  бау-
рап  алатын.  Бойындағы  білігі  мен  білімін, 
тəжірибесі  мен  қабілетін,  ынта-ықыласын 
нысаналы нəтижеге жету жолына жұмсайтын. 
Тəлім берген ұстазың дана болса, шəкірт болу 
бір бақыт, алдыңдағы ағаң мейірімі төгілген 
абзал  болса,  іні  болу  зор  бақыт  дегендей 
ұстазым Сəкен Өзбекұлы ғылым кеңістігін 
еркін  игерген  энциклопедиялық  білімі  бар 
аса  зор  дарынды  ғалым  еді.  Құлаш-құлаш, 
етектей-етектей  мақалалары  жиі  шығатын. 
Жазған мақалалары, сыни материалдары то-
сын басталып, тосын аяқталатын, заты бөлек 
оның жазған есті дүниелері оқушы қауымын 
бірден  елең  еткізетін.  Оған  мен  ғана  емес, 
оны білетін жазған еңбегін оқып сусындаған 
жас ғалымдар оның теңдесіз жазу мəнеріне 
тəнті  болып,  оған  ұқсап  бағуға  тырысатын. 
Соның  бəрі  де  оның  жазушылық  талан-
ты  мен  қайсарлығының  арқасы  болатын. 
Тəлімгерлік шеберлік, өмірді тану ғана емес, 
көргенімізді ғылыми түсіндіру, бүгінгі күнгі 
оқиғаларды  талдау  мен  болашаққа  болжау 
жасауды    да  біз  сол  кісіден,  ұстазымыздан 
үйрендік. Əрдайым біз оған еліктеп, одан үлгі 
алуға  ұмтылатынбыз.  Ол  талай  қиындықты 

90
ҰЛТТЫҚ ТƏРБИЕ
білімімен сүйеу балдақсыз, жеке күресіп жү-
ріп  жеңген,  мұратына  жеткен  біртуар  қазақ 
азаматы болатын. Ғұлама ғалым болды. Ака-
демик  атақ  алды.  Жарты  ғасырдан  астам 
өмірі мен қызметі еліміздің жетекші жоғарғы 
оқу орнымен, құқықтық білімнің дамуымен 
тығыз байланыста болды. Сəкеңнің дарыны 
шынайы  зерделенген  азамат  шын  талант-
ты жан екенін бағдарлар жан оған «ұлттың 
үлгісі», «оқушы  қауымның  белгілі  атасы» 
екен дігін  көптеген  том-том  кітаптарды 
қанымен,  жанымен  жазған  ғалым-ізденуші 
екен дігін,  осы  аса  құнды  еңбегі  арқылы 
бағалайтын.  Ол  ұстаздың  оқырман  қауым 
алдындағы іскерлігі, беделіне қатысты бола-
тын. Сəкен Өзбекұлының өзге əріптестерінен 
оқ  бойы  озықтығы  оның  шығармаларында 
ұлттық  рухтың  басымдығында  деп  ойлай-
мын. Өзім оқырман ретінде Сəкеңнің кейінгі 
өмірінде қалдырған «Ислам жəне кəпəмдық 
мазхаптар», «Көшпелі  қазақ  өркениетіндегі 
құқық», «Мемлекет  жəне  құқық  теория-
сы»  т.б.  оқулықтары  заң  ғылымдарының 
жеткізген  жетістіктерін  пайдаланып,  жаңа 
сапа деңгейінде жазылып, оқырманның мə-
уелі  бағында  оқыстан  бой  көтерген,  жетік 
тілмен,  мағыналы  деңгейде  жазылған  оқу-
лық  деп  білемін.  Олай  дейтініміз:  Сəкең-
нің  қаламынан  туған  қай  шығармасын 
алса ңыз  да,  елдік,  ұлттық  мүддені  мұрат 
еткенін  аңғарасыз.  Бір  жазушы  үшін  осын-
ша  дүние  жазудың  толағай  табыс  екені  дау 
тудырмас  ақиқат.  Сəкеңнің  барлық  жазған, 
сіңірген  еңбегі  қазақ  əлеміне  сіңірген  аса 
құнды ісі деп бағалаған орынды деп білемін. 
Ұстаздың  оқулықтары  арқылы  жастардың 
бірнеше  буыны  ержетіп,  отанымыздың  са-
налы  азаматтары  болды.  Оның  шинелінен 
шыққан  көптеген  шəкірттері  түрлі  ғылыми 
орталықтарда,  оқу  орындарында,  түрлі  кə-
сіп орындарда  жемісті  еңбек  етуде.  Мен 
оның  шəкірті  болғаныма,  онымен  кездесіп 
ағалы-інілі,  ұстаз-шəкірттік  жылы  қарым-
қатынасымыз  арамызда  орнығып,  талай 
ауыртпалықты  көтеріп,  кандитаттық  дис-
сер  тациямды ойдағыдай қорғағаныма өзімді 
мақтан  тұтатынмын.  Ол  өзінің  тəрбие-
леп  өсірген  қыз-жігіттерін  үздік  ға лым-
дар  қатарынан  көруге  бар  білім  ынтасы-
мен  итермелейтін.  Ғылыми  жəне  ұйым дас-
тыр ушылық  қабілеті  ерекше  талант  иесі 
əрқашан  жаңашылдыққа  ұмтылып,  оны 
айна ла сындағылармен бөлісуге дайын тұра-
тын.  Көрнекті  ғалымның  жарқын  талан-
ты,  жан  жылуы,  кішіпейілділігі,  ақжүр-
ектілігі,  адалдығы,  жұртты  тыңдай  білуі 
жəне көмектесуге дайын тұруы оның басты 
қасиеттері  болатын.  Оның  болмысындағы 
бедел  де,  білім  де  оның  іргелі  ғалымдық 
тұлғасын  көкке  көтеретін.  Ғылымға  адал 
болды,  өмірінің  соңғы  сəтіне  дейін  оған 
қызмет  етті.  Онымен  бірге  ғылымның  бір 
буыны – алтын  ғасыры  кетіп  бара  жатқан 
сияқты болып көрінді маған. Сəкен ғылымда 
да,  ұстаздық  өмірінде  де  сол  өмірлік  қағи-
датынан  жаңылған  жоқ.  Тауып  айтатын, 
басқа  жұрт  дүрбімен  іздесе  таппайтындай 
дүние  аяғының  астында  шашылып  жат-
қандай,  биікке  тас  лақтыру  арқылы  ғылым 
биігін  мекен  қылуға  тырысатындарды  көн-
беді  ме,  қауып  айтатын,  тереңнен  суырып 
айта тын,  тыңдамаса  апшысын  қуырып  ай-
татын.  Ғылым  саласында  сусындап  жүрген 
жастар да, ғылыми орта да асыл ұстазымды 
сол  мінезі  үшін  құрмет  тұтып  сыйлап 
жүретін. Ұстаздың нұрлы жүзін, байыпты да 
салмақты сөзін сағынып өтетін шығар талай 
онымен тағдырлас болған жақын азаматтар.
Сəкеңнің  ғылымға  шын  берілген  таза-
лығы,  биік  парасат  иесі  екендігі,  ол  кісінің 
алаш  ұлы  ретінде  кеудесі  қарс  айыры-
лып,  ұлтының  рухы  мен  намысына  екі  дү-
ниеде  ештеңені  теңгермеген,  қазақ  дейтін 
халықтың қабағын жерге қаратпау үшін бар 
саналы өмірін арнаған санаулыларымыздың 
бірі, жаны, мінезі дос, жолдас үшін жайсаң, 
мінезі  мəрт  ұстазымыздың  жүрегі  соғуын 
тоқтатыпты дегенде арқамызды жаз айы бол-
са  да,  аяз  қарып  өткендей  болды.  Студент-
терге  лекция  оқып,  дəріс  берген,  өміртану 
мектебінің қалыптасуына ерекше ықпал ет-
кен, жолы, жөні бөлек аға дос, шынайы ұстаз, 
тұғыры  биік  алып  тұлға  болатын.  Сөйлесе 
сөзден алдырмас, ой дүниесіне сүңгісе, ша-

91
ҰЛТТЫҚ ТҰЛҒА
шасынан  салдырмас,  бекзат  бітімді,  бекем 
пікірлі,  ұстаса  қайтпайтын  осы  бір  қайсар 
жанды  өз  кезегінде  парасат-пайымы  терең 
құрбы-құрдастары  да  адалдығына  көлеңке 
түсірмейтін.  Қазақтың  ақ  семсері,  алаштың 
жүректі азаматы, қазақ рухани көшінің қара 
нары,  сыншы  дейтін  сирек  мамандықтың 
дара  бітімді  санаулы  тұлғаларының  бірі, 
бірегейі еді. Осындай абзал азаматтың қамал 
бұзар,  алпыстың  жотасына  енді  шыққалы 
тұрған жерінен арамыздан алып кеткен сұм 
ажалдың  əділетсіздігі  жанға  батады.  Небір 
өмірдің  күрделі  сынақтарынан  сыр  бермей 
өткен  асыл  азаматтың  ыстық  та  асау,  мөл-
дір бұлақтай жүрегі мəңгілікке тоқтап тын-
ды.  Өмірі  өзгеше,  өрісті  болған  жанның, 
дүниемен  қоштасуы  да  ешкімге  ұқсамай, 
өзгеше болғанына əрі қайғырып, əрі таңыр-
қадық. Ұлы жаратушы Ұстазымыздың маң-
да йына бақилыққа бастар жолдың дəл осы-
лай болуын қалаған тəрізді. «Сəкең бақилық 
болды» деген суық сөзді жүрегім қабылдар 
емес, амал қанша. Қазақ топырағы əлі өзіңдей 
дарынды дарабоз жандарды туар. Сен біздің 
əрдайым  жанымызда,  жүрегіміздесің,  қош, 
асыл аға, ұмытылмас ұстаз!
Резюме
В статье дается понятие прошедший путь жизни преподователя о СакенеУзбекулы

жүктеу/скачать 2,72 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: