«бекітемін» ттф деканы Жаксылыкова Г. Н
жүктеу/скачать 262,84 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. Бақылау саласындағы негізгі ұғымдар. Сапаны бақылаудың мәні, оның сәйкестікті бағалаудағы орны
- 2. Сынақтар, олардың мақсаты және жіктелуі
| Зертханалық жұмыс 1
Зертхананы дайындау. Өнім сапасын бақылау жабдығы. Мақсаты: өнімдер мен қызметтердің сапасын бақылауды үйрену Әдістемелік ұсынымдар; 1. Бақылау саласындағы негізгі ұғымдар. Сапаны бақылаудың мәні, оның сәйкестікті бағалаудағы орны Белгіленген рәсімге сәйкес бір немесе бірнеше сипаттамаларды сынау - анықтау (ГОСТ Р ИСО 9000-2001). Бақылау-тиісті өлшеулермен, сынақтармен немесе калибрлеумен сүйемелденетін байқау және пайымдау арқылы сәйкестікті бағалау рәсімі (ИСО/МЭК 2 басшылығы). Сапаны бақылау-өнімнің немесе қызметтің сапа көрсеткіштерінің нақты мәндерінің Ндермен белгіленген талаптарға сәйкестігін тексеру. 7 ФЗ сәйкестікті растаумен, аккредиттеумен, тіркеумен және т.б. бірге сәйкестікті бағалаудың әртүрлі нысандары болып табылады. Бақылаудың маңыздылығын асыра бағалау мүмкін емес, өйткені оның көмегімен олардың технологиялық өмірлік циклінің көптеген кезеңдерінде - жобалаудан бастап тұтынуға дейін өнімдер мен қызметтердің тиісті сапасын қамтамасыз етуге сенімділік пайда болады. Осы бақылаудың арқасында өнімнің бақылануына қол жеткізуге болады, ал қандай да бір ақаулар анықталған жағдайда-сәйкессіздіктерді жою немесе өнімді өндірістен, ал тауарды сатудан алып тастау түрінде түзету шараларын жүзеге асыруға болады. Уақытылы жүргізілген бақылаудың көмегімен белгілі бір өнімді өндіруге немесе қызмет көрсетуге жұмсалған табиғи, материалдық, еңбек және басқа ресурстардың ұтымсыз пайдаланылуына жол бермеуге болады. 2. Сынақтар, олардың мақсаты және жіктелуі Сынақтардың мақсаты - өнім мен қызмет сапасының көрсеткіштерінің біреуінің немесе кешенінің нақты мәнін анықтау. Сынақ объектісі белгіленген әдістемелердің көмегімен Құзыретті тұлғалар өлшейтін немесе бағалайтын өнім немесе қызмет сапасының көрсеткіштері болып табылады. Сынақ жүргізетін субъектілер сынақ зертханаларының қызметкерлері, сарапшылар, дегустациялық комиссиялардың мүшелері, тауартанушылар және басқа да құзыретті мамандар болуы мүмкін. Сынақтар әдетте екі жіктеу белгілері бойынша бөлінеді :қасиеттері мен мақсаты (сурет. 3.8). Функционалдық мақсатқа арналған сынақтар-объектінің оның негізгі мақсаты бойынша пайдалануға жарамдылығын анықтауға арналған сынақтар. Мысалы, жаңа күрделі-техникалық тауарларды сараптау кезінде оларды мақсатына сай пайдалануға жарамдылығын анықтау үшін тәжірибелік пайдалану жүргізіледі. Мұндай сынақтардың нәтижесі тауарларды келесі градацияларға реттеу болуы мүмкін: мақсатына сай пайдалануға жарамды, шартты түрде жарамды және жарамсыз. Сенімділік сынақтары-берілген жағдайларда сенімділік көрсеткіштерін анықтау үшін жүргізілетін сынақтар. Оларға тауарға механикалық әсер ету кезінде (сынық, үйкеліс және т.б.) жүзеге асырылатын сынақтар жатады. Мысалы, аяқ киімнің, маталардың және т.б. тозуға төзімділігін сынау. Беріктікке сынақтар-объектінің қасиеттері мәндерінің белгіленген шектерден шығуына немесе оның бұзылуына әкелетін әсер етуші факторлардың мәндерін анықтау үшін жүргізілетін сынақтар. Мұндай сынақтардың мысалы-жаңа піскен жемістер мен көкөністердің қаттылығын арнайы құралдың көмегімен анықтау, ол қабықтың беріктігінен үлкен күш қолданылған жағдайда сыналатын объектінің қабығын теседі. Тұрақтылық сынақтары объектінің оған белгілі бір факторлардың әсер етуі кезінде белгіленген нормалар шегінде параметрлердің мәнін сақтау қабілетін анықтау үшін жүргізілетін сынақтар, мысалы, ыдыс-аяқтың, металл бұйымдарының механикалық тұрақтылығын анықтау. Сақтауға арналған сынақтар-сақталу көрсеткіштерінің мәндерін (сақтау мерзімдерін, стандартты өнімнің шығуын, ысыраптарды және т.б.) анықтау мақсатында жүргізілетін сынақтар. Сақтау сынақтары Көбінесе Жаңа азық-түлік тауарларына олардың оңтайлы шарттары мен жарамдылық мерзімін немесе сақталуын анықтау үшін жасалады. Сонымен қатар, тауарларды сақтау, буып-түю, орналастыру әдістері мен өңдеу әдістерінің әсерін анықтау үшін өнімнің сақталу сынағы қажет. Қауіпсіздікке сынақтар-өндіріс, сақтау, өткізу және тұтыну (пайдалану) процесінде қауіпсіздік көрсеткіштерін және/немесе олардың өзгерістерін айқындау үшін жүргізілетін сынақтар. Мұндай сынақтар міндетті сертификаттау, сәйкестікті декларациялау және шығарылатын және өткізілетін тауарлардың сапасын мемлекеттік бақылау кезіндегі ажырамас операция болып табылады. Қабылдау-тапсыру сынақтары-қабылдауды бақылау кезінде жүргізілетін сынақтар. Бұл сынақтар өндіріс кәсіпорындарында өнім шығарар алдында жүргізіледі. Олар тауарларды қабылдау кезінде сауда ұйымдарындағы сапа бойынша қабылдаудың маңызды операциясы болып табылады. Осы сынақтарға қойылатын талаптар технологиялық немесе өзге де нұсқаулықтармен, мысалы, өндірістік-техникалық мақсаттағы өнімдерді және халық тұтынатын тауарларды сапасы бойынша қабылдау тәртібі туралы нұсқаулықпен белгіленеді. Кезеңдік сынақтар-өнім сапасының тұрақтылығын тексеру және оны белгіленген көлемде шығаруды жалғастыру мүмкіндігін растау мақсатында жүргізілетін сынақтар. Бұл сынақтар белгілі бір, алдын-ала белгіленген кезеңдер арқылы жүзеге асырылады. Өндіруші кәсіпорындарда дайын өнімді және/немесе жартылай фабрикаттарды іріктеуді сынақ зертханаларының қызметкерлері жүзеге асырады. Кейбір сауда желілері, мысалы, Auchan, мезгіл-мезгіл (шамамен жарты жылда бір рет) белгілі бір тауар жеткізушілердің үлгілерін сынайды, ол үшін таңдалған үлгілер өздерінің сынақ зертханаларына немесе сараптамалық ұйымдардың зертханаларына жіберіледі. Біліктілік сынақтары-кәсіпорынның осы типтегі өнімді шығаруға дайындығын бағалау мақсатында орнату сериясын немесе алғашқы өнеркәсіптік партияны сынау. Көбінесе олар жаңа өнімдер шығару кезінде жүзеге асырылады. Үлгілік сынақтар-конструкцияға, рецептураға, технологиялық процеске енгізілетін өзгерістерді бағалауға және орындылығына арналған сынақтар. Мұндай сынақтар негізінен өнімді өндіру немесе қызмет көрсету кезінде тиімділікті бағалау үшін жүргізіледі қолданылатын технологиялар, рецептуралар мен конструкциялар, сондай-ақ сертификаттау және сәйкестікті декларациялау мақсаттары үшін қолданылады. Сынақтар кезіндегі жұмыс құжаты сынақ бағдарламасы, ал соңғы құжат-сынақ хаттамасы. Жұмыс құжаты-мақсаттарды, міндеттерді, объектілерді, Сынау құралдары мен әдістерін, параметрлерді өлшеу түрлері мен реттілігін, ГОСТ нөмірлерін, ГОСТ Р және басқа да НДТ белгілейтін ұйымдастырушылық-әдістемелік құжат. Жұмыс құжаты оны қабылдаған ұйымда орындалуы міндетті. Сынақ хаттамасы-өлшеу нәтижелерін және сынақтарға қатысты басқа да ақпаратты көрсететін құжат. Сынақ хаттамасы: сәйкестік сертификаттарын; сәйкестік декларацияларын; сараптама және бақылау актілерін беру үшін негіз болады. Сынақтар нәтижесі сынақ хаттамасына енгізілетін көрсеткіштердің белгілі бір нақты мәндері болып табылады, сынақтар нәтижелерінің дұрыстығы елеулі түрде сынақтардың таңдалған әдістерімен айқындалады. Сынақ әдістері-объектінің сапа көрсеткіштерінің нақты мәндерін алу әдістері. Олар метрикалық емес және метрикалық өлшеу шкалаларын қолдана отырып, физикалық шамаларды өлшеуге және анықтауға негізделген. Қолданылатын өлшеу құралдарына байланысты сынау әдістері мынадай топтарға бөлінеді: өлшеу; органолептикалық; тіркеу. Сынаудың өлшеу әдістері-техникалық өлшеу құралдарын, оның ішінде қарапайым айлабұйымдарды пайдалана отырып, сынау нәтижелерін алу тәсілдері. Мысалы, ұзындықты өлшеу арқылы балықтың ұзындығы, жаңа және өңделген жемістер мен көкөністердің ең үлкен көлденең диаметрі, киім, аяқ киім, Маталар және т.б. мөлшері, ал лактоденсиметр көмегімен сүттің салыстырмалы тығыздығы өлшенеді. Органолептикалық сынау әдістері-бағалаушының (дегустатордың) сезім мүшелері көмегімен сапаның органолептикалық көрсеткіштерін анықтау және оларды кему немесе өсу ретімен саралау тәсілдері. Осылайша, бұл әдістер барлық тауарлардың сыртқы түрін, оның ішінде олардың түсін, пішінін, бетінің жай-күйін; көптеген азық-түлік тауарларының, парфюмерлік-косметикалық бұйымдардың, көптеген тұрмыстық химия тауарларының иісін (хош иісін); тамақ өнімдерінің дәмін және темекі түтінін анықтау үшін қолданылады. Сынақтардың тіркеу әдістері-алдын ала келісілген белгілер бойынша белгілі бір объектілердің сапа көрсеткіштерін бақылау, есептеу және есепке алу жолымен сынақтардың нәтижелерін алу тәсілдері. Мысалы, стандартты емес өнімдерді және жемістер мен көкөністердің қалдықтарын анықтау кезінде оларды рұқсат етілген немесе жіберілмеген ауытқуларға қатысты нақты ақаулар бойынша сұрыптау жүргізіледі. Содан кейін олар массасы немесе есебі бойынша есептеледі (тек кептірілген өнім үшін), пайызбен есептеледі және рұқсат алынғаннан кейін стандартты емес өнім мен қалдықтың пайыздық қатынасы анықталады. Бөлшек сауда және қоғамдық тамақтандыру ұйымдарындағы қызмет көрсету сапасының көрсеткіштерінің бірі тіркеу әдісімен анықталған келушілердің шолу кітабындағы оң пікірлер (алғыс) мен шағымдардың саны болып табылады Бұл сынақ әдістері, олардың кіші топтарға бөлінуі, сондай-ақ артықшылықтары мен кемшіліктері "тауартанудың теориялық негіздері" пәнінде толығырақ қарастырылады. Сынақ әдістерін таңдау критерийлері нәтижелердің сенімділігі, өлшеудің талап етілетін дәлдігі, сынақтарды жүргізу уақыты, нормативтік талаптар (мысалы, қауіпсіздік көрсеткіштері бойынша сертификаттық сынақтар кезінде сынақ әдістеріне арналған стандарттар нақты регламенттеледі) болып табылады. Сынақтар сәйкестікті бағалаудың көптеген түрлеріне ортақ техникалық операция болып табылады, оның нәтижелері талданады және олар бойынша тиісті шешімдер қабылданады, қорытындылар, актілер, сертификаттар және сәйкестік декларациялары ресімделеді. Бақылаутауарлардың сапасы міндетті түрде жоғарыда аталған әдістердің бірімен сынақ жүргізу кезеңін қамтиды. жүктеу/скачать 262,84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|