Бисембаева жанат кумаровна


Артикуляциялық аппаратта дыбыстардың айтылуына дайындық үшін жаттығулар таңдау



бет35/45
Дата12.06.2023
өлшемі1,67 Mb.
#100710
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   45
Байланысты:
Бисембаева-Ж.К.-Мектеп-жасына-дейінгі-балалардың-тілін-дамыту-әдістемесі

Артикуляциялық аппаратта дыбыстардың айтылуына дайындық үшін жаттығулар таңдау


(Т.И.Гризик, Л.Е.Тимощук1)



Жаттығулардың атауы

с

з

ц

ш

ж

щ

ч

р

л

к-г



1

Күлкі

+

+

+



+


+

+

+

2

Түтікше




+

+

+

+

+

+

+

3

Шар




+

+

+








4

Күрек

+

+

+



+

+




5

Ине









+


6

Мысық ренжіді



+







+

7

Дауыл

+

+

+





+

+


8

Желкен











9

Кесе




+

+

+

+




10

Дуал

+

+











11

Үйрек тұмсығы




+

+






12

Перделер

+

+




+





13

Құлыншақ




+

+

+


+

+


14

Саңырауқұлақ




+

+



+



15

Сырлаушы




+

+

+

+

+



16

Тоқылдақ




+

+

+

+

+



17

Үтік






+

+

+



18

Масаны қу








+



19

Тілдің ұшын тістеу








+

+


20

Әткеншек




+

+

+


+

+


21

Шарикті сырғанату




+

+




+


22

Сағаттар









+


23

Еттарқыш

+

+

+

+

+

+





24

Жасырынбақ

+

+

+







+

25

Дәмді тосап




+

+

+

+




26

Қоян




+

+

+



+


27

Көңіл-күй

+

+

+

+

+

+


+

+

+

Өзін-өзі бақылауға арналған тесттер



п/п

Сұрақ немесе тапсырма

Жауап

1.

— сөздердің дыбыс қабықшаларын және олардың формаларын ажырату үшін қызмет ететін тілдің ең кіші функционалдық бірлігі.


2.

… — бұл интонацияның жеке элементтері.


3.

… — екпінді және екпінсіз буындардың ауысуы.


4.

… — ауызекі сөйлеу ағынының айтылу жылдамдығы


5.

Балаларда дұрыс дыбысты айтуды қалыптастыру кезеңдері: а) дыбысты бекіту және автоматтандыру;
б) дыбыстың қалыптасуы (дыбысты қою);
в) дайындық кезеңі;
г) аралас дыбыстардың дифференциациясы


6.

Сөйлеуді қабылдаудың даму кезеңдері:
а) фонематикалық есту қабілетін дамыту;
б) интонацияны ажырату;
в) есту қабілетін дамыту;
г) фонематикалық қабылдауды дамыту


7.

Міндеттер мен әдістердің арасындағы сәйкестікті анықтаңыз


1. Дұрыс дыбысты айтуды тәрбиелеу.
а) зауыттық ойыншықтар;
б) артикуляциялық жаттығулар; 2. Сөйлеу аппаратын дамыту;
в) « Не (қайда) естіледі»;
3. Есту және сөйлеу есту қабілетін дамыту;
г) «саңырау телефон»;
д) тіл әні


8.

Есту қабілетін қалыптастыруда қандай әдіс-тәсілдер қолданылады?
а) дыбысты ойыншықтар;
б) интонацияны ажырату;
в) фонематикалық есту қабілетін дамыту;
г) жұмбақтарды, қысқа өлеңдерді, жаңылтпаштарды қайталау немесе үйрету;
д) аралас дыбыстардың дифференциациясы


БАЛАЛАРДЫ САУАТ АШУҒА ДАЙЫНДАУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ТЕХНОЛОГИЯСЫ


Кесте 66 Тақырыптың негізгі ұғымдары

Сауат ашу

Оқуға және жазуға үйрету. Демек, балаларды оқу мен жазуды меңгеруге дайындауда сауатты оқытуға дайындықтың мәні

Жазу

Дыбыстық сөйлеуді графикалық белгілер тіліне аудару немесе кодтау

Оқу

Ауызша сөйлеуге жазбаша сөйлеуді аудару немесе декодтау

Фонематикалық есту

Дыбысты естуді қабылдау қабілеті, фонеманың дыбысына жақын сөздердің дыбыстық қабықтарын ажырата
білу

Фонематикалық қабылдау

Сөздің дыбыстық құрылымын талдауға бағытталған ақыл-ой әрекеті

Сөздерді дыбыстық талдау

Сөзді құрайтын дыбыстарды бөлу және олардың дәйектілігін белгілеу

Кесте 67

Балаларды сауат ашуға дайындаудың мақсаты мен міндеттері



Мақсаты

Міндеттер

Жалпы сөйлеу дайындығының мақсаты: балалардың ауызекі сөйлеу тілін дамыту.

  1. Балаларды сөйлеу сөздерін түсінуге және оларға адекватты әрекет етуге үйрету (байланыстырылған сөйлеуді дамыту: диалогтық және монологтық).

  2. Балаларға байланысты сөздерді түсіну және жасау үшін қажетті сөздік қалыптастыру.

  3. Сөйлеудің грамматикалық құрылымын қалыптастыру.

  4. Тілдің ережелеріне сәйкес сөйлеудің дыбыстық қабатын дұрыс шығаруға үйрету (сөйлеудің дыбыстық мәдениетіне тәрбиелеу).

Арнайы дайындықтың мақсаты: балаларды тіл мен сөйлеуді қарапайым теориялық меңгеруге баулу

  1. Сөйлеу және оның құрылымы туралы жалпы, қарапайым түсініктерді қалыптастыру.

  2. Сөйлеуді талдай білу, оның жеке құрылымдық элементтерін бөліп алу білігін қалыптастыру.

  3. Балаларды сөйлеу қасиеттерімен таныстыру:

дискреттілігі, сызықтық, реттілігі

Кесте 68

Балалардың сауат ашуға арнайы дайындығының мазмұны



Көріністерді қалыптастыру

Іскерлікті қалыптастыру

Сөйлем

  1. Сөйлеу тілі сөйлемдерден құралады.

  2. Әрбір сөйлем бірнәрсені хабарлайды.

  3. Сөйлем сөздерден құралады.

  4. Сөйлем екі немесе оданда көп сөздерден тұрады.

  5. Сөйлемдегі сөздер белгілі бір тәртіппен орналасады.

  1. Сөйлеу барысында сөйлемдерді ажырату.

  2. Сөйлемді талдау:

— жеке сөздерді анықтау;
— оларды ретімен орналастыру.

  1. 2-4 сөздерден сөйлемдер құрау.

Сөз

1. Сөйлеу тілі сөздерден құралады. 2. Сөздер әртүрлі болады: заттар, әрекеттер, белгілер.
3. Сөздер естіледі.

  1. Жеке сөзді атау.

  2. Берілген сөз табы бойынша сөздерді таңдау.

  3. Дыбысты сөздерді таңдау.

Буындар

  1. Сөздер буынға бөлінеді.

  2. Сөзде бір немесе бірнеше буын болуы мүмкін.

  3. Буындар бір-бірінен кейін жүреді. 4. Сөзде қанша дауысты дыбыс болса сонша буын болады.

5. Сөздегі бір буын екпінді болады 6. Әрбір буында 1 және одан да көп дыбыстар болуы мүмкін

  1. Сөздерді буынға бөлу.

  2. Буындардың санын және ретін анықтау.

  3. Берілген буын саны бойынша сөздерді атау.

  4. Екпінді буынды табу.

  5. Буындағы екпінді алмастыру.

  6. Дыбыстардың берілген саны бар буындарды таңдау



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   45




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет