«Жерді түгендеу және жақсарту» пәнінен практикалық жұмыс орындауға арналған Әдістемелік нұсқау
жүктеу/скачать 0,9 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Практикалық сабақ№6. Топырақтың борпылдақтығын анықтау. Сабақтың мақсаты
| Практикалық сабақ №5.
Топырақтың механикалық құрамын анықтау. Сабақтың мақсаты:Жыртылған жердің жобалық ауданын анықтау. Жыртылған жердің жобалық ауданы анықталады.Ауылшаруашылық дақылдарынан тұрақты өнім алу үшін табиғи қасиеттері бойынша жарамды және оларды өндіруге кететін шығынның қайтарылуы қамтамасыз етілетін, учаскелер жыртылған жерге трансформацияланады. Жыртылған жерге жарамдылығы бірінші категориялы жер учаскелері пайдала-нылады, сондықтан жыртылған жер құрамына кіргізілуге тиісті: - жарамдылығы І-ші категориялы тыңаймалық учаскелер; - жарамдылығы І-ші категориялы шабындықтар; - жарамдылығы І-ші категориялы жайылымдар; Кесте 4 - Жыртылған жерге жарамсыз жерлерде орналасқан, жыртылған жер және тыңайма учаскелерінің сипаттамасы
Кесте 5 - Жыртылған жерге жарамды жерлерде орналасқан мал азықтық алқаптар және тыңайма учаскелерінің сипаттамасы
Өздерінің табиғи қасиеттері бойынша жыртылған жерге жарамды, бірақ мал азықтық алқаптар құрамында пайдаланылып және тыңаймада жатқан жер учаскелері 5 кестеде көрсетілген. 5 кестенің соңғы графасында ауылшаруашылық алқаптардың түрін өзгертудің тиімділігі жөнінде қорытынды жасалады. Ол үшін, олардың сапасын, кеңіс-тік қасиеттерін және табиғат қорғау талаптарын ескере отырып, жыртылған жерге трансформациялау мүмкіндігі анықталады. Бақылау сұрақтары: Жыртылған жерге жарамды жерлерде орналасқан мал азықтық алқаптар және тыңайма учаскелерінің сипаттамасы Жыртылған жердің жобалық ауданын анықтау Практикалық сабақ№6. Топырақтың борпылдақтығын анықтау. Сабақтың мақсаты:Ауылшаруашылық. дақылдарын өндіруге кеткен шығындар жыртылған жерден қайтарылатын болғандықтан, жыртылған жерге трансформациялау кезінде оның сапасымен анықтау. Ауылшаруашылық. дақылдарын өндіруге кеткен шығындар жыртылған жерден қайтарылатын болғандықтан, жыртылған жерге трансформациялау кезінде оның сапасымен анықталатын (яғни бонитет балға байланысты есептік шығымдылықты) жер учаскесінің шығымдылығын ескерген жөн. Ол шаруашылық бойынша орташа деңгейден және шығынның қайтарылуын қамтамасыз ететін еңкіші шығымдылықтан төмен болмауға тиісті. Умин =, Зр = 3 + мұнда Умин - дәнді дақылдардың ең кіші шығымдылығы, ц/га; Ц -астықты сатып алу бағасы, 1 ц, ш.б.; 3 - дәнді дақылдарды өңдіруге жұмсалатын шығын, ш.б./га; Зр - дәнді дақылдарды өндіруге жұмсалатын шығын, рентабельділігі (Р) 30% төмен емес. Учаскелерді жыртылған жерге трансформациялау кезінде келесідей кеңістік жағдайлары мұқият ескерілуі тиісті: учаскенің өлшемі, оның конфигурациясы, орналас-қан жері. Ең бірінші кезекте, жыртылған жер аймағымен қатар жатқан учаскелер жыртылған жерге трансформацияланады. Жыртылған жерге трансформацияланатын жеке жатқан учаскелердің өлшемдері топырақтың құнарлылығына, жыртылған жер аймағы- нан қашықтығына, орналасқан жеріне, конфигурациясына және т.б. байланысты. Басқа алқаптарды жыртылған жерге трансформациялағанды негіздеу үшін, трансформация-лау тиімділгін анықтау сызбасын қолдануға болады (кесте 6). Эрозиялық процесстерді болдырмау үшін, жыра сайлардың айналасыңда орналасқан учаскелерді жыртылған жерге қоспаған жөн. Су эрозиясын болдырмау үшін, су қоймаларының айналасындағы су қорғау жолағының табиғи алқаптарын, беткейдің еңісі 3 градустан жоғары болғанда жыртпау керек. Еңісі 0,5 градустан 3 градусқа дейін болса, ені 30 м, ал 0,5 градусқа дейін болса - 50 м жолақ қалдыру керек. Жыртылған жер құрамынан шығарылуға тиісті жер учаскелері: - агроөндірістік топырақтық сипаттамаларына сәйкес келмейтін (шабындыққа жарамды жерлер-жарамдылығы П-ші категория; жайылымға жарамды жерлер- жарамдылығы Ш-ші категория); - ауылшаруашылық. дақылдарын өндіруге жұмсалатын шығынның қайтарылуын қамтамасыз етпейтін, шығымдылығы ең кіші жерлер; - күшті эрозияланған, күшті сортанданған, бүлінген жерлер. Мал азықтық алқаптарға жарамды, бірақ жыртылған жер құрамында жатқан жер учаскелері 4 кестеде келтірілген. Кеңістік қасиеттері ескеріле отырып, оларды жыртыл-ған жер құрамынан шығару тиімділігі анықталады. Бұл кезде ауданы шағын (50 га аз) және бедері жақсы байқалмаған жарамдылығы П-ші және ІІІ-ші категориялы майда контурларды жыртылған жер құрамынан шығару тиімсіз екенін ескерген жөн, өйткені мұндай жағдайда ауылшаруашылық. техникасын пайдалану үшін қолайсыз болады. Есептік шығымдылығы еңкішкене төмен жер учаскелері жыртылған жер құрамынан шығарылады. Трансформацияның тиімділігі жөніндегі қорытынды 4 кестеде жасалады. Жыртылған жер құрамынан шығарылған жерлер, шабындықтарға және түбегейлі жақсартылған жайылымдарға трансформацияланады. Бақылау сұрақтары: Жыртылған жер құрамынан шығарылуға тиісті жер учаскелері Су эрозиясы Топырақтың борпылдақтығын анықтау жүктеу/скачать 0,9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||