Жоспар: Инклюзивті білім берудің модельдері
Сөйлеу қабілетінің бұзылу себептері
жүктеу/скачать 197,61 Kb.
|
| Сөйлеу қабілетінің бұзылу себептері
1. Биологиялық: негізінен құрсақішілік дамуы және босану кезінде (ұрықтың гипоксиясы, босану кезіндегі зақымдар және т.б.), сондай-ақ туылғаннан кейінгі алғашқы айларда (ми инфекциялары, жарақаттар және т.б.) әсер ететін патогендік факторлар. 2. Әлеуметтік-психологиялық факторлар: қоршаған ортаның жағымсыз әсерлері – педагогикалық салақтық, баланың сөйлеу қабілетінің дамуының шектен тыс стимуляциясы, айналасындағы адамдардың сөйлеу қабілетінің бұзылуы және т.б. 3. Сөйлеу қабілеті бұзылыстарының жіктелуі Қазіргі уақытта сөйлеу қабілеті екі түрге жіктеледі: 1. Клиникалық-педагогикалық 2. Психологиялық-педагогикалық Жіктемелер арасында қарама-қайшылықтар жоқ, олар бір-бірін толықтырғандай болады. Бұл жіктемелер балалардың сөйлеу қабілетінің бастапқы бұзылыстарына, яғни құлағының және ой өресінің мүкістіктері жоқ балаларға арналып жасалған. Клиникалық-педагогикалық жіктеу сөйлеу қабілеті бұзылыстарын барынша дифференциациялайтын белгілеріне негізделіп жасалған. Психологиялық – педагогикалық жіктеу сөйлеу қабілеті дефектісінің біліну ортақтығына негізделген. Клиникалық-педагогикалық жіктемеде қарастырылатын барлық сөйлеу қабілеті бұзылыстарын екі топқа бөлуге болады: Ауызша тілдің бұзылуы: а) сөйлеудің айту жағының фонациялық (сыртқы) безендірілуінің бұзылуы; б) айтылған сөзді құрылымдық-семантикалық (ішкі) безендіру. Сөйлеу қабілетінің фонациялық бұзылуы белгілі-бір буынның зақымдануына қарай дифференциацияланады: 1. дауыстау 2. айтылатын сөзді екпіндік-ырғақтық ұйымдастыру 3. үн шығару Бұзылыстардың дәстүрлі түрде бекітілген ұғымдар арқылы белгіленетін түрлері бар. Дисфония (афония) – дауыс аппаратының патологиялық өзгеруі салдарынан фонацияның жоқтығы немесе бұзылуы. Брадилалия – сөйлеудің патологиялық баяуланған екпіні. Ми қабығындағы сөйлеу орталықтарының бұзылуынан пайда болған баяуланған артикуляциясында білінеді. Тахилалия – сөйлеудің патологиялық жылдамдатылған екпіні. Кейде баттаризм (ұру, соғу), парафазия сияқты дербес бұзылыстар пайда болуы мүмкін. Егер сөйлеген сөзінде негізсіз үзіліс, мүдіріс бар болса, ол полтерн ұғымымен белгіленеді. Тұтығу – сөйлеу аппараты бұлшық еттерінің дірілдеуі себебінен сөйлеудің екпінді-ырғақты жағының бұзылуы. Дислалия – есту түйсігі қалыпты және сөйлеу аппараты дұрыс иннервацияланған жағдайда дыбыстаудың бұзылуы. Синонимдері: тіл мүкістігі, дыбыстау мүкістіктері. Сөйлеген сөзді дыбыспен дұрыс безендірмеуден байқалады. жүктеу/скачать 197,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|