«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының



Pdf көрінісі
бет12/23
Дата21.02.2017
өлшемі2,28 Mb.
#4614
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   23

Тұлпардан туған қазанат,

Келе жатыр асылзат.

Шабуыл �апса болдырмас,

ұ�қан құстай қос қанат.

Нағыз қызыл қазанат

Наз бедеу тұлпар мінгенің.

Ораққа бала болғансын,

Туған ағай Мамайға

Пат�алық бұлт қонғансын,

Тумасам да себеппен,

Құдай орай қылғансын.

Сүйеу көріп сенгенім

Дұ�пан болған балаға

Дұрыс па осы ерлерім?

Отардан келсем елім жоқ,

Ойлап едім ойыма

Туғандықтан кемім жоқ.

Екі құмдағы елдерім

Зорлықпен кө�кенге ұқсайды,

Тастап мекен жерлерін.

Ке�егі өткен жетіде

Бұлттарың қайнаған,

Найзағайы ойнаған,

Діні басқа дұ�панға

Шыққан екен әкім деп,

Мына қызың ойлаған.

Бақсам саған торлаған,

Екі құмдағы көп үйрек

Қос бұйдайық жинаған.

уәкіл балаң Қалипа

Құс бергізіп сыйлаған.

Жазықсыз елім зарлаған,

Дос болған босқа Толағай.

Жаяулап жүріп қой айдап,

Соның-ақ соры қайнаған.

Отарда жатқан Қалипа

Мінезіңді аңғарған.

Дін ислам еліне

ықтиярсыз іс қылып,

6050


6060

6070


6080

222

БАТыРлАР  ЖыРы

222

223


уәкіл әкем, ей, Орақ,

Шарғыға ісің симаған.

Өсіте ме екен, ой, тоба-ай,

Таққа мініп хан болған?!

Ескі борсық бойынан

Кіретұғын жер таппай,

Отардан келіп Қалипа,

Ми далаға сандалған.

Екі сұңқар, құлақ ас,

Алтын жыға ақ сауыт

Байланыпсың ақ алмас.

Құсын алып, дос болып,

Толағай байға, батырлар,

Бұ қылғаның жарамас.

Сендер адам болғанмен,

Былайғыдай емессің.

Періменен аралас,

Өздерің асыл ақ сұңқар. 

Тақтарыңда отырып,

Келсін десең байтаққа,

Тілдеріңді кім алмас.

Орысты жеңіп алғансын,

Өздерін сұлтан болғансын,

Екі құмдағы бұл тама

Осы ма  еді кекті қас?

Ерегісіп сендермен,

Біздің тама етпес пәс.

Қатты хандай қалмақ деп,

Немесе Аюкедей ауыр қол

Ойнатқан әскер бейбақ деп,

Қамалы бар қара тас

Дін ислам еліне

Сен түгіл бұл істі

Мен де істемен ұзын �а�.

уәкіл қыз қылып, құс алып,

Көк тарлан құсты бос алып,

Дос болғаның бекер ме,

Екі батыр, айт рас?

Арыз сөзім келімді,

6090


6100

6110


6120

222

222


223

ОРАҚ – МАМАй

Айтатыным тағы бар,

Бұл сөзіме құлақ ас!

Келіп тұрмын ізіңнен,

уағдаңнан тайсаң мені де ал.

Сұлуды мендей кім алмас,

Өтіл сөзім өкпе еткен.

Алды артымда тума жоқ,

Жеделдес болып ер жеткен.

Сенгенім сендер сыртыңнан,

Он екі �ақа бір біткен.

Бәрекелді, батырлар,

Неғылған сөз біткен?

Көтеріліп ек екі құмнан

Елдің алды Еділге

Қорыққаннан тез жеткен.

Менде Хаққа сиындым,

Ке�егі арқан түскенде,

Ата аруағын жағалап,

Қалипа қызды тербенткен.

Атаңа нәлет екі орыс

Аққұла атты сүрінткен.

Қапияда көлбеткен.

уәкіл бала болуым

Рас болса қайыптан.

Құтылып па едің қызыңнан

Ен�і беріп міндеттен?

Әуелі келіп екеуің,

Абайменен құсты алдың.

Ауылыңа барғансын,

Екі орыстан ө�ті алдың.

Орысты жеңіп болғансын,

Елді жинап Еділге,

Хан болмаққа қо�тандың.

Бәрекелді уағдаңа!

Құс берген досты еске алдың.

Алар едің мені де,

Бірақ мен отарға кетіп, ке� қалдың.

Бітті ме, ерлер, арманың?

Жасауылың жас жігіт

6130


6140

6150


6160

224

БАТыРлАР  ЖыРы

224

225


Бүлдіріп айдап келеді,

Шет жебір едің қалғаның.

Аты �ыққан жақсының

Сөзінің білсем жалғанын,

Менің де бітті арманым.

Толағай бар ма қасыңда,

Ірі басты ноғайды

Алдарыңа жинадың.

Екеуің бастап келгенде,

Бүйтеріңді ойладым.

Шарапаты тиер,—деп,

Бергізіп құсты сыйладым.

Бүйтеріңді білгенде,

Көретін едім құс бермей,

Салғанын-ақ Алланың.

Бір ауыз сөзім кейін де,

Сонсын сөзді қойғаным.

Сендерге айтпай, кімге айтам,

Алпысқа келген Толағай

Жаяулап жүріп жалығып,

Зар жылады балам деп.

Жаяу қойды айдадым,

Тілегімді бермесең,

ұятыңды білмесең,

Не қылсаң да ықтияр,

Басымды мен де байладым.

Астау басты екі нар,

Айта келген арызым бар,

Арызымды тыңдап, құлақ сал.

Өзім елде жоғымда

Шабылыпты дүние-мал.

Қой айдапты жаяулап,

Не мүгедек кемпір-�ал.

Не азамат, мырзалар

Қорыққаннан болып дал.

Кө�ті тартқан батпақтап,

Не бәйбі�е, керім �ал.

Жайдақтап мініп жүгі жоқ,

Кілем жапқан теңі жоқ.

6170


6180

6190


6200

224

224


225

ОРАҚ – МАМАй

Бойжеткен қыздар зипа тал,

Армандарың біте ме

Осын�ама, міне, хал?

Жалғыз қалған мен екем,

Зарланасың, Хақ білмес,

Жаратпаған кім екен?

Бұларға көңілің толмаса,

уәкіл әкем, ей, Орақ

Неке қи да, мені де ал!

              

Бұл  қыз  бұл  сөзді  айтқанда  Орақ  Мамай  �атырдың  і�інде 

басқа адамдар далада отыр екен. Бұлар елді �апқанда Толағай 

есінен  �ығып  кетіп  әлі  ойына  түскен  жоқ  екен.  Елді  бүлдіріп 

ханнан әмір алған жас жігіттер Толағайды неғылсын жаяу қой 

айдатып қойған екен.

Қыз  айтқансын  ұялып  Орақ  бұл  қыз  ке�ке  �ейін  айтса-

да  �атырдан  �ығар  емес,  Мамай  �атырдан  �ығып  �ырағым 

әкең Орақ ұялды, сен өкпеңді өт деп атының басын ұстап Мамай 

мына сөзді айтады.

Мамайдан:

               

А, �ырағым, аттан түс,

Айтқан сөзің болды кү�.

Бір сен емес, әр жерде

Жақсылықтың еңбегі е�.

Өзіңнің ата мекенің

Еділге барад кө�кен кө�.

Не қылсаң да ықтияр,

Келдім деме мұнан ке�,

Өкпеңді өт, �ырағым!

Атыңды келіп ұстадым.

Осын�а көптің і�інде,

уәкіл бала Қалипа,

Не қылғаның қысқаның?

Мен басында аулыңды

Кө�ірмедім, тастадым.

Бізден жарлық болды деп,

Жігіттер елді бүлдірген.

6210


6220

226

БАТыРлАР  ЖыРы

226

227


Тәртіпсіз жүрген �о�қаның

А, Қалипа, қарағым,

Айтқаның бәрі сол.

Толағай бай мен Қалипа

Қай жақта деп айтпаған,

Айыбы көп біздің тіл.

ықтиярың не қылсаң,

Атыңнан түс, �ынды біл!

Атасы басқа көп дұ�пан

Бармағанмен Еділге,

Ағысы �айып бүлдіред,

Себебі хансыз елің тұл.

Дін мұсылман еліне

Қан төкпеймін, қорғаймын,

Атыңнан түсіп, бермен кел.

Сен айтпай-ақ көңлімде

Кекті дұ�пан Қатты хан

Аттанатын көңлім бар,

Оңынан тұрса біздің жел.

Есен барсақ Еділге,

Айтқан сөзің, �ырағым,

Бұрыннан-ақ көңілде.

Сапарлансам керекті,

Қол астымнан жинап қол.

Мен ауылдан �ығып ем,

Барайын деп орысқа.

Батылменен біліпсің,

Істің бәрін көріпсің.

Әкең ү�ін Құдайға

Мінәжат қылып сиыныпсың.

Болғаның бала �ын болса,

Сол ойыңда дұрыс та.

Елің кө�се еріксіз,

Барады ата қонысқа.

Несі кісі, �ырағым,

Білмегенді ке�песе.

Аталықты �ын ұста,

Білмегенді қуыспа.

Біз барғанда Толағай

6230


6240

6250


6260

226

226


227

ОРАҚ – МАМАй

Құс түгіл жауап айтпады.

Артымнан кісі келгенсін,

Білмегенді баста деп.

Мамай ағаң қайтқанда,

Еруліге қарулы

Бір қолыңа мұны ұста!

Атын Мамай тұтқансын,

Жана дәлел тапқансын,

Дерек айтып ұтқансын,

Қалипа түсті атынан.

Қалипа түскен уақытта,

Орақ та �ықты �атырдан.

Әкесімен көрісіп,

Он екі баулы ақ �атыр

Тек ү�еуі отырған.

Бір жігітті жіберіп,

Толағай байды �ақырған.

Түгелденіп төртеуі,

Қолқасын беріп сұраған.

Құтылыпты бұл жерде 

Достық деген ақыдан.

Сөзбен айтып берейік,

Ше�ендікпен демейік.

Қолқасына Қалипа 

Алғаны мынау батырдан.

Қолқасына Қалипа 

Мал менен ел алды-ай.

Бүткіл халық далада 

Қыз келгенсін қамалды-ай.

Хан үстіне кіре алмай,

Төртеуінің �атырда

Не айтқанын біле алмай.

Әкесінен Қалипа

Ен�і менен достыққа 

Елі менен мал алды-ай.

Шот қылып ү� жүз үй,

Қайын жұртын, өз жұртын

Айырмады, тең алды-ай.

ықтиярын өзі алып, 

6270


6280

6290


6300

228

БАТыРлАР  ЖыРы

228

229


Бірге кө�ті ұлтымен,

Айрылып қала алмай.

Қайын жұрт пен өз жұртын

Ханнан сұрап алыпты-ай.

Бұл ү� жүзден бермеді

Саруаз бен салықты-ай.

Не қылғанын бұл қыздың

Халық білмей қалыпты-ай.

Осыменен ел кө�іп,

Еділге түгел барыпты-ай. 

Жаңаланып ел келіп,

Халық қайта толықты-ай.

Халықтан алып салықты,

Қазына қайта толықты-ай.

Спескесін түзетіп,

Жайлау, қыстау жерлерін

Бұрынғы ел мен соңғы елге

Теңгеріп нағыз бөліпті-ай.

Мекенінде келген ел,

Байтақ жатқан Еділден

Келген тама жай алды

Мәскеудің �ар�ы төрінен.

Телағыс, Күнке мекенін

Қалипа сұрап алыпты.

Бұғданың �ығыс өзенін

Хан болды Мамай Мәсеуге.

Жыға тағып �ынымен,

Әділдігін жүргізіп,

Кү� қайратын көргізіп,

Отыз бен жиырма жастағы 

Әскерге алды елінен.

Жер майысты әскердің

Хан жинаған көбінен.

Қойдан салық жинады,

Қол астындағы үйінен.

«Аттанамыз» деп айтты

Аяукенің еліне,

Қалмай жаздың күзінен.

Соғыспаққа арманы

6310


6320

6330


6340

228

228


229

ОРАҚ – МАМАй

Қатты ханның өзімен.

Орақ, Мамай арманы

Бекенген есік Безерген.

Қолымен бұзбай қамалын,

Тарқар емес көңлінен.

Мәскеуге үйін қондырып, кеңес а�ты-ай,

Қала емес онда Мәскеу бір борбастай-ай. 

Жайласып отыратын жай салдырып, 

Мейманды жайлайтұғын �айхана а�ты-ай.

Айланып хан қасына бірте-бірте,

Көбейіп базар болып жабырласты-ай.

Байтағы хан Мамайдың Мәскеуде деп,

Өзінің қол астына дабыл �а�ты-ай.

Зорайып бұл күндері күрт болып тұр,

Шамалы аты қалды әуел баста-ай.

Орысқа екі судағы телгірәм жоқ,

Ол күнде ат по�тамен қатынасты-ай.

ықпалы Орақ, Мамайдың жүріп қатты,

Әртарап пат�алық жұрт хабарласты-ай.

Ерлігі ер Орақтың мағұлым болып,

Дұ�паны кінә істеген қорқып састы-ай.

Ақылы хан Мамайдың ұ�ан-теңіз,

Таз бала қол астындағы көрет достай.

Теңгеріп әділдікпен төре беріп,

Ү� айда жүргізіпті халыққа кү�ті-ай.

Білімді қайдағыны еске салып,

Қайымды Әнжі—Смайыл қыран құстай,

Көп айтып неғылайын мақтағандай,

Атадан он есе артық жүрді пұ�тай.

Мұсаның он баласы қайсысы да

ықпалды нөкер басы, жауға сұсты-ай.

Сөзі бар Қалипаның ойда қалған,

Қалмақ бар Аюкеде арқа тұста-ай.

Қол жинап қырық мыңдай қол астынан,

Аттанды Безенгенге бұл әсетте-ай.

Қол жинап бір жылдарда қырық мың жиғын,

Жетерлік расхотқа жинап �ығын.

Отыз бен жиырма арасын жинап алып,

Білмеді көп�іліктен кімнің кемін.

6350


6360

6370


6380

230

БАТыРлАР  ЖыРы

230

231


Елуден бір қос қылып реттеді,

Мыңына бастық қылып атақты ерін.

Ол күнде қару-сайман халықта аз,

Қайыңнан �оқпар қылып түбі тегін.

Азыққа ақ ұн татып, түйеге артып,

Айдатып қора-қора жана қойын.

Е�бір жан қайырмайды хан Мамайды,

Қол асты жарлығына қойып мойын.

Аттанды сәрсенбіде сәтті күні,

Құда жол �ығатұғын істеп тойын.

Халыққа қариядан елде қалған

Туралап сілтеді сұрап жолын.

Жол алыс Қатты хандай қалмақ елдің,

Жинатып расхоттың жолға молын,

Бел байлап «тәуекел» деп батыр Орақ,

«Алла» деп атқа мінді сұрап оңын.

Хан Мамай дулығыға жыға тағып,

Қадатып омырауға ата �енін.

Смайыл топаяқ та білгір адам,

Сөзіне ерітеді елдің көбін.

Ойласа айтқан сөзі ойға тиед,

Біледі әрбір түрлі істің жөнін.

Шығарып қырық мың жиған елден қолын,

Қолбасы қылды Орақ інілерін.

Мұнымен Қатты ханға сапар �екті,

Көтеріп батыр Орақ ата туын.

Мың-мыңнан ретпенен жүргізіпті,

Көп әскер келе жатыр буын-буын.

Жол жүрсе ердің көңлі а�ылады,

І�інде қорқағына болды қиын.

Ер Орақ Аққұла атпен қол алдында,

Қай жер �өл, қай жер сусыр, біліп жолын.

Құрыстап көптен бері жүрген батыр

Қалмақпен тарқатпаққа і�тің �ерін.

Арманы қалмақ �ауып, кек алмақта,

Бүлдірмек қолдан келсе дұ�пан елін.

Ісі жоқ бұл келе жатқан әскерменен,

Қол жинап жатыр еді қалмақ та бұрын.

Енді мен қалмақ елін баяндайын,

6390


6400

6410


6420

230

230


231

ОРАҚ – МАМАй

Білдіріп білгенім�е айтып түрін.

Өлтіріп Қазанбасты Азау бұзған,

Алмаққа ноғайлыдан барып кегін.

                         

Солтүстік жақта ол күнде қалмақ елі көп еді, сол қалмақтың 

і�інде Қатты хан деген зоры еді. Бекенген есігі безерген деген 

қаласы бар еді. Аяу деген қалмақта аты �ыққан ер еді. Азауды 

бұзып  Қазанбасты  өлтіріп  кеткеннен  бері  біріне-бірі  хабар  ай-

тып, осы күзде аттанып кек аламыз деп еді соған қол жинап, ой 

ойлап, ат байлап, қару сайлап, көптен бері қамданып бұл елде 

жүр еді.

Сол елде Сұмрай деген елден ел кезген бір диуана бар еді. Ат 

жолы жіңі�ке ноғайдан ауыр әскер қол �ығып, бастығы Орақ 

Мамай, Әнжі деген біржер астын білетін қу бар, қалмақты �а-

уып қайтамыз деп, келе жатыр деп естіп жаңағы диуана Қатты 

ханға  келіп  есіткен  сөзін  баяндап,  сөз  сөйлеп  тұр,  сондағы 

Сұмрай сөзі Халық қалаған Қатты хан,

Бекенген есік Безерген,

Отырмысың қалаңда?

Ке�е Азау бұзылып,

Жесірлер кеткен тізіліп.

Халыққа қорған Қазанбас

Қалып еді далада.

Ноғайдан кек алмаққа,

Мәскеуге зауал салмаққа.

Әскер жинап ойнатып,

Әмір қылдың қалмаққа.

Сонан бері, мінеки,

Ү� жыл өтті арада.

Мен жасымнан ел кезген,

Жастан Құдай жүргізген.

Ке�егі өткен жетіде

Бір хабарды білгізген.

Сар сонайы сағаға

Барып едім салаға.

Бір қайыры көп елді

Барсам қайыр береді.

Жылда барып бір-екі

6430

6440


232

БАТыРлАР  ЖыРы

232

233


Азық-түлік әкелем

Қатын менен балаға.

Сар соналы елінің

Әркім оны мақтаған

Мырза көріп біреуін,

Сол елге бір қайыр�ы келіпті,

Сұмырай соған жолықты,

Кеңесіне молықты.

Омскиде елі бар,

Алыста қайда, қияда.

Хабарын айтқан қиюлы

Сөзі соққан �амаға. 

Азауды бұзып бүлдірген,

Халықты нахақ күйдірген.

Қазанбасты өлтіріп,

Батырлығын білгізген.

Айдынды Орақ, хан Мамай,

Смайыл әнжі, көп ноғай

Қырық мың жығын қол жинап,

Келіп қалған секілді

Еліңізге жана да.

Ү� жылдан бері аттанбай,

Ноғайға кеткен кекті алмай,

Кеткені тағы қайран ер

Аттаныспен жоқталмай.

Салауатты, салмақты

Басқарған бүткіл қалмақты.

Қолыңды жу үйіңде,

Келді де бар сыбаға.

Үстіңе жау келгенсін,

Менен артық қай жерің?

Тәжіңді таста, тақтан түс,

Мойныңа дорба сал,

Жүре бер қайыр сұра да.

Тақта отырған Қатты хан,

Құлағың сал сөзіме,

Түсін сөздің жөніне. 

Аттанып келет ноғайлы,

ұрандары «Едіге».

6450


6460

6470


6480

232

232


233

ОРАҚ – МАМАй

Мұсадан туған он бір ұл

Осы күнде бүкіл байтақ ел,

Келіп қалды еліңе.

Хабарсыз жатқан қалмақсың,

Келген жауды қайырат,—деп,

Келмейді менің көңліме.

Мен хабарын бергенім

Аяукені өлтіріп,

Арманы бар олардың,

Жана өлтірмек сені де.

Суатыңнан су бермей,

Қалмақты бүткіл айдамақ

Жазырдың сусыз �өліне.

Дәмең болса жаныңнан,

Ойлас жолдас, биіңе.

Ат �аптырып хабар бер,

Халыққа қамқор еріңе!

Күтінбесең ертерек,

Топалаң тиген қой құсап

Қалмақтың анық өлуі.

Мен бір ел қыдырған қайыр�ы, 

Көріскен�е күн қан�а,

Мен кетемін жөніме. 

                 



Тұрмыс сөз

                 

Осыны айтып Сұмырай,

Кетті жүріп жөніне-ай.

Шо�ып кетіп Қатты хан,

Хабар берді еліне-ай,

Ел і�іне, биіне-ай.

Халықты бірге қолдасқан,

Талай қиын жолды а�қан,

Ат �аптырып �ақыртты

Аяукедей ерін-ай.

Хабарменен халық келді,

Бірі айтып біріне-ай.

Жиналған елге Қатты хан

Есіткен айтты сөзін-ай.

6490


6500

6510


6520

234

БАТыРлАР  ЖыРы

234

235


Қалмақтың елі қамалды,

Қалай қылсақ болат деп,

Ойласып жатыр амалды.

Бұрыннан білет хабарын

Қайратты деп ноғайды.

Қанды Орақ деп есіткен,

Кәрілі деп Мамайды.

Смайыл—әнжі—тобаяқ

Амалгер деп есіткен,

Табады деп орайды.

Келтірет деп әйтеуір

Жеңетұғын оңайды.

Жер астынан оқыған,

Көңліне амал тоқыған.

Жиналған мына қалмақтың

уайымын сөйлейді.

Есіткен сайын хабарын

Қалмақтың елі сасады.

Үстіне жау келгенсін,

Тек қамалып отырып,

Құтанайы қа�ады.

Қа�қаны емей немене,

Еліне хабар берген�е ,

Жиналып бәрі келген�е,

Қырық мың жиған ноғайлы

Қалмақтың елін басады.

Байтақ жатқан қалмаққа

Ноғайлы тиді �етінен.

Ү� жиған әскерін

Бітіреді бұл елдің.

Құралмай басы бетімен,

ықпалы елдің таярда

Кетпей ме елі еркімен.

Пәтуа жоқ, бірлік жоқ,

Бірлік болмай, тірлік жоқ.

Алдынан қарсы �ығалмай,

Аяуке батыр, Қатты хан,

Жинаған әскер Көкаман.

Сондағы Қатты хан

6530


6540

6550


6560

234

234


235

ОРАҚ – МАМАй

Ту ұстады қолына,

Шықты жаудың жолына.

Он мыңдай әскер құрасып,

Аяуке батыр еріпті

Қатты ханның соңына.

Қайтпай қарсы келеді

Көтерген Орақ, Едіге

Атасының туына.

Келатқан қаптап көп ноғай

Мына жауды көргенсін,

Жүрісі оңбай, кейіндеп,

Шыдамадың бұлардың

Нағыра тартқан буына.

Қаруы жоқ ноғайлы

Қалмақтың қолын көргенсін,

Қайбырта берді ығыстап.

Келе жатыр Қатты хан

Жарқыратып әр жерден,

Он мыңына ту ұстап.

Хабарсыз келіп жау басып,

Үлгермей қалды қалмақтар.

Онан басқа �амасы

Жер қайысып ығыспақ.

Жау қарасын көргенсін,

Әскерінің қарусыз

Айбынғанын білгенсін,

Батыр Орақ ақырды,

Ерлігімен құрыстап:

— Кідірмей кейін қолдарым,

Кім біледі Құдайдың, 

Қайсымызды оңдарын!

Батыр Орақ айқайлап,

—Тоқта,—деді әскерге,

Сендерді де жинадым,

Жиналып қызық көріңдер,

Қысылсақ көмек беріңдер,

Мына келген қалмаққа

Шығуға жеке ойладым.

Екпіндеген көп адам,

6570


6580

6590


236

БАТыРлАР  ЖыРы

236

237


Айтып ауыз жұмған�а,

Жақындап қалды арасы-ай.

Айқай дауыс анық-ай,

Есітетін болып �амасы-ай.

Олар да тоқтап кідірді,

Жүре бермей, жан тәтті.

Екеу емес кім-кімде

Кеудесіне бір басты-ай.

Сонда Орақ айқайлап:

—Жекпе-жекке �ығам дейт.

Қолымдағы туды ұста,

Бір ноғайдың баласы-ай.

Мұны Орақ айтқан�а,

Аяуке �ықты қалмақтан,

«Жекеге кел,—деп,—оңа�а-ай».

Айқайлады Аяуке:

—Орақ қайда, кел бермен!

Қазанбасты өлтіріп,

Азауды бұзып бүлдірген,

Қырық мың жығын қол жинап.

Хабарсыз �ауып елімді,

Көкірегі желденген.

Жекпе-жекке �ық бермен,

Аяукедей мен бейбақ

Сынаспаққа мен келген.

Қайда ұрлық іс қылып,

Ісің бір сенің жөнделген,

Сенің ерлігіңді кім білген?

Дәмең болса жаныңнан,

Жасқанба, жылдам кел бермен!

Елдігін қой Мұсалы,

Тигізбейік забырды.

Ер болсаң �ық жекеге,

Мына нысанаң келді көздеген.

Орақ �ықса жекеге

Ту қолынан таяды.

Мұсадан басқа көп ноғай

Жекеге қалай барады-ай?

Мұсаның он бір баласы

6600


6610

6620


6630

236

236


237

ОРАҚ – МАМАй

Тек атағы болмаса,

Ә�ейін-ақ қара еді-ай.

Шықса Мамай �ығады

Жыға таққа ардақты,

Бұл атақты хан еді-ай.

Орақтан туды қозғауға

Бұ да бір мықтап ер еді-ай.

Көп кідіріп тұруға,

Жері құрғыр тар еді-ай.

Мамай �ықты жекеге,

Дәл бедеу аты астында.

Бүткіл қалмақ таныды

«Қазанбастың аты» деп.

Белгіленіп ер мінген

Танымал мал еді-ай.

Атты танып қалмақтар,

Қазанбасты жоқтаған.

Жоқтағанмен жоқ болған,

Дінсіз настар оттаған.

«Әлде қандай болат» деп,

Екі жақ та топтанған.

Кідіргенге кі�кентай,

«Қорықты,—деп,—мұсылман»

Аяукенің сөзі еді,

Мына айтып мақтанған.

                 



Аяуке

Неғылғаның, ер Орақ,

Жүре бермей туыңмен,

Бағана айтқан буыңмен,

Келе алмассың бір басың,

Келмесең он бір ініңмен.

Жекеге �ықсаң, өзің �ық,

Батырлығың білінген.

Жекеге �ықты пәлен деп,

Атағына мас болып,

Кейбір жаман келеді

Хабары жоқ өлімнен.

6640

6650


6660

6670



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   23




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет