БОЛАШАҚ МАМАНДАРДЫҢ КӘСІБИ ҚҰЗІРЕТТІЛІГІН

59 
 
қорын  қалыптастыруда  осы  заманғы  білім  беру  жүйесінсіз,  әрі  алысты  барлап,  ауқымды  жаңаша 
ойлай білетін инновациялық экономика құра аламыз», – деп атап көрсетеді. Қазіргі таңда білім беру 
әлеуметтік құрылымның маңызды элементтерінің біріне айналды[1].  
Адамның  болашағы  оның  алған  біліміне,  ғылыми  таным  қабілеті  мен  белсенділігіне 
байланысты.  Қоғамдағы  жоғары  қарқынды  өзгерістер,  қайта  құрулар,  экономиканы  дамытудағы 
жаңа  стратегиялық  бағдар,  Республикамыздың  қуатты  елдер  қатарына  қосылуға  деген  ұмтылысы 
ғылым  мен  білім  саласын  әлемдік  деңгейге  көтеруде  қойылатын  талаптарды  түбегейлі  өзгертті. 
Сондықтан  бүгінгі  күні  білімнің  әр  саласында  біліктілігі  жоғары,  өзін,  елін  танытатын  азаматты 
қалыптастыру,  құзіретті  тұлға,    белсенді  маман  даярлау  мәселесі  өзекті,  әрі  күрделі  болып  отыр. 
Әлемдік өркениет үдерісіндегі білім құндылықтарына деген сұраныстың артуы еліміздегі білім беру 
мазмұны  мен  сапасын  дамыту  қажеттігілігін  арттыруда.  Ғылым  мен  білім  дамуының  жаһандық 
талаптарына  орай,  Қазақстан  Республикасы  Президенті  Н.  Ә.  Назарбаев  «...  Заманауи  прогрестің 
мәнін  білуіміз  керек.  Қазіргі  шындық  мынадай:  бүгінгі  мемлекет  өзінің  интеллектуалды 
ресурстарымен  бәсекеге  түсіп  «Интеллектуалды  ұлт  –  2020»  идеясының  мақсаты  –  жаңа 
қазақстандықтарды  тәрбиелеу.  Елді  адам  капиталы  арқылы  бәсекеге  қабілетті  ету.  Бәсекенің 
бастысы – білімнің бәсекесі. Бұл үшін біріншіден, білім жүйесінің инновациялық дамуына жол ашу 
керек,    екіншіден,    электронды  қызмет  көрсетуді  жаңа  заманға  сәйкестендіру  керек»,  –  деп  атап 
көрсетуінің өзі де қазіргі қоғамдық үдерісте тұлғаның белсенділігін қалыптастыру, бәсекеге қабілетті 
ұлт  әлеуeтін  арттырудың  негізгі  құндылығы  білім  сапасы  болып  табылады[1].  Бiлiм  берудi 
ақпараттандырудың  негiзгi  мақсаты  Қазақстан  Республикасында  бiртұтас  бiлiмдiк  ақпараттық 
ортаны  құру  болып  табылады.  Олай  болса,  бiлiм  беру  саласында  жаңа  ақпараттық  технологияны 
пайдалануға,  Қазақстан  Республикасындағы  ақпараттық  кеңiстiктi  әлемдiк  бiлiм  беру  кеңiстiгiмен 
сабақтастыруға мүмкiндiк бередi. 
Қазіргі  қоғам  жеке  адамнан  прогрессивті  ойлай  алатын  белсенді  әрекетті,  жан-жақты  болуды 
талап  етеді.  Қоғамда  «орындаушы»  адамнан  гөрі  «шығармашыл»  адамға  деген  сұраныстың  көп 
екендігін қазіргі өмір дәлелдеп отыр. Соған орай егемен ел болған елімізде мемлекеттік тіл – қазақ 
тілін оқыту өмірлік зор маңызға ие. Кез келген мемлекеттің экономикалық жетістігі сол елдің білім 
жүйесі  мен  азаматтарының  білім  дәрежесіне  байланысты.  Өйткені  білім  арқылы  ғана  қоғамның 
интеллектуалдық капиталы мен инновациялық әлеуеті қалыптасады. Қазіргі заманда білім беруде өз 
қалауы  мен  қоғам  талабына  сай,  өзін  көрсете  білуге  бейім,  өз  ойын  еркін  айта  алатын,    жоғары 
білімді,  ұлттық  тілді,  тарихты  жетік  меңгерген,  отандық  және  әлемдік  мәдениетті  бойына 
қалыптастырған, шығармашыл, оңтайлы кәсіби маман дайындау керек. Бүгінгі талабына сай қоғам 
дамуының  тұтқасын  ұстайтын  белсенді  маман  иесін  даярлау  колледж  оқытушыларының  мақсаты. 
Сондықтан  пәнге  деген  оқушылардың  қызығушылықтарын  мамандықтарымен  байланыстыра 
отырып арттыру колледж оқытушыларының шығармашылықпен жұмыс жасауын талап етеді. Әрбір 
оқытушы  өзінің  ғылыми-әдістемелік  проблемаларын  сабақ  үстінде  ашып  отырады.  Бұл  мақсатты 
жүзеге  асыру  мақсатында  біздер,  яғни  арнайы  пән  оқытушылары  түрлі  біліктілікті  көтеру 
курстарына, колледж  аралық семинар, сайыстарға барып, қатысып  тәжірибе  алмасудамыз.  
Қазіргі  таңда  колледжде  бәсекеге  қабілетті  маман  қалыптастыру  үшін,  алдымен  маманның 
кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру керек деген әр түрлі пікірлер жиі айтылды. 
Құзыреттілікті қалыптастыру дегеніміздің – болашақ кәсіби маманның – қазіргі студенттердің 
шығармашылық  қабілеттерін  дамыта  отырып  ойлаудың,    интеллектуалдық  белсенділіктің  жоғары 
деңгейіне  шығу,  жаңаны  түсіне  білуге,  білімнің  жетіспеушілігін  сезінуге  үйрету  арқылы  ізденуге 
бағыттауды қалыптастырудағы күтілетін нәтижелер болып табылмақ. Сонымен,  кәсіби құзыреттілік 
дегеніміз: ең алдымен студенттің функционалдық сауаттылығы мен кез-келген мәселені дұрыс шеше 
білу  қасиетінен көрініс  табады.  Студент  қоғам  талабына  сай  өзін-өзі  үздіксіз  жетілдіріп  отыратын, 
кәсіби  білімді,  жаңа  технологияларды  меңгерген,  ортамен  қарым-қатынасқа  тез  бейімделе  алатын, 
ұйымдастырушылық  қабілеті  жоғары,  тәжірибесі  мол,  т.б.  қасиеттерді  жинақтағанда  ғана  кәсіби 
құзыретті маман бола алады.  
Бастауыш  мектепті  бітіргенде  9  (тоғыз  )жастағы  бала  оқу,  ойлау,  қарым-қатынас  сияқты  іс-
әрекеті  деңгейімен,  білімді  өздігінен  алуға  ұмтылушылығымен,  өзін-өзі  дамытуға  икемдігімен, 
адамгершілік  және  ұлттыққұндылықтарды  бойына  сіңіруімен,  яғни  тұлғаның  барынша  жан-жақты 
даму  үрдісін  сезінуімен  ерекшеленуге  тиіс  болса,  білім  негізі  –  бастауышта  деп  аталатын  басты 
қағида негізі қазақ тілі мен әдебиеті пәндері арқылы қаланады. Оқушы бала Абай тәрізді әдебиеттің 
алтын  арқауы  халық  ауыз  әдебиетімен,  баланың  тілі  арқылы  ойын  дамытуға  құрылған 
қаламгерлердің  шығармаларымен  танысу  мен  оқуды  алғашқы  «Әліппе»,  «Әліппенің  серігінен» 
бастап, «Ана тілі», «Әдебиеттік оқу» оқулықтарына ұласады. Қазақ тілі салалары бойынша алғашқы 

60 
 
түсінік «Әліппе», «Ана тілі», «Қазақ тілі» сабақтарында қалыптасады[2]. Әр түрлі ғылым мен білімге 
алғашқы жол тіл арқылы қалыптасады. Оқығанын түсіне білетін, оны ауызша, жазбаша тілде сауатты 
жеткізе білу жолдары қазақ тілі арқылы іске асады.  
Қазақ  тілін  меңгеру  барысында  тілдің  үш  қызметі  бірінші  білімдік  қызметі  тілдің  бір-біріне 
қатысты  салаларын  ұлттық  дүниетаным,  болмыс  –  бітімі  мен  халықтың  аса  зор  құндылықтарын 
танып-білу арқылы тілдің танымдық қызметін ұғындырып, тұлғаның пән бойынша алған білімін өз 
қажеттілігіне  сәйкес  қолдана,  пайдалана  білуге,  яғни  коммуникативтік  қызметке  ұластыру  болып 
табылады. Әдебиетші ғалым Қ. Бітібаева айтқандай, оқушы өзіне-өзі осы пәндер арқылы еңбек етуге 
дағдыланады.  Сондықтан  ана  тілі  бар  ғылымның  анасындай  болады.  Алынған  білімдер  мен 
біліктерді  іс-жүзінде,  күнделікті  өмірде  қандай  да  бір  практикалық  және  теориялық  мәселелерді 
шешуге қолдана алу қабілеттілігі ең әуелі мектептегі оқыту үрдісінде қалыптасады.  
Сондықтан қазақ тілі мен әдебиеті мамандарын даярлайтын оқытушылар алдында зор міндет, 
үлкен  жауапкершілік  тұр.  Болашақ  мамандардың  кәсіби  құзыреттілігін  қалыптастыру  1-курстан 
бастап,  арнайы пәндік құзыреттілік тіл мен әдебиет салалары бойынша теориялық білімінің болуына 
негізделеді. Қарастырылып жатқан оқу материалын құрылымдай білу мен мектеп бағдарламасының 
қай класында қаралатыны жайы айтылып,  сұралып,  практикалық тапсырмаларды сол оқулықтардан 
беру  нәтижеге  бағытталған  білімнің  алғашқы  жолдары  болады.  Заман  талабына  сай  оқушылардың 
бойында түйінді құзыреттіліктерді қалыптастыру болып табылады. Білім беру жүйесінде оқушының 
бойында 
коммуникативтік 
құзыреттілікті 
қалыптастыруда 
ақпараттық-коммуникативтік 
технологияның  рөлі  ерекше.  Бұл  технологияны  қолдану  оқушылардың  қызығушылығы  мен 
белсенділігін  және  жұмыс  істеу  шеберлігі  мен  қабілеттіліктерін  арттырады.  Бағдарламаны  жақсы 
меңгеруге,  өз  жұмысын  жоспарлауға,  өз  бетімен  жұмыс  істеуге  үйретеді.  Оқушының  қазіргі  заман 
талабына сай білім алуына, білім сапасына тікелей әсер етеді[3].   
Қазақ тілі мен әдебиетті оқыту әдістемесі сабақтарында пәндерге тән әдіс-тәсілдерді ұғындыру, 
пәнаралық  байланысқа  жіті  көңіл  бөлу,  сабақ  түрлерінің  ерекшеліктері  арқылы  шығармашылыққа 
ұлттық  сөйлеу  дәстүрін  қалыптастыру,  сабақ  ішіндегі  сабаққа  назар  аудару  негізінде  сабақтың 
құрылымын  сақтауға,  оқу  материалын  құрылымдауға,  бір-біріне  пікір  айтуға,  талдауға 
жаттықтырады. Әдістемелік басылымдардан ақпарат жинақтатып, жүйелеуге, өңдеуге дағыландыру 
арқылы  ақпараттық  құзыреттілікті  қалыптастыру.  Ақпараттық  құзыреттілік  негізінде  өзіне  қажетті 
проблемаларды  шешу  құзыреттілігін  білу,  ол  үшін  ақпараттық-коммуникативтік  технологияларды 
қолдану  оқушылардың  қызығушылығы  мен  белсенділігін  және  жұмыс  істеу  шеберлігі  мен 
қабілеттіліктерін арттырады. Бағдарламаны жақсы меңгеруге, өз жұмысын жоспарлауға, өз бетімен 
жұмыс істеуге үйретеді. Оқушының қазіргі заман талабына сай білім алуына,  білім сапасына тікелей 
әсер  етеді.  Оқушылардың  кәсіби  құзыреттлігін  қалыптастыруға  колледжде  түрлі    іс-шаралар 
ұйымдастырылады.  Екінші  курстан  бастап  арнайы  пәндерді  оқыта  бастаймыз.  Арнайы  пәндер 
басталғаннан    кейін  зерт  ханалық  және  практикалық  сабақтар  өткізіліп  отырады.  Колледжімізде 
зертханалық және практикалық сабақтар өте жақсы деңгейде өткізіледі десем артық айтпаймын.  
Өйткені  оқушылар  қазіргі  заманға  сай  зертханалық    стендтерде  жұмыс  істейді,  айлық 
кездерінде  өндіріс  орындарына  саяхатқа  барыпмамандықтарына    қатысты  жабдықтарды  өз 
көздерімен  көріп  таныс  болады.  Оқу  практикасыф  кездерінде  оқытушылар  оқушылардың  өз 
қолдарынан  мамандықтарына  қатысты  макеттер  дайындатқызады  және    арнайы  пән  оқытушылары 
сол  оқушының  өздері    жасаған  макеттеріне    байланысты  тақырыпты  таңдап  зерттеу  жүргізе 
бастайды.  Зерттеу  жұмысы  аяқталған  соң  колледж  ішілік  ғылыми  жоба  сайысына  қатысады. 
Колледжде үздік деп танылған жобаларға қалалық сайысқа қатысуға жолдама береді. 
Сабақтан  тыс  және  тәрбиелік  шаралар  мамандықтың  қыр-сырын  меңгеруге,  тұлғалық 
ерекшеліктерін  ашуға  бағытталады.  Колледжде  ұйымдастырылатын  студенттердің  ғылыми  –
практикалық конференцияларында оқылатын баяндамаларды,  әр пән бойынша өтілетін тақырыпты 
зерттеу  обьектісіне  айналдыру  жоба  технологиясы  арқылы  мүмкін  болады.  Ол  үшін  ғылыми  жоба 
жасауға  машықтандыру  және  қазақ  тілінде  және  орыс  тілдері  бойынша  ғылыми  жоба  қорғату 
курстық жұмыстың өз дәрежесінде жазылып қорғалуына негіз болады.  
Колледж  қаладағы  мәдени  және  білім  ошақтарымен  тығыз  байланыста  жұмыс  жасайды. 
Колледжішілік,  қалалық,  облыстық,  республикалық  байқау,  конференцияларға  қатысып, 
белсенділіктерін  танытып  жүр.  Болашақ  мамандардың  кәсіби  құзыреттілігін  дәлелдейтін  оқу 
әдістемелік  кешендері  әр  пән  бойынша  жинақталып,  оқытушылар  өздерінің  шығармашылықтарын 
дамытудан  ешкімнен  де  қалыспайды.  Машықтың  қай  түрі  болсын  студенттерді  кәсіби  кәсіби 
құзыреттілікке бастайтын жол болып табылады. Болашақ маманға жол көрсететін әдіскер-оқытушы 

61 
 
өз  пәнінің  теориясы  мен  білім  беру  жүйесі  қойып  отырған  талап-тілектерге  сәйкес  жұмысын 
бағыттай білуі өте маңызды[5].  
 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 
1. Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы.  
2.  Б.А.Тұрғанбекова  «Мұғалімнің  шығармашылық  әлеуетін  біліктілікті  арттыру  жағдайында  дамыту:  теория  және 
тәжірибе». Алматы–2005 
3.  К.Құдайбергенова  «Құзырлылық  –  тұлға  дамуының  сапалық  критерийі»    (ғылыми-практикалық  конференция 
материалдары). Алматы–2010 
4. Қ.Жұмалиев Әдебиет теориясы. Алматы, 1967.  
 
 
А.С. Кожахметова 
 
ЛИНГВОКУЛЬТУРОЛОГИЯ В СИСТЕМЕ ОБУЧЕНИЯ ИНОСТРАННЫМ ЯЗЫКАМ 
 
Осы  мақалада  лингвокультурология  шетел  тілдерді  оқыту  жүйесінде  қандай  орын  алатындығы  және  болашақ 
офицерлердің  қызметтік  және  ұрыс  іс-әрекетіндегі  маңыздылығы  көрсетілген.  Сондай-ақ  оны  оқыту  барысында 
қолданылатын кейбір әдістер келтірілген.  
Тірек сөздер: лингвокультурология, шетел тілдері, оқыту үдерісі, Шекара қызметінің Академиясы, оқыту әдістері. 
In  this  article  it  is  considered  what  place  takes  cultural  linguistics  in  the  system  of  teaching  foreign  languages  and  the 
importance of it in the service and combat activity of the future officers is shown. Also it brings some methods used in the process of 
teaching. 
Key words: cultural linguistics, foreign languages, process of teaching, Border Service Academy, methods of teaching 
 
Каждый  человек  принадлежит  к  определённой  национальной  культуре,  включающей 
национальные  традиции,  язык,  историю,  литературу.  В  последнее  время  бурно  развивающиеся 
экономические, культурные и научные контакты Республики Казахстан с другими странами делают 
актуальными  темы,    связанные  с  исследованием  межкультурных  коммуникаций,  соотношения 
языков и культур, изучением языковой личности. Э.Сепир отмечает, что "язык  - это путеводитель, 
приобретающий  всё  большую  значимость  в  качестве  руководящего  начала  в  научном  изучении 
культуры" [1,  5].  
Наука,  которая  изучает  связь  языка  и  культуры  получила  название  лингвокультурология. 
Лингвокультурология  изучает  взаимодействие  языка,  выступающего  как  транслятор  культурной 
информации, и культуры - исторической памяти народа. Первоначально изучение языка и культуры 
нашло  воплощение  в  разработке  лингвострановедческого  подхода  Е.М.  Верещагиным  и  В.Г. 
Костомаровым.  
Разработка  лингвострановедческого  аспекта  преподавания  иностранного  языка,  несомненно, 
стала  важным  этапом  в  развитии  лингвокультурологического  подхода  в  языковом  образовании.  В 
современной  лингвометодике  признается  необходимость  включения  национально-культурного 
компонента  в  преподавание  языка  как  одного  из  важнейших  путей  трансляции  национальной 
культуры, формирования личности, так как национальная культура несет в себе большой социально-
педагогический  потенциал,  остающийся  до  конца  невостребованным  в  предметах  гуманитарного 
цикла. 
Особую значимость и актуальность приобретает культурологический аспект при преподавании 
иностранного  языка  для  курсантов  военных  вузов.  В  современных  условиях  эффективной  может 
считаться лишь такая модель обучения иностранному языку, которая успешно справляется с задачей 
формирования  не  только  языковой  и  коммуникативной,  но  и  межкультурной  компетенции. 
Понимание ценности и своеобразия языка и культуры каждого народа способствует формированию 
«кросскультурной  грамотности»,  признанию  многоликости,  поликультурности  мира.  Толерантное 
отношение  к  «другому»,  «чужому»,  интерес  к  его  особенностям,  к  его  отличиям  от  «своего», 
привычного,  помогает  освободиться  от  многих  стереотипов,  мешающих  полноценному 
межкультурному общению.  
Лингвокультурология, как новая отрасль знаний и комплексная научная дисциплина, возникла 
на  стыке  лингвистики  и  культурологии  и  исследует  проявления  культуры  народа,    которые 
отразились и закрепились в языке. Культура формирует и организует мышление языковой личности,  
языковые категории и концепты, каким образом осуществляется одна из фундаментальных функций 
языка - быть орудием создания, развития, хранения и трансляции культуры. Изучая язык и культуру 
другого народа,  курсанты усваивают образ мира, видят окружающую действительность несколько 
иначе,    чем  представляли  до  общения  на  языке  носителей  иноязычной  культуры. 

62 
 
Лингвокультурология  как  одно  из  направлений  обучения  иностранным  языкам  реализуется  в 
процессе  изучения  национально-культурной  семантики  изучаемой  лексики,  изучение  аутентичных, 
лингвострановедческих и исторических текстов,  лингвокультурных тем и т.д.  
Именно  знание  социально-духовной  и  национально-специфической  сущности  партнера  по 
общению,  отражение  неповторимых  особенностей  культуры  данного  этноса  в  языке  его  носителя 
обеспечивает  эффективное  использование  языка,  как  средства  межкультурной  коммуникации. 
Следовательно,    нельзя  не  согласиться  с  тем,  что  нужно  обучать  не  столько  языку,    сколько 
смысловому  содержанию  языка  страны,  где  говорят  на  этом  языке,  так  как  язык  –  это  наиболее 
полный  показатель  культуры.  Общеизвестно,  что  чем  значительнее  различия  между  языками  и 
культурами,  тем  сложнее  овладеть  иностранным  языком  как  средством  общения.  В  современном 
мире  дети  знакомятся  с  мировым  культурным  фондом  почти  одновременно  с  родным.  Этому  в 
большой мере способствуют Интернет, зарубежные фильмы, музыкальные произведения,  печатные 
издания и просто отдых с родителями на зарубежном курорте.   
Однако следует отметить, что методика обучения иностранному языку как аспекту иноязычной 
культуры  в  языковых  вузах  разработана  ещё  недостаточно,    не  говоря  уже  о  неязыковых  ВУЗах. 
Необходимость  включения  иноязычной  культуры  в  процесс  обучения  иностранному  языку  чаще 
всего  выражается  либо  во  введении  разрозненных  фрагментов  страноведческой  информации  на 
занятиях практического курса иностранного языка.  
Как 
показывает 
практика, 
курсанты 
в 
основном 
испытывают 
трудности 
лингвокультурологического характера. После окончания Академии Пограничной службы курсанты 
служат  на  Государственной  границе,  которая,  как  известно,  граничит  с  несколькими  странами 
(Российская  Федерация,  Китай,  Узбекистан,  Кыргызская  Республика,  Туркменистан).  Офицерам 
приходится 
ежедневно 
сталкиваться 
с 
большим 
пассажиропотоком, 
пересекающим 
Государственную  границу.  При  выполнении  своих  служебных    обязанностей,  в  частности,    при 
проверке паспортов и других видов документов, дающих право на пересечение границы,  офицеры 
используют  иностранный  язык,  в  большинстве  случаев  английский.  Но  так  как  в  нашу  страну 
приезжает  большое  количество  туристов,  деловых  людей  из  разных  стран  мира,  то  иногда  просто 
знание 
английского 
языка 
становится 
недостаточным. 
Офицеры 
должны 
знать 
и 
культурологическую составляющую иностранца. Те офицеры, которые проходят службу на границе 
и  которые  непосредственно  имеют  контакт  с  местным  населением  соседнего  государства, 
испытывают  определенные  трудности  при  общении.  Так  как  культура  и  язык  каждого  народа 
индивидуальны.  То,  что  приемлемо  в  поведении  граждан  нашего  государства  может  быть  не  так 
расценено представителями другого государства. И на этой почве возможен конфликт. В целях того,  
чтобы исключить подобные инциденты,  на наш взгляд, следует при обучении иностранным языкам 
особое внимание уделять именно лингвокультурологической составляющей.  
Какие существуют проблемы,  которые затрудняют обучение и процесс общения? 
Во-первых, участники коммуникации, т. е. наши курсанты, общаются на иностранном языке со 
своими  же  товарищами,  принадлежащими  к  той  же  культуре,  а  свободно  общаться  на  языке  того 
народа,  культуру  которого  ты  не  знаешь,  практически  невозможно.  Одним  из  препятствий  также 
является  специфика  учебного  заведения.  Доступ  к  свободному  общению  с  иностранцами  строго 
ограничен.  
Во-вторых, процесс обучения иностранному языку осуществляется вне языковой среды, вдали 
от  реального  функционирования  изучаемого  языка  и  культуры  его  народа,  а  культуру  народа  за 
несколько  занятий,  посвящённых  его  традициям,  обычаям,  праздникам  и  национальной  одежде 
изучить  в  полной  мере  невозможно.  На  таких  занятиях  курсанты  предлагается  только  общая 
информация  о  географическом  положении,    населении,  праздниках,  традициях  и  т.д.  Что,  однако, 
недостаточно для полного осознания менталитета народа изучаемого языка. 
В-третьих, сам преподаватель, хоть и приобщившийся в процессе обучения в языковых ВУЗах, 
которые он окончил,  к культуре страны изучаемого языка,  также не является его носителем. Чтобы 
быть достаточно компетентным в том или ином языке,  нужно,  например, знать, как обратиться к 
человеку,  в  том  числе  с  вежливой  просьбой,  как  выразить  благодарность,  неуверенность,    сделать 
комплимент  или  согласиться/не  согласиться.  Темперамент,  язык  жестов,  интонация  также  играют 
немаловажную  роль.  Любой  учащийся  в  совершенстве  овладеет  коммуникативными  навыками 
только тогда,  когда научатся и лингвистическим,  и культурным нормам.  
Если  мы  обучаем  языку,  то  должны  учить  находить  в  тексте  те  знаки,  которые  приведут  к 
пониманию  некоторого  общего  концептуального  смысла,  который  в  значительной  степени 
культурно  обусловлен  значениями  языковых  единиц.  Значимость  лингвокультурологического 

63 
 
аспекта также связана с тенденцией обновления образовательной системы, с усилением внимания к 
языкам. Имея принадлежность к определённой национальной культуре, вкючающей традиции, язык, 
историю,  литературу,  музыку,  и,  как  правило,  культура  родной  страны  является  для  каждого 
образованного человека очевидной.  
Лингвокультурологическая компетенция может быть сформирована разными способами, одним 
из  которых,  возможно,  наиболее  эффективным,  является  использование  на  занятиях  по 
иностранному  языку  пословиц  и  поговорок,  которые  отражают  национально-специфические 
особенности, менталитет народа во всем его разнообразии, что является ценнейшим материалом для 
изучения языка и культуры народа.  
В Академии ПС практикуются такие методы проведения занятий как: проектный, поисковой и 
другие,  используя  принципы  научности,  системности,  последовательности  усвоения  знаний, 
деятельности  с  одновременным  воздействием  на  эмоциональность  обучающихся.  Также 
преподаватели иностранных языков на каждом занятии по иностранному языку с целью погружения 
в языковую среду максимально используют следующие действия:  
-  подбирают  аутентичные  материалы  (фильмы,  видеоролики  и  аудиозаписи,  ТВ,  газеты  и 
журналы); 
-  знакомят  с  пословицами  и  поговорками,  литературой  изучаемого  языка.  Народная  мудрость 
находит  свое  отражение  в  пословицах  и  поговорках,  поэтому  они  являются  ценным  языковым 
материалом и отражают культуру народа.  
-  проводят  ролевые  игры  (диалоговые  ситуации,  максимально  приближенные  к  реальным  и 
характерным  для  культуры  данной  страны  –  в  магазине,  в  гостях,  аэропорту  и.т.д.).  очень 
эффективно  использовать  ролевые  игры,  схожие  с  будущей  профессиональной  деятельностью 
офицера,  например,  диалог  с  пассажиром  в  аэропорту,  на  Государственной  границе.  Один  из 
курсантов  выступает  офицером,  другой  пассажиром/нарушителем,  и  курсанты  максимально 
используют не только свои языковые знания, но им приходится также знать особенности культуры 
другого народа, соблюдать такт и вежливость; 
- создает виртуально электронную почту и организует переписку в почте, в чате, форуме.  
Идеально  было  бы  конечно  пригласить  носителей  языка.  Но  ввиду  особенностей 
образовательной деятельности ВУЗа это невозможно реализовать.  
Таким образом, рассмотренные выше методы направлены не только на то, чтобы обучающиеся 
могли  свободно  говорить  и  грамотно  писать,  но  и  знакомиться  с  текстами,  содержащими 
культурную  информацию,  по  которым  можно  представить  национально-культурные  особенности 
носителя изучаемого языка, а также сформировать представления об образе жизни, быте, традициях, 
национальной психологии носителей языка.  
 
Литература 
1. Сепир Э. Избранные труды по языкознанию и культурологии. – М.: Прогресс, 1987. – 261 с.  
 
 
А.В. Комлев 
 

жүктеу/скачать 4,37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: