Сборник материалов «миссия молодежи в науке республики казахстан»



Pdf көрінісі
бет33/58
Дата06.03.2017
өлшемі7,92 Mb.
#7618
түріСборник
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   58

А.С. Сақышева, К.Т. Немеренева 

С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, 

Ӛскемен қ., Қазақстан 

 

ТАУАРЛЫ-МАТЕРИАЛДЫҚ ҚОРЛАРҒА АУДИТ  



ЖҤРГІЗУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 

 

Тауарлы-материалдық  қорлардың  есебінің  аудитінің  негізгі  мақсаты  – 



олардың  есебінің  дҧрыс  ҧйымдастырылып  жҥргізілгендігін  анықтау  болып 

табылады. Осы мақсатты орындауда келесі міндеттер қарастырылады: 

-

 

олардың  сақталу  және  пайдалану  орындарындағы  қозғалыстары  мен 



нақты қолда барлығы туралы дәлелді  мәліметтер алу; 

-

 



олардың сақталу ережелерін қамтамасыз ету; 

-

 



ӛндіріске жҧмсалу нормаларының сақталуын қамтамасыз ету; 

-

 



ӛндіріске  қажеті  жоқ  материалдық  ресурстарды  табу,  анықтау  және 

оларды сату. 

Аудиттік  тексерістің  басты  сатысы  аудитордан  әр  тҥрлі  мақсаттарға 

босатылған  материалдық  қҧндылықтар  бойынша  бухгалтерлік  жазулардың 

дҧрыстығын  мҧқият  тексеруді  талап  етеді.  Бірақ  осы  аталған  сатыдан  да  әлде 

қайда бҧрын аудитор ішкі бақылау жҥргізетін тауарлы-материалдық қорлардың 

қҧрылымы  мен  тҥрлері,  олардың  дайындалу,  сақталу,  ӛткізілу,  жҧмсалу 


293 

 

орындары  (цех,  завод,  қойма  т.б.)  және  қҧндылықтардың  келіп  тҥсуі  мен 



шығысталу  мақсатына  дәйекті  тҥрде  кӛзін  жеткізуі  аудиторлық  қызметтің 

бҧлжымайтын басталымы болары анық.  

Осыдан  келе,  аудиторлық  дәлелдемелердің  негізгі  кӛздері  мыналар  болып 

табылады:  салықтар  туралы  және  басқа  да  нормативтік-қҧқықтық  актілер, 

қаржылық  есеп  стандарттары,  есеп  саясатының  қағидасы,  бизнес-жоспар, 

ӛндірістік  бағдарлама,  қаржылық  есептілік  пен  бухгалтерлік  есеп  тізімдері. 

Сондай-ақ  алғашқы  қҧжаттық  дәлелдеме  кӛздеріне  мыналар  жатады:  шикізат 

шығындарының  нормасы,  лимиттік  картасы,  жолдағы  қағаздар,  инвентарлық 

сипат,  салыстыру  ведомосттары,  хабарлама,  тӛлем  қҧжаттарының  кӛшірмесі, 

келіп  тҥскен  жҥктер  есебінің  журналы,  шот-фактуралар,  ішкі  орын 

ауыстыруларға  ҥстемелер,  тауарлы-транспорттық  ҥстемелер,  жҥктік  кедендік 

декларациялар, сертификаттар, кіріс ордері, сенімхат және т.б.[1]. 

Ҧзақ  мерзімді  активтер  сияқты  ағымдағы  активтердің  баптары  бойынша 

мәліметтерін  тексерген  кезде  қолда  барлығын,  баланстың,  Бас  кітаптың,  есеп 

регистрларының  мәліметтерінің  арасында  тепе-теңдіктің  сақталғандығын 

анықтап,  синтетикалық  және  аналитикалық  ақпараттардың  сәйкестігіне  кӛз 

жеткізудің маңызы зор. 

Шаруашылық операцияларды орындау барысында болатын бҧрмалауларды 

ішкі  бақылау  жҥйелері  арқылы  жою  мҥмкін  еместігін  аудитор  біліп  жҥруі 

керек.  Сондықтан  ол  керекті  тексеру  процедуларын  ӛзінің  тәжірибесіне  және 

пікіріне сҥйене отырып қабылдайды. Ол арқылы тауарлы-материалдық қорлар 

аудитінде қандай бҧрмалаулар орын алатыны  кестеде анықталған. 

 

1-кестe  -  Тауарлы-материалдық  қорлардың  бухгалтерлік  есебінде  болатын 



бҧрмалаулар 

Бҧрмалаулар 

тіршілік  толықтық  дәлдік  баға 

Жабдықтаушылардан тауарлы-

материалдық қорларды уақтылы 

есепке,  кіріске алмау 

х 

 

х 



х 

 

Қабылданбаған материалдық 



қҧндылықтарды  шығысқа шығару  

х 

х 



х 

 

Бухгалтерлік есеп шоттарындағы 



нақты емес дебиторлық және 

кредиторлық қарыздың қамтылуы 

 

х 

х 



х 

Дҧрыс қҧжаттарды жою салдарынан 

болатын бҧрмалаулар 

 

х 



х 

 

Бухгалтерлік есеп шоттары нақты 



емес, корреспонденция санының, 

аналитикалық есептің жоқтығы 

 

х 

х 



 

Жалған қҧжаттарды қҧру (келісім, 

накладной актілер) 

 

х 



х 

 

Жеткізушілер есебінің ӛндірушілер 



есебімен сәйкес келмеуі 

 

х 



х 

 


294 

 

Ӛнімді ӛткізу бағдарламасын және 



жеткізу мерзімінің мәліметтерін 

жақсарту ҥшін ӛндірістік бӛлім мен 

ӛнімді ӛткізу бӛлімінің арасында 

адекваттық коммуникация бар ма? 

 

х 

х 



 

Материалдарды дайындауға кеткен 

ӛнімнің нақты ӛзіндік қҧнын дҧрыс 

есептемеу  

 

х 

х 



х 

Материалдық шығындар нормасының 

жоқтығы және сақталмауы 

 

х 



х 

 

Есеп саясатында қабылданған қорлар 



бағаларының нҧсқауын сақтамау 

 

х 



х 

х 

Бухгалтериядағы және ӛндіріс 



қоймасындағы материалдық 

қҧндылықтардың қозғалысын 

салыстырмау 

х 

х 



х 

 

Бар қорларға жылдық тҥгендеу 



жҥргізуді сақтамау 

х 

х 



х 

 

Қоймаларда қолданылмайтын 



материалдық қҧндылықтарды кӛп 

мӛлшерде сақтау 

х 

х 

х 



х 

Аяқталмаған ӛндірістің қалдықтарын 

дҧрыс бағаламау 

х 

х 



х 

х 

Шығындарды есеп периодтарына 



дҥрыс бӛлмеу 

 

х 



х 

 

 



Шаруашылық  субъектінің  ішкі  бақылау  жҥйесі  қаншама  тиімді 

ҧйымдастырылғанымен, әрқашан да кӛрсетілген кестедегі барлық айтарлықтай 

бҧрмалаулардың  алдын  ала  бермеуінің  немесе  таппауының  тәуекелі  қалып 

отырады. 

Шаруашылық  жҥргізуші  субъектілердің  сатып  алу,  ӛндіріс  және  дайын 

ӛнімді ӛткізу циклдерінің функционалды аудитінің маңызды кезеңдері: 

-

 

материалдық ресурстармен жабдықтарды ҧйымдастыру жағдайын тексеру; 



-

 

қалыптасқан тауарлы-материалдық қорларды басқару жҥйесін талдау; 



-

 

қорлардың жағдайын және олардың қолданылу деңгейін бағалау; 



-

 

қойма шаруашылығын ҧйымдастырудың жағдайын тексеру; 



-

 

тауарлы-материалдық  қорлармен  жасалатын  операцияларды  есепте 



кӛрсетудің дҧрыстығын тексеру; 

-

 



қорларды тҥгендеудің жҥйелілігі мен дҧрыстығын зерттеу; 

-

 



тауарлы-материалдық  қорларды  қолдануда  ішкі  бақылау  жағдайын 

бағалау; 

-

 

жабдықтау-дайындау  іс-қызметі  есебін,  басқаруды  және  талдауды 



жақсарту бойынша ҧсыныстар әзірлеу болып табылады [2]. 

Сатып  алу  кезеңіндегі  аудит  есеп  айырысу  қҧжаттары  алынбаған  тауарлы-



295 

 

материалдық  қорлар  тҥскен  кезде  осы  тҥскен  қҧндылықтар  тӛленген,  бірақ 



жолда  келе  жатқандар  ретінде  саналатын-саналмайтындарын  анықтайды. 

Тауарлы-материалдық  қорлар  аудитінің  ақпарат  кӛздері  келесі  кестеде 

ҧсынылады. 

 

2-кесте - Тауарлы-материалдық қорлар аудиті кезіндегі ақпарат кӛздері 



№ 

Типтік 


ҥлгінің № 

Бастапқы бухгалтерлік қҧжаттардың атаулары 

1  ТМҚ-1а 

Сенімхат 

2  ТМҚ-2 

Берілген сенімхаттарды тіркеу журналы 

3  ТМҚ-3 

Кіріс ордері 

4  ТМҚ-4 

Тауарлы-материалдық қорларды қабылдау туралы акт 

5  ТМҚ-4а 

Тауарлы-материалдық  қорларды  дайындау,сақтау және 

ӛндіру ҥдерісінде жетіспеушіліктер мен жоғалтып алулар 

туралы акт 

6  ТМҚ-4б 

Тауарлы-материалдық  қорлардың сынуы, бҥлінуі, бҧзылуы 

туралы акт 

7  ТМҚ-5 

Тауарлы-материалдық қорларды есепке алу карточкасы 

8  ТМҚ-7 

Қоймадағы тауарлы-материалдық  қорлардың  қалдығын 

есептеу тізімдемесі 

9  ТМҚ-11 

Ғимараттар мен қҧрылыстарды салу мен демонтаждауда 

алынған тауарлы-материалдық қорларды  кірістеу акті 

10  ТІЗ-3 

Тауарлы-материалдық  қорлардың тҥгендеме тізімдемесі 

11  ТІЗ-4 

Шығарылған тауарларды тҥгендеу акті 

12  ТІЗ-5 

Жауапкершілікпен сақтауға алынған (берілген) тауарлы-

материалдық  қорлардың тҥгендеме тізімдемесі 

13  ТІЗ-6 

Жолдағы тауарлы-материалдық  қорлардың тҥгендеме 

тізімдемесі 

14  ТІЗ-12 

Тауарлы-материалдық қорларды  тҥгендеу нәтижесін 

салыстыру тізімдемесі 

 

Аудиторға  ішкі  бақылау  жҥйесі  алға  қойылған  мақсаттарға  табысты  қол 



жеткізуге деген әкімшіліктің толық сенімділігі ҥшін дайындалған процедуралар 

мен  әдістемелік  басшылықтан  тҧруы  мҥмкін  екені  белгілі  болуы  керек.  Оның 

ішінде  ӛндіріс  цикліндегі  операцияларды  есепке  алу  ҥшін  кәсіпорын  әдетте 

бағалаудын  негізгі  жолдары  мен  тандап  алынған  әдістерін  есеп  саясатында 

немесе  оның  жеке  қағидаларында  бейнелейді.  Бҧл  кезде  есеп  саясаты  немесе 

ереже келесідей аспектілерді сақтауы керек: 

-

 

тауарлы-материалдық қорларды бағалау әдісі, сонымен бірге бағалау әдісі 



барлық тауарлы-материалдық қорлар ҥшін бірдей болуы керек; 

-

 



соның  негізінде  ӛнім  ӛндірісі  процесі  бухгалтерлік  есепте  тіркелген 

бастапқы қҧжаттар тізімі; 

-

 

басшы бекіткен ӛндіріс циклі бойынша қҧжат айналымының кестесі; 



-

 

тауарлы-материалдық қорларды есептен шығару тәртібі; 



296 

 

-



 

тауарлы-материалдық қорларға тҥгендеу жҥргізу тәртібі мен мерзімі

-

 

тауарлы-материалдық қорлардың жіктелімі, бухгалтерлік есеп тізімі және 



аналитикалық есепті ҧйымдастыру. 

Аудитор  жасаған  бағдарламасын  кеңейте  тҥсу  ҥшін  тауарлы-материалдық 

қорларды сатуға байланысты мынадай мәселелерді анықтауға тиісті: 

1)

 



Тауарлы-материалдық  қҧндылықтарды  сатуға  шарт  жасалғандығын 

және олардың дҧрыс рәсімделгенін; 

2)

 

Артып-жӛнелтілген  ӛнімдердің  қҧжаттарының  дҧрыс  толтырыл-



ғандығын; 

3)

 



Артып-жӛнелтілген ӛнімдердің бағасының дҧрыс толтырылғандығын; 

4)

 



Ӛнім  сатуға  жасалған  шартқа  сәйкес  босату  бағасының,  ӛнімді 

сатушыдан  сатып  алушыға  дейін  жеткізу  шығындарының  тӛлену  тәртіптері 

ескеріліп, дҧрыс белгіленгендігін; 

5)

 



Аналитикалық 

және 


синтетикалық 

есеп 


мәліметтерінің 

есеп 


регистрларындағы, Бас кітаптағы және баланстағы жазулармен сәйкестігін. 

Тауарлы-материалдық  қорларды  қҧру  мен  сақтау  белгілі  бір  шығындарға 

кездеседі.  Шаруашылық  жҥргізуші  субъектілердің  тауарлы-материалдық 

қорлардың  қҧрамдас  бӛлігінің  бірі  –  дайын  ӛнім.  Оны  шығару,  сақтау  және 

ӛткізу  деңгейінің  ӛзі  субъектінің  шаруашылық  іс-қызметінің  жалпы  жиынтық 

процесінің  жекелеген  процесі,  дайын  ӛнімнің  жағдайын  бағалау  тауарлы-

материалдық босалқыларының функционалды аудиті аясында ие болмаса оның 

іс-әрекетінің  жеке  циклін  іріктемелі  тексеру  ретінде  ӛткізеді.  Соңғы  жағдайда 

тексеру  бәрінен  гӛрі  ішкі  бақылау  жҥйесіне  қатысты  және  ревизия  тҥрінде 

болады.  

Қҧжаттық  мәліметтері  ескерілмеген  ӛнімді  шығару  мен  ӛткізуді  анықтау 

мақсатымен  тексере  келіп,  қайсы  бір  жалғыз  қҧжатпен  шектелуге  болмайды. 

Мҧндай  фактілер  жӛніндегі  аудиттің  қорытындысы  оның  тҧжырымдарын 

толығымен  негіздейтін  қҧжаттық  мәліметтердің  жиынтығына  сҥйенуі  тиіс. 

Дегенмен  бҧл  барлық  ӛнімнің  ескірілмегенің  дайын  ӛнім  айғақтай  алады. 

Мекеме қорының сақталуын қамтамасыз ету мәселелерін қарағанда, ӛндіріс пен 

қоймалардағы  ескерілмеген  шикізат  пен  материалдың  артық  шығуы  негізінде, 

сондай-ақ  бҧрын  пайда  болған  жасыру,  соның  ішінде  тауарсыз  қҧжаттар 

бойынша шикізаттар мен материалдарды кіріске алумен байланысты туындаған 

кем шығуларды жасыру оларды заттай алу, олардың ескерілмеген ӛнімді ӛндіру 

мақсатымен жасалатынын назарда ҧстау керек [3]. 

Шикізаттар  мен  материалдардың  артық  шығуы  мекеменің  бҧл 

қҧндылықтарының  әр  тҥрлі  сатыда  қозғалғанда,  қабылданғанда,  сақталғанда 

қоймадан  цехқа  беру  де,  ӛндіріске  есептен  шығару  да  және  тағы  да  басқа 

жағдайларда пайда болуы мҥмкін. 

Тауарлы-материалдық  қорлар  есебінің  аудиторлық  бағдарламасы  келесі 

басты мәселелерді қамтиды: 

-

 



баланс  кӛрсеткіштерін  Бас  кітаптағы  мәліметтермен  салыстырып 

тексеруді; 

-

 

тауарлы-материалдық  қорлардың  синтетикалық  және  аналитикалық 



297 

 

есебінің  дҧрыс жҥргізілгендігін тексеруді; 



-

 

қолда  бар  тауарлы-материалдық  қорлардың  сақталуын,  оларға  уақтылы 



тҥгендеу жҥргізілгендігін тексеруді; 

-

 



қойма есебінің, тауарлы-материалдық қорлардың қозғалысының бастапқы 

қҧжаттарының  уақтылы  дҧрыс  толтырылғандығын,  соңғы  қорытынды  есеп 

беру кҥніне, субьектінің ӛндірістік қорларымен қамтамасыз етілуін тексеруді; 

-

 



келіп тҥскен материалдардың уақтылы толық кіріске алынғандығын және 

бухгалтерлік жазуларды жҥзеге асырылғандығын тексеруді

-

 

сатылып  жӛнелтілген  және  қайта  ӛңдеуге  берілген  материалдық 



қҧндылықтардың 

операцияларының 

дҧрыс 

қҧжатталып, 



бухгалтерлік 

жазуларының жҥзеге асырылғандығын тексеруді. 

Аудитор қойылған сҧрақтарына алынған жауаптарын зерделеп және талдап, 

ішкі  бақылаудың  жағдайы  туралы  қорытынды  жасап,  бағдарламаға  сәйкес 

аудиторлық тексерісті жҥзеге асырады. 

Жоғарыда  аудит  кезеңдері  негізінде  кәсіпорындарда  тауарлы-материалдық 

қорлар аудиті жҥргізіледі. 

Әдебиеттер тізімі 

1.

 

Абленов Д.О. Аудит негіздері / Оқулық.  –Алматы: Экономика, 2005ж. – 



400 б. 

2.

 



Шарипов А.Қ. Аудит/Оқу қҧралы. –Алматы: Экономика, 2010ж. – 288 б.  

3.

 



Черкасова Т. Тауарлы-материалдық қорларға тҥгендеу жҥргізу. Бухгалтер 

бюллетені №7 ақпан, 2014ж. – 17 б. 

 

 

УДК 338.23 



 

Ә.Б. Сәлімжанова, Ж.Б. Рахметулина 

Восточно-Казахстанский государственный университет  

имени С. Аманжолова, г. Усть-Каменогорск, Казахстан 

 

ОСОБЕННОСТИ ИНТЕГРАЦИИ КАЗАХСТАНА  



В МИРОВОЕ ЭКОНОМИЧЕСКОЕ ПРОСТРАНСТВО 

 

Сейчас  в  мировом  развитии  продолжают  углубляться  две  мировые 



тенденции  -  глобализация  и  регионализация.  Следствием  связанных  с  этим 

процессов  являются  высокие  темпы  углубления  внешнеэкономической 

интеграции  стран.  Это  происходит  не  только  посредством  постепенной 

либерализации внешней торговли, но и путем серьезных изменений в структуре 

производства  и  реализации  услуг,  за  счет  повышения  степени  интеграции 

производственных  процессов  в  направлении  создания  транснациональных 

корпораций или передачи отдельных производств. 

Происходящие  в  мире  процессы  -  финансово-экономические  кризисы, 

вооруженные  конфликты,  смены  политических  режимов,  техногенные 


298 

 

катастрофы,  самым  непосредственным  образом  отражающиеся  на  экономиках 



государств, побуждают их инициировать процессы экономической интеграции 

или  включаться  в  такие  процессы  путем  вступления  в  созданные 

интеграционные  объединения  и  заключать  соответствующие  международные 

договоры. 

Место  Казахстана  особенное  -  страна  расположена  в  сердце  Евразии, 

занимая  срединное  положение  между  Россией  и  Китаем.  «Феномен  нашей 

Республики  -  говорил  Н.А.  Назарбаев,  -  заключается  в  том,  что  мы  являемся 

одновременно  членами  и  европейских,  и  азиатских  региональных 

международных  организаций.  Несомненно,  мы  понимаем    суть  своего 

геополитического  положения,  и,  более  того,  готовы  к  тому,  чтобы  стать 

центром по укреплению безопасности»[1]. 

Международная экономическая интеграция - это достаточно высокая,  

эффективная  и  перспективная  ступень  развития  мировой  экономики, 

качественно новый и более сложный этап интернационализации хозяйственных 

связей.  На  этой  ступени  происходит  не  только  сближение  национальных 

экономик,  но  и  обеспечивается  совместное  решение  экономических  задач. 

Следовательно,  экономическую  интеграцию  можно  представить  как  процесс 

экономического 

взаимодействия 

стран, 


приводящий 

к 

сближению 



хозяйственных  механизмов,  принимающий  форму  межгосударственных 

соглашений и согласованно регулируемый межгосударственными органами[2]. 

Инициатором  и  сторонником  различных  интеграционных  проектов  на 

постсоветском  пространстве  изначально  являлась  Республика  Казахстан. 

Впервые  идея  интеграции  на  постсоветском  пространстве  и  создании  так 

называемого  Евразийского  Союза  (ЕАС)  озвучил  Президент  Казахстана                    

Н.  Назарбаев  29  марта  1994  г.  Данная  концепция  была  озвучена  в  рамках 

посещения Московского государственного университета им. М.В. Ломоносова 

в ходе официального визита в Россию. Основополагающим данной идеи были 

принципы  равноправной,  добровольной  интеграции,  совместного  участия 

развития,  как  в  политическом,  так  и  в  экономическом  плане  постсоветских 

государств,  усиление  позиций  стран  СНГ  на  мировой  арене.  Вскоре  эта  идея 

начала  воплощаться  в  жизнь  созданием  Евразийского  экономического 

сообщества,  а  позже  и  самого  Таможенного  союза.  Декларация  о  создании  и 

формировании Единого экономического пространства (ЕЭП) была подписана в 

Москве  9  декабря  2010  г.,  в  ней  указывалось  стремление  созданного  союза  к 

гармоничному, взаимовыгодному сотрудничеству. Очередным этапом развития 

евразийского проекта стало подписание в Москве 18 ноября 2011 г. Декларации 

о  евразийской  экономической  интеграции  и  Договора  о  Евразийской 

экономической комиссии. 

Евразийская  интеграционная  стратегия,  предложенная  Президентом, 

Казахстана  основывалась  на  мировых  примерах  региональной  интеграции, 

реализуемых  в  ХХ  в.  в  Европе,  Азии  и  Америке.  В  основе  этого  проекта  – 

модель  Европейского  союза,  т.  е.  поэтапное  продвижение  от  зоны  свободной 



299 

 

торговли к Таможенному союзу, затем – к единому рынку, и в дальнейшем – к 



Евразийскому союзу. 

Особенностью  современного  экономического  этапа  для  республики 

является  совмещение  в  рамках  экспортно-импортной  политики  двух  главных, 

на  наш  взгляд,  в  определенной  степени  противоречащих  друг  другу 

стратегических 

задач. 


С 

одной 


стороны, 

предстоит 

обеспечить 

конкурентоспособность  национальной  экономики  для  интеграции  в  мировое 

хозяйство,  с  другой  -  обеспечить  развитие  и  защиту  отечественного 

промышленного производства, конкурентоспособного лишь в границах СНГ.  

 Интеграция является важнейшим фактором, способствующим стабильному 

и устойчивому развитию участвующих в ней стран, их экономическому росту, 

обеспечению  безопасности  на  национальном  и  региональном  уровнях. 

Основными  принципами  интеграции  Казахстана  в  мировую  экономику  стали 

либерализация  внешнеэкономической  деятельности  и  открытость  на-

циональной экономики. 

Современный Казахстан развивается в направлении все большей интеграции 

в 

мировую 



экономическую 

систему 


и 

потому 


основой 

его 


внешнеэкономической политики становится развитие экспортного потенциала. 

В  условиях  узости  внутреннего  рынка  с  его  огромными  природными 

ресурсами  экономический  потенциал  Казахстана  может  быть  в  полной  мере 

реализован только при условии активного выхода на мировые товарные рынки. 

Вхождение  Казахстана  в  мировые  интеграционные  процессы  ускоряет 

концентрацию  и  централизацию  капитала  развитых  стран,  что  усиливает  их 

позиции в соперничестве с другими странами.  

Одной  из  важнейших  задач  Казахстана  на  современном  этапе  является 

активное  его  участие  в  мировых  экономических  процессах,  поскольку 

очевидно,  что  закрытая  экономика  –  это  путь  к  отставанию  и  неизбежной 

зависимости  от  других,  более  развитых  государств.  О  необходимости 

реализации  данной  задачи  также  говорилось  в  Послании  Президента 

Республики Казахстан Н.А. Назарбаева народу Казахстана «Новый Казахстан в 

новом  мире»:  «Нам  нужно  иметь  программу  –  минимум  и  программу  – 

максимум  по  поиску  и  освоению  реальных  казахстанских  «ниш»  в  системе 

мирового  хозяйства,  участию  в  крупных  передовых  проектах  с  зарубежными 

партнерами,  а  также  –  всесторонней  и  ответственной  поддержки  участников 

нашей  экономики,  в  том  числе,  через  оказание  им  качественных 

инфраструктурных услуг». 

В  целом  геостратегические  позиции  Казахстана  в  мире  следует  признать 

благоприятными для осуществления интеграции в международную экономику. 

Казахстан  нужен  миру  как  движущая  сила  огромного  евразийского 

пространства,  фактором  стабильного  и  плодотворного  сотрудничества  между 

великими цивилизациями Востока и Запада. 

Интеграция  в  международную  торговлю  -  важнейшее  условие  вхождения 

Казахстана  в  мировую  экономическую  систему,  реальный  фактор  укрепления 

его  мирохозяйственных  связей.  Исходной  основой  интеграции  торгово-


300 

 

экономических связей страны являются открытость экономики и либерализация 



торговли,  то  есть  проведение  многосторонних  переговоров  по  снижению 

таможенных  тарифов  и  устранению  других  препятствий  на  пути 

международной торговли.  

Республика Казахстан как одна из самых быстроразвивающихся стран СНГ, 

а  также  страна,  владеющая  большими  запасами  стратегических  ресурсов,  не 

может  оставаться  в  стороне  от  расширяющейся  мировой  интеграции.  В 

последние  несколько  лет  руководство  республики  проводит  активную 

политику,  направленную  на  получение  равноправных  партнерских  условий  в 

торговле, достижение которых в значительной мере связано со вступлением во 

Всемирную торговую организацию.  

И  многие  склоняются  к  мнению,  что  для  гарантированной  защиты  от 

возможного применения другими государствами таможенных сборов и акцизов, 

для свободного транзита своих товаров через территории зарубежных стран, а 

также  укрепления  стабильности  и  открытости  внешнеторгового  режима 

республике необходимо присоединиться к ВТО[3]. 

Казахстан,  стремящийся  наиболее  полно  использовать  открывающиеся 

возможности, активизирует свое участие в различных формах международного 

сотрудничества. Участие Казахстана в международных торговых организациях, 

в частности вступление в ВТО. Конечной целью вступления является создание 

благоприятных  условий  для  осуществления  внешней  торговли  и  структурной 

перестройки  производства  товаров  и  услуг  в  соответствии  с  принятыми  ВТО 

правилами и механизмами. 

Основные  возможные  положительные  последствия  вступления  республики 

в ВТО состоят в следующем[4]: 

- Помимо того, что Казахстан будет признан страной с открытой рыночной 

экономикой,  интегрированной  в  мировое  хозяйство  и  мировые  структуры, 

содействующие  ее  развитию,  он  автоматически  получает  в  отношениях  со 

всеми членами ВТО режим наибольшего благоприятствования (РНБ). 

-  Казахстан  будет  также  иметь  дополнительные  и  выгодные  пути  транзита 

для  своих  товаров.  Это  особенно  важно  для  развития  внешней  торговли 

Казахстана отечественными товарами обрабатывающей промышленности. 

-  В  кратко  -  и,  среднесрочной  перспективе  вступление  Казахстана  в  ВТО 

важно,  с  точки  зрения,  привлечения  инвестиций  и,  прежде  всего,  в 

обрабатывающую  промышленность  и  в  развитие  высокотехнологичных 

производств. 

-  Большое  значение  для  Казахстана  может  представлять  режим  ВТО  в 

отношении 

торговых 

споров, 

особенно 

при 

антидемпинговых 



разбирательствах, применяемых в отношении экспортных товаров Казахстана и 

позволит  решать  торгово-политические  споры  в  рамках,  предусмотренных  в 

ВТО процедур, на более справедливой основе. 

-  Вступая  в  ВТО,  Казахстан  может  реально  рассчитывать  на  получение 

права  участия  в  разработке  норм,  регулирующих  мировую  торговлю, 

руководствуясь национальными интересами. 



301 

 

-  Кроме  того,  появится  возможность  доступа  к  оперативной  информации  о 



внешнеэкономической  политике  и  намерениям  правительств,  стран-участниц 

ВТО,  что,  в  конечном  счете,  позволит  вести  более  эффективную  торговую 

политику. 

-  Создание  условий  повышения  качества  и  конкурентоспособности 

национальной  продукции  в  результате  расширения  присутствия  передовых 

технологий,  товаров,  услуг  и  инвестиций  на  внутреннем  рынке,  внедрения 

международных стандартов качества. 

-  В  связи  с  расширением  импорта  потребитель  сможет  получить  доступ  к 

широкому ассортименту товаров и по более низким ценам. 

Таким  образом,  для  Казахстана  экспорт  остается  важным  стимулом 

повышения  качества  и  конкурентоспособности  продукции  и  условием 

успешного развития страны. Одним из конкурентных преимуществ экономики 

Казахстана  является  его  геоэкономическое  положение  как  естественного 

транзитного  моста,  образующего  единое  евроазиатское  экономическое 

пространство.  

Первым  и  стратегически  важным  направлением  диверсификация 

внешнеэкономической  деятельности  является  максимально  эффективное 

использование  экспортного  потенциала  страны,  на  расширение  присутствия 

страны, в частности Казахстана, на мировых рынках товаров и услуг. 

На  сегодня  необходимо  оказать  всестороннюю  поддержку  со  стороны 

государства предприятиям несырьевого сектора, в частности субъектам малого 

и среднего бизнеса которые экспортируют или хотели бы экспортировать. 

В  условиях  роста  международной  конкуренции  в  экспортном  портфеле 

Казахстана  необходимо  увеличивать  присутствие  наукоемкой,  инновационной 

продукции в различных отраслях промышленности и сельского хозяйства. Для 

решения  этой  задачи  требуется  система  мер,  направленная  на  повышение 

наукоемкости  ВВП,  программы  подготовки  научных  и  профессиональных 

кадров,  создание  инфраструктуры  инноваций  и  поддержки  инновационной 

деятельности,  а  также  условий  для  международного  трансферта  технологий, 

благоприятных  условий  для  привлечения  иностранных  инвестиций  в 

высокотехнологический сектор экономики. 

Список литературы 

1.

 

Назарбаев  Н.А.  О  создании  регионального  пояса  стабильности  // 



Евразийский Союз. Идеи, практика, перспективы. 1994-1997 гг. 

2.

 



Тенг  Де  Люкс.  Международная  экономическая  интеграция  и  еѐ 

современные формы. 

3.

 

Токсанбаева А. Необходимость вступления Республики Казахстан в ВТО, 



26.11.2010[Электронный 

ресурс]//URL: 

http://www.group-

global.org/ru/publication/view/243

 

4.

 



  Казахстан и ВТО.URL: http://www.kazinvest.kz/web/kazakhstan-vto  

 

 



302 

 

УДК 368 




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   58




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет