ФОРМИРОВАНИЕ И РАЗВИТИЕ КЛЮЧЕВЫХ КОМПЕТЕНЦИЙ

67 

 

уме. А.В. Хуторской привёл наименование основных ключевых компетенций, 

в  перечень  которых  входят:  ценностно-смысловая,  общекультурная,  учебно-

познавательная,  информационная,  коммуникативная,  социально-трудовая  и 

компетенция личностного совершенствования. 

Согласно  заявленной  цели  и  задачам  12-летнего  среднего  образования 

Республики Казахстан, Стандартом регламентированы следующие метапред-

метные результаты – сформированные ключевые компетентности – как уни-

версальные  способы  деятельности,  используемые  при  решении  проблем  в 

рамках учебно-воспитательного процесса и реальных жизненных ситуациях: 

– компетентность разрешения проблем; 

– информационная компетентность; 

– коммуникативная компетентность. 

Развитие  таких  компетентностей  предполагает  выполнение  учащимися 

на уроках определенных действий. Таких как: 

– умение решать проблемы, использовать собственный опыт; 

– заниматься самообразованием; 

– работать с различными базами данных, документацией; 

– добывать информацию; 

– иметь собственное мнение; 

– понимать позицию других людей; 

– оценивать жизненную ситуацию; 

– сотрудничать с одноклассниками и взрослыми; 

– принимать решения; 

– уметь прийти к общему мнению; 

– работать в группах; 

– уметь организовать свою работу. 

Готовясь к очередному уроку, каждый раз задаю себе вопрос – что важ-

нее для моих учеников: постичь химические законы или, постигая их, обога-

тить и осознать себя, своё место в этом огромном мире? 

Деятельность учителя при этом должна быть направлена на: 

– использование в работе интерактивных технологий; 

– проведение нестандартных уроков; 

– организацию исследовательской работы; 

– стимулирование самообразовательной деятельности учеников; 

– отслеживание динамики развития учащихся; 

– подбор  заданий,  которые  требуют  использования  дополнительных  ис-

точников информации; 

– проведение консультаций по поиску необходимой информации; 

– обучение приемам составления плана, написанию конспектов, умению 

выделять главное; 

– подготовку заданий творческого характера; 

– стимулирование высказывания собственных мыслей; 

– использование диалогических методов в работе; 

– разработку заданий разного уровня; 

68 

 

– создание проблемных ситуаций; 

– внедрение методов самооценки и взаимопроверки; 

– организацию работы в парах и группах переменного состава и др. 

Предлагаю  модель-схему  компетентностно-ориентированного  задания, 

предназначенного для проверки уровня сформированности ключевых компе-

тенций. 

Компетентностно-ориентированное задание для проверки информа-

ционной компетентности. 

Химия, 8 класс. Модуль «Уравнения химических реакций» 

Аспект: первичная обработка информации: 

– переводит сложную по составу информацию из текстового представле-

ния в графическое. 

Если  вы  успешно  выполните  задание,  вы  научитесь  обрабатывать  ин-

формацию и пользоваться ею для выполнения заданий. 

1 уровень 

Задание.  Используя  алгоритм  составления  уравнений  химических  реак-

ций, составьте уравнение горения хрома (III) в кислороде 

 

Порядок выполнения операций  

Пример 

1. В левой части уравнения записать исходные веще-

ства, в правой – продукты реакции (молекулы газов 

водорода, хлора, кислорода, азота состоят из двух ато-

мов)  

 

Al + O

2

 Al

2 

+3

O

3

-2 

 

2. Определить число атомов каждого элемента в левой 

и правой частях схемы реакции 

Лево   

 

право 

Al-1 атом 

 

2 атома 

O -2 атома 

 

3 атома 

3. Среди элементов с разным числом атомов до и после 

реакции выбрать тот, число атомов которого больше 

O – 2 атома слева 

O – 3 атомов справа 

4. Найти наименьшее общее кратное (НОК) числа ато-

мов этого элемента в левой части уравнения и числа 

атомов этого элемента в правой части уравнения 

НОК – 6 

5. Разделить НОК на число атомов этого элемента в 

левой части уравнения, получив коэффициент для ле-

вой части уравнения 

6 : 2 = 3 

Al + 3O

2

 

 Al

2

O

3 

6. Разделить НОК на число атомов этого элемента в 

правой части уравнения, получив коэффициент для 

правой части уравнения 

6 : 3 = 2 

Al + 3O

2

 

 2Al

2

O

3

 

7. Необходимо подсчитать число атомов других эле-

ментов в левой и правой частях уравнения и с помо-

щью коэффициентов уравнять их, т. е. число атомов 

каждого элемента в левой и правой частях уравнения 

должно быть одинаковым 

Al + 3O

2

 

 2Al

2

O

3 

Al -1   

Al –4

 

O – 6   

O – 6

  

В левую часть уравнения перед 

фосфором необходимо поставить 

коэффициент 4. 

4Al + 3O

2

 

 2Al

2

O

3

  

 

Каждое пошаговое выполнение – 1 балл. 

Максимальное количество баллов – 8 баллов. 

69 

 

Модельный ответ КОЗ №2 

1. Cr + O

2

 Cr

2 

+3

O

3

-2  

2. Начинаем с кислорода. 

3.  O – 2 атома слева O – 3 атомa справа 

4. НОК–6 

5. 6 : 2 = 3 

 

Cr+3O

2

 

 Cr

2

O

3 

6. 6 : 3 = 2 

 

Cr + 3O

2

 

 2 Cr

2

O

3 

7. В  левую  часть  уравнения  перед  хромом  необходимо  поставить  коэф-

фициент 4.   

 

4Cr + 3O

2

 

 2 Cr

2

O

3 

2 уровень 

Аспект: определение проблем планирование деятельности, действия по 

решению проблемы. 

1. Запишите в виде химических уравнений следующие предложения: 

а) при горении пропана (C

3

H

8

) образуются углекислый газ и вода; 

б) при нагревании оксида ртути (HgO) образуется кислород и ртуть 

2. Расставь коэффициенты в уравнениях реакций, схемы которых приве-

дены ниже.  

Все вещества записать в виде химических формул.  

– натрий + сера → 

– цинк +кислород → 

– магний +азот → 

Укажите типы этих реакций. 

Каждое пошаговое выполнение – 1 балл. 

Максимальное количество баллов – 10 баллов. 

Модельный ответ. 

Задание 1 

C

3

H

8

+5O

2

→3CO

2

+4H

2

O  

2HgO = O

2

 +2 Hg  

Задание 2 

2Na + S→Na

2

S 

2Zn + O

2

→2ZnO 

2Mg + O

2

→2MgO 

Реакции соединения. 

 

Литература 

1. Хуторской А.В. Технология проектирования ключевых и предметных компетенций 

[Электронный ресурс] // Режим доступа http://www.eidos.ru/journal/2005/1212.htm; 

2. Блинов В.И Сергеев И.С., Как реализовать компетентностный подход на уроке и во 

внеурочной деятельности: Практическое пособие. – М., 2007. 

3. Воронцов А.Б., Чудинова Е.В. Учебная деятельность: введение в систему Д.Б. Эль- 

конина – В.В. Давыдова. – М., 2004. 

4. Гребенюк  Т.Б.  Методологические  основы  компетентностного  подхода  в  образова-

нии // Проблемы компетентностного подхода в среднем и высшем образовании: сб. науч. 

тр. / под ред. Т.Б. Гребенюк. – Калининград: Изд-во РГУ им. И. Канта, 2008. – С. 7–17.  

5. Зимняя  И.А.  Ключевые  компетенции  –  новая  парадигма  результата  современного 

образования // Интернет-журнал «Эйдос», 2006. 

70 

 

АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАТИВТІК ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚАЗАҚ 

ТІЛІ ПӘНІНДЕ ЖАҢАШЫЛ ТҰРҒЫДА ҚОЛДАНУ 

 

С.А. Медеуова 

№7 жалпы орта білім беру бейіндік бейімдеуге мамандандырылған мектебі 

Павлодар қаласы  

 

Қазақстан Республикасы ғылыми-техникалық прогрестің негізгі белгісі – 

қоғамды ақпараттандырудың жаңа кезеңіне өтуі. Қоғамды ақпараттандыру – 

экономика, ғылым, мәдениет дамуының негізгі шарттарының бірі.  

Білім  саласындағы  жаңа  көзқарас  тұлғаның  дамуы  мен  нәтижеге 

бағытталған  білім  беруді  көздейді.  Сондықтан,  білім  жүйесін  құру, 

оқушыларға қазіргі заман талабына сай білім беру – бүгінгі күннің ең өзекті 

мәселесі. 

Қазіргі  кезде  сабақта  ақпараттық  технологияларды  бәріміз  кеңінен 

қолданамыз.  Қазақ  әдебиетінің  классигі,  ұлы  атамыз  Абай  Құнанбайұлы 

«Шәкірттерің  жақсы  оқу  үшін,  оның  оқуға  деген  ынтасы  және 

қызығушылығы  зор  болу  керек»  –  деген.  Расында  да,  тек  қана  жігерлі,  әр 

нәрсені үнемі білгісі келген, табандылығын, шыдамдылығын көрсеткен адам 

ғана мақсатына жетеді.  

«Жаңа ақпараттық – коммуникациялық технологиялар» ұғымының пайда 

болуы  білім  беру  саласында  компьютердің  қолданыла  бастауымен  тығыз 

байланысты.  Көптеген  электронды  оқулықтар  мен  оқу  бағдарламалары, 

мультимедиалық  оқу  бағдарламалары  жасалады  және  жасалып  та  жатыр. 

Сондықтан, бүгінгі таңда қазақ тілі пәні мұғалімдерінің кәсіби құзырлылығы 

құрылымынан  оқытудың  ақпараттық  –  коммуникациялық  технологиялары 

ерекше орын алады. 

Жаңа  ақпараттық  технологиялар  дегеніміз  –  білім  беру  ісінде 

ақпараттарды  даярлап,  оны  білім  алушыға  беру  үрдісі.  Бұл  үрдісті  іске 

асырудың негізі компьютер болып табылады. 

Компьютер – мұғалімнің басты көмекшісі. Ең біріншіден, ол мұғалімнің 

еңбегін  жетілдіреді.  Көптеген  материалдарды,  дайын  сабақтарды  реттеп 

сақтауға  мүмкіндік  береді.  Екіншіден,  компьютердің  арқасында  мұғалім  әр 

сабаққа  оқушылардың  ерекшелігіне  қарай  және  сабақтың  мақсатымен 

міндетін  ескере  отырып,  әртүрлі  кеспелер,  материалдар  дайындай  алады. 

Үшіншіден,  сабақтың  формаларын  түрлендіре  алады,  яғни  көрнекілік, 

әдістемелік,  аудио  және  бейнематериалдар  қолдана  алады.  Мұндай  жұмыс 

сабақтың әр кезеңінде іске асырылады. 

Сонымен  бірге,  ақпараттық  коммуникативтік  технология  сабаққа 

дайындалуда қосымша ақпаратты іздеуді кеңейтеді. Интернеттің іздеу жүйесі 

арқылы  қызықты  мәліметтер,  көрнекіліктер  таба  аламыз.  Сол  жағынан  да 

сабаққа дайындалу барысында әдістемелік көмек береді. Компьютер арқылы 

тұсаукесер  сабақтарын,  компьютерлік  формадағы  бақылау  сабақтарын 

дайындауға болады. 

71 

 

Компьютерлік  тұсаукесер  сабақтары  –  жаңа  сабақты  диалог  тәртібінде 

түсіндіру,  дәріс  –  сабақ,  ғылыми  конференция  сабағы,  жобаларды  қорғау 

сабағы, кіріктірілген сабақ, тұсаукесер сабағы, пікірталас сабағы. 

Компьютерлік  формадағы  бақылау  сабақтар  –  оқушылардың  білімдерін 

тест  түрінде  тексерудің  бір  түрі.  Мұндай  сабақтар  арқылы  оқушылар  өз 

бағаларын бірден біледі. 

Тұсаукесер – берілген материалды слайд, электрондық оқулық, флипчат 

арқылы көрсету формаларының бір түрі. Оның ішінде сұрақтар мен кестелер, 

суреттер,  көрнекіліктер  мен  аудио  мен  бейнематериалдарды,  дайындаған 

құжаттарды, клайстер мен танымдық жаттығуларды кіріктіруге болады. 

Бұл  технологияның  тиімділігі,  оқушы  мұғалімнің  бағыт  –  бағдар  беруі 

арқылы өз бетімен ізденіп, жаңа мәліметтер алып, еңбектену арқылы игереді. 

Білімді меңгере отырып, оқушы сын көзбен қарауға, өз ойын еркін айтуға, өз 

құқықтарын  қорғай  білуге,  ақпарат  көздері  арқылы  ізденуге,  білімін 

толықтыруға жәрдемдеседі.  

Сонда,  оқу-жүйесінде  ақпараттық-коммуникативтік  технологияларды 

қолдану мынадай нәтижелерге қол жеткізеді: 

– оқушылар электронды оқулықтармен және интернет желісімен жұмыс 

істей алады; 

– оқушының білімі қысқа мерзімде және кез келген уақытта бағаланады; 

– орындаған жұмыстарының қателерін бірден көруге мүмкіншілік туды-

рады; 

– интерактивті тақтаны еркін қолданады; 

– ақпараттық мәдениетін дамытады; 

– сабақта уақыт та үнемделеді; 

– оқушылардың коммуникативтік қабілеттері дамиды; 

– зерттеу дағдылары дамиды; 

– оқушылардың пәнге деген қызығушылықтары артады; 

– әрбір оқушының шығармашылық мүмкіндігі ашылады. 

Ақпараттық-коммуникациялық  технологиялардың  бірі  –  интерактивті 

тақта,  мультимедиалық  және  онлайн  сабақтары.  Интерактивті  тақтаны  са-

бақта  пайдаланудың  маңыздылығы,  яғни  оның  көмегімен  оқыту  үрдісіндегі 

өзекті мәселелерді шешуге болатындығы анықталған.  

1. Оқу-тәрбиелік  үрдістің  сапасын  арттыру,  оны  ғылыми-техникалық 

прогрестің осы заманғы деңгейіне көтеру; 

2. Оқыту үрдісіндегі жекелеп, саралап оқыту идеяларын дамыту; 

3. Оқушылардың компьютерлік білімін жетілдіру; 

4. Жүйелі  бақылау  жүргізіп  отыру,  яғни  оған  оқушылардың  білім 

деңгейін, икемділігін тексеру сияқты жұмыстарын жетілдіру үшін көмек беру. 

Тәжірибеде интерактивті  тақтамен жұмыс жүргізуді жиі қолдану қажет. 

Интерактивті  тақтаны  орыс  топтарында  қазақ  тілі  сабақтарында  көру,  есте 

сақтау диктанттары, мазмұндама, шығарма жұмыстарының жоспарын құруда, 

сондай-ақ  сөйлемдерді  талдау  жұмыстарында  қолдану  сабақтың  тиімділігін 

арттырады. 

72 

 

Қазақ  тілі  мен  әдебиет  пәндеріне  арналған  электронды  оқулықтарды 

пайдалану оқушыларға қызықты да, ұтымды болып отыр. Егер интерактивті 

тақта интернет жүйесіне қосылса, жаңа сабақты бекітуде және сабақ үстінде 

тақырып бойынша көптеген жаңа ақпараттар алуға болады. 

Ақпараттар түрлі жолмен беріледі: 6-сыныпта «Астанамен танысу» мо-

дулін өткенде оқушыларға сабақтың мақсатына сай оқулықтағы материалдан 

басқа  қосымша  тапсырмалар,  жаттығулар  беруге  болады.  Нақтырақ  айтсам 

«Астананың  көрікті  жерлері»  деген  тақырыпқа  өткізген  сабағымда  АКТ- 

ны төмендегідей пайдаландым: 

І. Қызығушылығын ояту кезеңі (АКТ-ны қолдану уақыты – 1 минут). 

Оқушылардың көңіл күйлерін сабаққа икемдеу және сабақтың эпиграфымен 

таныстыру; (слайдтарды пайдаландым) 

ІІ. Мағынаны  ашу  кезеңі  (АКТ-ны  қолдану  уақыты  –  4–5  минут) 

Мұғалімнің  дауысымен  жазылған  мәтінді  тыңдап,  әр  топ  тапсырмаларын 

алды; 

С Е Р Г І Т У С Ә Т І (көзге арналған) 

Интерактивтік  тақтамен  жұмыс:  Әр  топ  спикерлері  (топ  басшылары 

шығып)  тақырыптарын  қорғады.  Әр  түрлі  тапсырмаларды  интерактивті 

тақтаның мүмкіндіктерін пайдалана отырып тиімді орындады; 

ІІІ. Ой толғаныс кезеңі (АКТ-ны қолдану уақыты -5 минут)  

«Менің  Астанам»  өлеңін  тыңдай  отырып,  «Астананың  көрікті 

жерлері»  атты  тұсаукесерді  (презентацияны)  оқушылар  тамашалады  да, 

алған әсерлері бойынша Астана тақырыбына «Бес жолды өлең құрастырды». 

Орыс  мектептерінде  жаңа  сөздердің  көбі  баланың  есінде  қалмайды, 

оның себебі, сөзді түсінбеуде, түсінбеген сөз қабылданбайды, бала жадында 

сақталмайды.  Бірыңғай  түсіндіру,  сөз  әдісін  қолдану  оқушы  іскерлігін 

дамытпайтындығын тәжірибе көрсетті. Сондықтан баланы бір затпен таныс- 

тырмақшы  болсақ,  сол  зат  туралы  сөйлеп  қана  қоймай,  алып  келіп  балаға 

көрсет  деп,  кезінде  Мағжан  Жұмабаев  айтқандай,  иктерактивті  тақтаны 

сабақта дидактикалық оқыту құралы ретінде пайдалану керек. Әсіресе, жаңа 

сөзбен таныстырып, қолданысқа түсіруде ақпараттық – коммуникациялық 

технологияның атқаратын рөлі зор екендігіне көзіміз жетті. 

Оқытуды ақпараттандыруда келесі негізгі сәттерді ескеру қажет: 

– Мұғалім – кеңесші, саралаушы, ұйымдастырушы, бағыт беруші; 

– Оқушы – өз бетімен әрекеттенуші, ізденуші, білім қорын жинаушы; 

– Электронды  оқулықпен  жұмыс  жасау  маршруты:  модуль  –  мәтін  – 

сөздік – сұхбат – бейнежазба – тапсырма – қорытынды тест. 

Қазақ  әдебиеті  пәнінен  әрбір  сабақта  «Қазақ  әдебиеті»  пәніне  арналған 

электрондық  оқулықтарды  қолданамын.  Электрондық  оқулықтың  мазмұны 

қазақ  әдебиеті  бойынша  ақпараттық  –  әдебиеттанымдық білімдер  жүйесінің 

жиынтығы  негізінде  берілген.  Онда  әдебиет  теориясы,  әдеби  жанрлар 

түсініктемелері  кейіпкердің  дыбыстауымен  сүйемелдене  отырып,  мульти- 

медиалық  анимациялармен,  бейнетізбектермен  түсіндіріледі.  Қажетті  білім 

мен дағдыларын пысықтау үшін олар интерактивті тапсырмалар, үйде немесе 

73 

 

сыныпта  таңдаған  тақырыбына  шығарма  немесе  ЭССЕ  түріндегі 

шығармалық жұмыстар, тест жұмыстарын орындайды. 

Менің  ойымша,  кез-келген  шығарманы  талдамас  бұрын,  оқушылардың 

шығармаға  деген  қызығушылығын  ояту  керек.  Сондықтан  интерактивті 

тақтаның  мүмкіндіктерін  қазақ  тілі  мен  әдебиет  сабақтарында  тиімді 

пайдалануға әбден болады. Ол әрине мұғалімнің шеберлігіне байланысты. 

АКТ  бойынша  оқыту  тиімді  деп  айта  аламын.  Осы  әдіспен  оқыту 

барысында,  оқушылардың  қызығушылығы  арта  түседі  және  білім  сапасы 

жоғарылайды. 

Қорыта  айтқанда,  өздігінен  белсенді  әрекет  ету  арқылы  білімді 

меңгерту қазіргі мұғалімнің негізгі талаптарының бірі. Сонымен мемлекеттік 

тілді оқыту жүйесіне ақпараттық технологияны еңгізу тілді саналы меңгертіп, 

байланыстыра  сөйлеуде  ғана  емес,  өскелең  ұрпақтың  ізденімпаздық  әрі 

шығармашылық қабілеттерін дамытуда ықпалы зор және тіл меңгеруге деген 

қызығушылығы арта түсетіні айдан анық. Сабақтың мазмұнына байланысты 

кейбір  мәселелер  жөнінде  қойылатын  сұрақтар  немесе  оқушылардың 

өздерінің  сұрақ  қоя  білуі  мен  жауап  қайтарудағы  тапқырлығы  проблеманы 

түсінудің маңызды көрсеткіші екендігінің айқын дәлелі. Сабақтың барысында 

өз  көзқарасын  дәлелдеп,  пікірін  қорғай  білуге  талаптандыру,  басқаларды  да 

тыңдай  білу  және  өз  позициясын  түсіне  білуге,  құрбы-құрдастарын 

ренжітпей, өз ойын қисынды айта білуге үйрету, сөйтіп, адамдар арасындагы, 

яғни,  құрбыларымен,  оқытушыларымен  қарым-қатынасты  дұрыс  жолға 

түсіруге ықпал ету болып табылады. 

 

Әдебиет 

1. Қазақстан  Республикасының  Президенті  Нұрсұлтан  Әбішұлы  Назарбаевтың 

Қазақстан халқына Жолдауы. – Астана: Елорда, 2008. – 23-б. 

2. Қалым  Г.М..  Ақпараттық-коммуникациялық  технологиялар  //  Педагогикалық 

альманах, 2011. – 1. 

3. Жұматаева Е. Жоғары мектеп дидактикасы. – Павлодар, 2006. 

4. Түсіпова  А.  Компьютер-оқытудың  жаңа  ақпараттық  технологиясы.  –  Қазақстан 

мектебі, 2004. – №7. 

5. Өтемұратова Б.С. Білім беруде ақпараттандырудағы мәдениеттанымдық аспектілер 

// Қазақстан кәсіпкері. – 2009. – №11. 

 

 

БОЛАШАҚ МАМАНДАРДЫҢ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТЕРІН 

ҚАЛЫПТАСТЫРУДАҒЫ ЖОБАЛЫҚ ӘДІСТІҢ МАҢЫЗЫ 

 

Г.А. Мешітбаева 

ПМПИ колледж, Павлодар қ. 

 

Қазақстан Республикасының білім беру жүйесіне реформалаудың басты 

өлшемі – әлемдегі бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына кіру болып табылады. 

Білім  беру  жүйесін  дамытуға  негізделген  құжаттардың  бірі  болып  ҚР 

Президентінің  2010  жылғы  7  желтоқсандағы  №1118  жарлығымен  бекітілген 

74 

 

«ҚР-да  білім  беруді  дамытудың  2011–2020  жылдарға  арналған  мемлекеттік 

бағдарламасы» басып. 

«Қоғамның  және  экономиканың  индустриялық-инновациялық  даму 

сұраныстарына  сәйкес  техникалық  және  кәсіптік  жүйені  жаңарту,  әлемдік 

білім  беру  кеңістігіне  бірігуі»  бағдарламадағы  бекітілген  мақсатына 

негізделіп, заманауи талаптарын іске асырады. Сондықтан орта кәсіптік оқу 

орындарының білім беру жүйесін жаңартуымыз қажет. Ол: 

– инновациялық оқыту технологияларын жетілдіру; 

– білім беру сапасын бағалау мониторингін жүйелі түрде жетілдіру 

– білім беру мазмұнын жаңарту. 

Бұл  мақсатқа  жету  үшін  білім  беру  сапасын  арттыруда  қолданылатын 

оқыту технологиялардың тиімділігін жетілдіру. Әрине бұл ақпараттық техно-

логияларды жетік пайдалану. Барлығымызға құпия емес әлі күнге дейін бұл 

технологияны  60 пайыз оқытушылары ғана пайдаланады. Бұның да фактор-

лары бар:  

– материалдық базаның жетіспеушілігі; 

– әдістемелік қамтамасыз ету; 

– білім сапасының төмен болуы. 

Әрине  төменгі  екеуі  оқытушылардың  өзіне  байланысты.  Әлемдегі  да-

мыған  50  елдің  қатарына  ену  үшін,  ең  алдымен  білім  берушілердің  ал-

дындағы қалыптасқан көзқарасты жою қажет. Ол оңай іс емес. Сонымен қоса 

білім алушылардың да көзқарасын өзгертуіміз керек. 

Қазіргі  замандағы  білім  алушылардың  қалыптасқан  ой-дайындығы 

алғылары келеді. Ал оқытушылар болса  жаңа жүйемен жұмыс істеуді қажет 

етпейді.  

Педагогтің  өзін-өзі  белсендіруі,  кәсіби  іс-әрекет  сапасын  жақсартуға, 

шығармашылық  ойлауы  мен  креактивті-технологиялық  әрекеттерін  жүзеге 

асыруға  пайдалы.  Сондай-ақ  жоғары  мектептерде  инновациялық  жұмыстар 

ұйымдастыру,  технологиялық  мүмкіндіктерді  пайдалана  отырып,  сабақ  беру 

үрдісіне жаңалық еңгізуге болатыны анықталды. 

Педагогикалық  шығармашылық  сатысына  жетуде  болашақ  бастауыш 

сынып  мұғалімінің-оқыту  мен  тәрбиелеу  үдерісінде  жаңа  озат  идеялар,  тех-

нологиялар мен жаңа мазмұн ұсынып, оларды енгізеді. Бұл оқыту мен тәрби-

елеу  сапасын  елеулі  деңгейге  көтереді.  Іс-әрекеттің  едәуір  кең  саласын 

қамтитын іскерлік пен шеберлікке қарағанда, инновацияшылдық көбіне оқы-

ту мен тәрбиелеудің жекелеген түйінді проблемалары мен міндеттерін шешу 

кезінде көрінеді. 

Болашақ  бастауыш  сынып  мұғалімінің  технологиялық  құзыреттілігін 

жетілдіру  мәселесі  өте  күрделі  үрдіс  екендігі  ескеріліп,  болашақ  бастауыш 

сынып  мұғалімдерінің  технологиялық  құзыреттілігінің  жоғары  оқу  орны 

кезеңінде  жетілуін  зерттеуге  қызығушылық  артып  отыр.  Бұған  В. Адольв, 

Ю.В. Койнова,  Н.Е. Костылева,  С.В. Мельшина,  Л.А. Петровская  және  тағы 

басқаларының жарияланымдары мен диссертациялық жұмыстары, дәлел бола 

алады. Бұл еңбектердің негізгі міндеттері болашақ бастауыш сынып мұғалім-

75 

 

дерінің  технологиялық  құзыреттілігі  жетілуінің  әртүрлі  әлеуметтік-

психологиялық,  дидактикалық,  маркетингтік  мәселелерін  шешуге  бағдар- 

ланған. Бірқатар ғалымдар бұл мәселелерді жоғары технологиялық білім бе-

рудің неғұрлым іргелі міндеттерін шешу аясында зерттейді. 

Орта  кәсіби  білім  беру  саласындағы  соңғы  таратылған  Стандарт 

мазмұның жүзеге асыру үшін, болашақ мамандардың негізгі үш құзыреттілік-

терін  қалыптасуы  болып  табылады.  Педагогикалық  колледжге  арналған 

төменгі кестеде көрсетілген:  

 

Педагогикалық

колледж

түлегінің

моделі

Өзіндік

менеджмент

құзыреттілігі

Ақпараттық

құзыреттіліктері

Коммуникативтілік

құзыреттілігі

 

 

Аталып  кеткен  негізгі  құзыреттіліктерді  дамыту  үшін  проектілік  әдісті 

негіз етіп жұмыс жүйесін құру қажет.  

Проектілеудің басты ерекшелігі – оның обьектіні дамытуға бағытталуы, 

«Жобалау белгілі бір объектіні жаңа түрге айналдырып, оны қайта жаңғырту 

қызметін  атқарады».  Сонымен  қатар  проект  сабақ  ұйымдастыру  ұжымдық 

қарым-қатынасты,  бірнеше  адамдар  мен  топтардың  көзқарасын  ескеруді 

қажет  етеді.  Проект  әдісі  педагогикалық  тәжірибеде  жаңа  әдіс  емес,  бірақ 

21 ғасырда  педтехнологиялар  қатарында  жоғары  қарқынмен  өзгеріп  жатқан 

ортаға  бейімделу  іскерлігін  қалыптастыратын  әдіс  ретінде  оқыту  үрдісіне 

қайта қосылып отыр. 20 ғасырдың басында С.Т. Шацкий бастаған Ресей пе-

дагогтары  проект  әдісін тәжірибеге  енгізу  проблемасымен  1905  жылдан  ба-

стап айналыса бастады. 

Проектік сабақтар әр түрлі кезеңдерден, қадамдардан тұрады: 

1. Дайындық  кезеңі:  а)  негізгі  тақырыпты  түсіндіру,  талдау,  өз  ойларын 

айту; ә) сабаққа қажетті жаңа сөздермен жұмыс істеу; б) қосымша материал-

дар енгізу; 

2. Тақырыптарды  бөлу:  а)  оқушыларды  кіші  топтарға  топтастырып,  әр 

топқа кіші тақырыптар табу; ә) тақырыптарды талқылау; 

76 

 

3. Тақырыптарды  нақтылау:  а)  сұрақтар  құрастыру,  жоспар  құру, 

тапсырмаларды рөлдерге бөлу, кім не істейді, қашан, қалай, немен. 

Проектілік  әдіс  оқушылардың  өздігімен  мақсатты  зерттеуің,  шығарма- 

шылық  ізденісте  болуын,  жауапты,  қорытындыны  іске  асыруды  көздейді. 

Зерттеу  осы  әдісті  қолдануда  болғанымен,  оқу  процесін  ұйымдастыруда 

ғылымның  жалпы  танымдық  әдістерін  қолдануымыз  керек.  Проект  әдісімен 

іске  асқан  сабақ  жаңа  материалды  меңгеру  түрінде  немесе  бекіту  және  оқу 

міндеттерін  шеше  алу  дағдыларын  жетілдіру  түрінде  болуы  да  мүмкін. 

Ұйымдастыру  формасы  негізінен  топтық  болады.  Зерттеу  объектісіне  орай 

жеке  дара  топтар  құруға  болады.  Бұл  технология  жоғарыда  айтылып 

кеткендей,  білімді  өздігінен  алуға  мүмкіншілік  береді  де  білімді  өздігінен 

алуға үйретеді. Әр сабақта шағын проект құралады да қорғалады. Бұндай әдіс 

оқушылардың өзіндік көзқарасты, ғылыми тұрғыдағы кез-келген материалды 

тәжірибеге байланыстырып іс-жүзінде қолдануды дамытады. 

Білім беру жүйесіндегі проект әдісінің шешетін міндеттері: 

– өздігімен сапалы түрде шешім қабылдау; 

– әлеуметтік рөл атқаруға, қарым-қатынасты дұрыс деңгейде құра алу; 

– сыни ойлау қабілеттерін қалыптастыру; 

– ақпаратты өздігінен іздей алу, онымен жұмысты ұйымдастыра алу; 

– фактілерге сүйене отырып, дәлелдер, қорытындылар жасай алу. 

 

жүктеу/скачать 6,98 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: