382
СӨЗЖАСАМ
аш ылмау үшін түймелері тесіктеріне салынады.
Міне осы мағынада:
түйме-ле делінещ .
Есімдік, сын есімдерден, сондай-ақ шақыру
одағайлары мен
бар, жоқ
сөздерінен де:
басқа-ла,
өзге-ле, бір-бірле, лсұп-та, дара-ла, м ам а-ла, бар-
ла, жоқ-тат.т.
етістіктер кездеседі. Бұлар көбінесе
-лж ұрнақты көсемше,
-ған,
-геятұлғалы есімше
түрлерінде өздерінен соңғы сабақты етістіктердің
объектілеріне қатыстылық таныта қолданылады.
Мыс.:
балаларды жұпта-п тұрғызды, астық-
ты тонналап тасыды, солдаттар он-ондап қатар
түзеді, тірілерді бар-ла-п, өлгендерді жоқ-та-ды,
көп-т е-п көтерген жүк жеңілт.т.
-ла, -ле
жұрнақты сабақты етістіктер бұл жо-
ғарыда әр нақты мағына аясында топтап корсет-
кендермен бітпейді.
Сүр
деген сөз: а)
сүр бойдақ,
б)
сүр ет
тәрізділерде қай? қандай? деген сұрақтарға жау-
ап болып,
жас
(жас жігіт, жас ет) екенін білдірсе,
ы сталған, әбден кепкен етті, ал адам ға одан әрі
қатып-сену ғана қалған, “кәрі бойдақ” деген ма-
ғы н а береді. Субстантивтенген
сүр -
(сүрден
қосы п пісірейін бе?) осы сападағы ет дегенді
білдіреді.
С ү р -ле-
негізінде осы соң ғы м ағы на-
дан орбіген. “ Енді оны сүр-ле-йін деп пе едің?”
- деп, ұзақ сақталған , қолдану мерзімі өткен
нәрсеге де қолданылады. О ны мен ом оним
сүр
(өмір, дәурен сүр-ді) етістігі өз алдына:
М аған
қарай етті сүріп қойды
(жылжытып д.м.) деген-
дегі етістікпен де омоним қимыл атау да бар.
Бұлардың ауыспалы т.б. стильдік ерекш еліктер
қолданылуын қоспағанда жиі кездеседі.
Тек субъектінің озіне тәң, ©згеру, құбылу, сан
қимыл т.б. процесуалды етістіктер үшін:
жүрді,
Достарыңызбен бөлісу: